Тақырып 2. Генеология және оның міндеттері, қосалқы тарихи пәндер қатарында алатын орны.

Дәріс мақсаты: Қоғам дамуындағы адамзаттың шығу тегін, даму тарихын, әулеттер арасындағы туыстық қатынастарды, яғни шежірені зерттеудегі генелогияның маңызын, оның қосалқы тарихи пән ретіндегі рөлін түсіндіру. Студенттердің ой өрісін, танымын кеңейту және саралау, сараптау қабілеттерін жетілдіру.

Тақырып қарастырылатын сұрақтар:

1 . Генеология пәні және оның міндеттері

2. Генеологияның ғылым ретінде қалыптасуының тарихы

3. Генеологиялық фактор

Тақырыпқа қысқаша сипаттама (тезистер): Генеалогия – арнайы немесе қосалқы тарихи пән ретінде индивидтердің шығу тегін, әулеттердің, отбасыларының, жекелеген рулардың туыстық қатынастарын, биографиялық мағлұматтарын құрастырумен, оқып үйренумен айналысады. Генеалогия бірқатар себепті мақсаттарға орай басқарушы таптардың туыстық қатынастарын бекіту қажеттілігіне байланысты пайда болды. Шежіре жөніндегі білім әлеуметтік иерархияның баспалдағындағы адамның орнын анықтау үшін қажет болды. Бұл мұрагерлік құқық үшін де қажет болды: тек мүлікті мұрагерлікке қалдыруда емес, билікті де ХҮ-ХҮІІ ғасырларда Орыс мемлекетінде генелогиялық білім жердің төлемі жөніндегі әр түрлі дауларды шешу үшін қажет болды. ХҮІІІ-ХІХ ғасырларда генеологиялық мәліметтер дворяндық дәреже және титулға отбасының немесе жеке адамды кәаландыру үшін қажет болды. ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басында генеологиялық зерттеулер жанданып, бірақ генеология тек таптық ғана емес, сословиелік-дворяндық ғылым болды. Көптеген авторлар өздерінң шежірелерін жасай бастады. Тарих ғылымы мақсаттары үшін генеалогиялық мәліметтерді саралаған генеалогия ғылымының ірі өкілдері Н.П. Лихачев, Л.М. Савелев болды. Тарихи зерттеулердегі генеологияның рөлі адамның біруақытта тарихи процестің негізгі субьектісі және тарихи зерттеудің обьектісі ретінде анықталады.

Генеалогиялық зерттеу әдістері қоғадық өмірдің бағыттарын, тарихи –мәдени ортаны оқып-үйренуге мүмкіндік береді. Генеалогияның мұрағат ісі үшін де маңызы зор.

Геналогиялық зерттеу әдістері. Шежіре генеологиялық кестелер, кескіндемелер, қолдар түрінде кездеседі. Шежірелік кітаптар неғұрлым тиянақты дерек болып табылады.

Сол сияқты генеалогиялық фактордың туындағанын да көруге болады. Бұл әсіресе атақты әулеттердің ішінде қалаптасқан тар шеңбердегі некеге байланысты, әр түрлі тұқым қуалаушылық аурулардың пайда болуына әкелді.