Креативті оқыту әдістері

Креативті оқыту әдістері
Қазіргі көзқарастар бойынша,
балалардың креативті қабілеттерін
дамыту - білім берудің негізгі
мақсаттарының бірі. Кішкентай
балалар үшін оларға белгілі заттарды,
құбылыстарды, оқиғаларды және т.б.
ойлап табу немесе біріктіру тән.

• Ойлап табу әдісі-белгілі бір ақыл-ой

әрекеттерінің нәтижесінде балаларға
бұрын белгісіз өнім жасау тәсілі. Әдіс
келесі тәсілдер арқылы жүзеге
асырылады:
а) жаңа объектіні құру мақсатында бір
объектінің сапасын екіншісінің
қасиеттерімен алмастыру;
б) басқа ортадағы объектінің
қасиеттерін іздеу;
в) зерттелетін объект элементінің
өзгеруі және жаңа, өзгертілген объект
қасиеттерінің сипаттамасы

•

"Егер де..." әдісі. Балаларға, егер әлемде бірдеңе
өзгерсе, не болады, мысалы: сандар, сөздер
жоғалып кетеді; барлық үйлер үшбұрышқа
айналады; жыртқыштар шөп қоректі болады;
барлық адамдар айға көшіріледі және т.б. осындай
тапсырмаларды орындау балалардың қиял
қабілетін дамытып қана қоймай, сонымен қатар
нақты әлемнің құрылымын, оның барлығымен
өзара байланысын, түрлі ғылымның іргелі негіздерін
жақсы түсінуге мүмкіндік береді.

Теорияларды құрастыру әдісі. Мектепке дейінгі білім
беруде балалар нақты әлемнің ашылудан тұратынын
түсінуі керек. Олар түсініктеме беруді немесе
теориялық жалпылауды орындауды үйренуі керек:
мысалы,
1) объектінің құрылысы туралы фактілер, оның
функциялары туралы фактілер, процестер туралы
фактілер, өзара байланыстар туралы фактілер;
2) хронологиялық ұстаным (тізбекті бекіту және
оқиғаларды сипаттау), математикалық (объектінің
сандық сипаттамалары, оның нысандары мен
пропорциялары зерттеледі), бейнелі (объектінің
мәнерлі сөз сипаттамалары, оның символикалық
белгілері бар));
3) балауыздың түсі шам жалынының түсіне әсер
ете ме? Білтенің жанып кеткен бөлігі қайда
жоғалады? Неге отты қолға алуға болмайды?

• Гипотезалар әдісі. Балаларға қойылған сұраққа немесе мәселеге жауап
нұсқаларын құрастыру ұсынылады. Бастапқы міндет нұсқаларды
құрастыру үшін негіздерді таңдау болып табылады. Балалар бастапқы
ұстанымдарды немесе мәселеге көзқарасты ұсынады, гипотезаларды
құрастыруға әр түрлі ғылыми, әр түрлі жоспарлы тәсілді меңгереді.
Содан кейін логика мен интуицияға сүйене отырып, сұраққа өз
жауаптарының нұсқаларын толық және нақты тұжырымдауға үйренеді.

Гипотезалар әдісі болжамдық ойындарды немесе "егер ...болса, не
болады" түріндегі тапсырмаларды шешу кезінде дамиды. Болашаққа
саяхат жасау әдісі кез келген білім беру саласында болжау, болжау,
болжамдау дағдыларын дамыту тәсілі ретінде тиімді.

•

Болжамдау әдісі болжамдау әдісінің нақты немесе
жоспарланған
процеске
қолданылуымен
ерекшеленеді.
Мысалы,
балаларға
бұршақ
тұқымының ылғалды ортасына орналастырылған
өзгерістер динамикасын зерттеу ұсынылады. Балалар
бақылау жасайды, сурет салады. Педагог
тапсырманы ұсынады: 3 күннен кейін, бір аптадан
кейін және т.б. бала бұрынғы бақылауларға,
анықталған заңдылықтарға және өзінің болжамдық
қабілеттеріне сүйене отырып, сурет жасайды.
Берілген уақыттан кейін болжам шындыққа
салыстырылады,
нәтижелер
талқыланады,
қорытындылар жасалады. Адамның мәні мен
табиғаты-басқаларды үйрену және үйрету. Адам
өмірінде оның қоршаған ортасы: табиғат, адамдар,
теледидар, Мерекелер, дәстүрлер, қоғамның барлық
әлеуметтік салты Үйретуші рөл атқарады. Оқыту
кішкентай балаға да, ересектерге де тамақтану,
тыныс алу, демалыс сияқты қажет. Егер оқыту
практикасымен бала үйде, көшеде, қоғамдық өмірде
тап болса, онда оқыту теориясы балаларға тең