М. Дулатов «Бақытсыз Жамал» романы

Бөлім: Махаббат пен абырой

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сыныбы: 8

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

М. Дулатов «Бақытсыз Жамал» романы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

8.1.1.1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау;

8.2.2.1 автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісін талдау;

Сабақ мақсаты

М. Дулатов «Бақытсыз Жамал» романымен танысу, әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау, автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісін талдау.

Жоспар

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу. Оқушылардың назарын сабаққа аудару. Жағымды психологиялық ахуал.

Қызығушылықты ояту

Үй жумысын тексеру. Міржақып Дулатовтың қандай қырларымен таныстық? Ақын

Міржақып Дулатұлы

ағартушы- педагог аудармашы

журналист, қоғам қайраткері

Үйден «Бақытсыз Жамал» романын оқып келу тапсырылған. Топтастыру. «Бақытсыз Жамал» романы дегенде ойларыңа бірден не келеді?

Әділетсіздік махаббат

Бақытсыз

Жамал

Трагедия ескі әдет – ғұрып

қатыгездік

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты анықталады.

Сәлемдесу. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

«Ой шақыру» . Оқушылар Міржақып Дулатұлының ерекше қырын анықтайды.

Оқушылар үйден оқып келген «Бақытсыз Жамал» романын еске түсіреді.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтайды.

ҚБ

8-сынып «Қазақ әдебиеті» оқулығы

Сабақтың ортасы

ІІ. Мағынаны тану. Проблеманы айқындау кезеңі:

«Миға шабуыл» әдісі.

Сұрақ:

1.Жамалдың өліміне кім кінәлі?

2.Жамал неліктенет әділетсіз қоғамның құрбаны болды?

3.Сәрсенбай мен Байжанның іс-әрекетіне қандай баға берер едіңдер? 4.Романдағы салт-дәстүрге (қалың мал) көзқарасыңыз...

5. Ақылына көркі сай сұлу Жамал неге бақытсыз болды?

6.Жазушы неге оны бақытсыз етіп суреттеді деп ойлайсыңдар?

7. Сәрсенбайдың екінші рет әйел алу себебі не?

8.Ғали өз бақыты үшін қаншалықты күресе алды?

9.Қазақ және әлем әдебиетінде осы тектес қандай шығармаларды білесің? 10.Махаббат жолындағы күресті әлеуметтік теңсіздік үшін күрес қарастыруға бола ма?

Роман туралы түсінік.

Роман (ХІ — ХІІ ғасырларда роман тілдерінде жазылған әр түрлі шығармалар) — күрделі сюжетті, көбіне қара сөзбен, кейде өлеңмен жазылған кең көлемді эпикалық түр. Романда өмір құбылыстары, адамдар арасындағы қарым-қатынастар молынан қамтылған, композициялық күрделі құрылымнан тұрады. Романда лирика мен драма жанрларының сипаттары да кірігіп отырады, әңгіме мен повеске қарағанда онда түрлі оқиғалар жүйесі, сюжеттік желі, қаһармандар қатары кеңірек қамтылады. Роман адамдар тағдырын, замана шындығын суреттеу арқылы дәуір мен қоғамды, салт пен сананы бейнелейді.
Дескриптор:

• Сұрақтарға жауап береді;

• Ойларын дәлелдейді.

ҚБ

Проблеманы зерттеу кезеңі:

Тапсырма.

1.Автор осы үзіндіде қандай қасиетке ерекше мән береді? Повестің өн бойынан аңғарылатын автор позициясына талдау жасаңыз.

2.Автор повестің өн бойынан көрініс тапқан кейіпкердің іс-әрекетін, мінезін , қасиетін қалай көрсете білген?

3.Кейіпкерге қандай баға беріп талдар едіңіз...

4.Өн бойынан көрініс тапқан кейіпкердің қасиеті, іс-әрекеті ,мінезі арқылы оқырман қауымға нені айтқысы келеді,қандай ой салғысы келді?

І топ:

-Сәрсенбай-

Бір күні бие ағытар уақытта, ауылдың сыртындағы бір тѳбешікте құпия сѳйлесіп үш кісі отыр еді. Оның бірі мағлұм Сәрсенбай, екеуі – сол елдегі атқа мініп жүрген, ел ара сытыныш болғаннан даулы, сѳзді болғанын артық кѳретін пысықшалау адамдар еді. Әлгі екеуі Сәрсенбайға қарап: «Сәрсеке, бұл заманның ѳзі қорыққанды сыйлайтұғын заман болды, азырақ дәреже біткен кісі - бай қара кісіні кісілікке алудан кетіп барады. Сол себепті біздің сізге айтқалы келген сѳзіміз - алла тағала сізге біреуден артық, біреуден кем дәулет беріп, екінші мынау бір жаман немеңіз бар. Бұл жаман екі айналып келмес, бір күндерде малың шағын болып, басқа да зар болдыңыз, «қубас» деген сѳзді естіген күніңіз болды. Енді тәуекел деп, атыңызды бір шығарып қалсаңыз қайтер екен? Міне, сайлауға да үш ай қалды. Кѳп болса, үш жүзтеңге шығар. Сіз мақұл кѳрсеңіз, біз ѳзімізге қараған Құрман болып билікке сайлағымыз келеді, халық сѳзді бір сапарға қалай тастап кете қояр екен деп ойла ймын. Ѳзіміздің Нүрпейіс би ризалығымен берсе, жолын алар, болмаса тәуекел деп тapғa түсерміз,- деп, неше түрлі тәтті сѳздермен 14 құбылтып, Сәрсенбайды азғыра бастады. Сәрсенбай қанша момын адам болса да сѳзге бұрылмайтын пенде бола ма, дәулетке қызығып, біраздансоң: «Ѳздерің біліңдер», - деп жауап қайтарды.

Сәрсенбай бұрын Жамалды жақсы кѳріп, ѳзінің теңіне беремін деп жүруінде еш шүбә жоқ еді. Бұл сапарда сайлаудағы шыққан шығын, кеткен намыс әм ілгерідегі үміт әммасы қосылып, оның үстіне кѳлденең кісілердің сѳзі де қамшы болып, «не қылса да Байжанмен құда боламын», - деп жауап қайтарды. Бір айдан соң батасы қырық жетінің малы, екі жүз теңге ақшаға келісіп, Байжан келіп құда түсті. Сүйіп болған құдасын Сәрсенбай китке разы қылып қайтарды.

ІІ топ:

-Жамал мен Ғали-

Бұл күні Ғалимен Жамал әбден сѳйлесіп, әрқайсысы хал-ахуалын біліскен еді. Іштерінен бір-біріне ұнағандығы білініп, «бір кѳрген біліс, екі кѳрген таныс» мұнан былайда кез келіп жүрерміз деп, бұл сапарда айрылысқан еді. Ғали әлі қалың бермеген бір талапты жігіт болғанға, Жамалдың күйеуіне наразылығына қарай екі тараптанда бір-біріне махаббат байланды деуге лайық болды. He үшін десеңіз, екеуінің де сол ойын болған түндегі сѳздері кѳңілдерінен кетпей һәмән бірін-бірі ойлайтын болды. Мұнан кейін Ғали Сәрсенбайдың үйіне бір-екі мәрте келіп кеткен уақытта, Ғали менЖамалдың бір-біріне кѳз қарауларын байқап тұрған кісі болса, екеуініңде кѳздерінде: «Мен сені жаным-тәніммен сүйемін», - деген жазуды оқығандай болар еді.

ІІІ топ:

-Шолпан-

Кѳп ұзамай Байжан Сәрсенбайға «құдай қосса, құда болайық» деп бір кісі жіберді. Бұл хабарды есіткеннен сон, Сәрсенбай үй ішіне ақылдасып кѳріп еді, үлкен қатыны ұнатып, Жамалдың анасы Шолпан ұнатпады.

Жалғыз-ақ Шолпан неше күндей кѳнбей:

- Жамалды ѳзінің теңіне береміз. Байжанның баласы жаман дейді, атасының байлығы не керек, -деседе, Сәрсенбайдың құлағына кірмеген соң: - Екі дүниеде Жамалдың обалы саған болсын, би болмақ тұрсын, патша болатын болсаң да Жамалды неғып сондай жаманға қиып бермекші боласың? - деп кѳзінен жас тѳгіп, үйден шығып кетті. «Ұрғашының шашы ұзын, ақылы қысқа» деген осы деп, Сәрсенбай басқа сѳз айтпай, ішінен мыңқылдап отырып қалды

Дескриптор

• өз көзқарасын білдіреді;

• көзқарасын дәлелдеуде үзінділерді орынды қолданады.

ҚБ

Оқушылар топтың ішінде топтаса отырып, шығарманың компазициясын тұтастан бөлшекке талдайды.Әр топтан бір оқушы,топтың атынан шығып, өздерінің орындаған тапсрмаларын оқып береді.

Қорытынды:

М.Дулатовтың «Бақытсыз Жамал» романының маңызы....

Мен үшін маңызы ....................................................................

Жастар үшін маңызы ...............................................................

Қоғам үшін маңызы ............................................................

Оқушылар ой шақыру жасайды. Ойларын топта талқылайды, ортаға салып айтады. Оқушыларға роман туралы қысқаша түсінік ұсынылады.

Оқушылар роман туралы мәлімет алады.

Топтарға романнан үзінділер беріледі. Үзінділерді талдау арқылы өз көзқарастарын білдіреді.

Өз көзқарасын білдіреді;

Көзқарасын дәлелдеуде үзінділерді орынды қолданады.

Оқушылар топтың ішінде топтаса отырып, шығарманың компазициясын тұтастан бөлшекке талдайды.Әр топтан бір оқушы,топтың атынан шығып, өздерінің орындаған тапсрмаларын оқып береді.

Тақырыпты қорытындылайды

ҚБ

ҚБ

ҚБ

Таратпа материалдары

https://www.youtube.com/watch?v=5KuJtMtzN_0

А3 парақтар, фломастер

Материалды жүктеу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Материал жариялау Сертификатты жүктеу

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

Қаржылық сауаттылық пәні пәні бойынша барлық материалдарды көру

Іс-шаралар кестесі

Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары