Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік

Сабақтың аты

§5 Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік Сабақ 4

Жалпы мақсаты

Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік жайлы мағлұмат беру

Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік жайлы күнделікті өмірде қолдана білуге үйрету

Күтілетін нәтиже

Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік жайлы мағлұмат алады

Жылу берілу түрлері. Жылу өткізгіштік жайлы күнделікті өмірде қолдана білуге үйренеді

Уақыты

кезеңдер

Мазмұны

Мұғалім іс-әрекеті

Оқушы іс-әрекеті

Кіріспе

7. минут

«Шаттық шеңбер» (бір-біріне жақсы тілектер айту).

Мақсаты: Психологиялық көңіл-күйді реттеу.

Оқушыларды ынтымақтастық қарым-қатынасқатүсіру.

Жылы, достық қарым-қатынас орнайды.

Серпілген сұрақтар» (доппен)

Мақсаты: өткен сабақты қайталау.

Өткен тақырыпты тексеру. Допты әр оқушыға кезек лақтырады.Өткен тақырып қандай және оның авторы. Не туралы айтылады??

Допты қағып алған оқушы ой-пікірлерін ортаға салады, шағын ойталқы жүзеге асады.

«Шашу».

Мақсаты: оқушылар бірлесе жұмыс атқару түсті шариктермен топтасу.

Үй тапсырмасын сұрау (5 минут)

1. Дененің ішкі энергиясы дегеніміз не?

2. Оны өзгерту тәсілдері қандай?

3. Дененің ішкі энергиясы температураға қалай байланысты?

4. Жылу алмасу дегеніміз не?

5. Химиялық реакция дегеніміз не? Химиялық реакциялар кезінде ішкі энергия қалай өзгереді ме?

Талқылау үшін сұрақтар беріледі (2 минут)

1. Жылу өткізгіштік дегеніміз не?

2. Жылу өткізгіштігі нашар қандай заттарды білесіңдер?

3. Қандай заттар жылуды жақсы өткізеді?

Тұсаукесер

3 минут

Бір қадам артқа» (суретпен жұмыс)

Мақсаты: суретпен жұмыс арқылы бүгінгі сабақ тақырыбына болжам жасау

Қызығушылықты ояту

Оқушылар алдыңыздағы, жан-жағыңыздағы, бөлмедегі заттарды қолдарыңызбен ұстап көріңіздер.

-Не байқадыңыздар?

-Бөлменің температурасы қандай?

-Неге ол заттардың температуралары әр түрлі болып сезіледі?

-Не себептен деп ойлайсыздар?

.

Ұстаным.

Әр баланың пікірі құнды. Ұстаздың әр сөзін зейінмен тыңда. Бірлік бар жерде тірлік бар. Оқушылар суретке қарап өз ойларын жинақтаумен болжамдарын айтады.

Негізгі бөлім.

15-17 мин.

«Өкіл».

Мақсаты: Диалог негізінде оқыту және оқу ( түсіну және түсіндіру).

«Түртіп ал»

Мақсаты: түйінді ойларды іріктеп жазып үйрену.

Денемен жұмыс істемей немесе дененің өзі жұмыс істемей тұрғандағы ішкі энергияның өзгеру процесі жылу берілу деп аталады. Анағүрлым көбірек қыздырылған дененің бөлшектерінің кинетикалық энергиясы көп болғандықтан, ол азырақ қыздырылған денемен жанасқанда, оның бөлшектеріне энергияны тікелей береді.

Жылу берілудің үш түрі бар:

1.жылуөткізгіштік.

2.конвекция

3.сәуле шығару

1. Жылуөткізгіштік

І
шкі энергияның дененің көбірек қыздырылған бөлігінен дененің басқа азырақ қыздырылған бөлігіне тікелей байланыс арқылы немесе аралық денелер арқылы көбірек қыздырылған денеден азырақ қыздырылған денеге берілу құбылысы жылуөткізгіштік деп аталады

Тәжірибе №1 (электронды оқулықпен) .

Жылуөткізгіштік ерекшелігі:

- қатты, сұйық және газдарда жүре алады;

-зат өзінің орнын ауыстырмайды;

-әртүрлі заттардың жылуөткізгіштігі түрліше болады.

2.Конвекция

• Жылу қондырғылары еденге жақын төменде орналасқанымен, бөлменің жоғары жағындагы ауаның температурасы әдетте төменгі жағынан жоғары болуының себебі неде?

С
ұйыққа немесе газға батырылған денеге жоғары бағытталған кері итеруші күш — Архимед күші әрекет етеді.

Конвекция дегеніміз — сұйықтың немесе газдың ағысы арқылы энергияның тасымалдануы барысында жылу алмасу процесі.

Конвекция ерекшелігі:

-Сұйықтарда және газдарда болады;

-қатты денелерде және вакуумда болмайды;

-газдар мен сұйықтар өздерінің орындарын алмастырады;

-
газдар мен сұйықтарда төменнен бастап қыздырады.

Тәжірибе №2

2.Сәулешығару

• Сәуле шығару (сәулелік жылу алмасу) деп электрмагниттік толқындар көмегімен бір денеден екінші денеге энергияның берілу процесін айтамыз.

• Сәулелену энергиясының дененің ішкі энергиясына айналуын жұтылу деп атайды.

Сәуле шығару ерекшелігі:

-Кез-келген затта жүре алады;

-дене температурасы артқан сайын сәуле шығару қарқындылығы артады;

-вакуум арқылы да таралады;

-қара денелер сәулені көбірек жұтады, ал ақ денелер керісінше сәулелерді көбірек шағылдырады.

Жылу берілудің түрлерінің тұрмыста қолданылуы.

Үйді су құбырлар жүйесімен жылыту.

1 .Окулықтағы суреттер бойынша тәжірибелер.

2. Қолдарыңа шыны, ағаш және темір таяқша алыңдар.Қайсысы суығырақ болып сезіледі?Неліктен?

3. Қағаз қорапша алыңдар, ішіне су кұйып жалынның үстіне койыңдар. Суды кайнатуға тырысып көріндер. Неліктен қағаз қорапша жанып кетпейді?

4.Металл стерженді қағазбен ораңдар да жалынның үстіне ұстаңдар.Қағаз жана ма?Тәжірибенің нәтижесін түсіндіріндер.

5.  Ұзындықтары және  көлденең  кималары  бірдей әртүрлі  металл сым алыңдар.Оларды   кезегімен   бірдей   от   жалынына   ұстаңдар.Саусақтарың жылуды сезеді. Әрбір сым арқылы жылудың таралу уақытын есептеңдер.

б.От жалынына сірінке талын саусақтарың жылуды сезгенше ұстандар. Ағаштың жылу өткізгіштігі жөнінде не айтасындар.

7. Пробиркаға су құйып, оны үстіңгі жағынан қыздырыңдар.Судың үстіңгі жағы қайнап кеткен   кезде оның астыңғы бөлігі қызған, қызбағанын тексеріндер.Судың жылу өткізгіштігі жөнінде не айтасыңдар.

Сергіту сәті.«Балапан» биі

Мақсаты: ойды және дене мүшелерін сергіту.

Ұйымдастырып, балалармен бірге сергумен ынтымақтастық атмосферасын орнатады.

Бейнетүсірілімдегі қимылды қайталап сергиді.

Қорытынды.

«Венн диаграммасы»

айырмасы)Мақсаты:мететаным дағдысын қалыптастыру.«Бағалау парағы».

Мақсаты:өзіне сыни көзбен баға беруге қалыптасу

Әр оқушы өзіне жүктелген рөлдің міндеттерін атқарады.

Топ пікірлерін тыңдау.

Жұптық жұмыс «Пилот - Штурман» (5 минут)

(Штурман – басқарушы, пилот – орындаушы)

Жұптар берілген суретті түсіндіреді.

Сурет сұрақтар

1
. Не себепті ұшақтар мен зымырандарды ақ және күміс түстес бояйды?

Жауабы: Сәулені жақсы шағылдыратындықтан.

1. Кірпіштен жасалған үйлерге қарағанда ағаштан жасалған үйлердің жылы болатыны неліктен?

Жауабы: Кірпіше қарағанда ағаш жылуды жай өткізеді.

3.Жылу көзінен балаға энергия қалай беріледі?

Ж
ауабы: жылу пешке сүйеніп отырған балаға жылуөткізгіштік арқылы беріледі.

.

4.Жылу көзінен балаға энергия қалай беріледі?

Жауабы:құм үстінде жатқан балаға жылу күннен сауле шығару арқылы, ал құмнан жылуөткізгіштік арқылы беріледі.

5.Тез бұзылатын азық-түлікті қай вагонмен тасыған дұрыс? Неліктен?

Жауабы:Тез бұзылатын азық-түлікті ақ түске боялған вагондармен тасымалдайды. Себебі ақ түсті сәулені көбірек шағылдырады.

6. Неліктен қыста құстар мен жануарлар тоңбайды?

Жауабы:олардың сыртқы жүндерінің арасында ауа болатындықтан. Себебі ауаның жылуөткізгіштігі нашар. Ауа дененің өз жылуын сақтауға көмектеседі.

7. Неліктен тұрғын үйлердің терезелері екі қабатты етіп жасалады?

Жауабы: екі қабаттың арасында ауа болады . Ал ауаның жылуөткізгіштігі нашар. Сондықтан жылуды сақтап тұрады.

8. Жылу берілудің қайсы түрінде зат алмасу процесі жүреді?

Ж ұптың пікірлерін тыңдау,барлық айтылған ой-пікірлерді бағалаудың мақсатына сәйкестендіру

Жылу берілу дегеніміз не?

Жылу берілу түрлерін және жылуөткізгіштік түрін түсіндір?

Жылу берілуді және түрлерін қандай өндірісте немесе күнделікті тұрмыста қолдануға болады?

Жылу өткізгіштігіне қарай заттарды салыстыр?

Жылу берілуге мысал келтір?

Адам баласының өмірі үшін жылу берілудің түрлерінің маңыздылығы қаншама?

Блум таксономиясы бойынша бағалау шәкілін толтырады.

«Бағалау парағын» толтырады..