Көшпелілердің рухани мәдениеті

Бөлім:

Адамзаттық құндылықтар және әлем мәдениеті

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сыныбы: 8 Пәні: қазақ тілі

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Көшпелілердің рухани мәдениеті

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

8.1.4.1 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушы: Мәтін мазмұнын түсінеді.

Басым бөлігі: Мәтіндегі көтерілген мәселені анықтайды.

Кейбірі: Мәтінде көтерілген мәселені талдап, негізгі ойды анықтайды.

Сабақтың кезеңі/

Уақыт

Мұғалімінің іс-әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурс

Сабақтың басы

Ұйымдастыру кезеңі.

1.Оқушыларға амандасу, сәлемдесу.

2.Оқушылар мен сыныптың сабаққа даярлығын анықтау.

3. Кезекші оқушыны белгілеу.

Үй тапсырмасы тексеріледі.

«Сіз қаншалықты сенесіз?» тәсілі

Берілген тұжырымдар бойынша өз ойыңызды білдіріңіз.

1. Мәдениет пен тіл біртұтас.

2. Тіл-мәдениеттің өмір сүру формасы.

3. Мәдениет – адам қолымен жасалатын материалдық құндылық.

Сабақтың оқу мақсаты таныстырылады. Бағалау критерийі анықталады.

Сәлемдесу

Зейінін сабаққа шоғырландырады.

Оқушылар берілген тұжырымдар бойынша өз ойларын білдіреді.

Оқушылар сабақтың оқу мақсатымен танысады. Бағалау критерийін анықтайды.

«Мадақтау сэндвичі»

Сабақтың ортасы

Тыңдалымалды тапсырмасы

К өшпенділердің рухани мәдениеті бойынша кластер құра.

Тыңдалым тапсырмасы

Мәтінді мұқият тыңдап, негізгі мәселені анықтаңыздар.

Көшпелілердің рухани мәдениеті

Адамзат баласы жасаған мәдениет екі түрге бөлінеді. Біріншісі – рухани мәдениет, екіншісі – материалдық мәдениет. Рухани мәдениетке музыка, әдебиет, сәулет өнері, сурет өнері, кескін өнері жатса, адам баласының шаруашылыққа байланысты күн көрісінен туған дүниелері материалдық мәдениетті құрайды.

"Мәдениет" деген ұғымның аясы өте кең. Сондықтан да болар, "мәдениет" ұғымының көптеген анықтамасы бар. Адам ой-санасы мен әрекетінің нәтижесінде туындаған құндылықтарды біз мәдениет дейміз.

Көшпелілер өз тұрмыс-қарекетіне лайықты мәдениет қалыптастырған. Көшпелілердің материалдық мәдениеті көші-қонға ыңғайланып жасалған. Мұндай таза көшпелі мәдениет үлгілеріне біз жиналмалы, жығып-тігуі өте жеңіл киіз үйді, ер-тұрман, ат әбзелдерін, теріден, ағаштан жасалған ыдыс-аяқтарын, бесігін, басқа да тұрмыстық заттарын жатқызамыз.

Көшпелілердің рухани мәдениеті — шежіре тарихы, фольклоры, діни ұстаным-қағидалары жадында сақталды. Көшпелілер мәдениетінің тағы бір ерекшелігі — олардың мәдениетінің көбінесе синкретті (біртекті ғана емес, көпқырлы) болып келуінде.

Түркі халықтары ислам діні енген кезден бастап (VIII—XII ғасырлар) араб әліпбиін де қолдана бастайды.

Қарахан мемлекетінен бастап іс қағаздары араб әліпбиімен жүреді. Араб әліпбиімен хатқа түскен сол заманғы еңбектер мыналар: Махмұд Қашқари "Диуани лұғат ат-түрік", Жүсіп Баласағүни "Құтты білік", Қожа Ахмет Йасауи "Диуани хикмет", Сүлеймен Бақырғани "Хикмет", Рабғузи "Қиссауыл әнбия" ("Әулиелер дастаны", "Оғызнама" (IX—X ғасырлар), Әбілғазы Баһадүр "Түрік шежіресі", т.б. Көне түркі тілі, жазуы — бүгінгі өзбек, қазақ, ұйғыр, түрікмен, қырғыз, қарақалпақ халықтарына ортақ мұра. Түркі тілі, жазуы негізінде осы аталған қазіргі түркі тілдес халықтардың әдеби тілдері қалыптасты.

Тыңдалымнан кейінгі тапсырма

«Сіз қаншалықты сенесіз?» тәсілі

бойынша мәтіндегі негізгі ойды талдаңыз.

Дескриптор

-мәтін мазмұнын түсінді;

-мәтіндегі негізгі ойды талдады;

Оқушылар көшпенділердің рухани мәдениеті бойынша кластер құрады.

Оқушылар мәтінді мұқият тыңдап, негізгі мәселені анықтайды.

Оқушылар «Сіз қаншалықты сенесіз?» тәсілі бойынша мәтіндегі негізгі ойды талдайды.

«Мадақтау сэндвичі»

https://kk.wikipedia.org/

кесте

Сабақтың аяғында

Рефлексия «Блоб ағашы»

Оқу тапсырмасы

44 бет 2-тапсырма /В /Сөйлемге дыбыстық талдау жасаңыз.

Оқушы өзінің сабақ барысындағы деңгейін анықтайды.

Оқу тапсырмасының орындалуы туралы ақпарат алады.

оқулық