Латын әліпбиіне көшу -заман талабы

Латын әліпбиіне көшу - заман талабы

Жазу арқылы өткен мен бүгінгі және болашақ өміріміз жалғастық табады. Ол - ұрпақтар сабақтастығын қамтамасыз ететін алтын көпір. Ал, жазудың өзгертілуі – сол халықтың қоғамдық өмірінің барлық саласына,рухани әлемі мен мәдени деңгейіне, тіпті, психологиясына әсер етеді.Бұқаралық ақпарат деректеріне сүйенсек,бүгінде әлемнің 70% елдері латын жазуы арқылы білімді игеріп, ғылыми зерттеулермен танысуда. Бұл дегеніміз – білім, ғылым, саясат пен техника, мәдениет пен өнер,спорт т.б қатысты жазбаша ақпараттың барлығы дерлік латын графикасымен беріледі,қоғамдық өмірдегі жаңалықтардың басым бөлігі осы графиканың негізінде тұрады дегенді білдіреді.Демек,латын әліпбиінің біздің Отанымыздың әлемдегі дамыған 30 елдің қатарына қосылу талабының орындалуы жолында маңызды роль атқаратыны сөзсіз. Алдымен бүгінгі компьютер заманында интернет жүйесінде үстемдік ететін латын әліпбиі екендігін мойындауымыз керек. Бәріміздің электрондық поштамыз бар. Ол поштамыз кирил, араб, немесе басқа емес, латынмен жазылған. Астымыздағы көлігіміздің нөміріндегі әріптер латынмен берілген. Куәлігіміз бен паспортымызда латын әліпбиі тұр. Осындай мысалдарды көптеп келтіре беруге болады. Яғни латын әліпбиі бізге таңсық емес. Ол біздің қоғамға еніп кеткен. Оны еліміздегі кез келген сауатты адам белгілі дәрежеде біледі.

Тілдің өзгергенінен Қазақ құрып кетпейді. Адам баласы пайда болғаннан бері тіл өзгеруде, әлі де талай өзгереді, жаңа сөздер енеді. Үш тілділікті енгізу, латын әрпіне көшу мәселесі елдің, ұрпақтың болашағы үшін өте дұрыс. Заман талабына қарай тілдің өзгеруінен, дамыған елдердің тілімен араласқанынан ешқандай қазақ зияндық көрмейді. Дамыған елге жақын болу, көршімен тату болу - ел болашағын ойлау. Сонымен бірге қазақ жазуының латын әріптеріне көшірілуі ел болашағы - жас ұрпақтың оқу-білім және ғылым жолындағы ізденістеріне де жол ашады. Қазіргі заман - жазу заманы, ғылым мен техника, оқу-білім, ақпарат, жаңа технологиялар заманы. Адам жазу арқылы білім алады, жазу арқылы бір-бірімен байланыс жасап, жүрген-тұрғанын, жасаған жұмыстарын да жазып отырады, яғни хаттама, түрлі қатынас іс қағаздары, компьютер, интернет, агент т.б. арқылы хабарласулар - бәрі де жазу арқылы жүзеге асады. Жер бетінде латын әліпбиі барлық салада қолданылатаны байқалады. Осы жаңа заманда өмір сүріп, білім алу, еңбек ету, белгілі бір мамандықты игеру, т.б. адамның белсенді іс-әрекеттері мемлекеттік тіл мен ағылшын тілінен, оның жазуынан айналып өте алмайды. Сондықтан латын әріптері өркениеттің жазуы ретінде өмірдің өзі талап етіп отырған басты қажеттіліктердің бірі деп білемін. Латын әріптерімен жазу арқылы басқа тілді де меңгеру, оны жазу да бір-біріне жақындап, бір әріптен екінші әріпке ауысып отыру қиындығын жеңілдетіп, тілдің қолданысына да оң әсер етеді. Осындай жағдайда білім алып, мамандығын шыңдап жатқан жастарға әлемнің қай жерінде жүрсе де кедергі келтірмей, жұмысын жеңілдете түсуге ықпал етеді. «Қазақ тілін жаңғыртуға жағдай туғызады» деп Елбасы атап көрсеткендей, қазақ жазуын латын әріптеріне көшірудің басты мақсаты - бұл қазақ тілін дамыту үшін жасалып жатқан шаралардың бірі.

«Жұмыла көтерген жүк жеңіл», «Көз – қорқақ, қол –батыр» деп дана халқымыз айтқандай, жақсы қадаммен алға басайық!

Есенбаева Гүлнар Шөпшібайқызы

Қостанай қаласы А.М.Горький атындағы гимназияның қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі