Химиялық элементтерді жіктелуі

Пәні: Химия

Мектеп: №86 ЖОМ

Күні

Мұғалімнің есімі: Бекмуратова А

Сынып: 8 «а» 8 « ә »

8 «б» 8 «в»

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Химиялық элементтерді жіктелуі

Сабақ негізделген оқу мақсаты:

Элементтерді алғашқы топқа бөлу, ұқсастықтары мен айырмашылықтары арқылы оларды сілтілік металдар, галогендер, халькогендер және салғырт (инертті) газдарға топтастыру. Осы топтардағы элементтердің физикалық және химиялық қасиеттерінің салыстырмалы атомдық массаға тәуелді екенін түсіндіру.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар: химиялық элементтерді жіктей алады;

Оқушылардың басым бөлігі: химиялық элементтерге сипаттама бере алады;

Кейбір оқушылар: элементтердің негіздік және қышқылдық реакция теңдеулерін жаза алады;

Тілдік мақсат

Пәнаралық лексика және терминология

ТҚЕ меңгеру

Диалогқа\жазылымға өажетті тіркестер

-Химия ғылымы;

-ТҚЕ;

Құндылықтарды дарыту

Сабақ барысында мектеп құндылықтары жүйелі түрде енгізіледі. Ол сабақтың ажырамас бөлігі болып саналады. Мысалы:

Ашықтық: Оқушылар үшін ақпарат көзі ашық болып табылады.Олар өздерінің білгендерін өзге құрбылармен де бөлісіп отырады.

Ынтымақтастық: Сабақ барысында топтық жұмысты орындағанда, берілген тапсырмаларды орындағанда олардың ынтымақтаса жұмыс істеуі маңызды.

Өмір бойы білім алу: Оқушылардың бүгінгі сабақтан алған білімдерін өмірде де қолдану мүмкіндігі айтылып өтіледі. Мысалы күнделікті қолданылатын заттар , тұрмыста қолданылатыныны туралы айтылады.

Әсіресе әшекей тастардан жасалған заттарға назар аударылады.

Пән аралық байланыстар

Химия пәнін меңгеруін бағалау, оқу мақсатына жету үшін теориялық және практикалық бөлімдерде

-физикамен

-биологиямен

-өндіріспен

-тұрмыспен

-құрылыспен

Байланыстыра отырып, нақты мәліметтер беру,қосымша ресурстармен жұмыс жасау үшін арнайы сілтемелер беру

АКТ қолдану дағдылары

Презентация,бағалау кестесі көрсетіледі

Бастапқы білім

Атомдар құрамы мен құрылысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

3 минут

Қызығушылықты ояту

10 мин

Сабақтың ортасы

Дәптермен жұмыс.

15 минут

1.Сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.

2.Психологиялық ахуал орнату:

«Комплименттер бұрқасыны»

Сұрақ-жауап арқылы үй тапсырмасын тексеру

1. Валенттілік дегеніміз не? (химиялық элемент атомының басқа химиялық атомының белгілі бір санын қосып алу қабілеті)

2. Химиялық реакция теңдеуі дегеніміз не? (химиялық реакцияны химиялық таңбалар, формулалар, арқылы шартты түрде жазу)

3. Әрекеттесуші заттар дегеніміз не? (реакцияға кіріскен заттар)

4. Атом молекулалық ілім (Атомдар мен молекулалар туралы мағлұматтардың жиынтығы)

5. Зат мөлшері немен өрнектеледі? (мольмен)

6. Зат мөлшерінің формуласы қалай сипатталады (ν=m/M)

7. Fe +S FeS теңдеуі реакцияның қай типіне жатады (қосылу)

8. Айырылу реакциясы дегеніміз не? (бір заттың бірнеше затқа айналып ыдырауын айтамыз)

9. Орынбасу реакциясы дегеніміз не (күрделі заттың құрамындағы бір элемент атомының орнын басқа жай заттың атомы басатын күрделі зат пен жай зат аралығы)

10. Алмасу реакциясы дегеніміз не (екі күрделі заттың құрамындағы атомдар бір-бірінің орнын алмастыра жүретін реакцияны атаймыз)

11. Қосылу реакциясы дегеніміз не (екі немесе бірнеше заттың бірігіп бір күрделі затқа айналуын айтады)

12. Құрам-тұрақтылық заңы дегеніміз не? Кім ашты? (айлану тәсіліне қарамастан әрбір күрделі заттың құрамы тұрақты болады. Ж.Пруст)

13. Зат массасының сақталу заңы дегеніміз не? (химиялық әрекеттесуге кіріскен заттардың массасы одан түзілетін заттың массасына тең)

14. Атом дегеніміз не (заттың химиялық жолмен бөлінбейтін ең ұсақ бөлшегі)

15. Молекула дегеніміз не (заттың құрамы мен қасиетін сақтайтын ең кіші бөлшегі)

16. Химиялық элементтер қандай екі топқа бөлінеді (металдар, бейметалдар)

17. Ar, Mr нені білдіреді (Ar – салыстырмалы атомдық массасы, Mr-салыстырмалы молекулалық массасы)

18. Химиялық реакцияның қандай белгілері бар (тұнбалық түсуі, газдың бөлінуі, жылудың бөлінуі немесе сіңірілуі)

19. Қоспалар нешеге бөлінеді, оларды ата (әртекті, біртекті)

20. MgO, AlS, NO, PH, ClO – мына қосылыстарды валенттілік арқылы теңестір

21. S+ O₂ SO₂, Ca+O₂ CaO, Zn+HCl ZnCl₂+H₂ мына берілген реакция теңдеуін теңестір

22. Периодтық жүйені ашқан кім, қай жылы? (Д.Н.Менделеев 1869ж)

23. Құбылыстардың түрлері (физикалық, химиялық)

24. Атомдардың әр түрінен тұратын заттар (күрделі заттар)

25. Үш әріптен тұратын элементтерді ата (бор, иод, мыс)

ІІІ. Жаңа сабақ

19 ғасырдың екінші жартысында химиялық элементінің 60-н астамы белгілі болып, ал олардан алынған заттардың алуан түрлілігі ғалымдарды элементтердің қасиеттерін зеріттеуге олардың бәріне тән ортақ қасиеттерін табуға жетеді?

Элементтерді өздеріне тән ортақ ұқсастықтарына байланысты – металдарға, бейметалдарға бөлуге болады.

Химиялық элементтер

Металдар бейметалдар

Созылғыш, серпімді,металдардың Әр түрлі агрегаттық нүктеде болатын

Жылтыры бар, электор тоғы мен жай заттар түзеді, қасиеттері әртүрлі

Жылуды жақсы өткізетін қатты болады.Металдың өзгешелігі бәріне

Заттар тән ортақ қасиеттері болмайды мыс:

Күкірт – қатты, оттек, ертінді – газ, бром.

Типтік металдар негіздігі оксидтер түзеді де негіздерге айналады:

2C a + O₂ 2CaO

Негіздік оксид

Ca O+H₂O Ca(OH)₂

Гидроксид

Видеоролик көрсету:

І-топ Темірдің хлормен

ІІ-топ Күкірттің оттекпен

ІІІ-топ Алюминий хлоридінің негізбен қышқылмен әрекеттесуі көрсетіледі

3 топ оқушылары көрген видеороликтегі реакйияның теңдеулерін жазады

2. Типтік бейметалдар түзетін қышқылдық оксидтер суда ерісе қышқылға айналады:

S+ O₂ SO₂

SO ₂+H₂O H₂SO₃

Химиялықэлементтердіекітопқабөліпжіктеужеткіліксіз, себебіекіжақтыәріметалдық, әрібейметалдыққасиеткөрсететінекідайынхимиялықэлементтердебар. Мыс: Be, Al, Zn, Pb, Cr. Екіэлементтердіңоксидтеріменгидроксидтерідеекіжақтықасиеткөрсетеді.

Мысалы: ZnO, BeO, Al₂O₃, Cr₂O₃, PbO оларғаекідайынгидроксидтерсәйкескеледі: Al(OH)₂, Al(OH)₃,

Zn+2HCl ZnCl₂+H₂

Zn+2KOH K₂ZnO₂+H₂

ZnO+2HCl ZnCl₂+H₂O

Zn O+2KOH K₂ZnO₂+H₂O

«Менітаны» (элементтертаңбаларынтақтағажазуметалл, бейметалл, екідайлыэлементтердіанықтау)

І-топ: Алюминий, қорғасын, фтор, калий, күкірт, марганец, сутек, сынап, хлор

ІІ-топ: Темір, барий, кальций, оттегі, фосфор, натрий, иод, көміртегі, мыс, берилий

ІІІ-топ: Азот бор, кремний, магний, күміс, мырыш, алтын, мыс, бром, хром

«Өзіңді тексер» ұраны: «Білікті бірді жығар, білімді мыңды жығар»

(әр топқа есептер беріледі)

І-топ: 40 г магний оксиді түзілу үшін оттектің қандай массасы реакцияға түсетінін есептеңдер

ІІ-топ: массасы бірдей 470 г калий оксиді K₂O мен натрий оксиді Na₂O берілген. Қайсысының зат мөлшері көп екенін есептеңдер

ІІІ-топ: массасы 2,3 г натрий сумен әрекеттескенде натрий гидроксидінің (NaOH) қандай массасы түзіледі?

Үлестірме қағаздар

АКТ

Интербелсенді тақта

Сдаид 1

Оқулық 235-237 бет

52 сурет

Ой толғаныс

7 минут

Кім жүйрік?»

І-топ

1. Қазіргі кезде периодтық дүйеде қанша элемент бар:

1. 108

2. 109

3. 110

4. 111

2. Периодтық жүйедегі 1-ші элемент

1. O

2. Cl

3. H

4. He

3. Периодтық жүйеде қанша топ бар:

1. 8

2. 7

3. 6

4. 5

4. Су неше градуста қайнайды:

1. 99 ⁰c

2. 99.7⁰c

3. 99.8⁰c

4. 100⁰c

5. Құрамы сутек пен оттектен тұратын күрделі зат:

1. HCl

2. H₂O

3. OH₃

4. H₂

ІІ-топ

1. Адам ағзасында қан құрамында болатын металл

1. Fe

2. Cu

3. Al

4. O2

2. Зат мөлшерінің формуласы:

3. Реакцияның неше типі бар

1. 3

2. 5

3. 4

4. 2

4. Реакциясы нәтижесінде түзілген зат

1. Реагент

2. Металл

3. Бейметалл

4. Атом

5. 128 г күкіртте (S) неше моль бар

1. 1 моль

2. 3 моль

3. 0,5 моль

4. 4 моль

ІІІ-топ

1. Ең жеңіл газ

1. Сутек

2. Оттек

3. Холр

4. Фтор

2. Судың мольдік массасы

1. 17 г/моль

2. 18 г/моль

3. 20 г/моль

4. 21 г/моль

3. 4 г сутек неге моль болады?

1. 1 моль

2. 3 моль

3. 0,5 моль

4. 2 моль

4. Айдаһар бейнесіне ұқсайтын элемент

1. Cl

2. C

3. S

4. Sc

5. Сұйық металл

1. Титан

2. Сынап

3. Алтын

4. Күміс

АКТ

(Компьютер, проектор).

Слаид 4

Сабақтың соңы

5. минут

Сабақтың сонында оқущыдарға бүгінгі белсенді қатысқаны үшін рахмет айтылып, олардан кері байланыс ретінде баспалдақ әдісі бойынша қор ытынды жасауы сұралады.

1. атомдар мен олардың құрамын қаншалықты меңгердің?

2 .Топтық жұмыс кезінде өз белсенділігіңді көрсете алдым деп ойлайсын ба?

3.Бағалау процесі қаншалықты әділ деп ойлайсын?

Үй тапсырмасы:§16-17тақырып

1-4 тапсырманы орындау.

Оқушылар бүгінгі сабақтан не үйренгендерін, не білгендерін жазады

Күнделікке түртіп алады

Қосымша ақпарат:

Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз?

Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері. АКТ мен байланыс. Құндылықтардағы байланыс

Барлық оқушылар сыныппен бірлесе сұхбатқа қатысады және топтық практикалық жұмыс орындайды.Көпшілік оқушылар-сұрақтарға дұрыс жауап береді ,берілген тапсырмаларға мақсат қоя біледі және нұсқауға сәйкес сәтті орындайды,қорытынды жасай біледі.кейбір оқушылар –сұрақтарға нақты жауап береді,болжай біледі.

- формативті (критерийалды, өзін-өзі бағалау, өзара бағалау);

- Орыс тілі, қазақ тілі пәндерімен байланыс бар;

- Интерактивті тақта, ноутбук пайдаланамын;

- Тәрбиелік мәні жоғары.

Рефлексия

- Сабақ мақсаттары\оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

- Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

- Сабақта саралау дұрыс жүргізілдіме?

- Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

- Сабақ жоспарына қандай ауытқулар болды,неліктен?

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Қорытынды бағамдау

Сабақтан жақсы өткен екі аспектісі?

1.................................................................................................................................................................. 2..................................................................................................................................................................

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да,оқу туралы да)

1.................................................................................................................................................................2.................................................................................................................................................................

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік\қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................