Іс шара ХХІ ғасыр көшбасшысы

«Түркістан» жалпы орта мектебі

мемлекеттік мекемесі

Іс-шара

Тақырыбы: ХХІ ғасыр көшбасшысы

11-сыныптар арасында

Биология пәнінің мұғалімі:АмантаеваГ.Б.

ХХІ ғасыр көшбасшысы
Мақсаты:Оқушыларды қазіргі заман талабына сай терең білім алуға ынталандыру.Қазіргі ғылыми білім негізінде дүниежүзінің өркениет құндылықтарымен қарулануға ниеттерін қалыптастыру.
Оқушылардың жан –жақты білімін дамыту, ойлау, сөйлеу қабілеттерін шыңдау.
Сабақтың түрі:Танымдық сайыс.
Сабақтың әдіс – тәсілі:Сұрақ –жауап, пікірталас, ойын.
Сайысқа қатысушылар: 10 сайыскер, жүргізуші, әділқазылар
Сабақтың барысы:
І.Кіріспе сөзі.
Армысыздар, қадірменді ұстаздар, оқушылар, жақсы ниетпен келген ұлағатты қонақтар.
ІІ.Сайыстың барысы Ү кезеңнен тұрады :
1-2-3 кезеңде ұпай санын аз жинаған 4- оқушы келесі екі кезеңге өте алмайды, ал ұпайды көп жинаған оқушылар келесі екі кезеңді жалғастырады.
І.кезең «бәйге».5-ұпай
ІІ.кезең «дода».5-ұпай
ІІІ «Кім тапқыр» 10-ұпайІҮ кезең «Кім жылдам?»10-ұпай
Ү.кезең «жорға».20-ұпай

I тур «бәйге» 5ұпай. Өсімдіктану

1. Жасушалары дамылсыз бөлініп, басқа бөлімдерінің қалыптасуына себепші болады.(бөліну аймағы)

2. Сабақ пен жапырақтан шығатын өсіп шығатын тамыр (қосалқы)

3. Ұш құлақты күрделі жапырақ кездеседі (беде,жоңышқа)

4. Жүйкелену дегеніміз не?(өткізгіш шоқтардың жапырақ тақтасына орналасуы)

5. Өң, төз,тін болып бөлінеді? (қабық)

6. Жылдық қабаттар түзіледі? (камбийда)

7. Тостағанша жапырақпен күлте жапырақша түзеді (гүл серігі)

8. Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдіктер (қант қызылшасы,құмақ,қарасора,жүгеріңұарабидай,қайың,емен)

9. Қосарлы ұрықтануды ашқан кім? (Навашин)

10. Мезафиттер (ылғалдылығы орташа өсімдіктер)

11. Өсімдіктердің вегетативті мүшесі (тамыр,сабақ,жапырақ)

12. Телу түрлері (жанастыра,кесінділеп,көзшелеп)

13. Жыныссыз көбейетін біржасушалы балдырлар (хлорелла)

14. Ағаш діңдерінде өсетін балдыр (хлорокок)

15. Қоңыр балдырлар (Ламинария,саргассум)

16. Теңіз орамжапырағы деген атпен белгілі балдыр(Ламинария)

17. Бриология ғылымы нені зерттейді? (мүктерді)

18. Қазақстанның қызыл кітабына енген қырықжапырақтылар (мыңжылқы қырықжапырағы,шоопаншаш сүмбілі)

19. Сүрек дегеніміз не?(ағаш сабағының су өткізгіш бөлігі)

20. Тек 50 жылда ғана жеміс береді (зеравшан аршасы)

21. Баклажанның маңызы(бауыр ауруын емдейді)

22. Тұқымшаларын құстарға жем ретінде береді(мақсыр)

23. Лапыз қай тұқымдасқа жатады?(лалагүлділер)

24. Фитонцид бөлетін өсімдік(сарымсақ,қарағай)

25. Бактерия жасушасына енетін вирус(фаг немесе бактериофаг)

26. Микробиология нені зерттейді?(ұсақ ағзаларды)

27. Бактерия пішіні(таяқша,шар,оралма,үтір)

28. Туберкулез ауруын тудыратын бактерияны кім ашты?( Р.Кох)

29. Санитар бактериясы деп аталатын(шіріту бактериясы)

30. Зең саңырауқұлақтары (аспергилл,пенецилл)

31. Қыналарды зерттейтін ғылым( Лихенология)

32. Продуценттер (жасыл өсімдіктер)

IIтур Жануартану ІІ.кезең «дода».5-ұпай
1.Жануарларды жіктеуді кім ұсынды? (К.Линней)

2.Жалғанаяқты жәндік(амеба)

3.Циста дегеніміз не? (қаптама)

4.талшықты жануар(жасыл эвглена)

5.Құртамыш әрекетінен пайда болатын ауру (кокцидиоз)

6.Гидра қалай тыныс алады?(бүкіл денесі арқылы)

7.Регенерация (қайта қалпына келуі)

8.Ақ сұламаның ас қорыту жүйесі (ауыз,жұтқыншақ, ішек)

9.Финка дегеніміз не?(сиыр цепенінің екінші дернәсілі)

10.Көп қылтанды құрт(нерейда,құмқазар)

11.Ұлулардың қанайналым жүйесі(ашық)

12.Шаянның қорытылмай қалған асы шығарылады (аналь тесігі)

13.Шаянның зәр шығару мүшесі(екі жасыл без)

14.Өрмекшілер иісті қала сезеді?(аяқтарының ұшымен)

15.Өрмекшінің дәм сезу мүшесі(жұтқыншақ)

16.Өрмекшітәрізділердің денесі(баскөкірек,құрсақ)

17.Тарақанның сипап сезу,иіс сезу мүшесі(екі мұртшасы)

18.Шыбынның ауыз апараты(жалағыш)

19.Қатқылқанаттылар(қоңыздар)

20.Көбелектің дернәсілі(жұлдызқұрт)

21.Шыбын бір секунтта қанша рет қанат қағады(115-127)

22.Бунақдененің ересек куйге ауысу сатысы(имаго)

23.Омыртқасыз желілі жануар(қандауырша)

24.Шеміршекті балық (акула,скат)

25.балықтың қозғалу мүшесі(жүзбеқанаты)

26.Балықтың денесін бірқалыпты ұстайтын мүшесі(арқа ,аналь жүзбе қанаттары)

27.Бақаның зәр шығару мүшесі(екі бүйрек)

28.Жорғалаушылар( тасбақа,гаттерия)

29.Тақтұяқты жануар(керик,жылқы,тапир)

30.Клока дегеніміз не?

ІІІ «Кім тапқыр» 10-ұпай

III тур Адам анатомиясы

1.Жасушаның ішін толтырып тұратын іркілдек сұйықтық (Цитоплазма)

2.Эндокриндік жүйе (гармондар)

3.Нәруызды синтездейтін органойд(Рибосома)

4.Жасушаның энергетикалық станциясы(митохондрия)

5.Эпифиздің бөлінетін гармоны(мелатонин)

6.Қалқанша бездің қызметі бұзылғанда пайда болатын ауытқулар(мексидема)

7.Жүйке жүйесіне(ми,жұлын)

8.Рефлекс(жауап қайтару)

9.Жұлынның қызметі(рефлекстік, өткізгіштік)

10.Бірде ұлғайып, бірде кішірейіп көзге жарықтың өтуін реттейді?(қарашық)

11.Көз ауруын емдейтін дәрігер(офтальмолог)

12.Тілдің ұшы нені сезеді?(тәттіні)

13.Қол сүйектеріне жатады?(тоқпан жілік,кәрі жілік,шынтақ,қол басы сүйектері)

14.Оссейн дегеніміз не?(Сүйекке сірпімді ,иілгіштік қасиет береді)

15.Бұлшықет ұлпасын құрылысына қарай(бірыңғай салалы,көлденең жолақты,жүректің)

16.Ағзаның ішкі ортасына(қан,ұлпа сұйықтығы, лимфа)

17.Фагоциттер дегеніміз не?(жеп қою)

18.Жүректің құрылысы: төрт қуысты,екі жүрекшеден,екі қарыншадан )

19.Қан қысымын өлшейтін құрал (тонометр)

20.Қан қысымы жоғарлағанда пайда болатын ауру(гипертония)

ІҮ кезең «Кім жылдам?»10-ұпай
IV тур.Жалпы биология Термин сөздер

1.Прокариоттар( ядросыз)

2.Эукариоттар(ядролылар)

3.Строма дегеніміз(хлоропласт пен жасушаның цитоплазмасынбөлетін қабықша)

4.Сплайсинг(аРНҚ молекуласының ядрода синтезделуі)

5.Аутбридинг(туыс емес дараларды будандастыру)

6.Ахроматин(жасушаның митоз және меиозды бөлінуі кезінде пайда болатын жіпшелер)

7.Гликоген(жануарлардың қоректік заты)

8.Крахмал(Өсімдіктердің қоректік заты)

9.Диплойд(храмасоманың толық жиынтығы)

10.Диплотена(жіпшелердің бір-бірінен алыстау сатысы)

11.Каньюгация( хромосоманың өзара жақындасуы немесе жабысуы

12.Кариоплазма (ядро шырыны)

13.Онтогенез(организмнің жеке дамуы)

14.Овогенез(аналық жыныс жасушасының қалыптасуы)

15. Микориза (

Ү.кезең «жорға».20-ұпай Ғалымдар сөйлейді.

1.Тіршілік мәңгілік теориясы (Прейер)

2.Транспермия теориясы(Рихтер)

3.Микроэвалюция термінін енгізген(Тимофеев-Ресовский)

4.Мутация терминін(Х.Де.Фриз)

5.Биологиялық прогресс (Северцов)

6.Қанайналымның ашылуы( У.Гарвей)

7.Жасушада Ядро ашылды(Браун)

8.Ұрықтардың ұқсастық заңын ашты(Бэр)

9.Жасуша протоплазмасын анықтаған(Пуркине)

10.Шыбын дернәсілдерінің жұмыртқалардан дамитындығы тәжірибе жүзінде дәлелдеген(Ф.Реди)

11.Хромосомаларды ашты(Шнейдер)

12.Бактериофагтарды ашқан(Гамалея)

13.Адам қанының топтарын анықтаған(Ландштейнер)

14.Рибасоманы ашқан(Дж.Палладе)

15.Алғаш рет жыныс жасушаларының мейоз жолымен бөлінетіндігін сипаттады(В.И.Беляев)