ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЕКТ

ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ

Алғашқы компьютерлердің негізгі міндеті түрлі есептерді шығару болатын. Алайда ХХ ғасырдың 50-жылдарында-ақ ғалымдар фантаст-жазушылардың идеяларын негізге ала отырып, «адам сияқты ойлай алатын құрылғыны қалай жасауға болады?» деген сұраққа жауап іздей бастайды.

Ойлау процестерін имитациялау үшін, компьютерде программалық жүйелер жасалады. Олар жасанды интеллект жүйелері деп аталады.

Жасанды интеллект (Artificial intelligence (AI) – компьютердің немесе роботтың адамдарға тән интеллектуалдық процестерге байланысты тапсырмаларды орындау мүмкіндігі. Бұл – алдыңғы тәжірибе негізінде ойлау, түсіну, жалпылау немесе үйрену қабілеті.

Жасанды интеллект (ЖИ) – адамзат интеллектісінің процесін

компьютерлік жүйелер арқылы модельдеу.

Бұл процестер оқыту (ақпарат алу мен оны қолдану ережесі), пайымдау (болжамды немесе белгілі нәтижелерге жету үшін, ережелерді қолдану) мен өзін-өзі түзетуден тұрады.

Адам мен мәшинеге арналған ортақ интеллект – белгілі бір күрделілік деңгейіндегі тапсырмаларды орындау үшін, программа құрумен осы тапсырмаларды орындау қабілеті.

Жасанды интеллект жүйесін әзірлеушілердің мақсаты – тапсырма шартына сай, мәшинені өз іс-әрекетінің программасын жасауға,яғни формалды орындаушыдан интеллектуалды орындаушыға айналдыру (Адамның ойлауы білім деңгейі мен логикалық пайымдау қабілеттілігіне негізделген. Демек, интеллектуалды жүйелерді жа сауға екі негізгі міндет қойылған:

Білімді модельдеу Пайымдауды модельдеу білім базасы ретінде компьютерлік жадқа енгізу үшін, білімді формалдау әдістерін әзірлеу әртүрлі тапсырмаларды шешу кезінде адамның ойлау логикасына ұқсас компьютерлік программалар жасау Қазіргі уақытта жасанды интеллект өмірімізге тереңдеп еніп келеді, оның әсері күнделікті сезілуде. Роботталған мәшинелер көлікті енді үйреніп жүрген адамдарға нұсқаушы қызметін көрсете алады. Кейбір мекемелерде роботтар қаржылық есептер жасайды. Роботтар шахмат, дойбы, го сияқты түрлі ойында мықты қарсылас бола алады. Жасанды интеллектіні күнделікті өмірде қолданып жүрміз. Оны қолданудың мысалдарын қарастырайық (Жасанды интеллект:

 теоремаларды дәлелдеу;

 ойындар;

 кейіпкерлерді тану;

 шешімдер қабылдау;

 бейімделген программалау;

 мәшинелік музыканы шығару;

 деректерді табиғи тілде өңдеу;

 оқыту желілері (нейрожелілер);

 вербалды концептуалды оқыту сияқты бағыттарда қолданы лады.

Жасанды интеллект бағыттарын қарастырып көрелік:

1. Білімді ұсыну аясында ЖИ жүйесінің жадындағы білімді

формал дау ға және көрсетуге байланысты мәселелер шешіледі. Ол

үшін білімді көрсетудің арнайы модельдері мен білімді сипаттау тілдері әзірленеді, білім түрлері енгізіледі.

2. Білімге сүйеніп, іс-әрекеттерді орындау шеңберінде білімді

толық емес сипаттамалар негізінде толықтыру тәсілдері әзірленеді.

Компьютерлік құралдар арқылы адамның ақыл-ойы мен іс-әрекеттерін пайымдай алатын модельдер ұсынылады.

3. Қарым-қатынас шеңберіне жататындар: табиғи тілдегі байланысқан мәтіндерді түсіну мен синтездеу (жинақтау) мәселесі, сөйлеуді

түсіну мен синтездеу, адам мен ЖИ жүйесі арасындағы коммуникация модельдерінің теориясы.

4. Қабылдау. Бұл бағытқа білім базасында көру бейнелері туралы ақпаратты ұсыну, көретін көріністерден мәтіндік сипаттауға көшу әдістерін құру, кері ауысудың әдістері және ЖИ жүйелеріндегі ішкі ұғымдарға негізделген көріністерді жасауға арналған құралдарды әзірлеу әдістері кіреді.

5. Оқыту. ЖИ жүйелерінің оқуға, тағы басқа бұрын кездеспеген міндеттерді шешуге қабілеттілігін дамытуға арналған әдістер әзірленеді. Мысалы, күрделі жағдаяттарды сипаттау немесе оларды бақылау бойынша жеке міндеттерді белгілі жолмен шешуден жалпы міндетке көшу әдістері. Бұл бағыттың негізгі міндеті – бастапқы тапсырманың декомпозициясын неғұрлым ұсақ әрі ЖИ жүйелері үшін белгілі әдіс терге көшіру.

6. Тәртіп. ЖИ жүйелері қоршаған ортада әрекет етеді. Оларға қоршаған ортамен, өзге де ЖИ жүйелерімен және адамдармен тиісті дәрежеде әрекет жасауға мүмкіндік беретін реттелген рәсімдер әзірлеу қажет.

1.1. Жасанды интеллект

1. «Жасанды интеллект» терминіне анықтама бер.

2. Жасанды интеллект дайындалған бағыттарды ата.

3. Формалды орындаушы мен интеллектуалды орындаушының қызметтерін салыстыр. Google-да жасанды интеллектіні қолдану.

I. Gmail-мен жұмыс істеу

1. Өзіңнің gmail поштаңа кір.

2. Баптау белгішесінің көмегі мен поштаны баптауды аш (4-сурет).

3. Ақылды енгізу (Умный ввод) баптауы (5-сурет) хабарламаны тез

жазуға мүмкіндік береді, бұл функция мәтінді енгізудің қажеттілігіне қарай сөздер мен сөз тіркестерін автоматты түрде алмастырады. Жылдам жауап (Быстрый ответ) арқылы келген хабарламаға дайын жауаптарды қолданып, жауап жазуға болады (6-сурет). Берілгеннұсқалардың біреуін таңдап, оны жіберер алдында редакциялауға болады. Егер біраз уақыт поштаңды тексермесең, онда саған хабарлама жіберген адамдар сенің поштаны ашпағаның туралы хабарламаны Автожауап (Автоответчик) (7-сурет) арқылы автоматты түрде алады,

.