Материалдар / Энергия. Релятивистік динамикадағы импульс және масса. Материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы.
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Энергия. Релятивистік динамикадағы импульс және масса. Материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы.

Материал туралы қысқаша түсінік
Энергия. Релятивистік динамикадағы импульс және масса. Материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы тақырыбына қысқа мерзімді жоспары
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
16 Ақпан 2023
1052
5 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады


Бөлім:

Салыстырмалы теорияның элементтері

Педагогтің аты-жөні

Шымберген Фариза Қайратқызы

Күні:


Сынып: 11

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Энергия. Релятивистік динамикадағы импульс және масса. Материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

11.7.1.3. зарядталған бөлшектердің үдеткіштерінің жұмыс ітеу принціпін, оларда орын алатын релятивистік эффектіні ескере отырып түсіндіру

Сабақтың мақсаты:

Барлығы үшін:Зарядталған бөлшектердің үдеткіштерінің жұмыс ітеу принціпін, оларда орын алатын релятивистік эффектіні ескере отырып түсінеді

ЕБҚ үшін: (құлақ естуі зақымданған, кохлиарлы импланты бар) зарядталған бөлшектердің үдеткіштерінің жұмыс ітеу принціпін түсінеді

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білу және түсіну

Сабақтың барысы


Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы:







Оқушылармен амандасып, оқушыларды түгендеу.

Flippity платформасындағы Спиннер” арқылы оқушыларды

3-топқа бөлу

  1. топ Циклотрон

  2. топ Бетатрон

  3. топ Синхрофазотрон

Өткен сабақты еске түсіру.

Шынжыр” әдісі арқылы үй тапсырмасын қайталау.

(Қосымша 1)


Жарияланбаған тақырып” әдісі Жаңа сабақтың тақырыбын ашу мақсатында видеоролик көрсету.

Мұғаліммен амандасады.



Топтарға бөлінеді.


Өтілген тақырып бойынша

қиынды қағаздардағы тапсырмаларды жауаптарымен сәйкестендіру арқылы “Шынжырды” құрастыру (Қосымша 1)


Видеоролик арқылы сабақтың тақырыбын айқындайды.








ҚБ:

Мадақтау”

https://flippity.net/rp.php?c=%D0%90%D0%B9%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B5,%D0%9D%D1%83%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82,%D0%94%D0%B8%D0%B0%D1%81,%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B5,%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA,%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D0%BC,%D0%91%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%B3%D1%83%D0%B7,%D0%93%D1%83%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B9%D1%80%D1%83%D0%B7,%D0%9A%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%B0%D1%80,%D0%90%D0%B9%D0%B7%D0%B0%D1%82,%D0%90%D1%81%D1%8B%D0%BB,%D0%90%D0%B9%D1%88%D0%B0%D1%82&t=Random%20Name%20Picker

Кеспе қағаздар



Презентация №1

Видеоматериал

Сабақтың ортасы:



Релятивистік және классикалық механикадағы энергия, масса, импульс шамаларының байланысын түсіндіреді.



ЕБҚ үшін “Сәйкестендіру” әдісі арқылы тапсырма орындау

Тапсырма


Жауабы

Импульстің белгіленуі


кг

Релятивистік эффекті бойынша энергияның өлшем бірлігі

Массаның өлшем бірлігі

р

Байланыс энергиясының формуласы


c=3*108 м/c

Жарық жылдамдығының мәні

МэВ



Бас қатырғы” әдісі арқылы есептер шығару

1. 0,63с жыл­дам­дық­пен қоз­ға­ла­тын элект­рон­ның ки­не­ти­ка­лық энергия­сын ре­ля­ти­вис­тік ме­ха­ни­ка фор­му­ла­ла­ры бой­ын­ша анық­таң­дар. Электронның тыныштық массасы 9,1 · 10–31 кг.







2. Ғарыш кемесі 0,87с жылдамдықпен қозғалып келеді. Кеме ішіндегі ғарышкердің массасын анықтаңыз. Ғарышкердің тыныштықтық массасы 93 кг.





Ротация” әдісі арқылы топтық жұмысты түсіндіреді

Топтарға функционалды сауаттылығын арттыруға берілетін тапсырмалар: (қосымша 2)

Циклотрон

Бетатрон

Синхрофазотрон

Энергия, масса, импульс арасындағы байланысты түсінеді.







Оқушылар тапсырмаларды сәйкестендіреді.















Берілген есептерді тақтаға шығарады.

















Оқушылар топтық жұмысты орындайды.












ҚБ:“Бас бармақ”
















1. Дескриптор:

  1. Есептің шартын құра алады - 1 б.

  2. Релятивистік механика формуласы арқылы электронның кинетикалық энергиясын есептейді - 1 б.




2. Дескриптор:

1.Есептің шартын құра алады - 1 б.

2. Релятивистік механика формуласы арқылы ғарышкердің массасын есептейді - 1 б.


Дескриптор бойынша бағалау

(қосымша 2)







Презентация №2









Презентация №3
















Презентация №4


Сабақтың соңы:

Сабақты бекіту.

Plickers” қосымшасы арқылы өтілген тақырып бойынша тест жұмысын жүргізеді.



Сабақты қорытындылау.

Үй тапсырмасын беру

§28.

28-жаттығу №3,5.

Plickers” картасы арқылы дұрыс жауап нұсқасын көрсету арқылы тест жұмысын орындайды.

Жақсы нәтиже көрсеткен оқушыларды смайликтер арқылы бағалау.



Оқушылардың сабақ бойына жинаған баллдары бойынша 10 баллдық жүйе бойынша бағалау.

https://www.plickers.com/seteditor/6304656b2a274d0011bcc57b









Қосымша 1


Шынжыр” әдісіне тапсырмалар


Басы

Эйнштейннің І постулаты

Барлық физикалық құбылыстар әртүрлі инер


циалды санақ жүйелерінде бірдей жүреді

Эйнштейннің ІІ постулаты

Вакуумдағы жарық жылдамдығы барлық инерциалдық санақ жүйелерінде бірдей. Ол жарық көзінің жылдамдығына да, бақылаушының жылдамдығына тәуелді емес.

Релятивистік эффекті бойынша уақыттың баяулауы


Релятивистік эффекті бойынша ұзындықтың қысқаруы

Релятивистік эффекті бойынша жылдамдықтарды қосу

Соңы








Қосымша 2


Циклотрон (1-топ)

Ең алғаш рет циклотронды 1932 жылы Калифорнияның Беркли университетінің студенттері Ливингстон мен Лоуренс ұсынып, 1939 жылы осы еңбегі үшін Нобель сыйлығын алды. Циклотрон-бөлшектердің үдеткіші, яғни зарядталған бөлшектерді өте жоғары жылдамдықтар мен энергияларға жеткізу үшін электромагниттік өрістерді пайдаланатын аппарат. Циклотрондар онкологиялық ауруларды емдеу және диагностикалау үшін қолданылатын препараттарда радиоизотоптарды өндіру мақсатында қолданылады. Оның максималды энергиясы 20-25 МэВ.


  1. Циклотронның атқаратын қызметі қандай?

а) механикалық энергияны электр энергиясына айналдырады

в) зарядталған бөлшектердің қозғалысын реттейді

с)зарядталған бөлшектерді өте жоғары жылдамдықтар мен энергияларға жеткізеді


  1. Циклотрондарды қандай мақсаттарда қолданады?

а) медицина саласында онкологиялық ауруларды кеңінен пайдаланылады

в) энергиямен қамтамасыз етеді

с)электромагниттік өрістерді қамтамасыз етеді


  1. Циклотроннан босап шығатын электронның тыныштық массасы 9,1*10-31 кг, жылдамдығы 0,6с болатын электронның кинетикалық энергиясын анықтаңыз.


  1. Электронның тыныштық массасы 9,1*10-31 кг. Осы электронды үдеткіш 0,5с жылдамдыққа дейін арттырды. Осы шартқа сәйкес электронның массасын анықтаңыз.



Тапсырма түрі

Балл

Циклотронның атқаратын қызметін анықтай алады

1

2.

Циклотрондарды қандай мақсатта қолданылатынын біледі

1

3.

Есептің шартын құра алады

Кинеткалық энергиясын есептей алады

1

1

4.

Есептің шартын құра алады

Электронның массасын анықтайды

1

1


Барлығы

6




Бетатрон (2-топ)

Бетатрон - бөлшектердің орбитасының жазықтығына перпендикуляр бағытталған өзгермелі магнит ағыны нәтижесінде пайда болатын құйынды электр өрісінің әсерінен электрондардың энергиясы ұлғайтылатын индукциялық үдеткіш. Бетатрондағы қолжетімді шекті энергия 300 МэВ. Бетатрон айнымалы магнит өрісі арқылы құйынды электр өрісін тудыру құбылысын пайдаланады. Бетатрон трансформатор сияқты жұмыс жасайды. Қазіргі таңда энергиясы 25-30 МэВ бетатрондарды дефектоскопиялық лабораторияларда, медицинада қысқатолқынды сәуле шығару арқылы ісіктерді емдеуде кеңінен қолданылады.


  1. Бетатрон қандай қызмет атқарады?

а)жылдамдықтарды арттырады

в)энергия түрлерін тасымалдайды

с)құйынды өріс әсерінен электрондардың энергиясы артады


  1. Бетатронның адам өміріне пайдасы

а)Макроәлемді зерттеуге жол ашады

в)электр станциясының жұмысын жеңілдетеді
с)дефектоскопиялық лабораторияларда, медицина саласында ісіктерді емдеуге зор үлесі бар


  1. Бетатроннан бөлінген жыл­дам­ды­ғы 0,7с элект­рон­ның им­пуль­сін ре­ляти­вис­тік ме­ха­ни­ка фор­му­ла­ла­ры бой­ын­ша анық­таң­дар. Электронның тыныштық массасы

9,1 · 10–31 кг


  1. Тыныштық массасы 9,1 · 10–31 кг-ға тең электронның байланыс энергиясын табыңыз.



578тг - Сатып алу
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!