Мақала, Жақсылық Қарақат

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

Философия және Саясаттану факультеті

Орындаған: Жақсылыққызы Қарақат

Жетекші: Аликбаева Маржан

Хиппи субмәдениеті: Тарихы, Философиясы және Әлеуметтік Әсері

 Кіріспе

Хиппи субмәдениеті 1960-жылдары АҚШ-та пайда болып, әлемге тарады. Ол жас ұрпақтың дәстүрлі әлеуметтік және мәдени құрылымдарға қарсы көтерілісі ретінде сипатталды. Хиппилердің өмір салты мен дүниетанымы, олардың рухани ізденістері мен әлеуметтік наразылықтары заманының маңызды әлеуметтік өзгерістерін көрсетіп, бүгінгі мәдениетке үлкен әсер қалдырды. Бұл қозғалыс бейбітшілік, махаббат, еркіндік, табиғатпен үйлесімділік, адам құқықтары мен әлеуметтік әділеттілікке деген ұмтылыстармен тығыз байланысты болды.

Хиппи қозғалысының шығу тегі

Хиппи мәдениетінің бастамасы 1950-жылдардағы «битниктер» деп аталатын жастар қозғалысынан туды. Битниктер — негізінен АҚШ-тың шығыс жағалауында тұратын, дәстүрлі қоғамның өмір сүру жүйесіне қарсы тұрған жастар еді. Олар әдебиет пен өнерде бейбітшілік пен азаматтық құқықтар мәселелерін көтеріп, саналы түрде тұтынушылық мәдениеттен бас тартты.

1960-жылдардың басында, АҚШ-тағы соғысқа қарсы қозғалыстар мен азаматтық құқықтар үшін күрес, әлеуметтік әділетсіздікке наразылық туғызған саяси климат, хиппи қозғалысының қалыптасуына ықпал етті. Бұл жастар жаңа құндылықтар мен өмір сүру принциптерін іздеді, олар дәстүрлі қоғамның материалистік және идеологиялық құндылықтарына қарсы болды.

 Хиппи мәдениетінің философиясы

1. Махаббат және бейбітшілік

   Хиппи субмәдениетінің басты ұраны — «Make Love, Not War» (Сүйісіңіз, соғыс жасамаңыз). Бұл ұран Вьетнам соғысы мен әлемдегі басқа да қарулы қақтығыстарға қарсы наразылық ретінде қалыптасты. Хиппилер соғыстың адамзатқа, қоғамға және мәдениетке келтіретін зиянына қарсы шығып, бейбітшілікті, адамдар арасындағы махаббатты және ынтымақтастықты дәріптеді. Олар тек қана сөзбен емес, күнделікті өмірінде бұл құндылықтарды насихаттады. Соғысқа қарсы және бейбітшілікті қолдайтын көптеген митингтер мен демонстрациялар ұйымдастырылды.

2. Жеке еркіндік және даралық

   Хиппи қозғалысы еркіндікті, жеке тұлғаның құқықтарын қорғауды және шығармашылықты насихаттады. Олар дәстүрлі қоғамдағы жыныстық, мәдени және әлеуметтік шектеулерді бұзып, еркін өмір салтын ұстанды. Бұл әсіресе жастардың бұқаралық мәдениетке қарсы тұруы мен әлеуметтік нормаларға қарсылығы ретінде көрініс тапты. Олар уақыт өте келе әлеуметтік құрылымдарды қайта ойлап, қоғамды жаңа әрі әділетті түрде қайта құруды армандады.

3. Табиғатпен үйлесімділік

   Хиппилер табиғатқа деген ерекше сүйіспеншілігімен, экологиялық проблемаларға назар аударғандығымен ерекшеленді. Олар өздерін табиғаттың бөлігі ретінде сезініп, экологиялық таза өмір сүруді қолдады. Хиппи қозғалысы органикалық өнімдерді тұтынуды, ауылшаруашылық әдістерінде химиялық заттардан бас тартуды, сондай-ақ табиғатқа деген жауапкершілікті арттыруды ұсынды. Бұл қозғалыс экологиялық қозғалыстардың дамуына да ықпал етті. Хиппилер коммуналарда тұрды, үй шаруашылығын жүргізуде және тұтынуда табиғатқа зиян келтірмейтін тәсілдерді қолдануға тырысты.

4. Рухани ізденістер

   Хиппи субмәдениетінің маңызды аспектісі — психологиялық және рухани ізденістерге деген қызығушылық болды. Хиппилер жаңа діни және философиялық жүйелерді зерттеп, түрлі рухани тәжірибелерді қабылдады. Олар Үндістанның йога мен медитация дәстүрлерін, сондай-ақ буддизм мен басқа шығыс философияларын зерттеді. Сонымен қатар, психоделикалық заттар — ЛСД мен марихуананы қолдану арқылы сананы кеңейтуге және рухани тәжірибе алуға ұмтылды.

5. Әлеуметтік әділеттілік және теңдік

   Хиппилер әлемде әлеуметтік әділеттілікті қалыптастыруды және барлық адамдардың тең құқықтарын қолдауды мақсат етті. Олар азаматтық құқықтар үшін күрескен афроамерикалықтармен, әйелдердің құқықтары үшін қозғалыс жасаған әйелдермен және басқа әлеуметтік топтармен бірлесіп жұмыс істеді. Хиппилер үшін әлеуметтік теңдік, құқықтар мен бостандықтар кез келген қоғамның негізін құрайтын маңызды құндылықтар болды.

Хиппи қозғалысының мәдениетке әсері

1. Музыка және өнер

   Хиппилер психоделикалық рок пен фолк музыкасын қатты бағалады. Бұл музыка түрлері рухани және саяси мазмұнмен толығып, жастардың жаңа көзқарастарын білдірді. Джими Хендрикс, Джанис Джоплин, The Grateful Dead, The Doors сияқты топтар мен орындаушылар хиппи қозғалысының символы болды. 1969 жылы өткен Вудсток фестивалі хиппи мәдениетінің ең маңызды оқиғасы ретінде танымал болды. Вудстокта әлемнің түкпір-түкпірінен жиналған жастар бейбітшілік пен махаббатты насихаттап, біртұтас күшке айналды.

   Психоделикалық өнер де хиппи мәдениетінің маңызды бөлігі болды. Абстрактілі және түрлі-түсті шығармалар, флора мен фауна бейнеленген суреттер, гипноздық әсер қалдыратын дизайндар — бұлардың барлығы хиппи мәдениетінің маңызды символдарына айналды. Сондай-ақ, бейбітшілік пен махаббатқа арналған плакаттар мен жарнамалар, графика жанры да кеңінен тарады.

2. Сән және стиль

   Хиппи субмәдениетінің киім-кешегі өз заманында үлкен жаңалық болды. Олар өздерін дәстүрлі қоғамның нормаларынан бөліп көрсету үшін эклектикалық стильде киінді. Киімдерде түрлі түстер, гүл ою-өрнектер, этникалық және халықтық элементтер қолданылды. Хиппилердің сүйікті киімдері: джинсы, түрлі түсті футболкалар, кең шалбарлар, ұзын шаштар және түрлі аксессуарлар болды. Сонымен қатар, татуировкалар, ерекше шаш үлгілері мен табиғи косметика хиппилердің өзіндік ерекшелігін білдірді.

3. Жастар мәдениеті және әлеуметтік қозғалыстар

   Хиппи қозғалысы 1960-жылдары дүниежүзі бойынша жастардың мәдениеті мен қоғамдық сана-сезімін өзгертті. Хиппилер дәстүрлі қоғамның нормаларынан бас тартып, жаңа өмір салтын ұсынды. Осы қозғалыс арқылы жастар өздерінің пікірін ашық білдіре бастады, саяси қатысу деңгейі артты, әлеуметтік әділеттілік пен құқықтар мәселесі қоғамдық дискуссияларға айналды.

 Хиппи қозғалысының ықпалы және мұрасы

Хиппи қозғалысы өз кезеңінде үлкен қоғамдық өзгерістерге ықпал етті. Оның негізгі идеялары, әсіресе бейбітшілік, экология, еркіндік және жеке тұлғаның құқығы бүгінгі күнге дейін өзектілігін сақтап келеді. Хиппи қозғалысының мұрасы экологиялық қозғалыс, азаматтық құқықтар, әйелдер құқықтары мен LGBTQ+ құқығы сияқты көптеген қозғалыстарға әсер етті.

Қазіргі жастар арасында да хиппи философиясына ұқсас тұжырымдар кездеседі. Олардың арасында бейбітшілікке деген ұмтылыс, табиғатқа деген сүйіспеншілік және өздігінен ойлау мен өмір сүруге деген ұмтылыстар бар. Бұл қозғалыс жастардың өмірге деген көзқарасын өзгертіп, жаңа мәдениет пен құндылықтардың қалыптасуына себепші болды.

Қорытынды

Хиппи субмәдениеті — 1960-1970 жылдары қалыптасқан жастар қозғалысы, ол дәстүрлі қоғамның құндылықтарына қарсы тұрып, бейбітшілік, махаббат, экология және еркіндік идеяларын насихаттады. Хиппилердің қоғамға деген көзқарасы мен өмір сүру философиясы қазіргі күнде де үлкен әсер қалдырды. Әрине, хиппи қозғалысы өзінің уақытша және локальды контекстінде болғанымен, оның мұрасы мәдениет, өнер, саясат және әлеуметтік қатынастарда бүгінге дейін өмір сүреді.