Материалдар / Латын Америкасы

Латын Америкасы

Материал туралы қысқаша түсінік

мұғалімдерге

Райбекова Аягөз Жумабековна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

15 Қараша 2018

2164

4 рет жүктелген

География Сабақ жоспары 11 сынып

693 ₸ 770 ₸

Бүгін алсаңыз 10% жеңілдік
беріледі

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Латын Америкасы Латын Америкасы – Батыс жартышарда АҚШ пен Антарктида аралығында орналасқан аймақ. Оған Мексика, Орталық Америка мемлекеттері, Вест-Индия және Оңтүстік Америка кіреді. Орталық Америка мен Вест-Индияны Мезоамерика субауданына біріктіреді. Оңтүстік Америка Венесуэлла, Колумбия, Эквадор, Перу, Боливия, Чили кіретін Анды және Аргентина, Уругвай, Парагвай, Бразилия мемлекеттерін қамтитын Лаплаталық деп екі субауданға бөлінеді. Қазіргі кезде Латын америкасында 33 тәуелсіз мемлекет бар. Олардың 18 ресми және басым тілі ретінде испан, партугал, 14 мемлекеті саяси ресми тіл ретіндеТабиғат жағдайлары мен ресурстары Латын Америкасы солтүстіктен оңтүстікке қарай 11 мың шақырымға созылған. Шығысын – Атлант мұхиты, батысын – Тынық мұхиты шайып жатыр. Орналасу ерекшеліктері оның экономикасының дамуына үлкен әсерін тигізіп отыр. 33 мемлекеттің ішінде Парагвай мен Боливия ғана теңізге шыға алмайды.Пайдалы қазбалары.Латын Америкасы барлық минералдық шикізатпен қамтамасыз етілген, олардың көбіінің қоры жөнінен дүние жүзінде жетекші орын алады. Мұнда ерекше минералды қоспалар мен отын-энергетика ресурыстары мұнай мен табиғи газ қоры өте көп. Мұнайдың барланған қорының мөлшері 18 млрд. тонна. Оңтүстік Америкадағы ірі мұнай алабы-Маракайбо қазан шұңқыры мен Венесуэла аумағында шоғырланған.1996 жылғы мәліметтер бойынша аймақтағы тас көмірдің барланған қоры 100 млрд тоннаға жуық. Көмірдің негізгі алаптары Мексика, Колумбияның Перу, Аргентина менБразилияда тралған. Бразилия дүниежүзінде марганец кенінің қоры жөнінен үшінші орын алады. Бразилия – Венесуэла және Антил аралдарында хром, титан, никель, кобальт кендері өндіріледі. Анды тауында вольфрамның (Бразилия, Перу), молибденнің (Чили), висмуттың (Перу, Боливия) ірі кен рындары бар. Күмістің қорынан дүниежүзінде Мексика бірінші, Перу үшінші орын алады.Латын Америкасының халқы.Латын Америкасындағы көптеген халықтары мен тайпалары европалықтардың жаулап алғанына дейін «үндістер» деген жалпы атау алған. Олар бір – бірінен сыртқы келбетімен, тілімен, дінімен, мәдениетімен ерекшеленеді. Әсіресе тығыз орналасқан жерлері – Мексикан таулы өлкесі және Юкатан түбегі, перуан – боливиялық және колумбиялық Андыда. Мексика таулы үстіртінде ең мықты мемлекеттік білім ордасы ацтектер империясы болатын астанасы Теночтилане (қазіргі Мехико). Екінші ірі ареал орталық Андыда орналасқан. Этникалық жағынан бір жақты: империя, негізі екі халықтан құралған кетчуа мен аймара халықтарынан тұрады.Бір ұлтты және көп ұлтты мемлекеттер құрамына Аргентина, Чили, Уругвай кірді. Бұл мемлекеттерде үнділер басым. Боливияда 63%, Гватемаледе 54%, Перуде 47%,Эквадорда 40%, Мексикада 15% үндістер құрайды.Ауыл шаруашылығындағы жоғарғы және орта білімді жұмысшылар 0,1%, білікті маман жұмысшылар 5%, өңдеуші өнеркәсіптегі жұмысшылар 1,6 және 17% жетті.Шаруашылығының жалпы ерекшеліктері. Бұл аймақта шаруашылықтың екі саласы дамыған. Олар пайдалы қазбалар мен плантациялы тропикалық дақылдарды өсіру болып табылады. Латын Америкасының мемлекеттері өз өнімдерін АҚШ, Батыс Европа елдері мен Жапонияға, Испания мен Португалияға Азия, Африка елдеріне шығарады. Аймақтың эконопикасына тау-кен өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығының маңызы зор. Экономикасыныңдамуы шетел капиталмен тығыз байланысты. Металллургия, мұнай кәсіборындары шетел капиталы сауда - саттықты дамытты. Латын Экономикасының даму қарқыны Бразилия мен Мексикада жоғарылап олардың аймақтағы ықпалы артты. 1990 жылдардың соңында екі мемлекет аймақтағы жалпы ішкі өнімені 1/3 және 1/5 бөлігін, ал Аргентина болса 1/10 бөлігін қамтыды. Латын Америкасының дамуына сыртқы қарыз зор әсер етті. 1985 жылы сыртқы қарыздары 272 млрд доллар болса, 1999 жылы ол көрсеткіш 775 млрд. долларға дейін артты. Өзінің экономикалық интеграциясын күшейтү үшін Латын Америкасы кейбір территорияларда пайдалана бастады. 1960 ж Латын Америкасы еркін сауда ассоциациясы (ЛАСТ) құрылды. 1980 жылы Латын Америкасының еркін сауда ассоциациясы Латын Америкасының құрамдасу (интеграциялық) ассоциациясы (ЛАИ) және құрамында бес мүшесі бар Орталық Америка ортақ нарқы (ЦАОР) болып қайта құрылды.Латын Америкасы елдерінің өнеркәсібі.Мемлкетттердің даму деңгейлері әр түрлі болуына қарамастан сонғы он жылда аймақтың өнеркәсібінің салалық құрамында біршама өзгерістер болды. Бұрын тек тоқыма өнеркәсібі басым болса қазіргі кезеңде дүниеүзілік нарыққа өзіндік құны жоғары ұзақ пайдаланылатын өндіріс құрал-жабдықтары шығарылабастады. Құрылымдық өзгерістер мен ілгерілеу әсіресе өнеркәсібі біршама жақсы дамыған және диверсификациалу деңгейі жоғары Аргентина, Бразилия, Мексикада байқалды. Аталған елдерде 1990 жылға қарайөңдеуші өнеркәсіп өнімдерінің 10,20 және 45% атқарылған шартты өнім сағат көрсеткішіне жетті.Тау- кен өнеркәсібі мемлекеттің экономикасында маңызды орын алады.Қазіргі уақытта Латын Америкасының 13 елінде мұнай мен газ өндіріледі. Ең ірі мұнай экспорттаитын елдер Венесуэла мен Мексикадан Эквадор, Колумбия, Тобаго, Боливия да қалыспайды, Аргентинда өндірілетін мұнай мен газ өзінің ішкі қажеттіліктерін қанағаттындырады, қалған елдер мұнайды саттан сатып алады. Табиғи газдың өндіру қарқыны тез өсіп келеді. Табиғи газды Мексика Аргентина мен Венесуэла көп мөлшерде өндіреді.Көмір өнеркәсібі нашар дамыған. Колумбияда, Венесуэлада, Бразилияда, Мексикада және Перуде тас көмір өндіреді. Аймақта жылына 50 млн. тоннаға жуық таскөмір өндіріледі. Тау-кен өндірісінде екінші орынды темір кенін өндіру алуды. 1998 жылы дүние жүзінде өндірілетін темір кенінің 1/4 бөлігі Латын Америкасы өнділді. Латын Америкасы дүниежүзіндегі вольфрамның 1/8 бөлігі Бразилия мен Боливия өніндіріледі. Латын Америкасында боксит, мыс, қорғасын, қалайы, сынап сыяқты дүниежүзіндегі түсті металлдардың көптеген түрлері кездеседі. Латын Америкасында дүниежүзіндегі қорғасынның 15% өндіреді.Латын Америкасы елдерінің энергетикасы. Аймақтың негізгі энергетика балансын мұнай мен газ құрайды. Аймақта қажетті электр энергиясының 65% СЭС өндіріледі. Атап айтсақ электр энергиясының

693 ₸ - Сатып алу

Материал жариялап тегін
сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!