Интелектуалды сайыс сабақ

Мерзімі: 14.12.21ж

Мұғалімнің аты-жөні:
Амандикова О

Мектеп:

Ы.Алтынсарин атындағы ЖББМ

Сабақтың
тақырыбы:
Сынып: 7 ә

Мұхиттармен байланысты апаттар

Оқу мақсаты:

7.3.3.7- мұхитар мен теңіздермен байланысты апаттарды
топтастырып, сақтану шараларын ұсынады

Сабақтың
мақсаты:

Жекелеген метеорологиялық элементтерді сипаттап, зерттеу
маңыздылығын түсіндіру (қысым, бұлттылық, температура, жел,
жауын- шашын, ылғалдылық).
Жекелеген метеорологиялық элементтердің көрсеткіштер
бойынша синоптикалық графикалық материалдар жасау
Физика, информатика

Пәнаралық
байланыс
Сабақ формасы
Тілдік мақсаттар

Қалыптастыраты
н құндылықтар

Қатысты:

Қатыспады:

Саяхат сабағы
Мәтінді оқи отырып метеорологиялық элементтерді (қысым,
бұлттылық, температура, жел, жауын- шашын, ылғалдылық)
сипаттайды және маңыздылығын түсіндіреді, қолдану аясын
атайды.
Суреттерді қоладана отырып, метеорологиялық құралжабдықтарды атайды, ажырата алады. Синоптикалықкартаны
сипаттай алады
Лексика және терминология
Ауа-райы, атмосфералық қысым, бұлттылық,
температура, жел, жауын-шашын, ылғалдылық, құрал
жабдықтар: термометр, гигрометр, барометр, анемометр,
флюгер
Оқушыларды топтық жұмыс арқылы бір-бірін құрметтеуге,
сыныптастарының жауаптарын тыңдауға, талдау, қорытынды
жасау .

Жетістік
критерийлері

“Ауа райы” ұғымын түсінеді
Метеорологиялық элементтер зерттеудің маңызыдылығын
түсіндіреді
Температура, қысым, жауын-шашын және желге байланысты
өзгерістерді өлшей алады
Метеорологиялық элементтерді өлшеу негізінде
синоптикалық материал дайындайды (жергілікті жер
компоненті негізінде) Синоптикалық картаны оқиды.

Диалогқа/
жазылымға
қажетті тіркестер

Ауа райының ерекшеліктері........ ауа-райы дегеніміз - ….
термометр, гигорометр, барометр, анероид, анемометр,
флюгер ... өлшейді

Алдыңғы білім

Оқушылар осыған дейін ауа райы туралы білетін ойларын айта
алады. Ауа райының элементтерін айта алады. 5-6 сыныптағы
білімдері

Қолданылатын
ресурстар

Сабақ
кезеңдері
0-3мин

3-5 мин

5-10мин

Синоптикалық карталар, Жұмбақтар
Атлас , 6-7 сынып/2015-2016 ж/,
Оқулық, 7 сынып
Жоспар
Жоспарланатын шаралар

І. «Ұйымдастыру аялдамасы».( сабаққа қажет
болған жағдайда «Талап қою/Сұраныс бойынша
аялдамасын»ұйымдастыруға болады)
Оқушылармен амандасу, сыныпты
түгендеу.Оқушыларды топқа бөлу.Сыныпта
ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру және
тақырыпқа шығу мақсатында «Нөсер» жаттығуы
арқылы тақырыпқа шығу.
(немесе жұмбақ жасыру:
1.Көзге ілінбеді,
Жұтсаң білінбеді (Ауа)
2.Қолы жоқ, сурет салады
Тісі жоқ, тістеп алады (Аяз)
3.Әуеден күбі түсті,
Күбінің түбі түсті(Күн күркіреуі)
-Бұл жаттығу/ жұмбақтар сіздерге тақырып туралы
қандай ой шақырады?
-Бүгін біздің қаламызда қандай ауа райы?
-Бүгінгі сабақтың тақырыбы қандай болады деп
ойлайсыздар?
ІІ. «Жоспар аялдамасы» Сабақтың тақырыбы
және жетістік критерийлермен таныстыру. Лексика
мен терминологиямен таныстыру.
ІІІ. «Ауа райы элементтері аялдамасы»Оқушыларға
сұрақ. Ауа-райын қалай зерттейміз?
Оқушылардың жауаптарын тыңдау.
Жаңа сабақты игеру.Топпен жұмыс. Ауа-райы
элементтеріне талдау жасау.

10-15мин

15-25мин

«Достық аялдамасы»Жұптық жұмыс. Оқушылар
оқулықтарын пайдалана отырып, қысым, бұлт,
жауын-шашын, ылғалдылық, жел ұғымдарын
өздері оқып бір-біріне түсіндіреді.
Бірін-бірі стикер арқылы бағалайды. «Маған
ұнады... себебі», «түсінікті болды......өйткені.....»
«түсініксіз болды......себебі....»

25-40

Мұғалім қорытынды жасайды.

ІV. «Тапсырмалар аялдамасы» Бекіту кезеңі
Тапсырма №1
Метеоролиялық құралдар туралы кестені
толдырады
Тапсырма №2
Атмосфералық қысым, температураның биіктікке

Ресурстар
PowerPoint
бағдарламасында
жасалған
презентация/
Активити«Нөсер
»
Жұмбақтар/
мүмкін 3 тілде
айтылады,
немесе алдын ала
3-4 оқушыға
осындай
тапсырма
беріледі/

PowerPoint
бағдарламасында
жасалған
презентация.
PowerPoint
бағдарламасында
жасалған
презентация
7 сыныптың
оқулығы

Кері байланыс
Формативті
бағалау жүргізу

байланысты өзгерісі және жел өрнегін салуға
арналған есептарді шығарады. Температура,
қысымға байланысты есептер шығару.
1. Теңіз деңгейіндегі атмосферадағы
температура +19 °С болса, 4700 метр
биіктіктегі нүкте температура қанша?
2. 7.6 км биіктікте температура -34°С болса,
теңіз деңгейіндегі температура қанша?
3. 6.4 км биіктіктегі температура -37°С болса,
800 метр биіктіктегі температура қанша?
4. Тянь-Шаннь тауының жаз мезгілінде 1565
метр биіктігіндегі температура +14°С болса,
сол уакытта Хан-Тәңірі шыңындағы
температура нешеге тең?
5. Алматы қаласында жел оңтүстіктен 2 күн,
солтүстіктен 5 күн, батыстан – 7 күн,
шығыстан 3 күн, солтүстік батыстан күн
соқты. Жел өрнегін салыңыз.
Қосымша дифференцациялық тапсырмалар:
1.Үлкен –Боқтыбай шыңындағы атмосфералық
қысым нешеге тең?
2.Монбландағы атмосфералық қысымды гПа
көрсеткішімен анықта ?
3.3280 метр биіктіктегі атмосфералық қысымды
анықта(мм сын.бағ)?
4.Туристтер абсалюттік биіктігі 800 метр обьектіден
тауға қарай саяхат жасау барысында 1650,2400
және 3260 метр биіктіктерге тоқтап атмосфералық
қысымды өлшегенде барометр қандай
көрсеткіштерді көрсетті?
1.Бір тәулік ішінде әр 3 сағат сайын ауа
температурасы 8 рет өлшенді. Онда мынадай
көрсеткіштер көрсетілді:
-3,-5,-8,-10,-4,+4,+7,+2. Осы көрсеткіштерді ескере
отырып тәуліктің орташа температурасын анықта?
2.Күндізгі температура +17°С, ал түнгі
температура -14°С. Тәуліктік температуралық
амплитуданы анықта?
3.Күндізгі температура +34°С, ал түнгі температура
+12°С.Тәуліктік температуралық амплитуданы
анықта?
Тапсырма №3
Климатограмма бойынша жауап беріңіз:
 Орташа айлық температурасын анықтаңыз  Орташа айлық жауын-шашын мөлшерін
атаңыз  Температурасының амплитудасын есептеңіз Қорытынды жазыңыз (суық және ыстық айлары
туралы, жауын-шашын көп түсетін мерзімі және т.с.с)
«Синоптиктер аялдамасы»
Тапсырма №4
Ауа райын болжау
Еуропаның синоптикалық картасын оқу, ауа райына

болжам жасау, өз ойларын қорытындылап, дәлелдеу.
Тапсырмаларды орындап болғаннан кейін топтар бірбірін бағалайды. «Бармақтар» әдісі бойынша.

Соңы

VI. «Бағалау аялдамасы»Қорытынды жасау.
Оқушыларға жетістік критерийлерін қайтадан
көрсету, сабақ мақсатына қайтадан оралу.

PowerPoint
бағдарламасында
жасалған
презентация

Үй тапсырмасы: Бір айлық ауа-райын бақылау
күнделігін жүргізуді бастап, 1 апта күнделігін
толтырып әкелу.
Бағалау.
РЕФЛЕКСИЯ

Дифференциация
– Сіз көбірек
қолдау көрсетуді
қалай
жоспарлайсыз?
Сіз дарынды
оқушыларға
қандай
тапсырмалар
беруді
жоспарлайсыз?
Төмен қабілетті
Орташа қабілетті
оқушылар
Жоғары қабілетті
оқушылар.
Кеңейту:
Рефлексия
Сабақтың
мақсаттары/оқу
мақсаттары
қолжетімді болды
ма?
Оқушылар нені
білді?
Қандай оқу
жағдайы
қалыптасты?
Оқу
дифференциациясы
тиімді дайындалған
ба?
Уақытты ұтымды

Қосымша ақпарат
Бағалау – оқушылардың оқуын
тексеруді қалай ұйымдастырасыз?

Пәнаралық
байланыс

АКТ
Төменде берілген бос орынды өз сабағыңызға рефлексия
жүргізу үшін пайдаланыңыз. Сабағыңызға қатысты сол
жақ
бағанда келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.

пайдана алдым ба?
Мен жоспарыма
неліктен және
Қорытынды бағалау
Сабақтың қандай екі сәті сәтті өтті (оқуды да, оқытуды да қарастырғанда)?
Сабақтың тиімділігін қандай екі жағдай жақсартар еді (оқуды да, оқытуды да
қарастырғанда)?
Сабақты жүргізгенімде сынып туралы және сол сыныптың оқушылары туралы
қандай ақпарат алдым, бұл ақпараттың келесі сабақты жоспарлауымда қандай
көмегі тиеді?

№20 САБАҚ:

Мектеп:Ы.Алтынсарин атындағы ЖББМ

Су ресурстарының маңыздылығы
Күні: 29.11.21ж
Мұғалімнің есімі: Амандикова О

СЫНЫП: 7 Ә,Г,Б
Қатысқандар саны:
Қатыспағандар: 0
Сабақ негізделген оқу
7.3.3.2- су ресурстарының маңыздылығын түсіндіреді
мақсаты (мақсаттары)
Сабақ мақсаты:
Су ресурстары туралы түсініктерін дамыту, су ресурстарының маңыздылығы
туралы түсінік беру
Бағалау критерийі
Су ресурстары туралы біледі.
Су ресурстарының мағыздылығын анықтай алады
Ойлау дағдылары
Білу, түсінік, қолдану
Тілдік мақсаттар
Сабақ барысында терминдер мен ұғымдарды орынды пайдалану.
Гидросфера, термальды сулар,
Құндылықтарға баулу Өзара қарым-қатынас жасау арқылы суды қорғауға баулу.
Пәнаралық байланыс физика
Жоспарланған
Сабақ барысы
Ресурстар
уақыт
Басталуы 5 минут
Топқа бөлу 2 минут
Жіпте жайылған
Психологиялық ахуал қалыптастыру:
фотосреттерді алып,
«Көрші»
түріне сай топтарға
Мақсаты: әрбір қатысушының сол топтың бір мүшесі
бөлінеді.
екендігін сезінуі, бір-біріне жылылық сыйлау.
Нұсқаулық:
Көршіңді оң жақтан құшақта,
Көршіңді сол жақтан құшақта.
Оң жақтағы көршіңе бір жымиып,
Сол жақтағы көршіңе бір жымиып,
Бүгінгі тренинг барысы,

Біз үлкен отбасы.
Білу және түсіну 10 минут
«Су ресурстары» ұғымын қалай түсінесіңдер?
Қандай ресурстар көл ресурстарына жатады?
Үй тапсырмасы:
(Көршілер қимыл –
Судың қандай қасиеті бар?
қозғалыстар арқылы
«Гидросфера» ұғымына түсініктеме бер
жаттығуды жасайды)
Гидросфераның құрамдас бөліктерін атаңдар.
Үлкен су айналымы дегеніміз не?
Тапсырма
1.Суреттер бойынша су ресурстарының қолдану мақсатын
әңгімелеп беріңіз.

Дескриптор
− су ресурстарының қолдану аясын сипаттайды;
− күнделікті өмірде қолданылуын әңгімелейді;
− экономика салаларында қолдануын әңгімелейді;
− маңыздылығын дұрыс қорытындылайды.
Ортасы 20 минут

Топтарға тапсырма:
Картаны пайдаланып Ертіс, Сырдария, Іле өзендеріндегі
су қоймаларын тауып көрсету

Аяқталуы 20 минут

Синтез
«Ойнаймыз да, ойлаймыз»
1. Судың тұздылылығын өлшейтін өлшем қандай?
2. Дүние жүзіндегі ең үлкен, ең ұзын, ең енсіз бұғаздарды
ата.
3. Мұхит суының тереңдігін өлшейтін құрал
4. Дүниежүзілік мұхиттың бөліктерін ата.
5. Жерорта теңізінің қайта қалпына келуі үшін қанша жыл
қажет?
6. Аустралияда кеуіп қалған өзен арналарын не деп
атайды?
Мақал - мәтелдерді аяқтау.
1. Судың кепкені...(тіршіліктің кеткені)
2. Суды лайлама,... (балығын шошытасың)
3. Су бергеннің сауабы бар,...(су төккеннің жауабы бар)

әтін «Ауа райы және ауа райы элементтері»
4. Су бар жерде...(өмірМбар)

Үйге тапсырма: «Су экологиясы». Суды қорғау, үнемдеу
Ауа райы
(погода)
тақырыбында
өлең, сурет,
эссе. - атмосфераның төменгі қабаты (нижний сл
тропосфераның қысқа мерзімдегі (за короткий срок) (тәулік, апта, ай) жай
(состояние) атайды.
Қосымша ақпарат
Метеорология – атмосфералық құбылыстар (явления) туралы ғылым. «Мет
грекБатілінен
ғанда –«аспан
құбылысы
(небесные
явления)», «логос» - ғылым
Саралау – Сіз қосымша
ғалау -аудар
Оқушыларды
ң
Пəнаралы
қ байланыс
ма
ғ
ынаны
(значение)
береді.
көмек көрсетуді қалай үйренгенін тексеруді
Қауіпсіздік жəне еңбекті
Атмосфера
қ
ысымы,
температура,
ылережелері
ғалдық – ауа райының элементт
жоспарлайсыз? Сіз
қалай жоспарлайсыз?
қорғау
жауын-шашын, жел, т ұман, бұлт – ауаАКТ-мен
райы құбылыстары
қабілеті жоғары
байланыс .
Ауа
райы
уа
қ
ыт
ішінде
ө
згеріп
т
ұ
рады.
Оны
ң элементтері
мен құбылыста
оқушыларға
Құндылықтарда
ғы
барлық өзгерісі (изменение) басқасыныбайланыс
ң да өзгерісін тудырады. Ауа температура
тапсырманы
ө
згеруі
қ
ысымны
ң
ө
згеруіне,
ол
желге,
б
ұлттылық температураға ықпалын тигізед
күрделендіруді қалай
т.с.с.
жоспарлайсыз?
Атмосфералық қысым  (атмосферное давление)— атмосфераның жер беті
Рефлексия
«Бағдаршам» әдісі
поверхность Земли) түсіретін  қысымы. Ол барометрмен өлшенеді. Өлшем бірлігі
Сабақ / оқу
мақсаттары
бағанасының биіктігімен (мм сын. бағ.), гектопаскальмен (гПа) немесе миллибарм
шынайы ма?
өлшенеді. Теңіз деңгейінде атмосфералық қысым орташа алғанда 1013,25 гПа-ға (7
Бүгін оқушылар
сын. бағ.) тең. Жоғарылаған (с высотой) атмосфералық қысым азаяды (уменьшается
не білді?
Сыныптағы ахуал
Ауа температурасы (температура воздуха)–атмосфераның жылулық (теп
қандай болды?
күйін (состояние) сипаттайтын метеорологиялық өлшем (метеорологическое изме
Мен жоспарлаған
Температура термометрмен өлшенеді (измеряется).
Температураның т
саралау шаралары
тиімді болды ма?
(распространение) – К үн (солнце) радиациясына байланысты (зависит). Өлшем
Мен берілген
(единица измерения) градус Цельсий.
уақыт ішінде
үлгердім бе? Мен
өз жоспарыма
қандай түзетулер
енгіздім жəне
неліктен?

Ауаның ылғалдылығы (Влажность воздуха)  - ауадағы су буының (водяно
мөлшері (величина). Ауаның ылғалдылығы атмосферадағы су буы, топырақтағы (
өсімдіктегі және жалпы судың булауынан пайда болады. Ылғалдылы қ гигром
өлшенеді. Өлшем бірлігі (единица измерения) пайыз (процент).

Атмосфералық жауын-шашын (осадки)  — ауа райы мен климат
бірі; жер бетіне бұлттан (облако) жауатын қатты (твердый) немесе сұйық (ж
күйіндегі (состояние) су. Жауын-шашын түрлері: қар (снег), жаңбыр (дождь), б
(град), қырау (иней) т.б.

Қорытынды бағамдау
Жел
(ветер) —
ауаны
ң горизонталь
бағытта (направление) қо
Қандай екі нəрсе табысты болды
(оқытуды
да, оқуды
да ескері
ңіз)?
(перемещение).
Желді
ң
ба
ғ
ыты
(направление)
флюгермен
өлшенеді. Желдің жылда
1:
(скорость) анемометрмен өлшенеді. Жел жылдамдығы (скорость) м/с-пен белгі
2:
Жел
ғын
балды
де аныктайды. М ұн
Қандай екі нəрсе сабақты
жажылдамды
қсарта алды
(оқ12
ытуды
да,қоарнайы
қуды да Бофорт
ескеріңізшкаласымен
)?
балл желсіз тымықты (безветряная погода) білдірсе, 12 балмен жылдамды ғы 30 м
1:
жоғары болатын апатты дауылдарды (сильный ветер) белгілейді. Желдің ба
2:
(направление
ветра) оныоңқушылар
соғып тұтуралы
рған жаменің
ғыны ңкелесі
бағытымен
аны қтайды. Осы ған
Сабақ барысында мен сынып
немесе жекелеген
сабағымды
көне
кжиекті
ң 8 негізгі бағытын (румб) ажыратады: солтүстік (С), солтүстік-шы ғыс
жетілдіруге көмектесетін
білдім?
шығыс (Ш), оңтүстік-шығыс (ОШ), оңтүстік (О), оңтүстік-батыс (ОБ), баты
солтүстік-батыс (СБ).

Бұлттылық (облачность)— аспандағы (небо) бұлттардың санын (числен
сипаттайтын шама (величина). 10 балдык шкала бойынша баллмен немесе па
өрнектеледі.