Түркістан облысы, Арыс ауданы,

«Арыс жалпы орта мектебі» КММ

8 «Ә» сынып оқушысы

Балтабек Жасұлан «Жасанды интеллект мүммкіндіктері »

атты зерттеу жұмысына

Пікір:

Балтабек Жасұланның алып отырған тақырыбы қазіргі кезде өзекті әрі қызықты, құпияға толы құбылыс болып табылады.

Информатика бойынша «Жасанды интеллект мүмкіндіктері» зерттеу жұмысы барысында 8 «Ә» сынып оқушысы жасанды интеллекттің бүгінгі таңда қалай дамып жатқанын және болашақта оның даму тенденциялары қандай болатынын анықтауға мақсат қойып, оны жүзеге асырды.

Информатика бойынша «Жасанды интеллект мүмкіндіктері» зерттеу жұмысын жазу барысында 8 «Ә» сынып оқушысы Жасұлан жасанды интеллекттің қолдану аясын зерттейді.

Балтабек Жасұлан зерттеу жұмысын жазу барысында көптеген көркем әдебиеттерді, газет-журналдарды, ғаламтордан ізденген. Жұмыс жоспар бойынша жазылып, толық орындалған. Жұмыс өз жас ерекшелігіне сай орындалған және де нақты деректер негізінде зерттей білген.

Жалпы алғанда ғылыми жоба өз дәрежесінде жасалынған деуге болады. Зерттеу жұмысының мазмұндылығы мен мәнділігін ескере отырып, жоғары дәрежеде бағалауға ұсынамын.

Мектеп директоры: Е. Кушкарбеков

ДБОЖІЖО: Ш. Ильясова

Ғылыми жетекші: Н. Суппаева

Мазмұны

Кіріспе 1

Негізгі бөлім 2

Жасанды интеллект тарихы 8-9

Chat GPT-ді пайдаланудың тиімділігі 10-20

Қорытынды 21

Пайдаланылған ақпараттар көзі 22

Зерттеу күнделігі 23

АҢДАТПА

«Жасанды интеллект. ChatGPT мүмкіндіктері» тақырыбымен алынған бұл ғылыми жоба GPT (Generative Pre-Trained Transformer) чат жүйелерінің тамаша мүмкіндіктеріне назар аудара отырып, жасанды интеллекттің (AI) динамикалық көрінісін зерттейді. Бұл зерттеу GPT үлгілерінің негізгі архитектурасын қарастырады, олардың контекстті түсіну, сұрақтарға жауап беру және үйлесімді әңгіме жүргізу қабілетін көрсетеді. Жұмыс барысында мен GPT чат үлгілерінің күрделі жұмысын зерттеймін. Бұл ғылыми жұмыс GPT негізіндегі чат жүйелерінің негізгі мүмкіндіктеріне шолу жасайды. Адам мен жасанды интелектің байланысу құралын тануға қосқан ChatGPT-дің елеулі үлесін ашады. GPT негізіндегі чат үлгілері адамға ұқсас мәтіндік жауаптарды жасау үшін терең оқыту әдістерін пайдаланады, бұл тұтынушыларды қолдау, виртуалды көмекшілер және ақпаратты іздеуде кең ауқымды қолданбаларға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, GPT чат жүйелерімен байланысты этикалық ойлар, соның ішінде біржақтылық пен жалған ақпарат мәселелері талқыланады. Осы жасанды интелект чат мүмкіндіктерін мұқият тексеру арқылы бұл жоба виртуалды көмекшілер, тұтынушыларға қолдау көрсету және ақпаратты іздеу сияқты көптеген қосымшаларды түрлендіру үшін олардың әлеуетін атап өтуге бағытталған. Жасанды интеллекттің дамып келе жатқан ландшафтына және оның мүмкіндіктері мен қиындықтарына жарық түсіре отырып, бұл зерттеу жасанды интелект технологияларының болашағын қалыптастыруда ChatGPT жүйесінің маңызды рөлін түсінуге көмектесуге тырысады. Соңында, ғылыми жоба жасанды интеллект технологиясына негізделген табиғи тілді өңдеу құралы ChatGPT-ді болашақта жетілдіру және қолдану мүмкіндігін көрсетеді. ChatGPT-ді жасанды интеллект және табиғи тілді өңдеу технологиялары саласындағы маңыздылығын растап, оның адам энергиясы мен уақытын үнемдеуге қосатын үлесі қарастырылады.

Аннотация

Тема данного научного проекта «Искусственный интеллект. Возможности ChatGPT» исследует динамическое представление искусственного интеллекта (AI) с акцентом на выдающиеся возможности чат-систем на базе GPT (Generative Pre-Trained Transformer). В этом исследовании рассматривается основная архитектура моделей GPT, демонстрирующая их способности к пониманию контекста, ответам на вопросы и ведению связного диалога. В ходе работы я изучаю сложную работу моделей чат-GPT. Этот научный проект предоставляет обзор ключевых возможностей чат-систем на базе GPT. Он раскрывает значительный вклад ChatGPT в инструменты взаимодействия человека и искусственного интеллекта. Модели чат-GPT используют методы глубокого обучения для создания текстовых ответов, похожих на человеческие, что открывает широкий спектр применения в поддержке клиентов, виртуальных помощниках и поиске информации. Кроме того, обсуждаются этические аспекты, связанные с чат-системами GPT, включая проблемы предвзятости и распространения ложной информации. Тщательно исследуя возможности этих технологий искусственного интеллекта, проект направлен на подчеркивание их потенциала в трансформации множества приложений, таких как виртуальные помощники, поддержка клиентов и поиск информации. Освещая развивающийся ландшафт искусственного интеллекта и его возможности и вызовы, это исследование стремится помочь понять важную роль системы ChatGPT в формировании будущего технологий искусственного интеллекта. В заключение, научный проект демонстрирует возможности дальнейшего улучшения и применения ChatGPT как инструмента обработки естественного языка на базе технологий искусственного интеллекта, а также рассматривает его значимость в экономии человеческих ресурсов и времени.

Annotaton

The topic of this scientific project, "Artificial Intelligence: The Capabilities of ChatGPT," explores the dynamic representation of artificial intelligence (AI) with a focus on the outstanding capabilities of GPT (Generative Pre-Trained Transformer) based chat systems. This research examines the fundamental architecture of GPT models, demonstrating their abilities to understand context, respond to questions, and conduct coherent dialogues. Throughout the work, I investigate the intricate functioning of chat-GPT models. This scientific project provides an overview of the key features of GPT-based chat systems, revealing the significant contribution of ChatGPT to tools for human-artificial intelligence interaction. Chat-GPT models utilize deep learning methods to generate text responses that resemble human communication, opening a wide range of applications in customer support, virtual assistants, and information retrieval. Additionally, the project discusses ethical considerations related to GPT chat systems, including issues of bias and misinformation. By thoroughly examining the capabilities of these artificial intelligence technologies, the project aims to highlight their potential in transforming various applications such as virtual assistants, customer support, and information search. Shedding light on the evolving landscape of artificial intelligence and its opportunities and challenges, this research seeks to enhance understanding of the important role of the ChatGPT system in shaping the future of AI technologies. In conclusion, the scientific project demonstrates the potential for further improvement and application of ChatGPT as a natural language processing tool based on artificial intelligence technologies, as well as its significance in saving human resources and time.

КІРІСПЕ

Ғылыми жобаның жалпы сипаттамасы: Менің зерттеу нысанына алған ғылыми жұмысымның тақырыбы: «Жасанды интелект. Chat Gpt   мүмкіндіктері»            

Жалпы жасанды интеллект деп  адамға ұқсас қызмет атқара алатын  кез-келген машиналар мен жүйелердің әрекетін айтамыз.   «Жасанды интеллект» термині адамның интеллектуалды ойлану  және талқылау әрекетін қайталайтын зияткерлік машиналарды жасау технологиясын  білдіреді. Ең алғаш бұл анықтаманы 1956 жылы америкалық  ғалым Джон Маккарти ұсынды. «Аrtificial intelligence» сөз  тіркесіндегі «intelligence» сөзі «саналы түрде ойлана алу білігі» деген мағынаны береді.

Тақырыптың өзектілігі: Жасанды интеллекттің алғашқы түрлері компьютерлерге дойбы сияқты адамзатқа қарсы ойнауға мүмкіндік берді. Бірақ оның мүмкіндігі дәл қазіргі уақыттағыдай кең ауқымда болмай, тек нақты деректер көлемін ұлғайту және деректерді салыстыру, есептерді шығару сынды мүмкіндіктермен шектеліп, символдық есептеу жүйелерін дамытуға бағытталған еді.

Күн өткен сайын жасанды интеллект барлық салаларда жылдам жетістіктерге жетуде. Осындай ұзақ тарихы бар бұл технология күннен күнге сапасы жоғарылап, маңыздылығы одан сайын артқан. Бүгінгі таңда жасанды интеллекттің мүмкіндігі сан қырлы. Қазіргі заманда жасанды интеллект күнделікті өмірде аса маңызды рөл атқарады. Оның көмегімен бұрын соңды адамға ғана мүмкін болған тапсырмаларды орындай аламыз. Жасанды интеллекттің көмегімен адам мүмкіндіктерін бағдарламаларда қолжетімді және сапалы түрде жүзеге асыруға болады.

Жасанды интеллект біздің өміріміздің ажырамас бөлігі екені даусыз. Оның күнделікті өміріміздің бір көрінісі екенін айтпауға болмайды. Егер әлдекім уақыт айналымын бір сәтке тоқтатып, 1950 жылдан  2022 жылға дейін бір саяхаттап келсе, қазіргі таңдағы смартфондардың, технологиялардың біздің өмірімізде қаншалықты маңызды екенін, қаншама жұмысымызды жеңілдететінін бірден байқайтын еді. Қазіргі адамдарда әлеуметтік өмірге деген тәуелділік те жоқ емес. Тіпті ұйқыдан сізді оятатын ұялы телефоныңыздағы будильник, ақпаратты дереу тауып беретін Google, Edge, Chrome, Safari сынды платформалар, жақыныңызбен байланысқа жасанды түрде шығатын инстаграм, телеграм, ватсап желілерінің бәрі осындай озық технологиялардың көмегімен ғана іске асып жатқанын байқаймыз. Жұмыс істеуге де, сабақ оқуға да, өмір сүріп, ақша табуға да технологияның тікелей қатысы бар екенін білеміз. Сол себепті жасанды интеллект қазір тіпті досымыз іспетті. Білім беру, медицина саласы, қаржылық институттар, заң мекемелері, медиа компаниялар мен сақтандыру компаниялары да жасанды интеллектті өз пайдаларына жаратуда. Алаяқтарды анықтаудан бастап табиғи тілде өңделетін жаңалықтар мен мақалаларды жазуға, заң туралы қысқаша шолуларды қарастыруда жасанды интелекті пайдаланады. Сонымен  қатар бизнес көшбасшылары мен инвесторлар шығындар мен уақытты үнемдеу үшін жасанды интеллекттің мүмкіндігін қолданып, оның  көмегіне жүгінеді.

Ғылыми жобаның мақсат-міндеттері:

• ChatGPT-ді пайдалану тиімділігін зерттеу.

• Жасанды интелект мүмкіндіктерін көрсету. 

• ChatGPT-ді пайдалану арқылы адам өз уақыты мен энергиясын қалай үнемдейтінін көрсету. 

• Информатика пәні мен IT-технологияларға деген қызығушылықты арттыру.

• ChatGPT-ді пайдалануды ұсыну.

Көрсетілген мақсатқа жету үшін зерттеу барысында төмендегідей міндеттер қойылды:

• ChatGPT-ді пайдалану тиімділігі мен қазіргі ахуалын талдау және оның дамуын зерттеп қорытындылау;

• ChatGPT-ді пайдалану кезінде  адам өз уақыты мен энергиясын қалай үнемдейтінін көрсету арқылы жалпы білім беру және арнайы (эксперимент) дағдыларды дамытуға тигізетін әсерін анықтау; 

Жасанды интелект мүмкіндіктерін көрсету арқылы, оны қолдануды ұсыну.

Тақырыптың зерттелу деңгейі:  1940 жылдан бастап 2022 жылға дейін  80 жылдан аса уақыт бойы жасанды интелект тақырыбы өте көп зерттелді. 1943 жылы Американдық нейрофизиолог Уоррен Маккаллох пен нейролингвист, математик Уолтер Питтс жасанды интеллект бойынша алғашқы жұмыс болып саналатын «Жүйке әрекетіндегі идеялардың логикалық есебі» атты мақаласын жариялады. Олар бұл мақалада, жасанды нейрон үлгісін жасауды ұсынды. 1950 жылы ағылшын математигі Алан Тьюринг «Есептеу машиналары және интеллект» кітабын жариялады, онда ол машинаның адам мінез құлқын көрсету мүмкіндігі бар жоғын анықтауға арналған сынақты ұсынды. Бұл сынақ «Тюринг сынағы»  деп аталады. 1956 жылы Джон Маккарти ЖИ-тің ресми дүниеге келуін белгілейтін Дартмут семинарын ұйымдастырды.  Бұл семинарда алғаш рет «Жасанды интеллект»  термині көпшілікке таныстырылып, ұсынылды.

1950-1960 жылдар аралығында жасанды интелект  туралы зерттеулер жүргізілді. 1950 жылы Гарвард түлектері Марвин Мински мен Дин Эдмондс  «SNARS» деп аталатын алғашқы нейрондық желілік компьютерді құрастырды.. 1952 жылы «машинамен оқыту» терминінің негізін  қалаған Американдық ғалым Артур Сэмюэль машинамен оқытудың алғашқы бағдарламаларының бірі дойбы бағдарламасын жасады.

1956 жылы Американдық ғалымдар Аллен Ньюэлл мен Герберт Саймон «Логикалық теоретик» деп аталатын алғашқы жасанды интеллект бағдарламасын құрастырды. Бұл бағдарлама 52 математикалық теореманың 38-ін тексереді, сонымен қатар олардың бірнешеуінің жаңа әрі талғампаз шешу жолдарын тапты.  1963жылы Массачусет технологиялық институтының  профессоры, Американдық ғалым Джозеф Вайзенбаум «ELIZA» атты алғашқы чат бот, табиғи тілді өңдеу бағдарламасын әзірледі. ChatGPT-ге ұқсас чат боттардың алғашқы нұсқалары осы  1963 жылдан бастап пайда бола бастады деуге болады. Жасанды интелектке байланысты осындай зерттеулер 2022 жылға дейін үздіксіз зерттеліп, дамып отырды.

2022 жылы Британдық ғалым  Джеффри Хинтон жасанды интеллект технологиясына негізделген табиғи тілді өңдеу құралы  ChatGPT ді таныстырды.  Жаңа ақпаратты жасауға қабілетті генеративті типтегі жасанды интеллект - ChatGPT 5 күнде 1 млн. қолданушы, 2 айда 100.000.000 қолданушыны қамтып, әлемді дүр сілкіндірді.  

Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Бұл ғылыми жоба қазіргі уақыттағы ғылымдағы жаңалық, жасанды интеллект технологиясына негізделген табиғи тілді өңдеу құралы - ChatGPT-ді пайдаланумен түсіндірілетін, терең ғылыми талдауды мақсат ететін зерттеу болып табылады. Осы тұрғыда төмендегідей қол жеткен нәтижелерді жұмыстың ғылыми жаңалығы ретінде қабылдауға болады.

• Жасанды интелектің құрылымы, даму тарихы, әр кезеңдегі жаңалықтары мен артықшылықтары салыстырылып зерттелді;

• Жасанды интелекті қолдану салалары қарастырылды;

• ChatGPT мен іздеу жүйесінің айырмашылығы салыстырылды;

• ChatGPT-ді пайдаланудың  тиімділігі дәлелденді;

Ғылыми жобада қорғауға ұсынылатын ой тұжырымдар. Зерттеу нәтижесінде төмендегідей тұжырымдар ұсынылады:

Бұған дейін жасанды интелект туралы көп айтылғанымен, оның күнделікті қолданысы туралы сөз болғанда, бүкіл жұрт түсінетін мысалын келтіру сәл қиындау болатын. Ал қазір көзі қарақты қолданушы жасанды интелект туралы көбірек естіп, біліп, жалпы өмірде жан-жақты қолдана бастады.

Қазіргі ChatGPT-дің жұмы­сына қарап, жасанды интеллект мүмкіндіктерін болжауға болады. Әлемнің озық елдерінде оның даму қарқыны өте жоғары. Бір ғана OpenAI компаниясы 2022 жылдың қарашасында ChatGPT-дің алғашқы нұсқасын шығарып, чат-ботты  көпшілікке таныстырғаннан кейін Google компаниясы «Code Red», яғни шұғыл дабылды іске қосқан. Себеп: жасанды интеллект арқылы жазылған мақалалар мен материалдар, мәтіндер интернетті лезде жаулап алды. Оны адам жазды ма, жасанды интеллект жазды ма, айыру мүмкін емес болып қалды. Тиісінше, ол Google компаниясының басты құралы-іздеу жүйесінің өзегі SEO, яғни іздеу жүйесінің оңтайлануына нұқсан келтіре бастаған еді. 

ChatGPT - бұл нейронды желі арқылы жұмыс жасайтын чат бот. Бұл чат-бот көптеген мүмкіндіктер беретін жаңа технологияның дәл қазіргі сәттегі ең үздік жемісі.

Зерттеудің әдістері: ақпарат көздері арқылы ChatGPT-ді зерттеу және талдау. 

Зерттеу барысында келесі жұмыстар жүргізілді:

1.  Зерттеу тақырыбы бойынша интернет ресурстардан алынған деректер мен әдебиеттер талданды және пысықталды;

2.  Жасанды интелектің даму тарихы зерделенді;

3.  Жасанды интелектің құрылымы зерттелді;

4. ChatGPT мен Google іздеу жүйесіне енгізілген сұрақтарға екі ресурстың шығарған жауаптары  салыстырылып, сараптама жасалды;

5.  Жасанды интелекті пайдаланып, сурет арқылы видео жасалды;

6. ChatGPT-де кескін генераторын пайдаланып практикалық жұмыстар жасалды;

7.  ChatGPT-ді пайдаланудың тиімділігі анықталды.

Ғылыми жобаның құрылымы:

Ғылыми жоба кіріспеден, екі тараудан, қорытынды және  пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен  электронды ресурстар тізімінен тұрады.

Жасанды интеллект тарихы

Санасы бар машиналарды жасау идеялары Ежелгі Грецияда пайда болды. Орта ғасырларда және жаңа уақытта ғалымдар адам еңбегін алмастыратын механизмдер жасады, мысалы, 17 ғасырда Паскаль алғашқы механикалық сандық есептеуіш машинаны ойлап тапты, 19 ғасырда Джозеф-Мари Жаккард перфокарталарда нұсқаулары бар бағдарламаланатын тоқу машинасын жасады. 1937 жылы Алан Тьрюнинг өзінің өнертабысын – әмбебап Тьюринг машинасын жариялады, 1939 жылы Нью-Йоркте Sparco иті бар алғашқы Electro механикалық адамы таныстырылды.

Алайда, күрделі зияткерлік тапсырмаларды орындайтын бағдарламаларды әзірлеу мүмкіндігі Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін заманауи компьютерлер пайда болғаннан кейін пайда болды. 1950 жылдары әртүрлі салалардағы ғалымдар жасанды ми құру мүмкіндігі туралы ойлана бастады. Содан кейін неврология саласындағы зерттеулер мидың нейрондық желі екенін көрсетті, ал А.тюнинг есептеулердің кез-келген түрін сандық түрде ұсынуға болатындығын айтты және 1951 жылы аспирант Марвин Минскидің алғашқы SNARC нейрондық желісін құрды. "Жасанды интеллект" атауы алғаш рет 1956 жылы Дартмут конференциясында қолданылды, содан кейін "жасанды интеллектті зерттеу"ғылыми пәні пайда болды.

Кейіннен адамның сөйлеуін түсінетін, берілген тақырыптар бойынша әңгімелерді қолдай алатын, үстел ойындарын ойнайтын роботтар пайда болды: компьютер мен Каспаров арасындағы шахматтағы әйгілі матч машинаның жеңісімен аяқталды. Қазір жасанды интеллект ғылымды дамытуда, әсіресе Заттар интернеті тұжырымдамасында маңызды орын алады, өйткені деректерді жинау жеткіліксіз, оны өңдеу, талдау және адам жасай алмайтын жағдайларда әрекет ету қажет.

1. 1940-1950 жылдар: Негізгі ұғымдардың пайда болуы.

- 1943: Уоррен МакКаллох және Уолтер Питтс нейрондық желілердің алғашқы математикалық моделін жасады.

- 1950: Алан Тьюринг "Компьютерлер машиналар ретінде ойлай ала ма?" деген мақаласында Тьюринг тестін енгізді, бұл AI-дың анықтамасы мен түсінуіне әсер етті.

2. 1956: Жасанды интеллект терминінің енгізілуі

- Дартмут конференциясы: Жасанды интеллект зерттеулерінің негізін қалаушы маңызды шара. Конференцияда "жасанды интеллект" термині алғаш рет қолданылды.

3. 1960-1970 жылдар: Алғашқы жетістіктер

- Деректерді өңдеу:Логикалық алгоритмдер мен символдық манипуляциялардың дамуы. Алғашқы Expert Systems, мысалы, DENDRAL және MYCIN, пайда болды.

- Кейінгі кезең:Жасанды интеллект саласында зерттеулердің қарқын алуы, бірақ техникалық шектеулердің салдарынан "AI қысымы" кезеңі басталды.

4. 1980-1990 жылдар: Жасанды интеллекттің жаңа өрлеуі

- Expert Systems: Бизнесте шешім қабылдауға көмектесетін жүйелердің кеңінен қолданылуы.

- Нейрондық желілер: Алғашқы нейрондық желілер мен жаңа алгоритмдер пайда болды, бірақ есептеу қуаты шектеулі болды.

5. 2000 жылдар: Деректердің көбейюі және машиналық оқу

- Үлкен деректер: Деректердің үлкен көлемі мен есептеу қуатының артуы AI-дың дамуына мүмкіндік берді.

- Машиналық оқу: Бұл салада терең оқыту (deep learning) мен нейрондық желілердің дамуы байқалды.

6. 2010 жылдар: Жасанды интеллекттің алтын дәуірі

- Терең оқыту: Google, Facebook, және басқа компаниялар терең оқыту әдістерін пайдаланып, AI-дың тиімділігін арттырды.

- Бейне және дыбыстық тану: AI-дың визуалды және дыбыстық мәліметтерді өңдеу қабілеттері жақсара түсті (мысалы, Siri, Google Assistant).

7. 2020 жылдар: Жасанды интеллекттің кеңінен қолданылуы

- ChatGPT және GPT-3: OpenAI шығарған жаңа модельдер, табиғи тілде жазу және коммуникацияда революция жасады.

- AI-дың қоғамдық қабылдауы: AI технологияларының әлеуметтік, этикалық және құқықтық аспектілері кеңінен талқыланады.

Жасанды интеллект тарихы ғылыми теориялардан бастап, қазіргі заманғы заманауи технологияларға дейінгі ұзақ жолды қамтиды. Оның дамуы технологиялық прогрестің, ғылыми зерттеулердің, және қоғамдағы қажеттіліктердің әсерімен қалыптасты.

ChatGPT-ді пайдаланудың тиімділігі

Зерттеу барсында мен ChatGPT-ді пайдаланудың тиімділіктерін анықтадым.

1. Ақпаратқа қолжетімділік:

- ChatGPT кең көлемдегі ақпаратты жылдам тауып, қажетті деректерді ұсына алады.

2. Интерактивті диалог:

- Пайдаланушылармен диалог жүргізу арқылы нақты сұрақтарға жауап беріп, жеке сұраныстарға негізделген ақпарат береді.

3. Шығармашылық қолдау:

- Идеялар мен контент генерациялауда (мақалалар, эсселер, сценарийлер) көмек көрсетеді.

4. Тілді түсіну және өңдеу:

- Тілдік дағдылары жоғары, бұл жазбаша және ауызша коммуникацияда тиімді пайдаланылады.

5. Оқыту және ақпараттандыру:

- Тақырыптарды түсіндіру, білім беру және үйрету мақсатында қолданылады.

6. Күнделікті тапсырмаларды жеңілдету:

- Тапсырмалар мен сұраныстарды автоматтандыру арқылы уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді.

7. Көпфункционалды қолдану:

- Әр түрлі салаларда (бизнес, білім, медицина, ғылым) қолданылуы мүмкін.

8. Тілдер арасына аудару:

- Әртүрлі тілдерде мәтіндерді түсінікті әрі жылдам аударуға көмектеседі.

9. Талдау және рефлексия:

- Мәтіндер мен деректерді талдау, олардың мағынасын терең түсіну мүмкіндігі.

10. Пайдаланушыға бейімделу:

- Пайдаланушының стилі мен қажеттіліктеріне сәйкес жауап беріп, жауаптардың сапасын арттырады. ChatGPT-ді пайдалану тиімділігі оның ақпаратты жылдам, интерактивті түрде ұсынып, пайдаланушылардың әр түрлі сұраныстарына жауап беру қабілетінде жатыр. Ол күнделікті тапсырмаларды жеңілдету, білім беру, шығармашылық процесс және коммуникацияны жақсарту үшін пайдалы құрал болып табылады.

Жасанды интеллектінің мүмкіндіктері

Зерттеудің ең маңызды бөлімі Жасанды интеллектінің мүмкіндіктері туралы. Бұл бөлімде жасанды интеллекттің қандай мүмкіндіктері бар екенін біле аласыздар.

1. Мәліметтерді өңдеу:

- Үлкен көлемдегі деректерді жылдам және тиімді түрде талдау, құрылымдау және түсіну.

2. Шешім қабылдау:

- Алгоритмдер негізінде деректерді пайдаланып, нақты жағдайларға негізделген шешімдер қабылдау

3.Тілдік өңдеу:

- Тілдерді түсіну, табиғи тілде сұрақтарға жауап беру, мәтіндерді жазу және аудару.

4. Көзбен тану:

- Суреттер мен бейнелерді тану, анализ жасау, объектілерді классификациялау (мысалы, қауіпсіздік жүйелері, медицинада).

5. Автоматтандыру:

- Қайталанатын және механикалық тапсырмаларды автоматтандыру (өндіріс, логистика, әкімшілік жұмыстар).

6. Жобалау және шығармашылық:

- Мәтін, музыка, өнер шығармаларын генерациялау, жаңа идеялар мен концепцияларды ұсыну.

7. Персонализация:

- Пайдаланушылардың мінез-құлқына және қалауларына негізделген қызметтер мен ұсыныстарды жеке көрсету.

8.Болжау:

- Деректерді талдау арқылы болашақтағы оқиғаларды немесе трендтерді болжау (мысалы, нарықтың өзгерістері, ауа райы).

9. Құрылғылармен интеграция:

- Ақылды үй құрылғылары мен IoT (интернет заттары) арқылы автоматтандыру, бақылау және басқару.

10. Эмоционалды интеллект:

- Пайдаланушылардың эмоцияларын тану, оларға жауап беру, психологиялық көмек көрсету. Жасанды интеллектінің мүмкіндіктері әр түрлі салаларда, соның ішінде бизнес, медицина, білім, өнер және ғылымда қолданылуда. Оның дамуы адам өмірін жақсартуға, өнімділікті арттыруға және жаңа шешімдер ұсынуға мүмкіндік береді.

ChatGPT-ді пайдалану арқылы уақыт пен энергияны үнемдеу.

Кез-келген адам үшін оның жұмысы өнімді болғаны маңызды екені сөзсіз. Аз уақыт ішінде көп жұмысыңды нәтижелі түрде жасау әрі энергияңды сақтайды, әрі уақытыңды үнемдейді.

1. Ақпаратты жылдам табу:

- Сұрақтарға жедел жауап алып, қажетті ақпаратты іздеу үшін уақыт жұмсауды қысқартады.

2. Тапсырмаларды автоматтандыру:

- Рутиналық және механикалық тапсырмаларды орындау (мысалы, есептер, жазбалар) арқылы адам күш-жігерін үнемдейді.

3. Мазмұн генерациясы:

- Мәтіндер, есептер, эсселер және жарнамалық материалдар жасауға көмектеседі, бұл шығармашылық процесс үшін уақытты үнемдейді.

4. Тілдік аударма:

- Әртүрлі тілдер арасындағы аударма жұмыстарын тез әрі дәл орындайды, осылайша шет тілдерін меңгеру үшін қажетті уақытты қысқартады.

5. Сұрақ-жауап қызметі:

- Адам өз сұрақтарына бірден жауап ала отырып, зерттеу жұмыстарын жылдамдатады.

6. **Оқыту және білім беру:**

- Нақты тақырыптар бойынша білім алу үшін оқыту материалдарын ұсынады, бұл оқудың тиімділігін арттырады.

7. Идеялар мен жоспарлар жасау:

- Шығармашылық идеяларды және жоспарларды генерациялауда көмек көрсету, ойлану процесін жеңілдетеді.

8. Кері байланыс алу:

- Жұмыс нәтижелері мен жобаларына қатысты конструктивті пікірлер алуға мүмкіндік береді, бұл түзетулер мен жетілдірулерді жылдам жасауға көмектеседі.

9. Талдау және рефлексия:

- Мәтіндер мен деректерді талдау үшін уақытты үнемдейді, осылайша шешім қабылдау процесін жеделдетеді.

10. Жеке көмекші ретіндегі қызмет:

- Күнделікті тапсырмаларды, жоспарларды және ескертулерді ұйымдастыруда көмек көрсетеді, уақытты тиімді басқаруға мүмкіндік береді.

ChatGPT-ді пайдалану арқылы адам өз уақытын тиімді жұмсап, энергиясын қажетсіз жұмыстарға жұмсалудан үнемдейді. Нәтижесінде, ол шығармашылық және стратегиялық міндеттерге көбірек көңіл бөле алады.

ChatGPT-ді пайдалануды ұсыну

Осы технологиялардың салыстырмалы жастығына қарамастан, AI әртүрлі салаларда кеңінен қолданылады және бізге фантастикалық кітаптардан келген көптеген жобалар нақты бола бастайды. Қазіргі уақытта енгізілген немесе жақын арада енгізу жоспарланған жасанды интеллектті қолданудың қызықты мысалдары келтірілген.

ChatGPT-ді пайдалану — ақпаратты іздеуді, шығармашылықты дамыту мен тиімділікті арттырудың тиімді әдісі. Ол жеке және кәсіби өмірде түрлі міндеттерді жеңілдетуге, уақытты үнемдеуге және өнімділікті арттыруға мүмкіндік береді.

Бірінші анықтамадан АИ робототехникамен тығыз байланысты. Интеллектуалды роботтарды құру АИ дамуының маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Зияткерлік роботтарға объектілерді басқаруға және қажет болған жағдайда олардың орналасқан жерін анықтауға, қозғалуды жоспарлауға мүмкіндік беру үшін қажет. Роботтар көбінесе өндірісте адамдармен және адамдармен жұмыс істейтіндіктен, қызметкерлердің қауіпсіздігі проблемалары туындайды. Сондықтан қазірдің өзінде пайда болды. жақын маңдағы адамның жағдайын бақылайтын және оған зиян тигізбейтін сенсорлармен жабдықталған" бірлескен Роботтар " (қобдишалар).

Геометриялық фигураларды тану немесе нысандарды кластерлеу сияқты анық емес және күрделі мәселелерді шешу үшін нейрондық желілер қолданылады, сондықтан бұл бағыт АИ проблемаларымен тығыз байланысты.

Жоғарыда аталған бағыттардан басқа, AI әдістері келесі технологияларда қолданылады:

Ақпаратты жылдам табу пайдаланушыларға кез келген тақырып бойынша қажетті ақпаратты тез тауып, зерттеу жұмыстарын жеделдетуге мүмкіндік береді,

тапсырмаларды автоматтандыру рутиналық жазбаша тапсырмаларды орындау (эссе, есеп, хаттар) үшін көмек көрсету, уақытты үнемдеуге ,шығармашылық қолдау - идеялар, сценарийлер, мақалалар және шығармашылық жобаларды генерациялауда үлкен көмек болып табылады. Тілдік дағдыларды дамыту - тіл үйренушілер үшін грамматикалық ережелер мен сөздік қорды түсінуге көмектесу, аударма қызметін көрсетуде қолдануға болады. Талдау мен рефлексия жасауға болдаы. Мәтіндерді талдау, пікірлер мен ұсыныстар беру арқылы қабылданатын шешімдерді жақсарту үшін де қолданылады. Күнделікті жоспарлауда уақытты тиімді басқару, тапсырмаларды ұйымдастыру және ескертпелер жасау үшін таптырмас көмекші. Оқыту және білім беруде сұрақтарға жауап беру арқылы білім алуға көмек көрсету, түсініксіз тақырыптарды түсіндіру де , кері байланыс алу жұмыс нәтижелеріне қатысты пікірлер мен ұсыныстар алу, жобаларды жетілдіруде,сұрақ-жауап қызметінде пайдалнған тиімді. Күнделікті мәселелер мен қиындықтарға байланысты жедел көмек көрсету қолдануға болады.

ChatGPT-ді пайдалану — ақпаратты іздеуді, шығармашылықты дамыту мен тиімділікті арттырудың тиімді әдісі. Ол жеке және кәсіби өмірде түрлі міндеттерді жеңілдетуге, уақытты үнемдеуге және өнімділікті арттыруға мүмкіндік береді.

АИ-ны кеңінен қолдану екі маңызды факторға байланысты: ол тіпті бұрын адамның қатысуын талап еткен процестерді автоматтандыруға қабілетті: мысалы, өндірістегі роботты механизмдерді басқару (яғни, бұл жағдайда AI біздің міндеттерімізді алады).

Ол шынымен үлкен көлемдегі ақпаратты тез өңдей және талдай алады және көптеген айнымалыларды қолдана отырып, опцияларды есептей алады. Осы бағытта AI адамға қарағанда сапалы нәтиже береді. Бұған машинаның адам факторына ұшырамайтынын және оның жұмыс қабілеттілігі эмоциялар мен жеке мәселелерге байланысты емес екенін қосамыз. Нәтижесінде жасанды интеллектті қолдану салалары өте кең және іс жүзінде тек біздің қиялымызбен және технологиялық инновацияларды енгізу жылдамдығымен шектеледі.

Жасанды интеллекттің пайдасы мен зияны

Ақылды машиналар бұлыңғырлықты, кәсіпқойларды шахмат немесе Го-да ойнауды, адам дауысын аударуды және тануды үйренді. Әр апта сайын біз медициналық диагноз қоюды, Рембрандттан гөрі сурет салуды, ән айтуды немесе мәтін құруды білетін компьютерлік бағдарламалардың жаңа ерліктері туралы білеміз. Адам жасанды интеллекттен қорқуы керек пе?

Соңғы бірнеше жылда жасанды интеллект (AI/AI) шынымен" ыстық " тақырып болды. Ғалымдар мұны нейрондық желілердің қарқынды дамуымен байланыстырады (жасанды интеллект саласындағы зерттеулердің бірі), бұл өз кезегінде қуатты компьютерлердің пайда болуымен мүмкін болды.

Ғылыми қауымдастық ақылды машиналардың пайда болу уақыты туралы дауласуы мүмкін, бірақ бір нәрсеге келіседі: технологияның дамуы болашақта қоғамға, экономикаға және адамдар арасындағы қатынастарға сөзсіз әсер етеді. Қазірдің өзінде жасанды интеллекттің адамдар үшін қауіпсіз бағытта дамып келе жатқанына көз жеткізіп, жасанды интеллектті дамытудың этикалық қағидаттары туралы ойлануға шақырады.

ChatGPT-дің қазіргі ахуалын талдау

AI технологиялары келесі бағыттарда дамуда:

AI мүмкіндіктерін адамға жақындатуға және оларды күнделікті өмірге біріктірудің жолдарын табуға мүмкіндік беретін мәселелерді шешу;

адамзат алдында тұрған міндеттер шешілетін толық ақыл-ойды дамыту

Қазіргі уақытта зерттеушілер практикалық мәселелерді шешетін технологияларды дамытуға назар аударады. Ғалымдар толыққанды жасанды ақыл-ойды құруға жақындағанша.

Бүгінгі таңда біздің жұмысымызды жеңілдететін немесе міндеттеріміздің бір бөлігін алатын әртүрлі ақылды құрылғылар енетін қызмет саласын елестету қиын. Мұндай салалардың қатарына медицина, білім, бизнес, ғылым, ойын-сауық, қылмысқа қарсы күрес, көптеген тұрмыстық мәселелерді шешу жатады. Болашақта мұндай әзірлемелер одан да көп болады және олар барлық жерде қолданылуы мүмкін. Осылайша, жақын арада жасанды интеллектті қолдану біздің өміріміздің барлық салаларын сапалы түрде өзгертеді.

1. Пайдаланушылық өсім

- Танымалдылық: ChatGPT әлем бойынша миллиондаған пайдаланушылар арасында танымалдылыққа ие. Күнделікті қолданушылар саны мен активтіліктің артуы жасанды интеллектке деген қызығушылықтың өскенін көрсетеді.

- Салалар:*Білім, бизнес, медицина, маркетинг және клиенттермен жұмыс сияқты түрлі салаларда кеңінен пайдаланылады.

2. Функционалдық мүмкіндіктер

- Тілдік өңдеу: ChatGPT адамдардың табиғи тілінде сұрақтарға жауап беріп, ақпаратты түсінікті формада ұсынады.

- Шығармашылық генерация: Мазмұн жасау, идеялар ұсыну, сценарий жазу және т.б. шығармашылық тапсырмаларды орындау қабілеті бар.

- Автоматтандыру:Рутиналық тапсырмаларды орындау арқылы уақытты үнемдейді.

3.Этикалық және құқықтық мәселелер

- Деректердің қауіпсіздігі: Пайдаланушылардың жеке мәліметтерін қорғау, ақпараттың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері өзекті.

- Алаяқтық және манипуляция: ChatGPT сияқты жүйелердің теріс пайдаланылуы, мысалы, жалған ақпарат тарату немесе алдау, этикалық проблемалар туғызады.

- Білім беру: Жасанды интеллекттің білім беру процесіндегі рөлі мен оның тиімділігі туралы пікірталастар жүргізілуде.

4. Технологиялық даму

- Модельдің жетілдірілуі: ChatGPT-ның алгоритмдері мен нейрондық желілері дамып, тілдік түсіну мен генерацияның сапасы артып келеді.

- Интеграция: ChatGPT басқа бағдарламалық шешімдер мен платформаларға интеграцияланып, қолданыс аясын кеңейтеді.

5. Қоғамдық пікір мен қабылдау

- Пайдаланушылардың тәжірибесі:Пайдаланушылардың ChatGPT-ға қатысты пікірлері мен тәжірибелері әр түрлі. Көптеген адамдар оның тиімділігін жоғары бағаласа, кейбіреулері этикалық және қауіпсіздік мәселелерін атап өтеді.

- Сарапшылардың талдауы: Сарапшылар ChatGPT-ны оның инновациялары, әлеуеті және тәуекелдері тұрғысынан талдайды.

ChatGPT қазіргі уақытта кеңінен танылған және қолданылатын жасанды интеллект құралы болып табылады. Оның функционалдық мүмкіндіктері, пайдалану ауқымы, сондай-ақ этикалық мәселелер мен технологиялық дамулар оның ахуалын анықтайды. Болашақта ChatGPT-ның қолдану тиімділігін арттыру және қауіпсіздігін қамтамасыз ету маңызды болады.

Жасанды интеллектің құрылымы

Жасанды интеллект (AI) бірнеше негізгі компоненттер мен әдістерден тұрады. Оның құрылымы мынадай элементтерді қамтиды:

Деректер. Деректер жинау: AI жүйелері үшін сапалы және көлемді деректер жинау өте маңызды. Деректер түрлі көздерден (текст, сурет, дыбыс) алынуы мүмкін.

Деректерді өңдеу: Деректерді талдау, тазалау және трансформациялау процесі, бұл AI модельдерінің тиімді жұмыс істеуіне көмектеседі.

Машиналық оқу (Machine Learning) Негізгі әдістер:

Бақыланатын оқыту (Supervised Learning):Деректер мен олардың белгілері бар, модельдер болжам жасау үшін қолданылады.

Бақыланбайтын оқыту (Unsupervised Learning): Деректер белгісіз, кластерлеу немесе паттерндерді анықтау үшін қолданылады.

Күшейтуші оқыту (Reinforcement Learning):Агенттің әрекеттері үшін сыйақы мен жазалар негізінде үйренуі.

Нейрондық желілер. Бірнеше қабаттар: Нейрондық желілердің архитектурасы кіріс қабатынан (input layer) бастап, жасырын қабаттар (hidden layers) және шығу қабатына (output layer) дейін созылады.

Терең оқыту (Deep Learning):Көп қабатты нейрондық желілерді пайдаланып, күрделі тапсырмаларды шешуге мүмкіндік береді.

Алгоритмдер. Сыныптау (Classification): Деректерді санаттарға бөлуді жүзеге асырады.

Регрессия (Regression): Нәтижелерді болжау үшін қолданылады.

Кластерлеу (Clustering): Деректерді топтарға бөлу, мысалы, клиенттерді сегменттеу.

Табиғи тілдерді өңдеу (NLP) Тілдік модельдер: Тексттерді түсіну, генерациялау, аударма жасау және сұрақ-жауап жүйелерінде қолданылады.

Синтаксистік және семантикалық талдау:Тілдің құрылымын және мағынасын түсіну үшін.

Робототехника .Автономды жүйелер: AI технологиялары робототехникада қолданылып, автономды әрекеттер жасауға мүмкіндік береді.

Сенсорлар мен басқару:Деректерді жинау және қоршаған ортаға реакция жасау үшін.

Этика және қауіпсіздік . Этикалық нормалар: AI жүйелерінің жауапкершілігі, әділдігі және қауіпсіздігі туралы мәселелер. Деректерді қорғау:Пайдаланушылардың жеке ақпаратын қорғау мен деректердің қауіпсіздігі.

Жасанды интеллектінің құрылымы деректер, алгоритмдер, машиналық оқу, нейрондық желілер, табиғи тілдерді өңдеу және робототехника сияқты компоненттерден тұрады. Бұл элементтер AI-дың тиімділігі мен әлеуетін арттырады, сондай-ақ қазіргі заманғы технологиялардың негізі болып табылады.

Google мен ChatGPT-ны салыстырғанда, бірнеше негізгі аспектілерді қарастыруға болады:

1. Функциялары мен мақсаттары

- Google: Ақпаратты іздеу жүйесі. Пайдаланушылардың сұрауларына негізделген веб-сайттардан, мақалалардан және басқа ресурстардан ақпарат табуға көмектеседі. Google іздеу алгоритмдері әртүрлі веб-контентті индекстеу және рейтингілеу арқылы жұмыс істейді.

- ChatGPT: Жасанды интеллектке негізделген чат-бот, пайдаланушылармен интерактивті диалог жүргізу үшін әзірленген. Ол сұрақтарға жауап беріп, мәтіндерді генерациялап, түрлі тақырыптарда ақпарат ұсынады.

2. Пайдалану тәсілі

- Google: Пайдаланушы іздеу жолына кілт сөздерді немесе фразаларды енгізеді, содан кейін жүйе сәйкес веб-беттердің тізімін шығарады.

- ChatGPT: Пайдаланушы сұрақ немесе тапсырма береді, ал ChatGPT мәтіндік жауаптарды тікелей шығарады, яғни диалогтік формада ақпаратты ұсынады.

3. Ақпараттың берілуі

- Google: Пайдаланушыға көптеген дереккөздерден ақпаратты жинап, оны сілтемелермен көрсетеді. Ақпараттың дәлдігі мен контексті әртүрлі сайттарға байланысты.

- ChatGPT: Біртұтас жауап береді, бірақ кейде нақты дереккөздер көрсетілмейді. Бұл модель контексті түсініп, мәтінді бірқалыпты түрде қалыптастыра алады.

4. Қолдану салалары

- Google: Ақпарат іздеу, зерттеу, жаңалықтар, өнімдер мен қызметтер туралы мәлімет алу үшін қолданылады.

- ChatGPT: Тілдік тапсырмалар, мәтін жазу, шығармашылық жұмыстар, тұтынушыларға қолдау көрсету, білім беру және тренинг сияқты көптеген салаларда қолданылады.

5. Этика және ақпараттың сенімділігі

- Google: Пайдаланушыларға дәл және сенімді ақпарат ұсыну үшін дереккөздердің сапасын бақылауға тырысады, бірақ кейде ақпараттың шындыққа жанаспайтын немесе жалған болуы мүмкін.

- ChatGPT: Ақпаратты генерациялағанда, жалған ақпарат немесе біржақтылық қаупі бар. Модельдің жауаптары алгоритмдер мен жаттығу деректеріне негізделеді, сондықтан әрқашан дәл болмауы мүмкін.

6. Интерактивтілік

- Google: Интерактивтілік минималды, негізінен іздеу нәтижелерін ұсынады.

- ChatGPT: Пайдаланушылармен тікелей байланыста болады, олармен сұхбаттасу мүмкіндігі бар.

Осылайша, Google мен ChatGPT-ны салыстырғанда, әрқайсысының өз ерекшеліктері мен қолдану контексті бар, және олар бір-бірін толықтыра алады.

Қорытынды

Қорытындылай келе, AI мақсаты - деректерді талдауға және нәтижелерді түсіндіруге қабілетті бағдарламалық өнімдердің жұмысын қамтамасыз ету. Жасанды интеллект-адамның бағдарламалармен өзара әрекеттесуінің интуитивті процесін қамтамасыз ететін және белгілі бір міндеттер аясында шешім қабылдауға көмектесетін құрал. AI адамды алмастырмайды және жақын болашақта ол болмайды. AI біздің әлемді өзгертеді және жаңа қосымшаларды табады. Біздің міндетіміз-оны игілікке пайдалану, АИ-жүйелерді реттеу ережелерін әзірлеу және адамзаттың мыңдаған жылдар бойы жинаған тәжірибесін жүйелерге беру.

Қоғам алдында "Біз адамның ақыл-ойын жасанды интеллектпен алмастырғымыз келеді ме?». Әрине, роботтар адам өмірінде қажет, өйткені олар оны айтарлықтай жеңілдетеді. Бірақ қазір робототехника өзінің дамуының бастапқы кезеңінде. Ақпараттық технологиялар саласындағы осы саланың дамуына үлкен бюджеті бар фирмалар ғана қол жеткізе алады. Біз бұл бағыт қоғам үшін қол жетімді болуы керек деп санаймыз. Болашақ роботтарсыз, андроидтарсыз және технологияның басқа ғажайыптарынсыз мүмкін емес, бірақ олар әлі де адамды толықтай алмастыра алмайды.

Мен өз жобамда жақын болашақта жасанды интеллект жүйелерін қолдану біздің өміріміздің барлық салаларын сапалы түрде өзгертеді деген болжам жасадым. Жобаның жоғарыда келтірілген материалдарына сәйкес гипотеза расталды деп айтуға болады.

Пайдаланылған ақпараттар көзі:

1. Жасанды интеллект: даму болашағы http://knowledge.allbest.ru/programming/3c0a65625a2ac79b5c43b88421206d37_0.html

2. Кибернетикалық тәсіл http://gashevsn.narod.ru/Intell.htm

3. Роботтардың түрлері http://otherreferats.allbest.ru/programming/00176233_0.html

4. Робототехниканың даму тарихы http://roboreview.ru/nauka-o-robotah/istoriya-razvitiya-robototehniki.html

5. Өнеркәсіптік роботтарды қолданудың оң және теріс жақтары http://www.bizkatalog.ru/23-equipment/2268-pljusy-i-minusy-primjenjenija-promyshljennykh-robotov.html

6. Роботтардың мысалдары http://www.prorobot.ru/06.php?page=2.htm

7. Жұлдызды соғыстардан алынған c-3p0 және R2-D2 роботтары http://www.infocity.az/?p=41300

Зерттеу күнделігі

№	Жұмыстың мазмұны	Зерттеу әдісі	Ескерту
1	2024 ж 25.04 Жоба тақырыбы мен мақсатын айқындау Жасанды интеллекттің мүмкіндіктері, ChatGPT.	ChatGPT-дің архитектурасы мен функционалдығын зерттеу, оның әлеуетін және қолдану салаларын анықтау
2	2024ж 20.05 Жасанды интеллект, машиналық оқыту, GPT технологиялары бойынша негізгі материалдарды жинақтау. Жазылған еңбектер мен зерттеулерді жүйелеу, маңызды концепциялар мен терминдерді анықтау.	Методологияны Жасау. Литературалық шолу, деректер жинау, тәжірибелік тесттер.
3	2024 ж 10-24.06 ChatGPT үлгілерімен тәжірибе жүргізу, жауаптар мен интеракцияларды анализдеу	ChatGPT-ге түрлі сұрақтар қою, оның жауаптарын бақылау.
4	2024 ж 19.08 Нәтижелерді талдау	ChatGPT-дің жауаптарының дәлдігі, релеванттылығы
5	2024 ж 05.09 Презентация дайындау
6	2024ж 09.09 Жобаны бағалау және кері байланыс	Ғылыми жетекшімен және басқа зерттеушілермен талқылау.
7
8