4-тоқсан
|
3-ші
сабақ.
|
5.2.
|
Пәннің
атауы:
Қазақстан
тарихы
|
Сабақтың
тақырыбы:
|
Ғұндардың көрші
мемлекеттермен қарым-қатынастары
|
Сабақтың
мақсаты:
|
Сабақтың барысында,
сендер,ғұндардың ішкі құрылысы мен
әскери өнерін анықтайсыңдар
|
Сабақтың
барысы:
Қысқаша
конспект.
|
Ғұндардың әскери құрылымында
шаньюйден кейінгі басты тұлғалар – түменбасылар болды. Шаньюй
түменбасыларын өзінің ұлдары мен інілерінен, жақын туысқандарынан
тағайындаған. 24 руды 24 түменбасы басқарған, әрқайсысында
10000-нан атты әскер болған. Түменбасы мыңбасын, жүзбасын, онбасын
тағайындап отырды. Бұлардың әрбіріне көшпелі тұрғындарымен қоса,
белгілі бір аумақ
белгіленген.
Ғұн мемлекетінде барлық азамат
өз әскери қолбасшысының жасағына кірген және әскери жорықтарға
қатысуға міндетті болған. Азаматтар әскери міндеттен бас тартса
немесе жауға оқ атпаса, өлім жазасына кесілді. Жауынгерлерден
әскери жаттығулармен шұғылдану, жорыққа дайын тұру, қаруларды үнемі
өзімен алып жүру талап етілді. Жауынгерлерге шайқаста жауды
өлтірсе, түскен олжа, жауды тұтқынға алса, сол құлдыққа
берілді.
Ғұндардың әскери өнері мен
басқару жүйесі туралы ежелгі қытай деректерінде көп
айтылады.
Ғұндарда өте жақсы ұйымдасқан
атты әскер болды. Ғұндардың маңызды қаруы садақ пен жебе болды.
Соғыста жауға қарсы ысқырғыш жебелер
қолданылды.
|
Сабақ барысында
орындалатын тапсырмалар:
Сәйкестендіру.
Тапсырманы
орындау.
Сөйлемді
толықтыру.
|
Балалар! Төменде берілген
тапсырмаларды орындаңдар.
1-тапсырма. Сәйкестендіру.
A
|
Ғұндардың билеуші лауазымы
|
|
Садақ пен жебе
|
B
|
Шаньюйден кейінгі басты
тұлғалар
|
|
Шаньюй
|
C
|
Ғұндардың негізгі қаруы
|
|
Түменбасы
|
2-тапсырма.Ғұндардың мемлекеттік
жүйесінің қалыптасуы
1.
Ғұндардың ру
саны_________
2. «Ғұндар мемлекетінің
мемлекеттік құрылымы»
_______________
_____________________
_____________________________
3
-тапсырма.
1. Олар
әскери------------------------------------------------, қару-жарақ,
жебелі садақ,
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Ғұндар
мен---------------------------------------------------- 300 жылдан
астам-----------------------
созылған.
3. Ғұндар соғыс
кезінде-----------------------------------------------------,
------------------------------------- техниканы
----------------------.
|
Сабақты
қорытындылау:
|
-
Ғұндардың мемлекеттік
құрылымы қандай болды?
-
Ғұндардың әскери өнерін
қалай сипаттауға болады?
-
Ғұндардң жауларының
зәре-құтын алған қандай қаруы болды деп ойлайсың?
|
Үйге
тапсырма:
|
5.2.
тақырыпты оқу. Ғұндар туралы қосымша
мәліметтермен танысу
|
1.
Ғұндар мемлекеті әскери
жүйе бойынша
А) 2 қанатқа
бөлінген
В)
бөлінбеген
С) 3 қанатқа
бөлінген
D) 5 қанатқа
бөлінген
Е) 4 қанатқа
бөлінген
2.
Ғұн мемлекетінің Түменбасы
әскерінің құрамы:
А)
10 мың атты
әскер
В )
20 мыңатты
әскер
С)
30 мыңатты
әскер
Д) 40 мың атты
әскер
Е) 50 мың атты
әскер
3.
Мөденің тұсында ғұндарда
халық саны
қаншаға
жетті?
А) 200
мың
В ) 300
мың
С) 350
мың
Д) 400
мың
Е) 450
мың
4.
Ғұн бтлеушісі Мөденің
мұрагері:
А)
Чжи-чжи
В)
Еділ
С)
Лаушан
D)
Томирис
Е)
Спитамен
5.
Ғұн мемлекетінің негізін
қалаушы Мөденің қайтыс
болған
жылы:
А) 574
жылы
В) 474
жылы
С) 374
жылы
D) 274
жылы
Е) 174
жылы
6.
Ғұн шаньюйінің жақын
туыстары иеленген лауазым
А)"Тархан"
В)"Сұлтан"
С)"Түменбасы"
D)"Жабғу"
Е)"Уәзір"
7. Ғұн мемлекетіндегі ру
саны
А)
14
В)
9
С)
7
D)
12
Е) 24