Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз
Эссе жазу дегеніміз – адам оқыған, талқылаған ақпараттардың
негізінде білгілі бір тақырыпқа өз көзқарасын, ойын жазу.
Эссе түрлері
Сипаттамалықэссе-басты нысан кейіпкерді, оқиғаны,
жерлерді, т.б. сипаттау, детальдар арқылы оқырманға сипатталған
затты елестету.
Анықтамалық(түсіндірмелік) эссе-дәлелдер, терминдер
арқылы берілген тақырыптың мағынасын ашу. Мұндай эссенің негізгі
мақсаты түсіндіру. Белгілі бір тақырыпқа бағытталған жазылым стилі.
Мұнда автордың пікірі мен көзқарасы қажет емес. Белгілі бір
үдерісті, әрекетті қалай жасау керектігін түсіндіреді (рецепт)
Дәлелдемеэссе- айтылған ой арқылы оқырманды
көндіру,үгіттеу. Түсіндірме жазба стилінен айырмашылығы - автордың
көзқарасы мен пікірінің орын алуы. Автор өзгелерді өзінің пікірінің
дұрыс екендігіне сендіруге тырысады, сондықтан аргументтер,
себеп-салдар, дәлелдер, статистикалық мәліметтер келтіреді. стиль
шағым хаттарда, коммерциялық жарнамаларда, маркетингтік бағыттағы
жазбаларда жиі қолданылады.
Аргументативтіэссе- көбінесе қарама-қайшылық
тудыратын тақырыптарда жазылады. Аргументтер қолдайтын себептермен
бірге берілуі тиіс. Қарсы ойларды көрсету немесе оларды жоққа
шығару – бұл эссе типінің жалпы сипаттамасы.Аргументативтік жазба
жоғарыда аталған сендірме жазбаға ұқсайды, екі стильде бірдей
функциялар пайдаланылады. Аргументативтік сендірме жазбадан
айырмашылығы контраргумент болуында. Контраргумент – бұл жазушы өз
көзқарасына қайшы келетін өзгенің пікірін ұсынуы. Бұл жазушыға өзге
көзқарастағы әлсіз тұстарды белгілеуге мүмкіндік береді. Әдетте
контраргумент қарсылықты шылаулармен (қарамастан, балама ретінде,
бірақ, алайда, екінші жағынан, дегенмен) беріледі.
Келісу-келіспеу эссесі- өте жиі кездесетін жазылым түрі болып
табылады. Әр адам қоғамда орын алған әртүрлі жағдайға немесе
оқиғаға байланысты өз пікірін білдіре алады. Адамның өз пікірімен,
көзқарасымен біреулер келіссе, екінші адамдар қарсы келіп жатады.
Бұл – даму заңдылығы. Алайда – пікірдің шынайылығы, сенімділігі
маңызды. Ол пікірдің талданып отырған тақырыпқа сай келуіне, оны
ашуына, негіздеуіне тәуелді. Келісу- келіспеу эссесін жазуда
тақырыпты түсіну, оның қайшылығын анықтау маңызды болып
саналады.
Келісу-келіспеуэссесі- өте жиі кездесетін жазылым
түрі болып табылады. Әр адам қоғамда орын алған әртүрлі жағдайға
немесе оқиғаға байланысты өз пікірін білдіре алады. Адамның өз
пікірімен, көзқарасымен біреулер келіссе, екінші адамдар қарсы
келіп жатады. Бұл – даму заңдылығы. Алайда – пікірдің шынайылығы,
сенімділігі маңызды. Ол пікірдің талданып отырған тақырыпқа сай
келуіне, оны ашуына, негіздеуіне тәуелді. Келісу- келіспеу эссесін
жазуда тақырыпты түсіну, оның қайшылығын анықтау маңызды болып
саналады.
Дискуссивтіэссе- мәселені шешудің бірнеше оңтайлы
жолдарын немесе себептерін айқын көрсетіп, оған өзінің көзқарасын
жазу.
Хабарламалықэссе -субъективтік көзқараспен оқиғаны
сипаттау және бірінші жақта, өткен немесе осы шақта жазылатын эссе
түрі - хабарламалық эссе. Хроникалық реттілікте жазыла бермесе де,
адамның тәжірибесі мен ойына сүйенеді. Әңгімешінің ойын және
субъективтіліктің жалпы белгілерін бейнелеу - бұл эссенің басты
мақсаты.
Салыстырмалы немесе кереғар эссе -
екі немесе одан да көп мәселелердің қарым-қатынастарын тарқатып
жазу. Жалпы, басты мақсат жеңіл-желпі айырмашылықтар мен
ұқсастықтартабу жеткіліксіз екенін көрсету. Бірден көзге түсе
бермейтін болса да, олардыңарасындағы маңызды айырмашылықтар мен
қатынастарын терең зерттеу нәтижесі көрсетеді.
Салыстырмалынемесе кереғар эссе - екі немесе одан да
көп мәселелердің қарым-қатынастарын тарқатып жазу. Жалпы, басты
мақсат жеңіл-желпі айырмашылықтар мен ұқсастықтартабу жеткіліксіз
екенін көрсету. Бірден көзге түсе бермейтін болса да,
олардыңарасындағы маңызды айырмашылықтар мен қатынастарын терең
зерттеу нәтижесі көрсетеді.
Әдебиэссе - басқа эссе түрлеріне ұқсамайды.
Біріншіден, ол әдеби шығармаларға негізделген. Екіншіден, автордың
айтқысы келген идеяларын болжап түсінуге негізделген, яғни
түсіндірмені қажет ететін пікірталас немесежұмбақты табуды қажет
етеді. Ол үшін тәжірибе керек. Таңдаған шығармаңызға басқа көзбен
қарасаңыз, ерекше қолданылған әдеби жанрлар, күтпеген сюжеттер мен
оқиғаларға, тіл ерекшеліктеріне толы болады.
Кіріспе бөлім - оқырман назарын
аудару сөйлемдері және тезистік сөйлемнен тұрады, тақырыпқа қатысты
түсінік беру, ой үзігі
Кіріспе бөлім - оқырман назарын
аудару сөйлемдері және тезистік сөйлемнен тұрады, тақырыпқа қатысты
түсінік беру, ой үзігі
Тезис
Жақсы жазылған кіріспе оқырманның
қызығушылығын оятып, эссені аяғына дейін оқуға қызықтырады. Кіріспе
бөлімде мәселенің тұжырымдамасы және оның маңызы, риторикалық
сұрақ, дәйексөз және т.б. болуы мүмкін. Сондықтан, ерекше
эмоционалды түрде ойлана отырып, оқырманды қаралатын мәселеге алып
келу маңызды.
Әдетте негізгі бөлім әрқайсысында үш
бөлім болатын бірнеше тармақшалардан тұрады: тезис (дәлелді пікір),
дәлелдеу (тезисті дәлелдеу үшін пайдаланылатын дәлелдер) және
тұжырым (негізгі мәселеге ішінара жауап). Дәлелдер оқырманды қандай
да бір көзқарастың шынайылығына сендіру үшін айтылған пікірлер
болып табылады. Бұл өмірден алынған түрлі жағдайлар, ғалымдардың
пікірі, дәлелдемелер және т.б. болуы мүмкін.
Дәлелдеме келесі ретпен жасалуы
мүмкін:
1. Пайымдау;
2. Түсіндіру;
3. Мысал;
4. Қорытынды пікір;
5. Тұжырым.
Қорытынды бөлім
Қорытынды бөлім
• Абзацта айтылған ойлар
түйіні.
• Эссені қорытындылайтын ой
тұжырымы.
Қорытындыда негізгі бөлімде
ұсынылған және әр тезис бойынша тоқталған барлық тұжырымдар
біріктіріледі. Ал оқырман берілген дәлелдер негізінде қисынды
қорытындыға келуі керек. Соңында, мәселе қайта қайталанады және
қорытынды шешім жасалады. Егер кіріспе бөлімнің мақсаты оқырман
қызығушылығын тудыру болса, онда соңғы сөйлемдердің мақсаты жалпы
суретке (ой) тұтастық қосып, жұмысты оқырманның есінде қалдыру және
ойлануға итермелеу болады
Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материал іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз