мақала "Мағжан –сыршыл ақын!"

«Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімінің № 4 орта мектебі» ММ

Джузикеква А.Б. қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі

Мағжан –сыршыл ақын!

Нәзік жыры жаныңды баурап, жүрекке шым-шым тиіп, қоспасыз лирикаға толы сезімі қара өлең қазанында қайнаған Мағжан атамыздың 135-жылдық мерей тойында, ақын жайлы шертер әңгіме, толғар жыр таусылар ма?! Абай айтқан "жүрекке жылы тиер жұп-жұмыр жыр" осы болар, сірә. Оқып көріңіз. Арыстанмын, айбатыма кім шыдар?Жолбарыспын, маған қарсы кім тұрар? - Есениндегі екпін жоқ деп кім айтты, өлеңнің өне бойынан-ақ Пушкиндік пафос аңғарасыз. Ендеше, Онегинді сөйлеткен әлем әлдилеген Пушкиннің заңғарына бұл шықпады деуге келе ме?! Пушкин күллі орыстың құрметіне бөленсе, Мағжанды мұқым түркі мойындады. Мағжан жырындағы лирикалық кейіпкер ұлттық руxы от шарпыған, медеу сұраған пірі Күн ғана, айбатына адам шыдас бермеген арыстан, қайратына қара біткен қарсы тұра алмаған жолбарыс. Шымбайыңа батар шындық та бар, теңізге тартып әкетер ауыр мұң да, іңкәрлікке құралған маxаббат та табылады. Маxаббатқа ерекше құлаш ұрып, құлай сүйді. Бұл сезімді "патша тағы, бүкіл дүние малына" да айырбастамады. Ең бастысы, шын сүйді, "неге екенін білмей" сүйді. Тасбиx санаған қарт анасын сүйді, жабайы ғана жарын сүйді, сағым саxара Сарыарқасын, Арқаны жайлаған Алашын сүйді. Және сіз білген, мен білген мәңгілік жыры бар. Ол жыры қаны қара қазақтың "күші кеміп, туы жығылған сәтте", "қаны суып, жүрек соғысы дамылдаған мезетте", күркіреген күннен көмескі жарық қана қалғанда туған мына өлең:

Алтын Күннен бағасыз бiр белгi боп,

Нұрлы жұлдыз, бабам тiлi, сен қалдың!

Күңгір тартқан көңіл ауасына қарамай, ақын қазақтың кемел келешегіне, ерлікке ұмтылған ұшқыр жанның бір күні кісеннен арыларына сенді. Сенді демекші, сенер тірегі болды. Жастарға үміт артты. Қаусаған кәрі ұрпақтың кәуір тырнағынан құтылмасын білді ме, әйтеуір көш бастаған ағаға емес, артынан ерген қапысыз жас буынға сенім артты. Және мұны екпіндете, үдете жырлады:

Қажу бар ма тұлпарға,

Талу бар ма сұңқарға,

Иман күштi оларда,

Мен жастарға сенемiн!...

Шүбәсіз, күнәсіз үміт күтті. Жастарға ардың жаннан қымбат екенін жырлады. Жастықты қимаған ақын, өлеңіне арқау, тақырып етті. 

Мен сенемiн жастарға.

Алаш атын аспанға

Шығарар олар бiр таңда,

Мен жастарға сенемiн –деп,

Мағжан атамыз жастарға көп үміт артқан сыршыл ақын. Ақынның өлеңдері біздің

есімізде мәңгі қалары хақ.