«Молекулалық генетика» қолданбалы курс бағдарламасы 10 сынып

«Бекітемін» «Келісемін» Бейінді оқыту

Мектеп директоры: ҚБББ-нің әдіскері: орынбасары

Ұ.Е. Мұсаханова Ж. Омаров Д. Диметова

________________ ________________ _______________

«__»________2017ж «__»_______2017ж «__»______2017ж

«Молекулалық генетика»

қолданбалы курс бағдарламасы

«Таныстым»

ҚБББ-нің әдіскері: Т. Асанов

«Қаралды»

29.08.2016ж

Ә/б отырысы: №1

Пән бірлестік жетекшісі: Ж. Мұсаханова

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Г.Ф. Бидюкова и. др. Исследователи природы. Москва.

«Просвещение» 1983 ж

2. А.В. Бинас Р.Д. Маш «Биологический эксперимент в

школе» Москва. «Просвещение» 1990 ж

3. Н.М. Чернова и др. «Основы экологии» Москва.

«Просвещение» І 995 ж

4. Н. Лучник «Почейу я похож на папу» Издательство ЦК

ВЛКСМ «Молодая гвардия» 1969 ж

10 сынып «Бейіндік оқыту»

Бағыты: Жаратылыстану - математика

Бағдар: Биологиялық

Тақырыбы: «Молекулалық генетика»

Мақсаты:

Малекулалық генетика қазіргі кезде өте қарқынды дамып келе жатқан ғылым саласы. Ол ағзаның тұқым қуалау белгілерінің сақталу және ұрпағына берілу механизмі және осы механизмдерді басқару әдістерін іздестіретін ғылым саласы. Биосфераның экологиялық жағдайлары, адамның денсаулығы және «ақуыздың аштық» қатерінен сақтандыру.

Міндеттері:

1. Оқушыларды малекулалық генетиканың жетістіктерімен таныстыру

2. Оқушыларға ғылыми әдебиетпен жұмыс істей білу дағдыларын қалыптастыру.

3. Оқушыларды зерттеу жұмыстары мен тәжірибе жасауға баулу

4. Экологиялық ойлау қабілеттерін дамыту: сыртқы ортаның ұсақ және жоғары сатыдағы ағзалардың генотипіне әсері, мутогендердің зиянды (белгілердің пайда болуындағы алатын орны туралы түсінік қалыптастыру

Мазмұны:

- Кіріспе: жыл бойы істелінетін жұмыс жоспарымен таныстыру. Молекулалық генетика заңдылықтарының барлық ағзалар үшін қатыстылығы. Фенотиптік тұқым қуалаудағы малекулалық генетикалық талдаудың қажеттілігі.

- Генетика тарихы: шетелдің және отандық генетик ғалымдардың генетиканың дамуына Қосқан үлестері.

- Генетикалық талдау әдістері. Моногибридті шағылыстыру, доминанттылық пен рецессивтілік, Мендель заңдары, талдау кері шағылыстыру, бірінші; екінші заңдылықтарына генетикалық есептер шығару.

Гендердің өзара әсері тіркес тұқым қуалау, комплименттік, эпистаз, көптік аллельдер - гендердің өзара әсерлесу типтері. Кроссинговер Т. Морганның хромосомалық теориясы.

- №1 зертханалық жұмыс «Дрозофила мысалында гендердің өзара әсерін бақылау»

- Полиплаидия Хромосома санының өзгергіштігі. Полиплоидты

- жасушалардың пайда болу механизмі жасанды полиплоидия алу және оның селексия үшін маңызы.

- Цитоплазмалық-тұқым қуалаушылық: Ядроның тұқым қуалаудағы ролі. Пластидтік, митохондриялық тұқым қуалаушылық.

- Медициналық генетика: Адам хромосомасының қалыпты жағдайы және ауытқуы. Шеришевский - Тернер, Кляйнфельтер, Даун аурулры. Фенилкетонурия, орақ пішіндес анемия

- Популяция генетикасы. Популяциядағы генетикалық процестер тепе-теңдік, оқшаулану факторлары.

- Селекцияның генетикалық негіздері: іріктеме, қол тұқым туралы түсінік, гетереозис, сұрыптау тәсілдері.

- Экскурсия: МКТУ ғалымдарымен кездесу (медицина факультеті мұғалімдерімен ).

- Цитология: Жасушаны тірі жүйе ретінде қарастыру. Прокариодтық, эукариодтық, жануар, өсімдік, ұсақ ағзалық жасушалар, тіршіліктің жасушасыз формалары.

- Тұқым қуалаушылық және көбею түрлері. Жынысты, жыныссыз кебею ерекшеліктер Хромосомалар, митоз, мейоз.

- Молекулалық генетйкада пайдаланылатын негізгі микро организмдер: бактериялар, саңырауқұлақтар, зертханалық жұмыстарға пайдаланылатын бактерия түрлері Escherichia coli (ішек таяқшасы) Bacillus Subtilis (пішен таяқшасы), клон, штамм туралы түсініктер. Актиномициттер - өнеркәсіптік маңызы бар ұсақ ағзалар.

№2 зертханалық жұмыс. «Зең саңырауқұлақтарымен пішен таяқшасын өсіру»

- Рефераттық конференция. Оқушылар өткен тақырыптардан рефераттар жазып келеді.

- Ғылыми жаңалықтарға шолу. Күнделікті газет - журналдардан интернеттен алған молекулалық генетикаға қатысты ғылыми жаңалықтарға шолу.

- Ақуыздар; Ақуыздарды зерттеудің негізгі әдістері радио-изотопты әдіс, рентгенструктуралық анализ.

- №3 зертханалық жұмыс «Ақыуздың денатурациясы».

- Интерферон - вирустін қорғаушы ақуыз.

- Ферменттер; коферменттер; тамақ өнеркәсібіндегі, нитрлеуші ферменттер, ауыл шаруашылығындағы маңызы, ферменттерді иммобилизациялау.

- ДНҚ; генетикалық материал ретінде ДНҚ-ны идентификациялау, ДНҚ-ны ренттенструктуралық әдіспен зерттеу, Уотсон-Крик моделі, ДНҚ-ның қызметі, тұқым қуалаудағы маңызы, рестрикциялық анализ;

- Генетикалық ақпараттың жүзеге асырылу этаптары; ДНҚ - да жазылған тұқым қуалау ақпаратының жүзеге асуы, транскрипция, эукариоттар мен прокариоттардағы транскрипция, трансляция.

- Мутагенездің молекулалық негіздері: рекомбинацияның типтерін жіктеу; гомологиялық сайт-спецификалық, заңсыз, мутагендер және қоршаған сыртқы орта.

- Гендердің белсенділігін зерттеу: «Ген» түсінігінің эволюциясы реттеуші тендер мен құрылымдық тендер туралы түсінік.

- Жасушалар арасындағы генетикалық ақпарат алмасу тәсілдер: трансдукция, конъюгация, трансформация.

- Kepi транскрицтазаның ашылуы және ферменттерді идентификациялау, вирустар мен жоғары сатыдағы ағзалардың жасушасындағы кері транскрипция.

- Гендік инженерия: гендерді алу, векторлық ДНҚ туралы түсінік, будандық ДНҚ-ны клондау әдістері, ген инженериясының жетістіктері мен болашағы.

Молекулалық генетика

(Аптасына 1 сағат. Барлығы 34 сағат)