Материалдар / Жоғары сатыдағы өсімдіктердің тасымалдаушы ұлпалары. Ксилема, флоэма және олардың құрылымдық элементтері
МИНИСТРЛІКПЕН КЕЛІСІЛГЕН КУРСҚА ҚАТЫСЫП, АТТЕСТАЦИЯҒА ЖАРАМДЫ СЕРТИФИКАТ АЛЫҢЫЗ!
Сертификат Аттестацияға 100% жарамды
ТОЛЫҚ АҚПАРАТ АЛУ

Жоғары сатыдағы өсімдіктердің тасымалдаушы ұлпалары. Ксилема, флоэма және олардың құрылымдық элементтері

Материал туралы қысқаша түсінік
Биология пәні мұғалімдеріне
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
18 Қараша 2020
3609
2 рет жүктелген
770 ₸
Бүгін алсаңыз
+39 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады




7. Өсімдіктегі заттардың тасымалдануы

Мектеп: С.Шаймерденов атындағы қалалық классикалық

гимназия

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Ахметова К.Е.

Сынып: 7

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:


Сабақ тақырыбы

Жоғары сатыдағы өсімдіктердің тасымалдаушы ұлпалары. Ксилема, флоэма және олардың құрылымдық элементтері

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

7.1.3.5 - флоэма мен ксилеманың элементтерін, құрылысын салыстыру

Сабақ мақсаттары

Өсімдіктердегі тасымалдаушы ұлпалар- ксилема және флоэманың құрылымдық элементтерін анықтау.

Бағалау критерийлері

  1. Ксилема мен флоэманың құрылысын біледі;

  2. Ксилема мен флоэманың құрылыстарын салыстырады, ерекшеліктерін табады;

  3. Ксилема мен флоэманың қызметтерін анықтай алады.

Тілдік мақсаттар


Пәнге тән лексика мен терминология:

Тамыр, сабақтар, құрылысы,қызмет,тамыр жіпшелері,тамыр оймақшасы,топырақ, эпидермис,жасушалар, қоректік заттар

Тасымалдау,жеткізу,сіңіру,қамтамасыз ету, нығайту,өндіру /шығару/.сақтау

Ксилема, флоэма,концентрация,еріту,ерітінді

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Тамырлар /сабақтар/ тамыр жіпшелері ... болып табылады/ бар

бекітілу үшін тармақталған.

Алдымен оларға тән белгілерді сипаттап жазайық.

флоэма сияқты ксилема да болып табылады/бар...

Олардың ұқсастықтары неде?

Олар қалай айырықшаланады?

Ксилема болып табылады/болып табылмайды...

бар/жоқ...

... алады/ ... алмайды

ал флоэма болып табылады/ болып табылмайды...

бар/жоқ...

... алады/ ... алмайды

Ксилеманың құрылысы флоэмадан айырмашылығы,ксилема тірі/өлі ұлпалардан тұрады және оның жуан/жіңішке жасушалық қабығы бар...

Ксилеманың құрылысы флоэмадан айырмашылығы, өйткені ксилема тірі және оның жуан /жіңішке жасушалық қабығы бар...


Құндылықтарды дарыту



Әлемдік білім беру кеңістігінде бәсекеге қабілетті болуға мүмкіндік беретін, терең академиялық білім беру;

Өз бетімен және топта тиімді жұмыс жасай білу;

физикалық, психологиялық және рухани тұрғыда даму;

Пәнаралық байланыстар

Физика- осмостық қысым, диффузия, зат тасымалдануы,тамыр қысымы

Химия –көмірқышқыл газы мен су молекулаларының, органикалық заттардың тасымалдануы

АКТ қолдану дағдылары

Интербелсенді тақта( Тәжірибелердің қысқаша сипаттамасы , қорытындылар келтіріледі)

Бастапқы білім


Өсімдіктердің вегетативті органдары туралы білім (6 сынып)

Тірі ағзалардың қасиеттері (5 сынып)

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет


Ресурстар

1-2 минут



2-5 мин


3 мин






5-9 мин


4 мин

Оқушылармен сәлемдесу. Ұйымдастыру: көңіл –күйлерін басбармақ арқылы көрсету.

Топқа бөлу өсімдік мүшелері арқылы тамыр,сабақ,жапырақ

Үй жұмысын тексеру

тамырдың аймақтары,ішкі құрылысы-ауызша

1.Мына суреттен тамыр аймақтарын көрсетіңіздер

2.Қызметін атаңыздар.-(1.топырақтан сіңірілген су мен минералды тұздарды сабаққа өткізеді, 2.өсімдікті топыраққа бекітеді, 3.қоректік заттарды қорға жинайды)

Тест 5 ұпай

1. Тамыр дегеніміз не?

а) өсімдіктің жер үсті мүшесі ә) өсімдіктің жер асты мүшесі

б) жемісі в) гүлі

2. Тамыр қандай қызмет атқарады?

а) су мен минералды тұздарды ә) өсімдікті топыраққа

сабаққа өткізеді бекітеді

б)қоректік заттарды қорға в) барлық жауабы дұрыс

жинайды

3.Тамырда қандай бөлімдер болады

а) бөліну ә) өсу

б) сору в) барлық жауабы дұрыс

4. Топырақтан суды бөліп алуға тамырдың қай аймағы қатысады?

а) сору бөлімі ә) өткізу бөлімі

б) бөліну в) өсу бөлімі

5. Өсімдіктің жер асты қоректену мүшесінің ең ұшы:

а) Қосалқы тамыр ә) Тамыр түкшесі

б) Жанама тамыр в) Тамыр оймақшасы


Тақтадағы жауаппен тексеру




Слайдтар

9- 14 минут


5 мин










14-19 мин

5 мин

















19-24 мин


5 мин



















24-26 мин


2 мин
















26-28 мин

2 мин









28-35 мин

7 мин























35-40минут


5 мин

Жануарларда заттардың тасымалы қан айналым, тыныс алу, бөліп шығару жүйесі арқылы жүзеге асады.

Ал, өсімдіктерде бұл үдеріс қалай жүреді деп ойлайсыздар?.Оқушылар өз ойларын айтады.

Видео-«Ксилема,флоэма»

Фильм бойынша оқушылардың ойын тыңдау

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты,критерийлері айтылады,дәптерге жазу


Өсімдіктердегі заттардың тасымалдану ерекшеліктері

  • Фотосинтез мысалында заттардың қозғалысын қарастыруды ұсыныңыз

Оқушылар топтарда талдайтын сұрақтары:

Өсімдік қандай заттарды және оларды қайдан алады?

Минералды тұздарды топырақтан

Фотосинтез үдерісінде жапырақта органикалық заттар түзіледі

Бұл үдеріс қайда жүреді?

Жапырақта

Осы үдеріс жүру үшін не қажет?

Су, көмірқышқыл газы, күн сәулесі

Жасушаларға су қалайша жеткізіледі?

Өсімдік тамырларында тамыр түктері деп аталатын сору аймағы болады.Олар суды сіңіріп оны өткізу аймағына береді, осы жерден ол сабақтың түтіктері арқылы жапыраққа көтеріледі.

Өсімдік тамырларында тамыр түктері деп аталатын сору аймағы болады.Олар суды сіңіріп оны өткізу аймағына береді, осы жерден ол сабақтың түтіктері арқылы жапыраққа көтеріледі.

Тамыр насос секілді сабақ бойымен жапырақтарға үздіксіз суды тасымалдайды

Тамырда қысым қандай құбылыс негізінде пайда болады?


  1. тәжірибе Тәжірибеде боялған суға салынған өркеннің жапырағы боялғандығын көреміз.Сабағын скальпельмен көлденеңінен және ұзынынан теңдей екіге қақ жарып қараңыз (лупаны пайдаланыңыз).Қабық пен өзек қабаты боялмай, тек сүрек қабаты боялғаны байқалады

Оқушылар қорытынды жасайды: Бейорганикалық заттар сабақтың сүрек бойымен қозғалады


2- тәжірибе Ұзындығы 15 см-дей 2 қалемше алынады.Біріншісін төменгі ұшынан( суға салынатын жағы) 5 см жоғарырақ жерінен қабығын (енін 3 –см-дей) сақиналап кеседі.Екінші бұтақты сақиналап кеспей сол күйінде ыдыстағы суға салып қояды.Қабығы кесілген бұтақта қосалқы тамырлар кесілген жерінің жоғарғы жағынан шығады.Кесілген жердің төменгі жағында тамырлар пайда болмайды.Қоректік зат кесілген жерден төмен қарай өте алмайды.Ал, қабығы кесілмей салынған қалемшеде қосалқы тамырлар бұтақтың ұшынан дамиды


Оқушылар қорытынды жасайды: Органикалық заттар жапырақтан тамырға сабақтың флоэмасы арқылы қозғалады


Өсімдіктердің өткізгіш жүйелері

Өсімдіктерде заттар қозғалысы екі жүйе арқылы жүзеге асады:

СҮРЕК ТҮТІКТЕРІ (КСИЛЕМА) – су және минералды тұздар;

ҚАБЫҚТЫҢ СҮЗГІЛІ ТҮТІКТЕРІ (ФЛОЭМА) – органикалық заттар

Сүрек өткізгіш ұлпа. Түтіктер (өлі жасушалар) және сүрек талшықтарынан тұрады.

- Түтіктер су және минералды заттарды тамырдан - жоғары ағыс арқылы қозғалтады.

- Сүрек талшықтары беріктік қасиет береді.

Қабық — өткізгіш ұлпа, сүзгілі түтіктер (тірі жасушалар) мен қабық талшықтарынан тұрады.

-Органикалық заттар жапырақта өсімдіктің өзге де бөліктеріне қабықтың (флоэма) сүзгілі түтіктері арқылы (төменгі ағыс) тасымалданады, олар тірі көлденең өткізгіш саңылаулары бар қабырғалармен бөлінген, сүзгіге ұқсайды

Танымдық сұрақтар:

1.Қайың ағашын кесіп шырынын алудың қажеті бар ма?

2.Кеңес: Аналарыңызға бақшада қызанақты өсіргенде бүйірлік сабақтарды жұлып тастау керек , себебі: негізгі сабақта су мен органикалық заттар ,дәрумендер сабақтың бойында қалып, жақсы өнім береді.

Тапсырма №1

Топпен жұмыс

1.Кестені толтырыңыз «Ксилема мен флоэманың қызметтері мен құрылысы»

Дескрипторлар:

  1. Ксилема жасушаларының құрылысын, қызметтерін дұрыс сипаттай алады;

  2. Флоэма жасушаларының құрылысы, қызметтерін дұрыс сипаттай алады. 16 ұпай

Өткізгіш ұлпа

Элементтері

Жасуша формасы

Тірі / Өлі

Ядро

Қызметтері

Ксилема

Трахеидтер

Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!