Жасанды интеллект: оның мүмкіндіктері мен әлеуеті

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Түркістан қаласының білім беру бөлімі

«Әйтеке би атындағы №26 жаопы білім беретін мектеп» КММ

8б-сынып оқушысы

Нұрділла Гүлсезім

Тақырыбы: Жасанды интеллект: оның мүмкіндіктері мен әлеуеті

Секция:

Бағыты:

Ғылыми жетекшісі: Серикбаева Акнур Абдумуталиповна

информатика пәні мұғалімі

Түркістан 2023ж.

«Әйтеке би атындағы №26 жалпы білім беретін мектеп» КММ-нің 8-сынып оқушысы Нұрділла Гүлсезімнің

" Жасанды интеллект: оның мүмкіндіктері мен әлеуеті" тақырыбындағы ғылыми жоба жұмысына

Пікір:

Нұрділла Гүлсезімнің алып отырған тақырыбы қазіргі кезде өзекті әрі қызықты, құпияға толы құбылыс болып табылады. Информатика бойынша "Жасанды интеллект: оның мүмкіндіктері мен әлеуеті" зерттеу жұмысы барысында -сынып оқушысы жасанды интеллекттің бүгінгі таңда қалай дамып жатқанын және болашақта оның даму тенденциялары қандай болатынын анықтауға мақсат қойып, оны жүзеге асырды.

Информатика бойынша "Жасанды интеллект: оның мүмкіндіктері мен әлеуеті" зерттеу жұмысын жазу барысында -сынып оқушысы жасанды интеллекттің даму тарихын зерттейді, адамның жасанды интеллектті қолдану аясын зерттейді, ақылға қонымды сенсорларды талдайды, сонымен қатар "Заттар интернеті" және "заттардың өнеркәсіптік интернеті" ұғымдарын қарастырады.

"Жасанды интеллект: оның мүмкіндіктері мен әлеуеті" информатика бойынша оқу жобасында автор табиғи тілді жасанды интеллектпен өңдеудің ерекшеліктерін қарастырды, машиналық көру қалай ұйымдастырылғанын зерттеді, жасанды интеллекттің мәтіндерді, сөйлеуді, суреттерді тануы бойынша зерттеу жүргізді, жасанды интеллекттің адамға әсерін анықтады, сонымен қатар жасанды интеллект туралы ең көп таралған мифтерді талдады.

Нұрділла Гүлсезім зерттеу жұмысын жазу барысында көптеген көркем әдебиеттерді, газет-журналдарды, ғаламтордан ізденген. Жұмыс жоспар бойынша жазылып, толық орындалған. Сонымен қатар Нұрділла Гүлсезімнің көп ізденіп, жұмысын өз жас ерекшелігіне сай орындай білген және де нақты деректер негізінде зерттей білген.

Жалпы алғанда ғылыми жоба өз дәрежесінде жасалынған деуге болады. Зерттеу жұмысының мазмұндылығы мен мәнділігін ескере отырып, жоғары дәрежеде бағалауға ұсынамын.

Пікір білдіруші: ФИО ЖЕТЕКШІ МҰҒАЛІМ

№**** мектеп-лицейінің мұғалімі

Аннотация

Компьютерлер ойлап табылған сәттен бастап олардың әртүрлі тапсырмаларды орындау қабілеті экспоненциалды түрде өсуде. Адамдар компьютерлік жүйелердің қуатын дамытады, тапсырмаларды көбейтіп, компьютерлердің көлемін азайтады. Жасанды интеллект саласындағы зерттеушілердің басты мақсаты-адам сияқты ақылға қонымды компьютерлер немесе машиналар жасау.

Жасанды интеллект-бұл компьютерді, компьютерді басқаратын роботты немесе адам сияқты саналы түрде ойлауға қабілетті бағдарламаны жасау тәсілі.

AI зерттеулері адамның ақыл-ой қабілеттерін зерттеу арқылы жүзеге асырылады, содан кейін осы зерттеудің нәтижелері зияткерлік бағдарламалар мен жүйелерді дамыту үшін негіз ретінде қолданылады.

АИ дамуы машиналарда адамға ұқсас интеллект құру ниетінен басталды

Жасанды интеллект-информатика, биология, психология, лингвистика, математика, Машина жасау сияқты пәндерге негізделген ғылым мен технология. Жасанды интеллекттің негізгі бағыттарының бірі-адамның ақыл-ойымен байланысты компьютерлік функцияларды дамыту, мысалы: ойлау, оқыту және проблемаларды шешу.

Жобаның мақсаты: жасанды интеллект жүйелерін құру технологиясымен және оларды өмірдің әртүрлі салаларында қолданумен танысу.

Аннотация

С момента изобретения компьютеров их способность выполнять различные задачи растет в геометрической прогрессии. Люди развивают мощь компьютерных систем, увеличивают задачи и уменьшают объем компьютеров. Основная цель исследователей в области искусственного интеллекта-создание разумных компьютеров или машин, таких как человек.

Искусственный интеллект-это способ создания компьютера, робота, управляющего компьютером, или программы, способной мыслить осознанно, как человек.

Исследования ИИ проводятся путем изучения умственных способностей человека, а затем результаты этого исследования используются в качестве основы для разработки интеллектуальных программ и систем.

Развитие ИИ началось с желания создать в машинах человеческий подобный интеллект

Искусственный интеллект-это наука и технология, основанная на таких дисциплинах, как информатика, биология, психология, лингвистика, математика, машиностроение. Одним из основных направлений искусственного интеллекта является развитие компьютерных функций, связанных с интеллектом человека, таких как: мышление, обучение и решение проблем.

Цель проекта: ознакомление с технологией создания систем искусственного интеллекта и их применением в различных сферах жизни.

Annotation

Since the invention of computers, their ability to perform various tasks has been growing exponentially. People develop the power of computer systems, increase tasks and reduce the volume of computers. The main goal of researchers in the field of artificial intelligence is to create intelligent computers or machines, such as humans.

Artificial intelligence is a way to create a computer, a robot that controls a computer, or a program that can think consciously like a person.

AI research is conducted by studying human mental abilities, and then the results of this research are used as the basis for the development of intelligent programs and systems.

The development of AI began with the desire to create a human-like intelligence in machines

Artificial intelligence is a science and technology based on such disciplines as computer science, biology, psychology, linguistics, mathematics, mechanical engineering. One of the main directions of artificial intelligence is the development of computer functions related to human intelligence, such as thinking, learning and problem solving.

The purpose of the project: to get acquainted with the technology of creating artificial intelligence systems and their application in various spheres of life.

Мазмұны

Кіріспе

1. Жасанды интеллекттің даму тарихы.

2. Адамның жасанды интеллектті қолдану салалары.

3. Сезімтал сенсорлар.

4. Заттар интернеті және заттардың өнеркәсіптік интернеті.

5. Табиғи тілді өңдеу.

6. Машиналық көру.

7. Терең оқыту.

8. Сараптамалық жүйелер.

9. Мәтіндерді, сөйлеуді, суреттерді тану.

10. Интеллектуалды ақпараттық қауіпсіздік жүйелері.

11. Машиналық аударма.

12. Жасанды интеллекттің адамға әсері.

13. Медициналық көмек.

14. Айды картаға түсіру.

15. Жер сілкіністерін болжау.

16. Дезинформацияға арналған құрал.

17. Мегафаунды суретке түсіру.

18. Дәрілердің тиімділігін болжау.

19. Бостон динамикасының гуманоидты роботтары жүгіруді және кедергілерден секіруді үйренді.

20. AI апатты ұмытшақтықты жеңді.

21. Банк ісі.

22 Жасанды интеллект: миф және шындық.

23. Жасанды интеллекттің пайдасы мен зияны.

24. Еңбек нарығына әсері.

25. Жасанды интеллект-тұлға?

26. Жасанды интеллект және этика.

27. Жасанды интеллект және нейрондық желілер.

28. Жасанды интеллект адамға қарағанда тиімді ме?

Қорытынды

Көздері

Кіріспе

Әрине, әркімде жасанды интеллект деген не деген түсінік бар. Интернеттен алынған фильмдер, телешоулар, мақалалар осы тақырып туралы көптеген ойларды қозғады. Жасанды интеллект-информатика, биология, психология, лингвистика, математика, Машина жасау сияқты пәндерге негізделген ғылым мен технология.

Компьютерлер ойлап табылғаннан бері олардың әртүрлі тапсырмаларды орындау қабілеті ессіз қарқынмен өсуде. Адамдар компьютерлік жүйелердің қуатын дамытады, тапсырмаларды көбейтіп, компьютерлердің көлемін азайтады.

Жасанды интеллекттің негізгі мақсаты-адам сияқты ақылды технологияларды құру.

Жасанды интеллекттің негізгі бағыттарының бірі-адамның ақыл-ойымен байланысты компьютерлік функцияларды дамыту, мысалы: ойлау, оқыту және проблемаларды шешу.

Бүгінгі күні біздің жұмысымызды жеңілдететін немесе біздің міндеттеріміздің бір бөлігін алатын әртүрлі ақылды құрылғылар енетін осындай қызмет саласын елестету қиын, бұл құрылғылар өз жұмысының негізінде жасанды интеллект принципін қолданады.

Жобаның өзектілігі:

Кибернетика, робототехника сияқты ғылымның прогрессивті салалары үшін және әлеуметтік қызметтерді дамыту үшін AI технологияларын дамытудың маңыздылығы.

Жобаның мақсаты: жасанды интеллект жүйелерін құру технологиясымен және оларды өмірдің әртүрлі салаларында қолданумен танысу.

Міндеттері:

Жасанды интеллект жүйелерінің құрылғысы туралы ақпаратты табыңыз

АИ жүйелерінің түрлерін зерттеу

AI жүйелерін қолдануды суреттейтін мысалдарды табыңыз.

Гипотеза: жақын арада жасанды интеллект жүйелерін қолдану біздің өміріміздің барлық салаларын сапалы түрде өзгертеді.

Кіріспе

Компьютерлер ойлап табылған сәттен бастап олардың әртүрлі тапсырмаларды орындау қабілеті экспоненциалды түрде өсуде. Адамдар компьютерлік жүйелердің қуатын дамытады, тапсырмаларды көбейтіп, компьютерлердің көлемін азайтады. Жасанды интеллект саласындағы зерттеушілердің басты мақсаты-адам сияқты ақылға қонымды компьютерлер немесе машиналар жасау.

Жасанды интеллект-бұл компьютерді, компьютерді басқаратын роботты немесе адам сияқты саналы түрде ойлауға қабілетті бағдарламаны жасау тәсілі.

AI зерттеулері адамның ақыл-ой қабілеттерін зерттеу арқылы жүзеге асырылады, содан кейін осы зерттеудің нәтижелері зияткерлік бағдарламалар мен жүйелерді дамыту үшін негіз ретінде қолданылады.

АИ дамуы машиналарда адамға ұқсас интеллект құру ниетінен басталды

Жасанды интеллект-информатика, биология, психология, лингвистика, математика, Машина жасау сияқты пәндерге негізделген ғылым мен технология. Жасанды интеллекттің негізгі бағыттарының бірі-адамның ақыл-ойымен байланысты компьютерлік функцияларды дамыту, мысалы: ойлау, оқыту және проблемаларды шешу.

АИ Даму бағыттары мен перспективалары.

AI технологиялары келесі бағыттарда дамуда:

AI мүмкіндіктерін адамға жақындатуға және оларды күнделікті өмірге біріктірудің жолдарын табуға мүмкіндік беретін мәселелерді шешу;

адамзат алдында тұрған міндеттер шешілетін толық ақыл-ойды дамыту

Қазіргі уақытта зерттеушілер практикалық мәселелерді шешетін технологияларды дамытуға назар аударады. Ғалымдар толыққанды жасанды ақыл-ойды құруға жақындағанша.

Бүгінгі таңда біздің жұмысымызды жеңілдететін немесе міндеттеріміздің бір бөлігін алатын әртүрлі ақылды құрылғылар енетін қызмет саласын елестету қиын. Мұндай салалардың қатарына медицина, білім, бизнес, ғылым, ойын-сауық, қылмысқа қарсы күрес, көптеген тұрмыстық мәселелерді шешу жатады. Болашақта мұндай әзірлемелер одан да көп болады және олар барлық жерде қолданылуы мүмкін. Осылайша, жақын арада жасанды интеллектті қолдану біздің өміріміздің барлық салаларын сапалы түрде өзгертеді.

АИ-ны кеңінен қолдану екі маңызды факторға байланысты:

ол тіпті бұрын адамның қатысуын талап еткен процестерді автоматтандыруға қабілетті: мысалы, өндірістегі роботты механизмдерді басқару (яғни, бұл жағдайда AI біздің міндеттерімізді алады).

ол шынымен үлкен көлемдегі ақпаратты тез өңдей және талдай алады және көптеген айнымалыларды қолдана отырып, опцияларды есептей алады. Осы бағытта AI адамға қарағанда сапалы нәтиже береді. Бұған машинаның адам факторына ұшырамайтынын және оның жұмыс қабілеттілігі эмоциялар мен жеке мәселелерге байланысты емес екенін қосамыз. Нәтижесінде жасанды интеллектті қолдану салалары өте кең және іс жүзінде тек біздің қиялымызбен және технологиялық инновацияларды енгізу жылдамдығымен шектеледі.

Жасанды интеллекттің даму тарихы

Санасы бар машиналарды жасау идеялары Ежелгі Грецияда пайда болды. Орта ғасырларда және жаңа уақытта ғалымдар адам еңбегін алмастыратын механизмдер жасады, мысалы, 17 ғасырда Паскаль алғашқы механикалық сандық есептеуіш машинаны ойлап тапты, 19 ғасырда Джозеф-Мари Жаккард перфокарталарда нұсқаулары бар бағдарламаланатын тоқу машинасын жасады. 1937 жылы Алан Тьрюнинг өзінің өнертабысын – әмбебап Тьюринг машинасын жариялады, 1939 жылы Нью-Йоркте Sparco иті бар алғашқы Electro механикалық адамы таныстырылды.

Алайда, күрделі зияткерлік тапсырмаларды орындайтын бағдарламаларды әзірлеу мүмкіндігі Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін заманауи компьютерлер пайда болғаннан кейін пайда болды. 1950 жылдары әртүрлі салалардағы ғалымдар жасанды ми құру мүмкіндігі туралы ойлана бастады. Содан кейін неврология саласындағы зерттеулер мидың нейрондық желі екенін көрсетті, ал А.тюнинг есептеулердің кез-келген түрін сандық түрде ұсынуға болатындығын айтты және 1951 жылы аспирант Марвин Минскидің алғашқы SNARC нейрондық желісін құрды. "Жасанды интеллект" атауы алғаш рет 1956 жылы Дартмут конференциясында қолданылды, содан кейін "жасанды интеллектті зерттеу"ғылыми пәні пайда болды.

Кейіннен адамның сөйлеуін түсінетін, берілген тақырыптар бойынша әңгімелерді қолдай алатын, үстел ойындарын ойнайтын роботтар пайда болды: компьютер мен Каспаров арасындағы шахматтағы әйгілі матч машинаның жеңісімен аяқталды. Қазір жасанды интеллект ғылымды дамытуда, әсіресе Заттар интернеті тұжырымдамасында маңызды орын алады, өйткені деректерді жинау жеткіліксіз, оны өңдеу, талдау және адам жасай алмайтын жағдайларда әрекет ету қажет.

Адамның жасанды интеллектін қолдану салалары

Бірінші анықтамадан АИ робототехникамен тығыз байланысты. Интеллектуалды роботтарды құру АИ дамуының маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Зияткерлік роботтарға объектілерді басқаруға және қажет болған жағдайда олардың орналасқан жерін анықтауға, қозғалуды жоспарлауға мүмкіндік беру үшін қажет. Роботтар көбінесе өндірісте адамдармен және адамдармен жұмыс істейтіндіктен, қызметкерлердің қауіпсіздігі проблемалары туындайды. Сондықтан қазірдің өзінде пайда болды. жақын маңдағы адамның жағдайын бақылайтын және оған зиян тигізбейтін сенсорлармен жабдықталған" бірлескен Роботтар " (қобдишалар).

Геометриялық фигураларды тану немесе нысандарды кластерлеу сияқты анық емес және күрделі мәселелерді шешу үшін нейрондық желілер қолданылады, сондықтан бұл бағыт АИ проблемаларымен тығыз байланысты.

Жоғарыда аталған бағыттардан басқа, AI әдістері келесі технологияларда қолданылады:

Ақылды сенсорлар

ХХ ғасырдың 80-ші жылдарында кремнийдің бір кристалына ("чипке") сәйкес келетін Микропроцессорлар мен микрокомпьютерлердің сериялық өндірісі басталған кезде мүлдем жаңа мүмкіндіктер пайда болды. Олардың әрқайсысы кішкентай әмбебап жасанды электронды " ми " болып табылады, оны сенсорға салуға болады және ондағы бастапқы ақпаратты күрделі өңдеуді жүзеге асырады. Осылайша, заманауи "зияткерлік" сенсорлардың түбегейлі жаңа класының пайда болуы үшін алғышарттар жасалды.

Мұндай сенсорлар ,әдетте," белсенді", яғни.бақылау объектісінің әсерін, қасиеттерін, сипаттамаларын пассивті түрде қабылдап қана қоймай, сонымен бірге объектіге ерекше әсер етеді, туындаған өзгерістерді қабылдайды және талдайды. Олар үшін сезімтал элементтердің сипаттамаларының сызықтық еместігін, әртүрлі түзетулер мен сыртқы әсерлердің әсерін ескеру қиын емес (мысалы. өзгерту , температура). Қажет болса, олар автоматты түрде өлшеулерді қайталай алады, нәтижелерді ортаға салады, басқа өлшем бірліктеріне қайта есептейді және т. б.

Сенсордың" ақыл-ойы " MK микрокомпьютерінде шоғырланған (басқа атаулар – микропроцессор, микроконтроллер, микроконвертор). МК ақпаратты өңдеп қана қоймайды, сонымен бірге сенсордың барлық жұмысын және оның сыртқы әлеммен – пайдаланушымен, сыртқы компьютермен, байланыс арнасымен немесе компьютерлік желімен ақпараттық байланысын ұйымдастырады.

Заттар интернеті және заттардың өнеркәсіптік интернеті

Өнеркәсіптік Заттар интернеті-бұл интернет заттарының ішкі категориясы, оған тұтынушыларға бағытталған қосымшалар, мысалы, киюге болатын құрылғылар, ақылды үй технологиялары және автоматты басқарылатын автомобильдер кіреді. Екі тұжырымдаманың да ерекшелігі-деректерді интернет арқылы жіберетін және бағдарламалық жасақтама арқылы басқарылатын кіріктірілген сенсорлары бар құрылғылар, станоктар және инфрақұрылым.

Табиғи тілді өңдеу

Табиғи тілді өңдеу немесе қысқаша NLP, кең мағынада, сөйлеу және мәтін сияқты бағдарламалық жасақтама сияқты табиғи тілді автоматты түрде басқару ретінде анықталады.

Табиғи тілді өңдеуді зерттеу 50 жылдан астам уақыт болды және компьютерлердің пайда болуымен лингвистика саласынан өсті.

Табиғи тілдерді өңдеу (NLP) - бұл адам тілдерін автоматты түрде өңдеуге қатысты ұжымдық термин. Бұған адам жасаған мәтінді кіріс ретінде қабылдайтын Алгоритмдер де, Шығыс ретінде табиғи көрінетін мәтінді шығаратын Алгоритмдер де кіреді.

Машиналық көру

Бұл жасанды интеллект саласындағы ғылыми бағыт, атап айтқанда робототехника және онымен байланысты нақты әлем объектілерінің бейнелерін алу технологиялары, оларды өңдеу және алынған деректерді әртүрлі қолданбалы есептерді адамның қатысуынсыз (толық немесе ішінара) шешу үшін пайдалану.

Машиналық көру негізінен өнеркәсіптік қолдануға бағытталған, мысалы, автономды роботтар және визуалды тексеру және өлшеу жүйелері. Бұл кескін сенсорларының технологиялары мен басқару теориялары роботты басқару үшін бейне деректерді өңдеумен байланысты және нақты уақыт режимінде алынған деректерді өңдеу бағдарламалық немесе аппараттық құралдармен жүзеге асырылады дегенді білдіреді.

Компьютерлік көру бір немесе бірнеше суреттерге арналған үш өлшемді көріністерді өңдеуге бағытталған. Мысалы, бір немесе бірнеше суреттерден 3D көрінісі туралы құрылымды немесе басқа ақпаратты қалпына келтіру арқылы. Компьютерлік көру көбінесе суреттерде көрсетілгенге қатысты көп немесе аз күрделі болжамдарға байланысты болады.

Терең оқыту

Тереңдетіп оқыту (deep learning) – күрделі көп қабатты сүзгілерді пайдалана отырып, деректер белгілерін алуды немесе модельдеуді көздейтін Машиналық оқыту нысаны. Терең оқыту модельдеудің өте жалпы әдісі болғандықтан, ол компьютерлік көру және табиғи тілді өңдеу сияқты күрделі мәселелерді шеше алады. Бұл тәсіл дәстүрлі бағдарламалаудан және машиналық оқытудың басқа әдістерінен айтарлықтай ерекшеленеді.

Терең оқыту басқа әдістер жұмыс істемейтін жерде нәтиже беріп қана қоймайды, сонымен қатар дәлірек модель құруға немесе оны құру уақытын қысқартуға мүмкіндік береді; бұл үшін одан да үлкен есептеу қуатымен төлеуге тура келеді. Терең оқытудың тағы бір кемшілігі-алынған модельдерді түсіндірудің қиындығы.

Терең оқытудың анықтайтын сипаттамасы-кіріс пен шығыс арасында бірнеше қабаттың болуы. Әдетте терең оқыту туралы айтқанда, олар терең нейрондық желілерді қолдануды білдіреді. Алайда, қабаттардың басқа түрлерін қолдана отырып, терең оқытуды жүзеге асыратын бірнеше алгоритмдер бар.

Сараптамалық жүйелер

Сараптамалық жүйелер-бұл белгілі бір пән саласындағы сарапш