Жаңартылған білім беру мазмұны аясындағы оқу процесінде әдіс-тәсілдерді тиімді қолданудың ерекшеліктері.

Түркістан облысы

Қазығұрт ауданы

Тұрар Рысқұлов мектеп-лицейі

Баяндама

Тақырыбы: Жаңартылған білім беру мазмұны аясындағы оқу процесінде әдіс-тәсілдерді тиімді қолданудың ерекшеліктері.

Пән мұғалімі: Бекмурзаева Батпа

2021 жыл

Жоспары

1. Кіріспе

Білім беру жүйесіндегі жаңаша бағыттардың теориялық негіздері

2. Негізгі бөлім:

А) Жаңа әдіс-тәсілдер- жетістікке бізді жетелер

Ә) Тиімді тәсілдер – сабақтың күретамыры

3. Қорытынды бөлім

Оқытудағы әдіс-тәсілдер арқылы функционалдық сауаттылыққа жетелеу

Білім беру жүйесіндегі жаңаша бағыттардың теориялық негіздері

«Сабақ беру – үйреншікті жай ғана шеберлік емес,ол –жаңадан жаңаны табатын өнер»- деп Жүсіпбек Аймауытов оқу процесінде оқушыны өздігінен жұмыс істеуге үйретіп отырса,дидактикалық ережелерді дұрыс қолдану арқылы оларға бағдарлама талабына сай теориялық білімді еркін меңгертуге әбден болады. Оқушының жаңа ақпаратты қабылдауына бағытталған нақты тапсырмалардан құрылған оқу ортасын ұйымдастыру арқылы мұғалім оқушыны өздігінен жұмыс жасауды үйретеді.Оқушыны өздігінен әрекетке түсіру арқылы олардың тақырып туралы түсінігін нақтылап,бақылау бағалау қабілеттерін жетілдіреді. Осының негізінде оқушыны сыни ойлауға үйретіп, ақыл-ойларын дамытады. Оқушылардың оқу еңбегінде көрсеткен белсенділігі мен өздік жұмыстары олардың ерекше қабілеттерін анықтайды.Оқыту үдерісінде мұғалім оқушының таным белсенділігін және өзіндік дербестігін үнемі оята отырып, оларды білімді белсенді түрде қабылдауға бағыттайды.Оқушының өз бетімен жұмыс жасауына педагогикалық шеберлікпен көмектеседі.Мұғалім оқып үйрену барысындағы оқушыға өзінің қателігін түзей білуіне тәрбиелейді.Қорыта айтқанда, мұғалім оқушыларға өздігінен оқи білуге үйретеді.

Мұғалім оқытудың дұрыс жолға қойылуын мынадай әдістемелік қағидаларды ұсынады:

1. Жаңа берілетін сабақты баланың білетін мағлұматтарымен ұштастыру;

2. Тиісті таныстыру арқылы сабақтың мазмұнына ынталандырып, ілтипат аудару;

3. Сабақты алдын ала даярлайтын сұраулар қою арқылы ынтасын арттыру;

4. Қажетсіз мағлұматтардан сақтану, баланың ілтипатын қоздыратын қызықты нәрселерді ғана сөйлеп, үйрету;

5. Баланың ішін пыстыратын біркелкі мағлұматтардан сақтану, лайықты салыстыру,теңестіру, ұқсастыру, түрлі әдісті оңтаймен оқытуға, жандандыруға тырысу;

6. Алғашқы кездегі оқыту деректің көрнекі болуы. Оған сай жобаларды дұрыс қолдану;

7. Өзгелерді ынталандыру үшін оқытушы үйрететін нәрсесіне өзі де ынталану, өзі де жақсы көру, оқытушы сүйген нәрселерді оқушы да сүйеді.

Ғалым ұсынып отырған қағиданың қай-қайсы болса да балаға білім беру жүйесінде ескерілуі керек. Мектеп мұғалім үшін үнемі есте болатын негізгі ұстанымдар деген ойдамыз.Сонымен қатар, сыныптағы оқушылардың қажеттіліктерін басты назарда ұстаған.Білімді, саналы меңгерген бала алған білімін өмірде қолдана алады. Мұғалім оқу материалын игертудің әдіс-тәсілдері мен тапсырманы орындатудың амалын оқушының білімді меңгеру деңгейіне қарай таңдау қажеттігі жоғарыда айтылған қағидалардан туындайды. Егер оқушы алған білімінің ғылыми мәнін толық түсінбесе, оны тәжірибеде дұрыс қолдана білмесе, онда бұл берілген білім ресми түрде берілді деп есептеледі. Себебі, ондай білім саналы меңгерген білім емес, тек ереже, заңдылықтарды және материал мазмұнын кітаби үлгіде жаттау жолымен қабылданған білім болып табылады.

Оқу еңбегімен дұрыс дағдыланған оқушы сабақ материалын жете меңгеруге бар ынта-ықыласын қойып, ақыл-ойын іске қосып,қаржылы еңбектенеді.Мұғалімнің жұмысты ұйымдастыру тәжірибесінің жеткіліксіздігінен немесе әдістемелік кемшілігінен басталады.Мұғалім сабақты ұйымдастыруда өз оқушыларына берілген ақпаратқа сыни көз қараспен қарауға тәрбиелемей, мұғалімнің айтқанының бәрін дұрыс түсінік деп қабылдаудың нәтижесінде оқушыларға ресми түрде білім алуға мәжбүр еткені.Мұғалімнің оқуы мен оқытуында кәсіби шеберлігінің әлсіздігі балалардың теориялық білімдерін өмірде қолдана алуына шектеу болады. Сөйтіп мұғалім теория мен тәжірибе арасындағы диалектикалық байланысты естен шығарып алады.

Оқушы пәнді меңгеру арқылы қоғамдық өмірге араласуға қажетті жазылым, айтылым, тыңдалым, оқылым дағдыларын жағдаяттар жүйесі негізінде дамытады; олар қазақ тілінде түрлі өмірлік жағдаяттарда еркін қарым-қатынас жасайды, өзара пікір алмасады, көзқарастарын білдіреді, өз ойын жүйелі де нақты жеткізе алады; қазақ тілінде берілген кез-келген ақпараттарды тиімді қолдана отырып, өзіне қажетті мәліметті ала алады; түрлі мәтіндерді өздігінен түсініп оқиды;оқығаны бойынша өзіндік қорытынды жасап, ауызша және жазбаша сөйлеу дағдылары арқылы тың идеяларын өзгелермен еркін бөліседі.

Тағы да айта кететін жайт - жаңартылған білім беру мазмұны тек пәндік білім мен білікке ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды дағдылардың қалыптасуына бағытталғаны оның ерекше өзгешелігі болып табылады.Оқыту мақсаттарының құрастырылған жүйесі: білімді функционалдық және шығармашылық қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық –коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым-қатынас жасаудың түрлі тәсілдерін қолдану, топпен және жеке дара жұмыс істей алу, мәселелерді шешу және шешімдер қабылдау сияқты кең ауқымды дағдыларын дамытуға негіз болады. Кең ауқымды дағдылар оқушының мектептегі білім алу тәжірибесінде де, келешекте мектепті бітіргеннен кейін де жетістігінің кепілі болып табылады.

Жаңартылған бағдарлама – білім берудің жаңа мазмұны мен ерекшелігі

«Жақсы дерлік те, жаман дерлік те бір әдіс жоқ. Олақтықтың белгісі- бір ғана әдісті болу,шеберліктің болуы; керек орнында жоқ әдісті табу да қолынан келу», деп ой түйіндеген әдіскер-ғалым Ахмет Байтұрсынұлының жазғандарынан алар тағылым- үлгі мол.А.Байтұрсынұлы «Жақсы оқытудың негізгі әдістерінің бірі –баланың бұрынғы білген білігін ұштау, соның негізінде жаңа хабар ұсынуды» басты назарда ұстаған сыңайлы. Оқушы қай кезеңде болса да, оқыту әдісін көп білуі шарт.Әр әдісті орынды қолдана білсе, қайсы бір әдіс болса да өз орнында орынды көрінері даусыз.

Қазіргі таңда білім саласының алдында тұрған басты міндет – 12 жылдық білім беру жүйесіне көшу болып отыр. Осы мақсатта мемлекетіміз қыруар қаржы бөліп, педагог- кадрлардың біліктілігін арттыру ісін жүргізуде және жаңартылған мазмұнда білім беру ісін қолға алуда. Соның нәтижесінде бүкіл сынып оқушылары жаңартылған мазмұнда білім алып отыр.

Ұлтымыздың ұлы ұстазы А.Байтұрсынұлы: «Елді түзетуді бала оқыту ісін түзетуден бастау керек» - деген екен. Мен де бұл пікірмен толық келісемін. Неге? Өйткені, мемлекет болашағы болып саналатын жас ұрпаққа білім мен тәрбие беруден өткір мәселе жоқ.

Жаңартылған білім беру бағдарламасының басты мақсаты- білім алушылардың оқу нәтижелерін жетілдіру және оқушылардың сабақта алған білімдерін күнделікті өмірде пайдалана алуға дағдыландыру болып табылады. Ал, жаңартылған бағдарламаның негізгі ерекшелігі 10 бөлімнен тұратын жаңа құрылымында болып отыр.Олар:

1.Пәннің мазмұндылығы;

2.Пән бойынша оқу бағдарламасының мақсаты;

3.Үштілділік саясатты іске асыру;

4.Оқыту үдерісіне ұйымдастыруға қойылатын талаптар;

5.Пәнді оқытуда қолданылатын педагогикалық әдіс-тәсілдер;

6.Түрлі мәдениет пен көзқарастарға құрмет;

7.Ақпараттық- коммуникациялық технологияларды қолдану құзыреттілігі;

8.Оқушылардың коммуникативтік дағдыларын дамыту;

9.Оқу нәтижелерін бағалау жолдары;

10.Оқудың мазмұны,ұйымдастырылуы мен бірізділігі.

Бағдарламаның міндеттері:

1. Пән бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасының құрылымымен, ондағы материалдардың күрделілігінің өсу ретімен, мазмұнымен және мақсаттарымен таныстыру;

2. Пән бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасына сәйкес келетін педагогикалық тәсілдерді түсінуін және қолдана білуін қамтамасыз ету;

3. Пән бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасындағы оқу мақсаттарына қол жеткізу мақсатында критериалды бағалау жүйесін түсініп, қолдана білуін қамтамасыз ету;
4. Мұғалімдердің бойында орта білім мазмұнын жаңарту жағдайында пән бойынша жаңартылған білім беру бағдарламасын іске асыру үшін қажетті дағдыларды қалыптастыру.

Жаңартылған білім беру аясында оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттырып, болашаақ өмірге дайындауда ұстаз ретінде біздің атқарар міндетіміз жетерлік. Осы жұмыстарды қалай жүзеге асырамыз? Білім беру мазмұнын жаңарта отырып, оқушыларды жеке тұлға етіп тәрбиелеудің қандай жолдары бар?- деген сауалдарға жауап іздей отырып, мен мына төмендегідей тұжырымға келдім. Ол тұжырым:білім беру ісін талапқа сай жүргізе білу.

Еліміздің білім саласының алдында тұрған басты міндет сыныпта алған білімдерін болашақта пайдалана алатын жеке тұлға қалыптастыру екендігін жоғарыда атап көрсеттік.Бұл мақсатты шешу, мемлекеттік тілді оқытудың тиімді де ыңғайлы жүйесі мен құрылымын қалыптастыру әрбір қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімнің міндеті деп білемін. Осы орайда жаңартылған білім беру бағдарламасын оқытудағы жаңа әдіс-тәсілдер арқылы жүзеге асыру тиімді.Өйткені, жаңартылған бағдарлама оқушылар бойында тілдік дағдыларды қалыптастыруға зор мүмкіндік жасап отыр. Ол тілдік дағдылар: тыңдалым және айтылым, оқылым, жазылым.

Ал осы тілдік дағдыларды оқытудағы түрлі әдістер арқылы бала бойына сіңіруіміз қажет.

Қазіргі таңда оқушылардың қызығушылығын оятып,белсенділіктерін арттыратын түрлі әдіс-тәсілдер жетерлік. Сол себепті де мен өз алдыма мынадай мақсат қойдым:

Жұмыс жүргізетін басымдықты анықтап алған соң мен өз алдыма мына төмендегідей мақсат қойдым:

Таңдалынған әдістерге ресурстарды тиімді қолдану

Жаңартлған білім беру бағдарламасын түрлі әдістер арқылы жүзеге асыру

Әдіс-тәсілдерді жүйелі қолдану арқылы білім сапасын арттыру

Мақсатым

ы

Осы мақсатыма қол жеткізу үшін әр түрлі әдіс-тәсілдерді, сабақ мақсатын оқу мақсатымен байланыстыра іске асырамын.

Нәтижесінде

Білім теориялық тұрғыдан емес, тәжірбиелік тұрғыдан қолжетімді болады.

Таңдалынған әдіс- тәсілдерге ресурстардың қолжетімділігін ескеру

Әдіс –тәсілдерді оқу мақсатына сай таңдау, сұрыптап қолдану

Қазіргі таңда білім саласында қолданылып жүрген әдіс-тәсілдер жетерлік. Олардың барлығын бір сабақта қолдану мүмкін емес. Өйткені, көп әдіс емес, дөп әдіс таңдағанымыз жөн. Себебі, әдіс – тәсілдердің көптігі біздің оқу мақсатымызға қол жеткізуімізге кедергі болады. Бір сабақта әрі кетсе 3 әдіс жеткілікті деп ойлаймын.Алайда, әрбір сабақты «Кофе таяқшалары» әдісімен бастау оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтарын оятуға мүмкіндік береді. Бұл әдістердің оқыту үдерісінде маңызы зор, себебі, олар мұғалімге оқушылардың алдыңғы білімін тез арада және жеңіл жолмен көруге мүмкіндік береді. Алдағы өткізгелі тұрған сабақта қандай жайттарға көбірек назар аударып,зейінді шоғырландыру керектігін ұғындырады.Оқушылардың материалды түсінуіне бағытталған өзгерістерді енгізу үдерісі материалды тәжірибеден өткізуді қамтиды.Бұл әдістер көп жағдайда «қызықты» деп қабылданады, бірақ шын мәнінде олар оқытудың тиімді жолдары болып табылады.

Шапшаң

доп

Телефон

Өзіңді тексер

Кофе таяқшалары

Попс формуласы

Кейіпкер және мен

Жасырынған стикер

Жоғарыда аталған «Кофе таяқшалары» әдістерінен басқа да «Шынжырлы байланыс», «Назар аударыңыз», «Құпия зат», «Тақырып қандай?» деген секілді тағы да басқа түрлері бар. Бұлардың барлығы дерлік барлық оқушы үшін қызықты болмауы мүмкін. Бұл мәселені шешу үшін алдыңызда отырған оқушылардың жекелеген қажеттіліктерін ескеріп сұрыптап қолдану керек.

Оқушылардың тыңдалым дағдыларын жетілдіру үшін «Сипатта және суретін сал», «Ия да жоқ, жоқ та жоқ», «Сұрағын тап» секілді әдістер жетерлік.

Тыңдалымға арналған әдіс-тәсілдер оқушылардың мына төмендегідей дағдыларды игерулеріне мүмкіндік береді.

• Берілген ақпаратты түсіну;

• Болжау;

• Әр түрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;

• Мәтіннен ақпараттарды анықтау;

• Негізгі ойды анықтау;

• Тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау;

• Сөйлеу мәдениетін дамыту.

Блиц- кездесу

Сұрақтар

Стикердегі диалог

Айтылымды дамытуға арналған әдіс- тәсілдер

Суретті сөйлет

Кейіпкерді тап

Оқылымға арналған әдіс-тәсілдер оқушылардың төмендегі дағдыларды үйренулеріне мүмкіндік береді:

• Мәтіннің негізгі идеясы мен құрылымын анықтау;

• Ақпаратты түсіну;

• Мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу;

• Мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау;

• Оқылым стратегияларын қолдану;

• Әртүрлі ресурс көздерінен анықтама алу;

Оқылымды жетілдіруге бағытталған әдіс-тәсілдер мыналар: «Дұрыс немесе бұрыс», «Айғақ па пікір ме?», «Бір ғана минут», «Қатесін тап», «Инсерт» және тағы басқалар.

Оқушыларға жазылым дағдысын үйретуде оқытудағы жаңа әдіс-тәсілдердің ықпалы мол екенін жоғарыда айтып өттік.

Мәселен, «Суретті сөйлету» әдісі бойынша оқушылардың сыни тұрғыдан ойландырып қана қоймай, олардың шығармашылықпен айналысуларына мүмкіндік береді. Сондай-ақ, өз тәжірибемде «Кейіпкерге хат жазу», «РАФТ» стратегиясы, «Түйін сөз», «Талдау картасы» секілді әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, оқушылардың жазылым дағдылары қалыптасқандығына көз жеткіздім.

Ал мен 8-сыныпта оқушылар бойында жазылым дағдысын қалай қалыптастырып жүрмін?

Осы сауалға өз тәжірибемнен мысалдар келтіре отырып жауап беріп көрейін.Өз тәжірибемнің дәлелі ретінде қысқа мерзімді жоспарымды ұсынамын.

Сабақ: қазақ тілі Күні:

М Қысқа мерзімді сабақ жоспарым 770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Осы аптаның ең үздік материалдары Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ