«Менің елім және менің құқығым»

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Басталуы

Психологиялық ахуал

Кіріспе сөз

Негізгі бөлімі

Сұрақ-жауап ойыны

Кері байланыс

Қортынды

Ұйымдастыру кезеңі

Бір түрлі кәмпит алғандарды

1-топқа «», ал екіншісін таңдағандарды 2-топқа «» тобына бөлемін.

Ой қозғау

Құқық дегеніміз не?

Мемлекет деген не?

Қазіргі заман талабына сай әрбір Қазақстан азаматы, еңбектеген сәби мен еңкейген қартқа дейін өз құқығын жете біліп, оны қажетіне сай өмір сүру дағдысында қолдана білуі керек. Әрбір адам өзінің құқықтары мен бостандықтарын қорғайтын заңдарды білуі қажет. Сондай-ақ заң адамға міндеттер жүктейді. Адам - басқалардың құқықтарын бұзбауы, олардың өміріне, денсаулығына, ар-намысына қол сұқпауы керек. Адам түрлі жағдайда өмір сүреді: отбасында, жұмыста, мектепте, көпшілік жерде. Адамның қоғам мен мемлекет алдындағы міндеті: мемлекетті қорғау, салық төлеу, мемлекеттік рәміздерді құрметтеу.

Құқық – қоғамдағы адамдардың өзара қатынасын реттеп отыратын мемлекет белгілеп, қорғайтын нормалар мен ережелер жиынтығы, осы нормаларды зерттейтін ғылым.

Мемлекеттік рәміздерді құрметтеу. Сен сияқты қаншама адам дүниеге келуде. Осы адамдардың барлығы бір заңға бағынады. Ол – конституция деп аталады. Әр елдің, мемлекеттің өз азаматтарына арналған Заңы – Конституциясы бар. Бұл Заңда біздің құқықтарымыз ғана емес, міндеттеріміз де қатар жазылған. Оның дәлелі міне, сен бүгін мектепте отырсың, сен барлық адамдар сияқты оқуға, білім алуға құқығың бар. Сонымен қатар, сенің де міндетің де бар. Ол – сен орта білім алуға міндеттісің. Мына үлкен мектеп, жарық та, кең әдемі бөлме жақсы білім алып, тәртіпті, саналы азамат болып, өсіп Отаныңа қызмет етуің үшін жасалған.

Балалар адамға қатысты барлық құқықтарға ие. Бірақ ересектерге қарағанда өз құқықтарын қорғау мүмкіндіктері аз болғандықтан ерекше құқықтық қорғауды қажет етеді. Қазақстанда балалардың құқықтық жағдайы мына заңдарда көрініс тапқан:

1.     Қазақстан Республикасының Конституциясы

2.     Бала құқықтары туралы Ковенция

3.     Бала құқықтары туралы Декларация

4.     Азаматтық кодекс

5.     Неке және отбасы туралы Заң

«Біз неге құқылымыз?» сұрақ-жауап ойыны.
1. Құқық деген не?

2. Құқық немен қорғалады?

3. Адам құқығының қорғалуы қай елде бастау алған?
4. Адам құқықтары мен бостандықтары туралы Декларацияны қандай ұйым қабылдады?
5. БҰҰ-ның мақсаты не?

6. Қазақстан БҰұ-на қашан мүше болды?

7. БҰҰ адам құқығына байланысты қандай халықаралық шарттар қабылдады?
8. Бала болып кімдер саналады?

9. Бала құқығы туралы Конвенцияға Қазақстан Президенті қай жылы қол қойды?

10. Декларация деген не?

11. Құқық туралы заңдарды қандай орган шығарады?

12. Адам құқығы қандай жағдайда бұзылады?

13. Адам құқығы жат елдерде жүрсе қалай қорғалады?

Оқушылардың жауабы:

1- Мемлекет шығарған немесе бекіткен тәртіп ережелерінің жиынтығы.

2- Заңмен қорғалады.

3-1789жылы. Францияда.

4- (БҰҰ. )

5– Әлемде бейбітшілікті сақтау, адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау.

6- 1992

7- Бала құқығы туралы конвенция.

жылы

8- 18 жасқа толмағандар бала болып саналады.. 2-наурыз.

9- 1995жылы Нью-Йорк қаласында 156 мемлекет болып қол қойды.

10- Үкіметтің, саяси партияның, халықаралық ұйымның аса маңызды мәселесі.

11- Парламент шығарады.

12- Соғысып жатқан елдерде.

13- «Әр адамның құқығы қайда жүрсе де заңмен қорғалады» деп Декларацияның 6-бабында айтылған.

Көптеген адамдар санасында құқық ұғымы жазалау, соттау, құқық бұзылуының ұғымдарымен байланысты түсіндіріледі. Бірақ құқық әділеттілік, теңдік, ізгілік екендігін, қоғамға негізделген тәртәп ережелері екенін естен шығармау керек. Дүние жүзі елдеріне ортақ заңдар бар. Біз ол заңға да бағынуға міндеттіміз. Ол былай аталады: «Адам құқықтары жайлы жалпыға бірдей декларациясы». Дүние жүзінің балаларын қорғауға арналған «Балалар конвенциясының 6-бабында былай делінген: «Сіздің өмір сүруге құқығыңыз бар, ал мемелекет Сіздің жан-жақты еркін дамуыңызға көмектесуге міндетті. Денсаулығына, өміріңе қамқорлық жасап, қорғауға міндетті».