Ғұн тайпаларының бірігуі

Ғұн тайпаларының бірігуі.

5.3.1.1 картада тайпалық одақтардың орналасуын көрсету;

5.3.1.2 ежелгі мемлекеттік бірлестіктердің құрылуын түсіндіру;

1- тапсырма. Картамен жұмыс

2- тапсырма. Ретімен орналастыр

3- тапсырма. Топтастыр.

4- тапсырма. Тірек сөздермен жұмыс

1. Динлиндер -

2. Тарым өзені –

3. Юечжилер –

4. Шаньюй –

Дұрыс жауаптары:

ҒҰНДАР

2. 1-4, 2-1, 3-2, 4-3

3. 1) Шаньюй лауазымын иеленді. 2) Реформалар жасады. 3) Шет аймақтарды басқару аппаратын құрды. 4) Әскерді жаңадан қайта жасақтады, рубасыларының бостандығын шектеді.

4. 1) Динлиндер ерте кезде Алтай аумағында өмір сүрген. Олар ежелгі түрік диалектісінде сөйлеген. Сырт келбеті сопақша жүзді, қоңқақ мұрынды, көкшіл көзді, жирен шашты келген. Ел аузында қазақтардың ата-бабалары да көгілдір көзді, ақсары болғаны туралы айтылады. 2) Юечжилер бір орталықты билігі бар, Алтай мен Шығыс Түркістанның иран тілдес көшпелі халқы. 3) Тарым өзені Сырдария тәрізді Тянь-Шань тауларынан басталады, оның оңтүстігінен бастау алып шығысқа қарай ағады. Өзен бойында ежелгі қоныстар мен қалалар тұрғызылған. 4) Ғұндардың көсемі, басшысы дегенді білдіреді.

Ғұндардың көрші мемлекеттермен қарым-қатынастары.

5.3.2.2 Қазақстан аумағындағы алғашқы мемлекеттік бірлестіктердің көрші елдермен қарым-қатынасын анықтау;

1- тапсырма. Картамен жұмыс

Б.з.б. 71 жылы бір уақытта ғұн жеріне басып кірген елдерді картадан көрсет.

2- тапсырма. Суретпен жұмыс

Не екенін анықтап, қосымша мәлімет тауып жаз.

3- тапсырма. Хронологиялық кестені толтыр

4- тапсырма. Кестені толтыр

Ғұн мемлекеті бөлінді?

Дұрыс жауаптары:

2) Қытай қорғаны Қытайдағы ежелгі қорғаныс құрылысы. Қытай қорғанының құрылысы Қытай тарихындағы Чуньцю («Көктем және күз» б.з.б. 770 – 476 жылы) және Чжаньго («Жауласқан патшалықтар» б.з.б. 475 – 221 жылы) заманында салына бастаған. Ол кезде Хуанхэ алқабында жеті шағын патшалық жеке-дара өмір сүрді. Олар өздерінің солтүстігіндегі ғұн және дунхулар сияқты көшпелі тайпалардан қорғану үшін өз шекараларына қорғаныс қамалдарын тұрғыза бастады. Б.з.б. 221 жылы тұңғыш император Цинь Шихуанди өзге алты патшалықтың басын біріктіріп, біртұтас Қытай империясын құрды. Ол әр патшалық тұрғызған үзік-үзік қорғаныс қамалдарын бір-біріне жалғастырып салдырды. Оның ұзындығы 5000 километрге жетті. Хань империясы заманында қорған-қамалдар шығыста Ляодун түбегінен батыста Линьтаоға (қазіргі Ганьсу провинциясының жерінде) дейін жеткізілді. Қорғаныс қамалдарының бұзылып, бүлінген жерлерін Қытайды билеген әрбір патшалық жөндеп, қалпына келтіріп отырды. Әсіресе Мин әулеті солтүстігіндегі көршілері – шүршіттер (маньчжур) мен моңғолдардан қорғану үшін сол заманның ең озық техникасын пайдалана отырып, биік тау жоталары мен шатқалдарына және шөл далаға дейін қорғаныс қамалдары мен бекіністерін салдырып, қорғанды ұзарта түсті.

3. 1) Ғұн мемлекеті 155 жылға дейін өмір сүрді. 2) Ғұндар солтүстік және оңтүстік болып екіге бөлінді. 3) Б.з.б. 71 жылы бір мезетте батыстан үйсіндер, шығыстан ухуандар, солтүстіктен динлиндер бір мезетте ғұн жеріне басып кірді. 4) Мөде шаньюй өз жерінде қытай әскерін жеңген соң алғаш рет бейбіт келісім жасалды. 5) Солтүстік ғұндардың бір бөлігі Жайық бойына қоныс аударды.

4.

Солтүстік

Оңтүстік

Ғұн мемлекеті бөлінді?

Чжичжи шаньюй бастаған солтүстік ғұндар өз орталығын Жоңғария жеріне көшірді.

Оңтүстік ғұндар шаньюй Хуханьенің бастауымен император Сюань- дидің қолынан бағыныштылық туралы грамота алып, қытайдың шегара бекіністеріне таяу қоныстанды.