Адамдардың жаппай зақымдануы
техногендік, табиғи апаттар (жер сілкінісі, су тасқыны); қүрамында
АХҚЗ бар ыдыстар, қондырғылардың бүлінуімен ілесе жүретін
техногендік апаттар; атом электр станцияла- рындағы авариялар
кезінде, заманауи зақымдау құралдарын қолданғанда; терроризм актісі
нәтижесінде орын алуы мүм- кін екені оқушылардың есіне
түсіріледі.
Бүл ретте адамдарға бір
мезгілде эртүрлі зақымдаушы факторлар (жарақаттық зақымдану,
радиациялық зақымдану, химиялық зақымдану немесе олардың
комбинациясы) эсер етуі
мүмкін.
Түрғындардың жаппай зақымдану
ошағы пайда болған кезде барлық зардап шеккен адамдарға бір
мезгілде алғашқы медициналық көмек көрсету мүмкін емес. Оқушыларға
жаппай зақымдану кезінде алғашқы көмек көрсетудің негізгі мақ-
сатын түсіндіру.
Алгашқы медициналык, көмек
- тікелей зақымдану орнында өзі
немесе өзара көмек көрсету тәртібімен, сондай-ақ ава-
риялық-қүтқару қүрамаларының қатысушылары көрсететін қарапайым
медициналық шаралар
кешені.
Зақымдау факторының созылмалы
эсерін жою, зардап шеккендердің өмірін қүтқару, ауыр асқынулардың
дамуын тө- мендету жэне олардың алдын алу мақсатында табельдік жэне
қолжетімді құрал-жабдық
қолданылады.
Алғашқы көмек көрсетудің ең
оңтайлы мерзімі зақымданудан кейінгі 10-15 минутты қүрайтынын
оқушыларға түсінді- ру керек. Алғашқы көмектің тиімділігі көмек
көрсететін адамдардың дайындық деңгейіне, сондай-ақ уақыт факторына
байланысты болады. Зақымданудан кейін 30 минут ішінде алғашқы көмек
алған зардап шеккендердің арасында асқынулар көрсетілген мерзімнен
кейін алғашқы көмек көрсетілген адамдарға қарағанда екі есе сирек
болады.
Сыныпты топқа бөліп,
практикалық жүмысқа кірісу. Жүмыс
нүсқалары:
1.Денені дүрыс қалыпта
орналастыру.
2.Жоғарғы тыныс алу жолдарын
шырыштан, каннан, бөгде заттан
босату.
3.Шприц-тюбик көмегімен
ауырсынуды басатын дәрі-дәрмек
беру.
4.Зембілдер жэне қолда бар
қүралдар көмегімен «зардап шеккендерді»
тасымалдау.
Бақылау
сүрақтары:
1.Адамдар жаппай зақымданған
жерде алғашқы көмек көрсету бойынша қандай іс-шаралар жүзеге
асырылуы мүмкін?
2.Адамдардың жаппай зақымдануы
қандай себептерден туындауы
мүмкін?
3.Адамдардың жаппай
зақьімдануы кезіндегі алғашқы көмек дегеніміз
не?
4.Шетелдердегі адамдардың
жаппай зақымдануына қатысты қандай мысалдарды
білесіңдер?
5.Жаппай зақымдану кезінде
адамдарга қандай зақымдаушы факторлар әсер етуі
мүмкін?
|