«Литосфера жердің құрылысы» туралы

Сыныбы: 6 «Ә»

Пәні: география

Мұғалімнің аты-жөні: Қырғызбаева Қ.Қ.

Күні:

Сабақтың тақырыбы:

«Литосфера жердің құрылысы»

Сабақтың мақсаты:

«Литосфера жердің құрылысы» туралы білімдерін тереңдету

Сабақта негізделген оқу мақсаттары:

1.Литосфералық ұғым қалыптасады.

2.Жердің құрылысы туралы біледі.

3.Литосфералық тақталар туралы біледі.

Сабақ нәтижесі:

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:

Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды.

Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді.

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:

Топтық жұмысты бірлесе орындайды. Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмаларды орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

Бағалау критерийі:

Тақырыптың маңызын түсіндіреді. Жеке, жұптық, топтық тапсырмаларды орындай алады. Сабақ барысында тыңдаушының назарын өзіне аудара алады.

Тілдік құзыреттілік:

Оқушылар:

Литосферадағы нысандарды ауызша және жазбаша түсіндіре алады.

Пәндік лексика мен терминология:

Атмосфера, гидросфера, биосфера, мантия, ядро, плита, шұңғыма, шатқал.

Диалог жазу үшін пайдалы бірқатар үзінділер:

Сіздің ойыңызша жердің құрылысы қалай ажыратылады?

Ресурстары:

Оқулық, карта, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар  және  әртүрлі  заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдері:

Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.

Пәнаралық байланысы:

Биология, тарих, әдебиет, музыка

Алдыңғы оқу:

Географиялық карта

Сабақтың жоспары:

Жоспарланған уақыт

Сабақтың барысы :

Бағалау түрлері:

Басталуы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі: 2 минут

Оқушылармен сәлемдесу, топтарға бөлу.

Термин сөздер арқылы 1,2,3 топқа бөлемін.

Атмосфера, гидросфера, биосфера

Психологиялық ахуал қалыптастыру: 3 минут

«Алтын ереже» құрастыру

1-топ

2-топ

3-топ

Бағалау парағын тарату

Сабақтың басы: Жаңа білім

10 минут

Білу және түсіну

Үй тапсырмасы:

«Ашық микрафон»:

1.Глобус дегеніміз не?

2.Географиялық карталар қалай жіктеледі?

3.Координата ұғымын қалай анықтайды?

4.Меридиан қандай сызықты құрайды?

5.Параллельдер деп нені айтамыз?

6.Карталардың маңызы неде?

«Мені тап»: (географиялық координата)

Париж, Астана, Пекин

Жаңа сабақ: Лит. Жер.

Бейне таспа: «Жердің құрылысы»

Термин сөздер жазу

1 топ Жер қабығының жоғарғы бөлімі — шөгінді қабық; ол шөгінді тау жыныстарынан тұрады, кейде бұған эффузивтер жамылғысын да енгізеді. Жер қабығының тербеліс тарихы қозғалысына байланысты, оның қалыңдығы әр орында әр түрлі болып келеді. Шөгінді қабықтың астында граниттік қабат орналасады; бұл қабат мұхит ойыстарында ұшырамайды. Граниттік қабаттың астында аралық немесе «базальттық» аса тығыз жыныстар қабаты жатады.

2топ Жер қыртысы, мантия, ядро. Осы қабаттардың арасында ең жұқасы жердің үстінгі қабығы -жер қыртысы. Ол арқылы өзендер ағып, ормандар өсіп, таулар көтеріліп, елді мекендер салынуда. Осы жерімізден пайдалы қазбалар −тас көмір, мұнай, бағалы тастар да осы қабаттан қазып алынады. Олай болса жер қыртысы адамдардың, өсімдіктердің, жануарлардың ортақ уйі. Жер қыртысының қалыңдығы біркелкі емес. Таулы аудандарда олардың қалындығы 80 шақырымға жетсе, мұхит табанының астында 6-8 шақырымға жетеді. Жер қыртысы құрамы жағынанда біркелкі емес. Жоғарғы қабаты шөгінді жыныстардан құралған ( саз, құм, әктастар). Оның астында гранитті қабат орналасқан ( мұхит астында гранитті қабат жоқ). Мұхиттың ең астында базальт қабаты кездеседі.Жердің келесі қабаты - мантия ( латын тілінен аударғанда «жамылғы» деген мағнаны білдіреді). Шамамен 2900 шақырым тереңдікке дейін барады. Мантия жартылай балқыған және иілмелі күйде болады. Температура ядроға қарай көтеріліп қысым артады. Үшінші қабатымыз - жердің кіндігі ядро. Ядро сыртқы және ішкі деп екіге бөлінеді. Сыртқы ядро – қоймалжың сұйық күйде болса, ішкі ядро – қатты болып келеді. Ондағы температура 3000°С–қа дейін жетеді. Жер өзінің құрылымына қарай тастардан емес, металдардан (темір, никель, кремний, алюминий, магний, кальций және т.б.) металдардан құралған.

3топ Литосфералық тақталардың қозғалысы туралы болжамды алғаш рет неміс ғалымы А.Вегенер ұсынды. Ғалымдар литосфераның жеке блоктардан – литосфералық тақталардан тұратынын анықтады. Қазір жеті ірі литосфералық тақта бар. Аса ірі тақталар қатарына Еуразиялық, Солтүстік Америкалық, Оңтүстік Америкалық, Африкалық, Үнді-Аустралиялық, Антарктикалық, Тынық мұхиттық тақталар жатады. Ал Тынықмұхиттық тақта мұхиттардың түбінде кездеседі. Мұнда гранит қабаты болмайтындықтан, олар салыстырмалы түрде жұқа және қозғалмалы болып келеді.

Топтарға тапсырма:

1-топ. Жердің сыртқы құрылысы

2-топ. Жердің ішкі құрылысы

3-топ. Литосфералық тақта

Оқулық, кеспе

мәтіндер.

Дәптермен жұмыс

Мәтінмен жұмыс

Сабақтың ортасы

10 минут

Қолдану: «Ойлан, жұптас, бөліс» (постермен жұмыс)

Жердің құрылысы

Постер жасау оқулық,

ватмандар, түрлі-түсті маркерлер

Топтық жұмысқа арналған ресурстар

Талдау:

«Қане бөлісейік»

1 топ Литосфера — жер қабығы (грек. lithos- тас, sphaira — шар) — жердің сыртқы қатты қабаты жоғарғы  гидросфера  және  атмосферамен шектеседі.

2 топ Ғарышқа қарағанда Жердің ішкі құрылымын зерттегеннен гөрі ғаламшарды, олардың серіктерін зерттеу адамзат үшін оңай болып көрінген. Жерді зерттеу мақсатында бұрғылау жұмыстары 15 шакырым терендікке дейін барған. Ал жердің осіне дейін 6000 шақырым. Жердің ішкі құрылымы үш топқа бөлінеді.

3 топ Литосфералық тақталар ұғымы. Қазіргі кезде жер қыртысының құрылысы мен қалыптасу кезеңдерін литосфералық тақталар теориясы түсіндіреді.

Тақырып бойынша түйген білімдерін ортаға салады.

Сабақтың соңы бекіту

10 минут

Кескін картамен жұмыс:

Жинақтау: «Мен саған-сен маған»:

1.Жер қабықтары деп нені атаймыз?

2.Литосфералық тақтаның қозғалысын кім ашты?

3.Тынық мұхитындағы ең ірі тақтаны атаңыз?

Сандар сөйлейді.

4,5 млдр, 15км, 5-10км, 35-40км, 70-80км, 70км, 2900км, 100С,

150С , 3800С, 30пай, 3500км, 4000С, 7, 2-5см, 2000-3000м.

Картамен жұмыс

Ой алмасу

Бағалау

2 минут

Кері байланыс 3 минут

Бағалау парақшасы:

Әр дұрыс жауап 1 балмен есептелінеді

Бағалау критерийлері:

«5»-оқу материалын толық меңгергені үшін қойылады.

«4»-оқу материалын меңгергенімен нақты жауабы болмаса қойылады.

«3»-жауабы дұрыс болғанымен толықтыралмағаны үшін қойылады.

«Екі жұлдыз, бір тілек» оқушылар өз тілегін, ұсынысын айтады.

Үйге тапсырма: §18.

«Көңілді қадам»

Стикер тарату

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша

көмек көрсетуді қалай

жоспарлайсыз?

Сіз қабілеті жоғары

оқушыларға тапсырманы

күрделендіруді қалай

жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың

үйренгенін тексеруді

қалай жоспарлайсыз?

Пəнаралық байланыс

Қауіпсіздік жəне еңбекті

қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы

байланыс

Рефлексия

Сабақтың оқу мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде

үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім жəне неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.

Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес

келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды

жетілдіруге көмектесетін не білдім?