Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасы

Катонқарағай ауданы бойынша білім бөлімінің

«Рыков атындағы орта мектебі» КММ

директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары

Саниязова Райхан Галымжановна

Жасөспірімдер арасындағы буллингті алдын алу

Бүгінгі күні жасөспірімдер арасындағы буллинг – мектептегі маңызды мәселелердің бірі. Буллинг жасөспірімдерге психологиялық, әлеуметтік, және кейде физикалық зиян келтіруі мүмкін. Сондықтан оны алдын алу маңызды болып табылады. Буллингке қарсы күресу үшін мектептерде жүйелі алдын алу шараларын енгізу қажет. Мақалада буллингтің себептері, салдары және алдын алу жолдары қарастырылады.

1. Буллингтің себептері

Жасөспірімдер арасындағы буллинг әртүрлі себептерге байланысты туындайды, мысалы:

• Өзін басқалардан үстем санау;

• Қабылданбау немесе жеке тұлғалық ерекшеліктерге байланысты өзгені төмендетуге ұмтылу;

• Қиын өмірлік жағдайлар немесе отбасылық мәселелер;

• Құрдастарынан танылу және лидерлікке ұмтылу.

2. Буллингтің салдары

Буллингке ұшыраған жасөспірімдерде өзіне деген сенімсіздік, әлеуметтік оқшаулау, және депрессия сынды психологиялық мәселелер дамиды. Сонымен қатар, буллинг мектептегі оқудағы нәтижелерге теріс әсерін тигізіп, жасөспірімдердің білім алуға деген ынтасын төмендетуі мүмкін.

3. Буллингті алдын алу жолдары

a. Оқу және ақпараттандыру
Буллингті алдын алудың негізгі қадамы – ақпараттандыру. Мектептерде буллингке қарсы арнайы тренингтер мен сабақтар өткізу жасөспірімдердің бұл құбылыстың зияны мен салдарын түсінуіне көмектеседі.

b. Құрдастарды қолдау бағдарламалары
Мектепте өзара қолдау бағдарламаларын құру арқылы балалардың бір-біріне түсіністікпен қарауын қалыптастыруға болады. Мысалы, буллингке ұшырағандарды қолдау топтары мен құрдас кеңесшілер жүйесі маңызды рөл атқара алады.

c. Қатысуға шақыру
Жасөспірімдер мектеп өміріне белсенді қатысқан сайын, олардың жауапкершілік сезімі артып, агрессивті мінез-құлықты азайтады. Спорттық жарыстар, өнер байқаулары және мектеп жобалары балаларды біріктіреді.

d. Ата-аналармен бірлескен жұмыс
Ата-аналар буллингті алдын алуда маңызды рөл атқарады. Оларға балалармен қарым-қатынасты күшейтіп, жасөспірімдердің мәселелерін талқылап отыру ұсынылады.

e. Тәрбиешілер мен психологтардың араласуы
Педагогтар мен психологтар балалардың мінез-құлқын бақылап, қажет болған жағдайда, жасөспірімдермен жұмыс істеуі тиіс. Мектеп психологтарының буллингке қатысқан балалармен әңгімелесуі олардың психологиялық жағдайын жақсартуға көмектеседі.

Қорытынды

Буллингті алдын алу – қоғамның әрбір мүшесінің, соның ішінде мектеп әкімшілігі, ата-аналар және оқушылардың бірлескен жұмысы. Буллингті азайту үшін түсіністік, құрмет және ынтымақтастықты нығайту маңызды