Кері итеруші күш. Архимед заңы 7 сынып ашық сабақ

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: 7.3А

Сабақтың тақырыбы

Кері итеруші күш. Архимед заңы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

7.3.1.12.-Сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын түсіндіру.

Сабақтың мақсаты

Сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын түсіндіре алады.

Архимед күшінің  қандай шамаларға тәуелді екенін түсініп  біледі;

Денелердің сұйықта жүзуінің үш шартын түсінеді.

Бағалау критерийі

Кері итеруші күш ұғымын түсінеді

Архимед күшінің  қандай шамаларға тәуелді екенін түсініп  біледі;

Өлшеулерді жүргізеді, ХБЖ –да алынған мәндерді жазады Формуланы тиімді пайдаланып  есептер шығара алады.

Архимед заңын тәжірибе арқылы түсіндіре алады;

.

Тілдік мақсаттар

-Сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын,

Архимед күшінің  қандай шамаларға тәуелді екенін , дененің сұйықта жүзуінің үш шартын тұжырымдау

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

Кері итеруші күш, Архимед күші, Архимед шелегі, Архимед заңы, ығыстырып шығарған сұйық салмағы,

Диалогтер мен жазу үшін қолданылатын тіркестер:

Сұйыққа батырылған денеге жоғары қарай бағытталған ......................................... әрекет етеді.

Суға батқан денені кері итеруші күштің модулі..............................................тең.

Құндылықтарға баулу

Шығармашылық және сын тұрғысынан ойлау;

Қарым-қатынас жасау қабілеті,

Өзгелердің көзқарастарына құрметпен қарау, жауапкершілік,

Өмір бойы оқуға дайын болу

Пәнаралық байланыс

География пәні бойынша   атмосфера, оның негізгі қабаттары, өлшейтін құралдар  туралы біледі, математика пәні бойынша формуларды  тиімді пайдаланып, есептер шығарады, ағылшын тілі бойынша   термин сөздердің аудармаларын біледі.б

Математика, жаратылыстану

Алдыңғы білім

Денеге әрекет ететін күштерді ажырата біледі.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

9 минут

1.Ұйымдастыру кезеңі

1.Тұлға аралық байланысты орнату

2. Сыныппен амандасу

3. .Сыныпты топқа бөлу   /Э.Торричелли,  Блез Паскаль,  Архимед

Үй тапсырмасына шолу – «cұрақты қағып ал» әдісі арқылы мұғалім сұрақ қояды. Бұршақ салынған қапшықты қағып алған оқушы сұраққа жауап беріп,өзінің сұрағын қояды.

1.Жерді орап тұрған ауа қабаты қалай аталады?    /Атмосфера/

2. Атмосфераның негізгі қабаттарын ата?     /тропосфера, стратосфера, мезосфера және термосфера  /

3. Жер бетіне, ондағы барлық денелерге қандай қысым түседі? /атмосфералық қысым /

4. Атмосфера қысымын алғаш рет анықтаған қай елдің ғалымы? /итальяндық ғалым Э. Торричелли/

5.Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал қалай аталады?

/барометр/

6.Атмосфералық қысымның өлшем бірлігі /миллиметр сынап бағаны/

7. 1 мм.сын. бағ.  неше  Паскальға тең?  /133,3 Па/

8. Атмосфераның қысымы бойынша тікелей биіктікті өлшеуге арналған құрал қалай аталады? / альтиметр /

Оқушылар «сұрақты қағып ал» әдісі бойынша сұрақтарға жауап береді.

Сабақтың ортасы

25 минут

Білу және түсіну.

Білу ,түсіну

Түсіну

Қолдану және талдау

«Миға шабуыл»

Проблемалық сұрақтар: 3 топқа

1.Допты қолмен суға батырғаннан кейін қолымызды жіберсек, доп қайтадан су бетіне шығады. Неліктен?

2. Неге ауыр денелерді суда көтерген жеңіл?
3. Ағаш бөрене мен шегені көлге тастасақ   қайсысы батады? Неге?
(Оқушылардың жауабынан соң):

Қызығушылықты ояту (Бейнекөрініс)

Сиракуз патшасы Гиеронның берген тапсырмасы не болды? Архимед оның жауабын қалай тапты деп ойлайсындар?

Қ.Б: смайликтермен мадақтау оқушыларды

«Мағынаны тану»

1. топ. Сұйыққа батырылған денеге әрекет ететін күштер

Сұйыққа батырылған денеге әрекет ететін кері итеруші күш шамасын теориялық жолмен есептеу.

2.топ Сұйыққа батырылған денеге әрекет ететін кері итеруші күш шамасын тәжірибе арқылы анықтау.

3 топ: Дененің жүзу шарттары

Қ.Б: «Екі жұлдыз бір тілек»

1 тапсырма:

1 топ. Неге өзен суына қарағанда теңіз суына жүзген жеңілірек?

2 топ. Сүңгуір үйрек су бетінде қамыстың сабағынан ұя жасайды. Ұя су бетінде жел қалай соқса солай қарай жүзеді. Құстың ұясын су бетінде қандай күш ұстап тұрады? Ұя пішіні мен көлемі туралы не айтуға болады?

3 топ. Арқаңмен жүзгенде суда өзіңді жеңіл ұстайсың. Неге?

Дескриптор

Кері итеруші күштің өмірдегі мәнін түсініп, күнделікті өмірде кездесетін сұрақтарға жауап бере алады.

2 тапсырма «Суретпен жұмыс»

Дескриптор: Суретке қарап отырып, кері итеруші күштің қандай

шамаларға тәуелді екекндігін түсінеді.

Деңгейлік тапсырмалар:

1. Ағаш шар суда қалқып жүр. Шарға әсер етуші күштерді көрсет.

2. Суда қайыңнан және тозағаштан жасалған көлемдері бірдей шарлар қалқып жүр. Осылардың қайсысы суға тереңірек батқан? Неліктен?

К-1:  Құрал-жабдықтар: штатив, динамометр, көлемдері әр түрлі  пластилиннен жасалған дене, стакан, сұйық (су  мен май ).

Пластилиннен жасалған көлемдері әр түрлі  екі денені дина-мометрге іліп,  кезегімен ыдыстағы суға батырып, динамо-метрдің  көрсетуін жазып алып, қорытынды жасаңыз.

Ығыстырушы күштің дененің көлеміне тәуелді  екендігін анықта.

Қорытынды:«Тығыздығы бірдей екі  дененің қайсысы-ның  көлемі үлкен болса, сол  денеге сұйықтың ығыс-тырушы күші көп болады, яғни дененің көлеміне тәуелді.»

Осы жасалған тәжірибелерден қорытынды  жасайды::

Сұйық ішіндегі кері итеруші күш  қандай физикалық  шамаларға байланысты?

Дәптерге жазу :

«Кері итеруші күш  дененің көлеміне және сұйықтың тығыздығына  байланысты  болады»

Мұны формула түрінде былай өрнектеп жазамыз:

          F_А=V_дене*p_сұйық*g        Бұл Архимед күші деп аталады.

Қорытынды: «Ығыстырушы  күш сұйықтың  тығыздығыа  тәуелді»

Осы жасалған тәжірибелерден қорытынды  жасайды::

Сұйық ішіндегі кері итеруші күш  қандай физикалық  шамаларға байланысты?

Дәптерге жазу :

«Кері итеруші күш  дененің көлеміне және сұйықтың тығыздығына  байланысты  болады»

Мұны формула түрінде былай өрнектеп жазамыз:

          F_А=V_дене*p_сұйық*g        Бұл Архимед күші деп аталады.

Дескриптор:

Ығыстырушы күштің қандай шамаларға тәуелді немесе тәуелді емес екендігін тәжірибе арқылы тексеріп біледі.

Қ.Б.     Мадақтау арқылы «Өте жақсы», «Жарайсың»,  Қол шапалақтау

3 топқа тақырып бөлімдері бөлініп беріледі

топпен оқып, талқылайды.

Тапсырмалар жазылған парақшалар таратылады.

Оқушылар топта жұптасып, бірлесіп,топтасып, сұрақтарға жауап беріп, жекелеген оқушылар эксперименттік тапсырмаларды орындайды

Сыныптағы саралау жұмысының жалпы ортақ қабылданған жеті тәсілдерінің «Тапсырма», «Қарқын» тәсілдерін қолданамын

Суреттер

смайликтер

http://bilimland.kz

Жамборд тақтасы

http://bilimland.kz

демонстрациялық көрсетілімдер

штатив, динамометр, көлемдері әр түрлі пластилиннен жасалған дене,стакан, сұйық (су  мен май ).

штатив, динамометр, көлемдері бірдей, тығыздық

тары әр түрлі заттар, стакан,

сұйық (су  мен май )

Сабақтың соңы

11 минут

Кері байланыс

Бағалау

Сабақты бекіту:

Элективті тест.

1. Сұйыққа батырылған шарларға әсер ететін кері итеруші күшті салыстыр:

А. Барлық шарға әсер ететі н кері итеруші күш бірдей.

Б. Сол жақтағы шарға әсер етуші күш көп

В. Оң. жақтағы шарға әсер етуші күш көп.

Г. Ортадағы шарға әсер етуші күш көп.

 2.Бірдей серіппелерге массалары бірдей шар ілінген. Егер шарларды толығымен суға батырса, қай серіппе көбірек қысқарады

А. Сол жақтағы.

Б .Ортадағы.

В.  Оң жақтағы

Г. Барлық серіппе бірдей қысқарады.

3. 3. Бірдей серіппеге ілінген жүктердің көлемдері  мен массалары бірдей, бірақ  пішіндері әр түрлі. Суға батырса  қай серіппе көбірек    қысқарады

А. Сол жақтағы.

Б. Ортадағы

В. Оң жақтағы.

Г. Серіппелердің созылуы бірдей болады.

4. Суретте әр түрлі сұйыққа батырылған бірдей денелер берілген. Қай ыдыстағы сұйықтың тығыздығы көп

А.Сол жақтағы  бірінші.

Б. Сол жақтағы  екінші.

В .Сол жақтағы  үшінші

Г .Сол жақтағы төртінші

 5.Суға салынған білеушелердің көлемдері бірдей.Қай білеушенің тығыздығы көп

А. Барлық  білеушенің  тығыздығы  бірдей.

Б.Сол жақтағы білеушенің  тығыздығы  көп.

В.Ортадағы  білеушенің  тығыздығы  көп.

Г. Оң жақтағы білеушенің  тығыздығы  көп.

Қорытындылау. «Әріптестер» әдісі.

Әр оқушыға не сұрағы не жауабы бар қағазды «Сиқырлы қоржыннан» суыртамын. Оқушылар сынып ішінде жүріп, сәйкес келетін сұрақ пен жауаты іздейді, бір жағынан сергиді.

Архимед заңы тақырыбына байланысты 

                                              оқушылар білімін тексеру

1. Архимед заңын қандай жерлерде кездестіруге болады.

2. Архимед заңы қалай тұжырымдалады.

3. Архимед күші қандай физикалық шамаларға тәуелді

4. Архимед күшінің математикалық формуласы

5. Архимед күші пайдалан отырып дене көлемін, дене тығыздығын қалай анықтауға болады.

«Аяқталмаған сөздер»

Менің сабақтағы көңіл – күйім …

Маған бүгінгі сабақта түсінікті болғаны …

Менің бүгінгі сабақта есімде қалғаны …

Маған бүгін сабақта ұнамағаны …

Сабақтан алған әсерлері мен  ұсыныстарын стикерлерге жазады, оқиды.

Сабаққа қатысқан оқушыларбаллмен бағаланады

Тапсырма есептер шығару

А,Б,В,Г арқылы белгіленген т.стері сәйкес ақ,сары, көк, қызыл стикерлер арқылы

Әрбір сұрақтан кейін секунд кідіріп, тест жауабына сәйкес әріпті көтеріп, «өзін –өзі» және «бірін бірі» дұрыс, дұрыс емес жауаптарды диалог құру арқылы талқылайды,бағалайды

Тапсырмалар

Jamboard тақтасында орындалады.

Оқушылар

ға дайын үлгі беріледі, соны аяқтайды

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Құрал жабдықтармен кері итеруші күштің қандай шамаларға тәуелді, қандай шамаларға тәуелді емес екенін дәлелдеп көрсететін тапсырмалар беремін.Саралаудың «Тапсырма» , «Қарқын» тәсілдерін қолданамын.Білім деңгейі әртүрлі оқушыларға күрделілігіне қарай ілгерілеп отыратын тапсырмалары бар карточкалар беремін. Оқушыларды топқа бөлуде саралаудың «жіктеу» тәсілін пайдаланып, талаптары әртүрлі оқушыларды топтастырамын. Оқушыларды ойланту үшін, және бірқатар жауаптар алу үшін саралаудың «диалог» және «қолдау көрсету» тәсілдері арқылы алдын ала дайындалған сұрақтар қойып, ішкі уәждерін арттыруда қолдау көрсетіп ынталандырып отырамын.

«Екі жұлдыз , бір тілек»

«Серпілген сауал»

Смайликтермен, стикерлермен бағалау;

Элективті тестте «өзін-өзі», бірін –бірі» бағалау;

—          құралдармен жұмыс барысында қауіпсіздік ережелерін сақтау;

—          Уақытты тиімді пайдалану

—          Бір-бірінің пікірлерін тыңдау.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?

Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?

—          Оқу мақсатына сәйкес ойлау дағдыларының деңгейлеріне  сәйкестендірілген бағалау критерийлерін  жазамын;

—          Оқу мақсаты мен бағалау критерийлеріне сәйкес саралау тапсырмаларын дайындап, тиісті дескрипторлар құрамын;

—          Оқушылармен тиімді кері байланыс орнатамын.

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:тәжірибелік тапсырмалар

2:Проблемалық сұрақтар

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1: Өз бетінше қорытынды шығара алуы

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?

кретериалды бағалауды әрбір сабаққа енгізу, жаңа әдіс-тәсілдерді қолдану, уақытты тиімді әрі ұтымды пайдалану.