Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Бонусты жинап картаңызға (kaspi Gold, Halyk bank) шығарып аласыз
Киберқауіпсізідік дегеніміз не? Сынып сағаты
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
«Келісемін» Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары
_____________ О.А.Кошмаганбтов
«____» _______2024 жыл
Сынып : 7 «б»
Сынып сағатының тақырыбы: Киберқауіпсіздік дегеніміз не?
Сабақтың мақсаты:
-
Оқушыларға киберқауіпсіздіктің маңыздылығын түсіндіру;
-
Жеке ақпаратты қорғау әдістерін үйрету;
-
Интернеттегі қауіпті әрекеттерді алдын ала болжау және олардан сақтану жолдарын үйрену.
Сабақтың түрі:
-
Тәрбие сағаты, интерактивті әңгіме
Көрнекіліктер:
-
Презентация (немесе бейнежазба) киберқауіпсіздік туралы;
-
Интернеттегі қауіпсіздік ережелері бар парақшалар;
-
Сабақ барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі (5 минут):
-
Оқушылармен амандасу, сабаққа қатысушыларды тексеру;
-
Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру.
2. Кіріспе (10 минут):Қауіпсіздік ережелері
«КИБЕРБУЛЛИНГ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ӘРЕКЕТТЕР АЛГОРИТМІ»
Мақсаты: Балаларға кибербуллинг жағдайында әрекет етуді және интернетте өзін қалай қорғауды үйрету.
Міндеттері:
-
Кибербуллинг ұғымымен және оның белгілерімен таныстыру.
-
Кибербуллингпен кезіндегі әрекеттер алгоритмін талқылау.
Сабақтың барысы:
Кіріспе
Кибербуллинг ұғымын және ол пайда болған кездегі іс-қимылдар алгоритмін талқылау. Өзіңізді және басқаларды қорғау үшін кибербуллингке қалай әрекет ету керектігін білу маңызды.
Негізгі бөлім
Кибербуллинг түрлері түсіндірілді:
Интернеттегі жәбірлеу мен қорлау: Бұл әлеуметтік желілерде, форумдарда немесе мессенджерлерде дөрекі, жәбірлейтін немесе қорлайтын хабарламаларды әдейі жазу. Мақсат-жағымсыз реакция мен эмоционалды ыңғайсыздықты тудыру.
Жалған ақпаратты және өтірік мәліметті тарату: Бұл адамның беделін түсіру үшін жалған мәліметтерді жариялау. Қорқытудың бұл түрі жасырын болуы мүмкін, бірақ сенімділік пен әлеуметтік байланыстарды бұзады.
Фотошопинг: Бұл адамды жағымсыз немесе қорлайтын түрде көрсету үшін фотосуреттерді өзгерту. Фотосуреттер әдетте мазақ ету немесе ұят тудыру мақсатында таратылады.
Жеке ақпаратты жария ету: Жаман ниеті бар адам зиян келтіру үшін рұқсатсыз интернетте жеке деректерді (мекен-жайы, телефон нөмірі, хат-хабарлары) жариялаған кезде. Қорқытудың бұл түрі қауіпті, себебі ол жеке қауіпсіздікке қауіпті төндіреді.
Кибершабуыл: Адамды жүйелі түрде интернет арқылы бақылау, тұрақты хабарламалар, қоқан-лоқы немесе олардың әрекеттерін бақылап оған шабуыл жасау. Ол үнемі қысыммен, қорқыныш тудырумен ерекшеленеді.
Балаларға қорқыту және кибербуллинг фактілері үшін кәмелетке толмағандар әкімшілік жауапкершілігіне тартылатынын ескерту.
127-2-бап. Кәмелетке толмаған адамды жәбірлеу (буллинг, кибербуллинг)
1. Кәмелетке толмаған адамды жәбірлеу (буллинг, кибербуллинг) –
ескерту жасауға немесе он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға алып келеді.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған әрекет – отыз айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға алып келеді.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, он екі жастан он алты жасқа дейінгі кәмелетке толмаған адам жасаған әрекет – ата-аналарына немесе оларды алмастыратын адамдарға ескерту жасауға немесе он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға алып келеді.
Есте сақта! 1. Кибербуллинг жағдайында сізді қорқытатын жарияланымды жоюға болады. 2. Бұл үшін ата-аналар (заңды өкілдер) уәкілетті орган – Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігіне жазбаша нысанда немесе электрондық құжат нысанында өтініш беруі қажет. 3. Өтініште заңсыз әрекеттер орын алатын интернет-ресурстың атауы көрсетілуі керек. Анықталған интернет-ресурстар туралы ақпарат қолжетімділікті бұғаттау үшін Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің «Cybernadzor» ақпараттық жүйесіне енгізілді. 4. Облыстарда, Астана, Алматы және Шымкент қалаларында білім алушылардың, педагогтердің, ата-аналардың (заңды өкілдердің) психологиялық салауаттылығын сақтауға және нығайтуға бағытталған, психологиялық қолдау жүйелі түрде іске асырылу үшін Психологиялық қолдау орталықтары құрылды. Әрбір аймақтық психологиялық қолдау орталығында сенім телефоны бар. 5. Әр аймақта Бала құқықтары жөніндегі аймақтық уәкіл бар. Ол баланың құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуы туралы өтініштерді, жергілікті атқарушы органдардың және басқа ұйымдардың әрекеттері немесе әрекетсіздігі туралы шағымдарды қарайды. Олар сондай-ақ балалар қауіпсіздігі мен қорғау саласындағы мәселелерді шешуге арналған заң жобаларын ілгерілетуге қатысады. 6. Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлiгiнiң жанында реттеу, жүзеге асыру және бақылау функцияларын жүзеге асыратын Балалардың құқықтарын қорғау комитеті бар және комитеттің сенім телефоны бар:+7 (7172) 74-25-28 7. «111» балаларға арналған мемлекеттік байланыс орталығы жұмыс істейді |
2-бөлім. Киберқауіпсіздік деген не?
-
Киберқауіпсіздік дегеніміз не? Оқушылардан сұрақ қою арқылы талқылау: "Сендер интернетті қалай қолданасыңдар?", "Интернеттегі қауіпті жағдайлар туралы естідіңдер ме?".
-
Киберқауіпсіздік терминінің мағынасын түсіндіру: интернетте адамдардың жеке мәліметтері, құпия ақпараттары, сондай-ақ компьютерлік құрылғылары қауіп-қатерге ұшырауы мүмкін.
3. Негізгі бөлім (15 минут):
-
Кибершабуыл түрлері: Вирус, фишинг, хакерлік шабуыл, мәліметтерді ұрлау.
-
Оқушыларға қарапайым мысалдар арқылы фишинг (зиянды сілтемелер, жалған сайттар), вирустар (зиянды бағдарламалар) туралы түсіндіру.
-
-
Интернеттегі қауіпсіздік ережелері:
-
Күрделі құпиясөздерді пайдалану;
-
Жеке ақпаратты бөтен адамдарға бермеу;
-
Тексерілмеген сілтемелерге өтпеу;
-
Әлеуметтік желілердегі қауіпсіздік шараларын сақтау (бөтен адамдарды достар тізіміне қоспау, жеке деректерді шектеу).
-
Презентация көрсету (немесе қысқа бейнежазба) интернеттегі қауіпсіздік туралы.
-
Жеке деректерді қорғау: электрондық поштаның қауіпсіздігі, банк карталары туралы ақпаратты қорғау.
4. Практикалық бөлім (10 минут):
-
Оқушылармен интерактивті жаттығулар:
-
Құпиясөздерді дұрыс құрастыру бойынша тапсырма (мысалы, кемінде 8 таңбалы, әріптер, сандар және символдарды қолдану).
-
Оқушыларға фишингтік хабарламаларды қалай анықтауға болатыны туралы жаттығулар: бірнеше хат үлгілері беріліп, қайсысы қауіпсіз, қайсысы зиян екенін ажырату.
-
Тапсырма:
-
Оқушыларға бірнеше түрлі электронды хат үлгілері беріледі (қағазға басылып немесе презентация арқылы көрсетіледі). Мысалы:
-
1-ші хат: Қалыпты, қауіпсіз хабарлама.
-
2-ші хат: Фишингтік хабарлама, күмәнді сілтемелері бар.
-
3-ші хат: Банк немесе әлеуметтік желілерден жалған хабарлама.
-
-
Оқушылардан әр хатты мұқият қарап, қайсысы фишингтік екенін анықтауды сұраңыз.
Фишингтік хаттардың белгілері:
-
Күмәнді жіберуші: Хат жіберушінің электрондық мекенжайы күмәнді болып көрінуі мүмкін (мысалы, ресми компанияның атын пайдаланған жалған мекенжай: support@bank.com орнына support@bank-secure.com).
-
Орфографиялық қателер: Фишингтік хаттарда жиі қателіктер болады.
-
Күтпеген тіркемелер мен сілтемелер: Белгісіз, күтпеген хаттарда тіркелген файлдар немесе сілтемелер болуы мүмкін. "Мұнда басыңыз" немесе "Маңызды ақпарат" сияқты сілтемелер жиі беріледі.
-
Шұғылдық: Хатта қандай да бір төтенше жағдай немесе тез арада әрекет етуді талап ететін хабарламалар болуы мүмкін ("Есебіңізді тексеріңіз!", "Төлем жасаңыз!").
-
Жеке ақпарат сұрауы: Көп жағдайда фишинг хаттары құпиясөздер, банк деректері немесе басқа жеке мәліметтерді сұрайды.
2. Қауіпті және қауіпсіз сілтемелерді ажырату
Мақсаты: Сілтемелердің қауіпсіздігін тексеру және күмәнді сілтемелерді анықтау.
Тапсырма:
-
Оқушыларға әртүрлі сілтемелерді көрсетіңіз:
-
1-ші сілтеме: қауіпсіз сайт (мысалы, https://www.example.com).
-
2-ші сілтеме: жалған сайт (мысалы, https://www.examp1e.com немесе https://login-example.com).
-
-
Сілтемелерді қарап, олардың арасындағы айырмашылықты түсіндіріңіз.
Қауіпсіз сілтемені қалай тануға болады:
-
HTTPS префиксі: Қауіпсіз сайттар әдетте "https://" префиксімен басталады (құлып белгішесімен бірге).
-
Домен атауы: Ресми домен атауы болуы керек, күмәнді символдар (мысалы, "о" орнына "0" қолдану) немесе жалған домендер күмән тудыруы тиіс.
-
Күтпеген бағыттау: Сілтемеге апарып көрген кезде, ол басқа сайтқа бағыттай ма, жоқ па, соны тексеру.
5. Қорытынды (5 минут):
-
Сабақты қорытындылау: интернеттегі қауіпсіздік туралы негізгі ережелерді қайталау.
-
Оқушылардан кері байланыс алу: "Сіз үшін интернетте қауіпсіз болу үшін ең маңызды не?", "Қандай жаңа нәрселер үйрендіңіздер?".
-
Үй тапсырмасы: Интернетте қауіпсіздік туралы қосымша ақпарат іздеу, ата-аналармен бірге интернетті қауіпсіз қолдану ережелерін талқылау.
Сабақтың күтілетін нәтижесі:
-
Оқушылар интернеттегі қауіп-қатерлерді түсінеді;
-
Жеке мәліметтерді қорғаудың әдістерін біледі;
-
Киберқауіпсіздік ережелерін өз бетімен қолдана алады.
Рефлексия.
«Түйінді ой» стратегиясымен бүгінгі тақырып бойынша түйген ойларын айтып, қорытындылайды