Бөлім:

10.3. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Педагогтің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

10.2.4.6 - хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық ауруларын (аутосомдық және жыныстық) сипаттау

Сабақтың мақсаты

-хромосомалар санының ауытқуына байланысты адамның хромосомдық ауруларды атайды, сипаттайды.

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру

Сәлемдесу, түгендеу.

Сыныптағы оқушыларды түгендеп, көңілкүйлерін сұрау мақсатында ортаға
«Өрмекшінің торы» шаттық шеңберге шақыру, шеңбер болып тұрып, жіпті бір біріне беріп бүгінгі көңіл күйлерін, бүгінгі сабаққа ретімен тұрып сәттілік тілейді.

Оқушылар шеңбер құрып көніл күйлерін айтады.

Өткен білімдерін еске түсіру

0­-7 мин

Сұрақтар

Қойылған сұрақтарға жауап беріңіз.

1, Мутация дегеніміз не?

2, Ғылымға мутация терменін кім еңгізді , қай жылы?

3, Хого Де Фриздің «мутациялық теория» атты еңбегі қашан жарық көрді?

4, Мутациялық теорияның ережелері қандай?

Оқушылар қойылған сұрақтарға жауап береді.

Бағалау:
мадақ айту, қолпаштау Дескриптор:

Білім алушы

Мутацияға байланысты сұрақтарға жауап береді.

Балмұздақ таяқшалары

https://www.online-stopwatch.com/random-group-generators/random-balloon-reveal-group-generator/

арқылы топқа бөлінеді

Топтық жұмыс. Елші әдісі Оқушылар берілген мәтінмен танысып алады. Топта талқылайды.

«Елші» әдісі арқылы

Талқылап болғасын әр топтан бір оқушы елші ретінде келесі топқа түсіндіреді.

Оқулықтағы немесе берілген мәтінмен танысып, өзіңізге берілген тақырыпты топта талқылаңдар

1 -топ. Хромосомалық аурулардың пайда болу механизімі.

2 -топ. Хромосоманың ауытқуынан болатын аурулар.

3 -топ. Тұқым қуалайтын ауруларды емдеу

1 тапсырма.

wordwall.net платформасы арқылы суреттер мен сипаттамаларды сәйкестендіріңіз.

Тапсырма 2.

Жеке жұмыс. «Биологиялық диктант»

Сөйлемдегі түсіп қалған сөздерді тауып дәптерге көшіріп жаз

Тапсырма 2 Биологиялық диктант

Сөйлемдігі қалып қойған сөздерді тауып толықтырып жаз.

1. ________аурулар - деп клиникалық сипаттары жағынан түрліше болып келетін адамдар патологиясының үлкен бір тобын айтады.

2. Олардың барлығының себептері бір – ол ____________ немесе___________мутациялар болып табылады.

3. Дене хромосомаларының 21 жұбында артық бір хромосома болатын аурулардың түрі - ______________________.

4. Генетикалық материалдардың құрылысы мен саны өзгерге ұшырауына байланысты аурулар _______________________________________________

5. Хромосомалардың құрылысы мен саны өзгеруінде ________________­­­­­­___ аурулары пайда болады.

6. Дауын ауыруының себебі - аутосомалық хромосомалардың 21 жұбында _________________ хромосома болатындай

7. Клайнфельтер ауруының себебі - _________________ болуында.

8. Шерешевский _ Тернер ауыруының себептері -

оқушылар генератор бөлген топтарға бірігеді.

1. суретте қандай ауру берілгенін айтады

2. берілген ауруларға сипаттама береді,

тақырыбыпты топта талқылайды.

Оқушылар сілтеме арқылы платформаға кіріп тапсырмаларды орындайды

Түсіп қалған сөздерді тауып жазады.

Жарайсың! Тамаша! Мадақтау сөздермен бағалау.

Дескриптор:

- 3 балл хромосомалық аурулардың пайда болуы механизімін сипаттайды.

-хромосоманың ауытқуына байланысты ауруларды сипатайды

-тұқым қуалайтын аурулардың емдеу жолдарын сипаттайды,

Дескриптор:

Білім алушы

3 балл

-ауруларды сипаттамасымен сәйкестендіреді

Дескриптор:

-4 балл хромосомалық ауруларға байланысты сөздерді тауып жазады

қима қағаздар

https://medkenes.kz/mikrobiologiya-entsiklopediya/hromosomaly-aurular-s-zh

https://wordwall.net/ru/resource/34231034

Қима қағаздар

«Функционалды сауаттылық» тапсырмасы Даун синдромы ауруын ағылшын дәрігері Джон Даун зерттеген болатын. Осыған байланысты гендік ауру ұлы дәрігердің есімімен аталып кеткен. Даун синдромы радиацияның әсерінен, экологияның бұзылуынан, адам ағзасындағы иммунитеттің нашарлауынан пайда болады. Даун синдромы (21 хромосоманың трисомиясы) – 21-жұп хромосомалардың қалыпты екі көшірменің орнына 3 көшірмесімен (трисомия) көрінетін геномдық патологиялардың бір түрі, сондықтан адам кариотипі қалыпты 46 хромосома орнына 47 хромосомадан тұрады. Берілген синдромның басқа 2 формасы белгілі: 21 хромосоманың басқа хромосомаларға транслокациясы (жиі 15, сирек 14, өте сирек 22, У хромосомаға) - 4% жағдайда, синдромның мозаикалық нұсқасы – 5 % жағдайда кездеседі. Синдром ауруды 1866 жылы алғашқы рет сипаттаған ағылшын дәрігері Джон Даунның есімімен аталған. 

Тапсырма 1

Даун синдромының тұжырымдамалын анықтау үшін мәтінді қолданып иә/ жоқ жауабын белгілеңіз.

Кері байланыс

«3Қ» әдісі арқылы кері байланыс жазғызу.

Не құңды болды?

НЕ қиын болды?

Не қызық болды?

1-10 балл аралығында бағаланады

Үйге тапсырма

Тапсырма 1.2

Тақырыбы: «Тұқым қуалайтын ауруларды емдеудегі жетістіктер»

Берілген тақырып бойынша эссе жазады

Жұмыс дәптер