"Консонанс және диссонанс" атты сольфеджио пәнінен ашық сабақ

Теориялық пәндер оқытушысы А.Е.Мерхадинованың «Консонанс және диссонанс» атты ашық сабақтың конспекті

Өткізетін уақыты: 30.10.2020

Мақсаты:

Сабақтын барысы:

(Тахтада титульный №1 флипчарт)

I.Амандасу.

Құрметті әріптестер, балалар сәлеметсіздерме! Балалар, біздің сабағымызға қатысып отыр мұғалімдер. Бүгін «Аралықтар әлеміне» саяхатымызды жалғастырамыз. Жаңа мағыналармен танысамыз. Алдымен ережелерді қайталап өтейік.

II.Қайталау. (№2 флипчарт «Угадай»)

1.Сұрақ-жауабы.

1. Дыбыстың биіктігі (регистр)

2. Музыканың көңіл-күйі (үйлесім)

3. Үйлесімнің биіктігі (тональдік)

4. Төрт дыбыстан тұратын қатар (тетрахорд)

5. Бір дыбыстан келесі аттас дыбысқа дейнгі ара қашықтық (октава)

6. Басты, тірек дыбыс (тоника)

7. Тоникасы бірдей, кілт белгілері әр түрлі мажор және минор (қатарлас тональдіктер)

8. Тоникасы си бемоль болып табылатын мажор. Екі бемолі бар (Си бемоль мажор)

9. Соль мажорға қатарлас минор. (ми минор)

10. Ре минорға қатарлас мажор (Фа мажор)

11. Екі диезі бар минор. (Ре мажор)

12. Табиғи,гармониялық, әуендік (минордың үш түрі)

13. Жоғары қарай VI, VII саты жоғарлайды, ал төмен қарай табиғи түрінде орындалады (әуендік минор)

14. Жоғары қарай VII саты жоғарлайды (гармониялық минор)

15. Екі дыбыстын ара қашықтығы(аралық)

16. Үш дыбыстын тұратын аралық (терция)

17. Төрт дыбыстан тұратын аралық. Таза болады, 2,5 тон. (кварта)

18. Бес дыбыстан тұратын аралық. Таза болады, 3,5 тон. (квинта)

19. Үлкен, кіші болады (секунда, терция, секста, септима)

20. Кіші терцияда (1,5 тон)

21. Үлкен секундада (0,5 тон)

2.Берілген аралықтарда белгіленуінде қателіктерді тауып, түзету керек.

Балалардың нұсқасы.

Дұрыс нұсқа.

3.Енді берілген аралықтар тізбегін әндетеміз. Тізбектің соңында бірінші дыбысқа

оралу керек. (№3 флипчарт)

Балалардың нұсқасы.

Дұрыс нұсқа.

4. Кімнің слухі өткір екенің тексереміз ба?

III. Жаңа тақырып.

1. Келесі үзіңділерді тыңдап, талдаймыз.

Бірінші үзінді құлаққа жағымсыз, өткір, әдемісіз. Ал екінші үзінді жағымды әдемі, жұмсақ. (№4 флипчарт)

2. Балалар жағымсыз аралықтар аталады «диссонанс»-деп. (№5 флипчарт)

Диссонанс – (француз тілінен енген «үйлесімсіз» деген мағынаны білдіреді) құлаққа жағымсыз аралықтар.

Диссонанстық аралықтар

Кіші секунда-к.2

Үлкен секунда-ү.2

Кіші септима-к.7

Үлкен септима-ү.7

Ол кіші секунда, үлкен секунда, кіші септима, үлкен септима.

Ал жағымды аралықтар «консонанс»-деп аталады.

Консонанс – (француз тілінен енген «үйлесімді» деген мағынаны білдіреді ) құлаққа жағымды аралықтар. Консонанстар болады кемелді және кемелсіз.

Консонанстық аралықтар
Кемелді консонанстар	Кемелсіз консонанстар
Таза прима-т.1	Кіші терция-к.3
Таза октава-т.8	Үлкен терция-ү.3
Таза кварта-т.4	Кіші секста-к.6
Таза квинта-т.5	Үлкен секста-ү.6

3. Есту талдауы. Мұғалім екі үзінді ойнайды. Балалар жауып береді.

4. Диссонантарды табу. (№6 флипчарт)

Консонанстарды табу.(кемелді, кемелсіз)

IV. Тональдікте жұмыс.

1. Номерді талдауы.

5. Қандай тональдікте жазылған? Минордың қай түрінде? (№7 флипчарт)

2. Ре минорда жаттығуларды әндету.

VI. Бекіту.

1. «Сандық» ойыны. (№8 флипчарт)

Балалар флипчартта сандықтан аралықтарды алып, үш топқа бөледі.

VII. Рефлексия

VIII. Үй тапсырмасы.

IX. Қоштасу.

2) Словно ёжики с колючками,
Бывают интервалы злючками,
Это септимы с секундами,
Их называют диссонанс.

3) А другие - очень милые,
Благозвучные, красивые,
Примы, терции, октавы, кварты, 
Квинты, сексты называют консонанс.