2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Жұрнақ пен жалғау

Материал туралы қысқаша түсінік

Қазақ тілінен өткізген аық сабағымның жоспары

Идрисова Динара Имайловна

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

22 Желтоқсан 2017

1491

0 рет жүктелген

Бастауыш сынып Ашық сабақ 4 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Идрисова Динара Исмайловна №184 негізгі мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы Қожакент ауылы

Сабақтың тақырыбы: Жұрнақ пен жалғау. 282-286 жаттығу Сабақтың мақсаты:1. Оқушыларға қосымшалардың қызметтері әр түрлі болатыны туралы түсінік бере отырып, олардың қызметіне қарай жұрнақ және жалғау бөлінетіні туралы түсінік беру. 2. Қисынды ойлау, алған білім , білік, дағдыны қолдану дағдыларын дамыту. Сөз, сөздердің жазылу емлесі туралы алған білімдерін дамыту. 3. Еркін сөйлеуге, бір-бірін сыйлауға, үлкендерге құрмет көрсете білуге тәрбиелеу. Көрнекілігі: кесте, суреттер, қима қағаздар, тірек-сызба, ойын құралдары, интерактивті тақта, слайд.Сабақтың әдіс-тәсілдері: суретпен жұмыс, әңгімелесу, сұрақ-жауап, көрнекілік, ойын, талдау, жинақтау, миға шабуыл, интерактивті тақта, слайд, үлестірмелі парақшалар,рефлекция. Түрі: жаңа сабақ Типі: пысықтау сабақПәнаралық байланыс: математика, дүниетану, әдебиеттік оқу.Сабақтың барысы: І Ұйымдастыру кезеңі. -Сабаққа назарын аудару -Сынып тазалығы-Кезекші мәліметі-Үй тапсырмасын сұрау.

І.Топқа бөлу.Геометриялық фигуралар арқылы балаларды 4 топқа бөлемін.1 топ – Тапқыр2 топ – Алғыр3 топ – Білгір4 топ - Зерек

ІІ.Психологиялық дайындық. Әр топтың оқушылары орындарынан тұрып қолдарынан ұстап бір-біріне жақсы көңіл-күйлерін береді. «Біз бүгін көңілді келдік. Орнымыздан тұрып, қолдарымыздан ұстап өзіміздің жақсы көңіл-күйлерімізді бір-бірімізге берейік. Өйткені көңіл-күйіміз жақсы болса қиындықтарды оңай жеңеміз». 1 топ: «Сабақта шапшаңдық»2 топ: «Оқуда алғырлық»3-топ: «Білімге құштарлық»4-топ: «Әрдайым сәттілік» БОЛСЫН.

ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 279-жаттығу. Түбір сөздерді бір бөлек, қосымшалы сөздерді бір бөлек топтастыру.Жаттығуды тексеріп шығу. Екі баланы тақтаға шығарып жаздырту.-түбір, түбір сөз дегеніміз не? -қосымша дегеніміз не?-бұл сөздерге қатысты қандай ережелер білеміз? Ережелер айтылады.І.Мотивациялық-бағдарлау кезеңі.Ерте-ерте, ертеде, ешкі жүнң бөртеде қалың орманның ортасындағы зәулім үйде Қосымша деген атайдың екі немересі өмір сүріпті. Біреуінің аты – Жұрнақ, екіншісінің аты Жалғау екен. Олар бірге ағаш жарып, бірге су тасып тату өмір сүріпті. Бір күні Қосымша атайдың үйіне досы Түбір атай келіпті. Қосымшы атай орманнан жидек теріп келіңдер деп екі ұлына тапсырма берген еді. Олар барғысы келмеді. Себебі Түбір атайдың әңгімесін естігісі келді. Сонда атасы оларға тапсырма береді. Осы тапсырманы кім бұрын орындаса сол Түбір атайдың қасында қалады дейді. Екеуі келіседі. Біз енді осы балаларға тапсырмаларын тезірек орындауларына көмектесіп жіберейік.ІІ. Операциялық-орындаушылық кезең.Жаңа ұғымды түсіндіруде мына суреттерді пайдаланамын:-Мынау не...-Бүркіт.-Ал енді осы «бүркіт» сөзіне қосымша қосып көрейікші.-Бүркіт+ші-Не пайда болды? «Бүркітші» деген сөз нені білдіреді?-Бүркітпен аң аулайтын адамды білдіреді.-Көрдіңдер ме, бір қосымша қосып едік, сөз мүлде өзгеріп, басқа нәрсені білдіріп кетті. Яғни жаңа сөз жасалады. Ал енді «бүркіт» сөзіне басқа бір қосымша жалғап көрейік: бүркіт+пен. Мысалы: Аңды бүркітпен аулайды. Бұл алдындағы сөзден мүлде басқа мағынаны білдіретін жаңа сөз бе? Қалай ойлайсыңдар?Оқушылар бұл сұраққа жауап беруде кідіріп қалады. Себебі, «бүркітпен» сөзінің мағынасы алғашқы мағынасынан алшақтап кете қойған жоқ. Осы арада өзім түсіндіріп кетемін.Демек, қосымшалардың өзі әр түрлі қызмет атқарады екен. Түбір сөзге кейбір қосымшалар қосылғанда мүлдем басқа мағыналы жаңа сөз пайда болады ды, кейбір қосымшалар жалғанған кезде жаңа сөз емес, басқа сөзбен байланысуға дайын сөз пайда болады. Мысалы (осы тұста тақтаға мынадай мысал ілемін):

Жұрнақ пен жалғау

шы - балықшы балық тар – балықтар

шы – оқушы (бала)

оқу лық – оқулық (кітап)

ға – оқуға

Бұл қосымшалардың қайсысы мағынасы өзгерген жаңа сөз, қайсысы жай байланысқа түсетін сөз жасап тұрғаны мына мысалдар арқылы талдап түсіндіріледі:-Оқушы келді.-Оқулық алдым.-Сабақ оқуға кірістім.Оқушылар бірте-бірте «жаңа сөз», «байланысқан сөз» деген ұғымды түсіне бастайды. Балалардың түсінігін әрі қарай жаттығу жұмыстары арқылы бекіте түсемін.

1-тапсырма: Жаппай түсіндіремін.

- Енді, балалар, кітабымыздағы 282-жаттығуға қарайық. Берілген қосымшалардың қайсысын қай сөзге қосып айтуға болады.Балалар 282-жаттығуды ойын түрінде өткізейік. Оқушылар, осы қай мезгіл?- Қыс мезгілі.- Қай ай?- Қаңтар айы.- Даладақарменбіздер не жасаймыз?- Аққала.Олайболсаойынныңаты "Аққала" депаталады. Бұлойынныңшарты-сөздергежалғаулардыдұрысжалғау, сондааққалақұрастырылыпшығады.Бүркіт+ші - жұрнақ. Бүркіт+пен, бүркіт+ті, бүркіт+тер – жалғау.Су+ға, су+ды – жалғау, су+лық,су-сын – жұрнақ.Таза+лық, таза+ла – жұрнақ.Сонымен балалар, түбір сөзге қосымша жалғаған кезде сөз мағынасы өзгеретін болса, оны «жаңа сөз» дейміз. Яғни ол жұрнақ болады.Ал егер сөзбен сөзді байланыстырса «байланысқан сөз» делінеді. Яғни ол жалғау болады.Жұлдызшалармен бағалау.2-тапсырма. ЕрежеҚосымша жұрнақ, жалғау болып екіге бөлінеді.Сөз мағынасын өзгертетін қосымшаны жұрнақ дейміз: жұмыс-жұмысшы, ойын-ойыншық.Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымшаны жалғау дейміз: жұмыс-жұмыста, ойын-ойынға.

3-тапсырма: Жұптық жұмыс283- жаттығуға қарайық. Мақалды оқып, жатқа жаз. Жұрнақ жалғанған сөзді тауып, мағынасын түсіндір. «Сиқырлы қаламша» арқылы орындалады.Өнерлі жігіт өрде озар, (өнерлі - жұрнақ)Өнерсіз жігіт жер соғар. (өнерсіз - жұрнақ)Бағдаршаммен бағалау.4-тапсырма:Сергіту сәтіВидеоролик көрсету.

5-тапсырма: Топтық жұмыс- Енді, балалар, барлығымыз 284- жаттығуға қарайық. Сөздерге жұрнақ жалғап оқы. Жұрнақ жалғаған сөздеріңді қатыстырып сөйлем құра.Дос+тық, іс+кер, жұмыс+шы, би+шіДостық мәңгі жасасын! Менің атам іскер адам. Мектепке жұмысшы қажет.Шара апа –биші.Смайликтермен бағалау.

6-тапсырма: Жеке жұмыс285-жаттығу. Жұрнақ жалғанған сөздерді бір бөлек, жалғау жалғанған сөздерді бір бөлек топтап жаз. Солай топтау себебін дәлелде. «Қарлы кесек» әдісі арқылы балалармен жеке жұмыс жүргіземін.Батырлық-жұрнақ, ғалымның-жалғау, іскер-жұрнақ, көмірді-жалғау, көлшік-жұрнақ, биші-жұрнақ, жем-түбір, дәптері-жалғау, бидайды-жалғау, бастық-жұрнақ.Бармақпен бағалау.ІІІ. Қорытынды:Балалар Қосымша атайдың екі ұлына көмек береміз деп уәде беріп едік қой. Міне, ең соңғы тапсырмамыз «Алма жинау» ойыны. Кел, балалар, ойнайық!Тектен-текке тұрмайық.Жемістерді жинайық.Үзіп алып бақтардан,Жолдастарға сыйлайық.Ағаштағы алмаларда жұрнақ және жалғау жалғанған сөздер бар. Солардың қайсысы «жаңа сөз», қайсысы «байланысқан сөз» екенін айтамыз.Мысалы: бала-лық, бала-лар, дала-да, қала-да, бас-тық, көл-шік.

Рефлексия:Алма ағашына стикерлерді жапсыру (сабақты жақсы түсінсе-жасыл түсті, орташа-сары түсті,қызыл түс-түсінбегенде).

ҮІ.Үйге тапсырма.286 – жаттығу.«Төрт түліктің пайдасы» тақырыбына пайымдау мәтінін құрап келу.

ҮІІ.Бағалау.

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!