Материалдар / Көмірсулар

Көмірсулар

Материал туралы қысқаша түсінік

Көмірсулар-органикалық заттар

Құрманәлі Гүлдана Қуантқанқызы, Шахметова Жанар Төлегенқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

26 Қазан 2018

814

0 рет жүктелген

Биология Сабақ жоспары 9 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Сабақ жоспары

САБАҚ: Липидтердің құрылымы мен қызметі.

Мектеп: НЗМ Көкшетау

Күні: 04-07.09.18

Мұғалімнің аты-жөні: Шахметова Ж.Т. Курманали Г. К

СЫНЫП: 9 А,В,С,F

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар:

Осы сабақтың көмегімен қол жеткізілетін оқу мақсаттары

Липидтердің биологиялық рөлін сипаттау

Сабақтың мақсаттары

-липидтердің анықтамасын білу

- липидтердің құрылымын білу

- липидтердің түрлерін ажырату – қатты, сүйық майлар, балауыздар, стероидтар, фосфолипидтер;

- әр түрінің биологиялық қызметтерін талқылау;

- липидтер құрамына кіретін элементтерді білу.

Тәрбиелік мақсаты: бір бірін сыйластыққы, бірлесіи жұмыс жасап, ұйымшылдыққа, тәрбиелеу.

Бағалау критерийлері

Оқушылар липидтердің құрылымын біледі

Оқушылар липидтердің қызметін анықтай алады

Майлар мен көмірсуларды биологиялық объектілерде, мысалы жеміс-жидектерде, тұқымдарда, тамырларда анықтап, деректерді талдау және қорытынды жасай алады

Тілдік мақсат

Оқушылар:

Липидтер түрлерін өзге тілде атай алады, қысқаша маңызын түсіндіре алады.

Пән лексикасы және терминология: көмірсулар, липидтер, құрылым, йод ерітіндісі, Бенедикт ерітіндісі.

Диалог құруға/жазылымға қажетті пайдалы сөздер топтамасы:

Мен … қосқанда … өзгерді.

Крахмал мен глюкозаның моделдерінде …………… айырмашылықтар мен ұқсастықтар болды.

Тамырларда … бар, себебі тамырлар өсімдіктер … үшін пайдаланылады.

Құндылықтарды

дамыту

Топтық жұмыс арқылы бір бірін құрметтеу, жауапкершілік пен жұмыс атқаруды дамыту

Пәнаралық

байланыстар

Химия

АҚТ дамыту

дағдағдылары

Ақпарат көзін іздеу

Алдын-ала білімдер

8 сыныпта олар крахмалдың ерігіш еместігін, ал қанттың ерігіш екендігін біледі, бірақ оларға крахмал мен судың ерітіндісін, қанттың тұнық ерітіндісін көрсетіп, бұл туралы олардың естеріне салу қажет.

Көмірсулардың биологиялық қызметтері мен маңызы.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жұмыс

Ресурстар

1 мин

10 мин

3 мин

2 мин

1 мин

4 мин

5 мин

Ұйымдастыру.

Starter. Оқушыларға (моно-, ди-, полисахаридтер) КС атауы бар карточкалар беріледі. Оларға атаулары бойынша үш топқа жіктелуі ұсынылады.

Қосымша 1

Одан кейін әр оқушы берілген көмірсудың қызметін атайды және сыныпта өз орнына барады.

(W/f) Кері байланыс: мұғалім-оқушы, оқушы-оқушы.

2. «Көмірсулар» кестесін тексеру мен талқылау.

КС тобы

Молекулалық құрылыс негіздері

мысалдары

Кайда кездеседі

Қызметтері

Моносахаридтер

Дисахаридтер

Полисахаридтер

1 молекуладан

екі моносахарид молекуласынан тұрады

күрделі көмірсулар

Глюкоза

Дезоксирибоза

Лактоза

Сахароза

Крахмал

Целлюлоза

Жемістерде және өсімдіктердің басқа бөліктерінде

ДНҚ молекуласының құрамында

сутте

қант қызылшасы, қант қамысы

өсімдіктерде түзіледі және тамырларда, түйнектерде, тұқымдарда жиналады.өсімдік жасушаларының қабырғасы құрамына кіреді

энергетикалық

ДНҚ құрамында тұқым қуалау ақпаратты сақтау және келесі ұрпақтарға беру қасиетін атқарады

энергетикалық

Қорға жинау, энергетикалық

құрылымдық, энергетикалық

3. Шын және жалған (презентацияи слайдтары)

1. Фотосинтездің негізгі өнімі – глюкоза көмірсуы (Ш)

2. Полисахаридтер дәмі тәтті, суда еритын, кристалды. (Ж)

3. Хитин- өсімдіктердің құрылыс материалы (Ж)

4. Глюкоза + фруктоза= сахароза (Ш)

5. Глюкоза целлюлоза құрамына кіреді (Ш)

6. Көмірсулардың көбісі етте болады (Ж)

7. Хитин – бұл кей бір жануарлардың сыртқы жабынның компоненті (Ш)

8. 1г көмірсу ыдырағанда 38,9 кДж энергия бөлінеді (Ж)

Шақыру:

Мұғалім сұрақтарды қояды:

Түйелер көп уақытты сусыз өткізе алатыны белгілі.

Қандай тіршілік процесстері бұл құбылысты қамтамасыз етеді? (түйелер өркешерінде су жинайды)

Осы сөйлемді ғылыми тұрғыдан негіздеуді тырысайық.

Сабақтың тақырыбына шығу:

Липидтердің биологиялық қасиеттері мен қызметтері

Оқушылар мұғаліммен бірге сабақтың мақсаттарын құрастырады:

- липидтердің түрлерін ажырату – қатты, сүйық майлар, балауыздар, стероидтар, фосфолипидтер;

- әр түрінің биологиялық қызметтерін талқылау;

- липидтердің тізімі мен қызметтерін жазу.

Липидтер – бұл суда ерімейтін (гидрофобты), органикалық қосылыстар (эфирлер), оларды жасушалардан полярлы емес еріткіштер көмегімен бөліп алуға болады (эфир, хлороформ, ацетон және т.б.)

Олипидтердің негізгі компоненттеріне көміртек, оттек, сутек жатады.

Липидтер май қышқылдарынан (-СООН карбоксильды топ) және спирттерден тұрады.

Оқушылармен әңгіме: Мұғалім липидтердің 2 түрін демонстрацияалайды: қатты және сұйық.

Оқушыларға сұрақ: неліктен липидтер әр түрлі қасиетке және сыртқы көрініске ие?

ҮЖ: қатты май – жануарларда энергияның сақталуы, сұйық май – өсімдіктерде энергияны сақтауы (тұқымдарда).

Мұғалімнің түсіндіруі: барлық липидтер 2 топқа бөлінеді: жай және күрделі.

Липидтер
Жай	Күрделі
Майлар	Фосфолипидтер
Сұйық майлар	Липопротеидтер
Балауыздар	Гликолипидтер
Стероидтар

Липидтердің ішінен ең таралатын триглицеридтер. Оларды майларға ( 20 ^оС қатты болады) және сұйық майлар деп бөледі.

Триглицеридтердің негізгі қызметі – энергетикалық депо қызметін атқару, липидтердің калориялығы КС-дан жоғары.

(I) Жеке жұмыс. Оқушылар қызметтерімен қоса липидтердің түрлерінің тізімін құрайды.

Видео http://interneturok.ru/ru/school/biology/10-klass/bosnovy-citologii-b/lipidy-i-ih-rol-v-zhiznedeyatelnosti-kletki

Оқушылар кестені толтырады:

Липидтер	қызметтері

Оқушылардың түсіну деңгейін тексеру, кесте толтыруын, «Биологиялық домино»/ «жұбын тап» тапсырмалары арқылы іске асырылады.

Қатты май	жануарларда энергияның сақталуы
сұйық май	өсімдіктерде энергияны сақтауы (тұқымдарда)
балауыз	жапырақтарда және бұнақденелілердің экзоқаңқасындағы су өткізбейтін қабат
фосфолипидтер	жасушалық мембранасы құрылымының бөлімі
стероидтер	жасушалық мембранасы құрылымының және гормондарының бөлімі
триглицеридтер	энергетикалық депо қызметін атқарады

Жұмыс жеке жасалынады, (1-2-сынып жүйесі бойынша) бір бірін тексереді.

Липидтердің қызметі: http://www.youtube.com/watch?v=0ltC8uKC4nE

http://vkjournal.ru/doc/42172

Липидтер туралы мәлімет: http://koz3.edutexts.org/docs/233/index-172890-1.html

http://www.bazernet.kz/load/citoplazma_protoplast/102-1-0-3837

пробиркалар, пропанол, өсімдік майы,тамызғыш

Презентация

http://interneturok.ru/ru/school/biology/10-klass/bosnovy-citologii-b/lipidy-i-ih-rol-v-zhiznedeyatelnosti-kletki

2 мин

Рефлексия: Жетістіктер баспалдағы

Үйге тапсырма липидтердің биологиялық қызметі

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз қалайша көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушылар алдында Сіз қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін тексеруді қалай жоспарламақшысыз?

Пән аралық байланыстар

Денсаулық және қауіпсіздік

АКТ-мен байланыс

Құндылықтармен байланыс

(тәрбиелейтін элемент)

Барлық оқушылар: липидтер туралы ақпараттар алады, биологиялық маңызын түінеді.

Оқушылардың көпшілігі: липидтердің өмірдегі қолданылысы мен маңызын түсіндіре алады.

Кейбір оқушылар:биологиялық обьектілерде көмірсу мен майларды анықтап, оларды талдап, түсіндіреді

Сұрақтарға жауап формативтік бағалауды қамтамасыз етеді.

Оқушылардың түсінгендігін анықтау үшін практикалық бөлімде оқушыларға сұрақ қою қажет.

Тәжірибе жасау барысысында қауіпсіздік ережесін сақтау. Сабақта АКТ қолдану.

Химия, физика, информатика пәндерімен байланысты.

Рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары шындыққа негізделген болды ма? Оқушылар бүгін нені үйренді? Сыныпта қандай атмосфера болды? Мен жүргізген дифференциация іске асты ма? Мен уақытқа сәйкес жұмыс істедім бе? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды және неліктен?

Бұл бөлімді рефлексия үшін пайдаланыңыз (сабақ туралы ой қозғау).

Сол бұрышта тұрған Сіздің сабағыңыз туралы сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы бағалау

Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (сабақ беру әрі оқу туралы ойланыңыз)?

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алатын еді (сабақ беру әрі оқу туралы ойланыңыз)?

Мен сабақ кезінде келесі сабаққа дайындалуға көмектесетіндей сынып немесе белгілі бір оқушылар туралы не білдім?

Тексерген химия және биология Ә.Б.жетекшісі: Отыншеева Л.К.

Қосымша 1

ГЛЮКОЗА

МАЛЬТОЗА

ФРУКТОЗА

КРАХМАЛ

ДЕЗОКСИРИБОЗА

ЦЕЛЛЮЛОЗА

САХАРОЗА

ХИТИН

ЛАКТОЗА

ГЛИКОГЕН

РИБОЗА

КС тобы

Молекулалық құрылыс негіздері

Мысалдары

Кайда кездеседі

Қызметтері

Моносахаридтер

Дисахаридтер

Полисахаридтер

1 молекуладан

Екі моносахарид молекуласынан тұрады

Күрделі көмірсулар

Глюкоза

Дезоксирибоза

Лактоза

Сахароза

Крахмал

Целлюлоза

Жемістерде және өсімдіктердің басқа бөліктерінде

ДНҚ молекуласының құрамында

Сутте

Қант қызылшасы, қант қамысы

Өсімдіктерде түзіледі және тамырларда, түйнектерде, тұқымдарда жиналады.

Өсімдік жасушаларының қабырғасы құрамына кіреді

Энергетикалық

ДНҚ құрамында тұқым қуалау ақпаратты сақтау және келесі ұрпақтарға беру қасиетін атқарады

Энергетикалық

Қорға жинау, энергетикалық

Құрылымдық, энергетикалық

Қ

Fats test p.1

осымша 2

Experiment 1. The test for fats

Зертханалық жұмыс №1. Биологиялық объектілердегі көмірсулар мен майларды анықтау

1- 4 нөмірленген пробиркалар берілген.

№ 1 және №2 пробиркаға 20 мм спирт ( пропан- 2 -ол) құй

№1 пробиркаға бір тамшы өсімдік майын қосу, май ерігенше пробирканы шайқау

(d) №3 және №4 пробиркаға 20 мм су құю

(e) №1 пробиркадағы қосылысты №3 пробиркаға және № 2 пробиркадағыны №4 - ге құй.

(f) Нәтижелерді төмендегі кестеге толтырыңыз:

		Су құйғаннан кейінгі нәтиже
1	Майды суда еріткенде	3
2	Тек қана спиртте	4

Нәтижелерді талдау

Бірінші және екінші пробирка арасындағы негізгі айырмашылық?

Үшінші және төртінші пробирка арасында оларға бірінші және екінші пробиркадағыларды құйғанда қандай өзгеріс байқалды?

Үшінші пробиркадағы өзгерісті түсіндіріңіз?

Құрамында су және липид бар тест үлгілері көмегімен жүргізілетін тәжірибеде қандай қиындықтарды болжауға болады?

Су мен алкогольді кез келген пропорцияда араластыру. Бұл тәжірибеде спирпен жұмыс жасағанда қандай қауіпсіздік ережесін сақтау керек. Неліктен?

Майлардың сезімталдығын анықтау үшін сіз тәжірибені қалай жүргізер едіңіз? (әдісті жалпылама түсіндіріңіз)

Fats test p.3

Experiment 4. Discussion - answers

I Tube 1 contained 1 drop of oil. Tube 2 contained no oil.

2 Tube 3 should contain a cloudy or white liquid and tube 4 a clear liquid.

3 The student may attribute the difference merely to the presence of oil in tube 1 or give a more sophisticated explanation about the fat coming out of solution from the alcohol to form an emulsion in the water.

4 If a sample contains water and lipid, a cloudy emulsion will be formed immediately on extracting with alcohol. Provided that nothing else is causing the cloudiness, this might be acceptable evidence for the presence of lipid.

5 The alcohol needs to be free from water otherwise an emulsion will form on attempting the extraction. This does not necessarily invalidate the test as argued above.

6 A serial dilution, e.g. 1 cm³ oil dissolved in 100 cm³ alcohol, diluted with alcohol to 0.1%, .01 % etc. Equal volumes of the diluted extracts to be poured into equal volumes of water.

Experiment 4. The test for fats – preparation

Fats test p.4

utline A little oil is dissolved in alcohol and the resulting solution poured into water to show the formation of an emulsion.

Prior knowledgeSome ideas about emulsions (not essential).

TEACHERS NOTES

Advance preparation and materials

propan-2-ol 10 cm³ per group

vegetable oil 1 cm³ per group

Apparatus-per group

test-tube rack and 4 test-tubes

4 labels or spirit marker

dropping pipette (for oil)

Зертханалық жұмыс №1. Биологиялық объектілердегі көмірсулар мен майларды анықтау

1- 4 нөмірленген пробиркалар берілген.

№ 1 және №2 пробиркаға 20 мм спирт ( пропан- 2 -ол) құй

№1 пробиркаға бір тамшы өсімдік майын қосу, май ерігенше пробирканы шайқау

(d) №3 және №4 пробиркаға 20 мм су құю

(e) №1 пробиркадағы қосылысты №3 пробиркаға және № 2 пробиркадағыны №4 - ге құй.

(f) Нәтижелерді төмендегі кестеге толтырыңыз:

1 трубка 1 содержит 1 каплю масла. Пробка 2 не содержится масла.

2 трубка 3 должна содержать мутная или белая жидкость и трубки 4 прозрачной жидкостью.

3 студент может приписать разница лишь в наличии нефти в трубу 1 или более сложные объяснения про сало выходит раствор из спирта в виде эмульсии в воде.

4 Если образец содержит воды и липидов, мутная эмульсия будет немедленно сформирован по извлечению с алкоголем. При условии, что ничто другое не вызывает облачность, это может быть приемлемым доказательством присутствия липидов.

5 алкоголь должен быть свободным от воды, иначе эмульсия будет образовываться на попытке извлечения. Это не обязательно подвергаться испытанию, как утверждали выше.

6 последовательного разбавления, например, 1 см3 масла растворяют в 100 см3 спирта, разбавить спирт до 0,1% .01 % и т. д. Равные объемы разбавленных экстрактов необходимо влить в равных объемах воды.

Эксперимент 4. Тест для жиров – подготовка

Контур немного масла растворить в спирте и полученный раствор вливают в воду, чтобы показать на образование эмульсии.

Предварительное знание идеи о эмульсии (не важно).

Предварительная подготовка и материалы

пропан-2-ол 10 см3 в группе

растительное масло 1 см3 в группе

Аппарат-в группе

пробирку стойку и пробирки 4

4 этикетки или дух маркер

капельной пипеткой (для масла)