«Ойын технологиясы мектеп жасына дейінгі балаларды сауаттылыққа үйрету құралы ретінде» тәрбиешілерге арналған шебер-сынып

«Ойын технологиясы мектеп жасына дейінгі балаларды сауаттылыққа үйрету құралы ретінде»

тәрбиешілерге арналған шебер-сынып

Мақсаты: тәрбиешілерге мектеп жасына дейінгі балаларды сауаттылыққа үйретуде ойын технологияларын қолдануға көмектесу. Педагогтерде инновациялық ойлауды, сауаттылықты оқыту әдістемесіне шығармашылық көзқарасты қалыптастыруға ықпал ету.

Міндеттері:

• Мектеп жасына дейінгі балалардың сауаттылығын оқытуға дайындық бойынша жұмыстың тиімді түрлері туралы педагог қызметкерлердің білімін жүйелеу;

• Мектеп жасына дейінгі балаларды сауаттылыққа дайындауда ойын технологияларын қолдану бойынша мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының педагогтеріне жеке педагогикалық тәжірибе ұсыну;

• Шебер-сынып қатысушыларында балаларды сауаттылыққа дайындауда ойын жаттығулары мен дидактикалық ойындарды қолдану арқылы балалармен жұмыс істеудің әртүрлі әдістерінің практикалық дағдыларын қалыптастыру.

Балаларды сауаттылыққа дайындау балалардың сөйлеуін дамытуда ерекше орын алады. Біз «сауат ашу» ұғымын қалай түсінеміз?

Сауаттылық-мектеп жасына дейінгі балалар үшін өте күрделі іс-әрекет. Ерте жастағы балаларға "сөйлеу", "сөйлем", "сөз", "буын", "дыбыс" сияқты ұғымдарды меңгеру өте қиын. Бұл орайда бізге ойын технологиясы көмекке келеді. Баланың мектептегі одан әрі жетістіктері тек оқу мен жазуда ғана емес, сонымен бірге жалпы тілді меңгеруде де мектепке дейінгі жастағы баланың сауаттылыққа қалай енгізілетініне байланысты. Ойынды әр түрлі нұсқаларда қолдануға болады, сөйлеу материалын жаңартады және оған көп деңгейлі сауаттылық негіздерін қалыптастыру үшін дидактикалық материалды қосады.

Мен сіздерге дидактикалық ойындарды қолдана отырып балаларды сауаттылыққа дайындаудың әдістер және формаларымен бөліскім келеді.

Сөздегі дыбыстың орнын анықтауға көмектесетін ойын

"Орман жануарларына сыйлықтар"

Ойын ережелері: қолтырауын Гена Африка еліне демалысқа барыпты. Сол жерден ол өзінің орман жануарларына яғни достарына көптеген түрлі сыйлықтар әкеледі. Барлығына осындай зат берілді, оның атауы жануардың атымен бірдей дыбыстан басталады,

Мысалы: қоянға - қолшатыр, қоңырау;

Түлкіге – тон және т.б.;

Ал Қолтырауын Гена Қасқыр мен Тиінге, Аю және Чебурашкаға не алып келді?

Бас әріптерінен басталатын сыйлықтардың суретін салу.

Балаларда "қатаң және ұяң дауыссыз дыбыстар" ұғымдары пайда болған кезде мен ойындар өткізуге болады:

"Екі патша"

Ертеде 2 патша болыпты. Бір патша қатаң дыбыстар патшалығын, ал екіншісі ұяң дыбыстар патшалығын басқарды. Қатаң патшаның сарайында тек қатты заттар болды, ал Ұяң патшаның сарайында тек жұмсақ заттар болды және олар әртүрлі сөздерді жақсы көрді: біреуі жұмсақ дауыссыз дыбыстармен, екіншісі қатты дыбыстармен сөйледі.

Енді осы патшалармен ойнайық. Сіздер қатаң және ұяң заттарды таңдаймыз.

1 нұсқа. Әр патшаның өз сарайы бар. Сарайыңыз үшін сізге сәйкес келетін заттарды таңдаңыздар. Қатты патшаға қатаң дауыссыз дыбыстары бар сөздерден тұратын заттттарды, ал жұмсақ патшаға кем дегенде бір жұмсақ яғни ұяң дауыссыз дыбысы бар сөздерден тұратын заттарды таңдау керек екенін ұмытпаңыздар.

(Мұнда ұсынылатын заттардың тізімі берілген - шкаф, зебра, диван, парта, хат, гүл, шкаф, ғарыш, сөре, сағат, жолбарыс, қасық, шанышқы.)

Ұяң қала орналасқан, ал бұл қалашықта әрдайым ұяң: б, в, г, ғ, д, ж, з.

Қатаң қалада  үйлер бос тұрмайды, олар әрқашан қатаң естілетін дауыссыздар: П, ф, к, қ, т, с, ш, щ, х, ц, ч, һ.

3. Бұл ойында балалар сөздің дыбыстық құрамын талдауға және қарапайым қорытынды жасауға үйренеді.

"Лингвистикалық эксперимент" - балаларды екпінді оқшаулауға үйрету кезінде мынадай эксперимент жүргізуге болады. Мен шам жағып, ерніме апарып, үш буынды сөз айтамын.

- Соңғы буынды айтқан кезде шам неге сөніп қалды?

- Соңғы буын екпінді болғандықтан, ол күшпен айтылады, шығарылатын ауа ағынының қысымы күшейеді.

Мысалы: қа-рын-даш, те-ре-зе,

Осылайша, балаға арналған ойын-бұл өзін-өзі көрсету, өзін-өзі тексеру, өзін-өзі анықтау мүмкіндігі. Ойын жағдайы сенсорлық және психикалық дамуға ықпал етеді, алынған білімді нығайтуға және байытуға көмектеседі, оның негізінде сөйлеу мүмкіндіктері дамиды. Сондықтан сауаттылыққа оқыту процесінде ойын технологияларын қолдану мектеп жасына дейінгі балалармен жұмыс істеудің негізгі талаптарының бірі болып табылады және балалардың осы бөлімге деген қызығушылығын сақтауға мүмкіндік береді, мектептегі қиындықтарды болдырмауға және балалардың сөйлеу және интеллектуалдық мүмкіндіктерін арттыруға көмектеседі.

Осындай ойын технологияларын тәрбиешілер практикалық жұмыста қолданса, нұр үстіне нұр болады деп ойлаймын.