Өнеркәсіп төңкерісі және индустриалды қоғамның әлеуметтік құрылымы, 7-сынып

Есір Айшуақұлы атындағы орта
мектеп
Дүниежүзі тарихы

Пән мұғалімі: Атшыбаева Салтанат
тарих пәні мұғалімі
Жыңғылды – 2020 жыл

Бұл сабақта

Сабақ тақырыбы:

Өнеркәсіп төңкерісі және
индустриалды қоғамның
әлеуметтік құрылымы

Өнеркәсіп төңкерісінің мәні,
алғышарттары, басталуы және дамуы
туралы
Англияның индустрияландырылуының
негіздері, жаңғырту үдерісі, индустриалды
қоғамның белгілері, әлеуметтік құрылымы
туралы білеміз

Өнеркәсіп төңкерісі дегеніміз –
мануфактуралық өнеркәсіптен
өндірістің фабрикалық жүйесіне
көшу

Аграрлық төңкеріс – жерді
шаруалардың еңбегін
пайдаланатын фермерлер мен
кәсіпкерлерге жалға беру

Өнеркәсіп төңкерісінің дамуы әсер еткен
жағдайлар:
• 1662 ж Лондонда Корольдық қоғам құрылды
(ғылыми ойдың дамуы);
• Англияның ыңғайлы географиялық орналасуы;
• Ағылшын буржуазиялық революциясының оңды
әсері;
• Теңіз державасына айналуы

1771 ж Р.Аркрайт алғашқы жіп иіру
фабрикасын ашты

Луддашылдар қозғалысы –
фабрикалар
мен
өнеркәсіптердегі
жаңа
машиналарды
қиратып,
қарсылық
білдірген
жұмысшылар қозғалысы
Қозғалыс - Нэдда
Лудда есімімен
луддашылдар
қозғалысы деп
аталды

1825 ж ДЖ.Стефенсон
Дарлингтон мен Стоктон
арасында жолаушылар пойызын
жүргізді. Осы оқиғадан кейін
Өнеркәсіп төңкерісі аяқталып,
индустриалды кезең басталады

Қоғамдағы әлеуметтік құрылымның өзгеруі
Аристократия (ақсүйектер)

«Көне аристократия» (ақсүйектер) – бұрынғы ірі жериеленушілер
«Жаңа аристократия» (ақсүйектер) – «көне
ұрпақтарымен жаңа буржуазияның қосылуы

Буржуазия (сауда негізінде
байыған жаңа таптар)

аристократия»

Ірі буржуазия топтары – ауқатты кәсіп иелері, парламенттегі саяси
партия өкілдері
Орта буржуазия - саудагерлер, қала тұрғындары, орта өнеркәсіп
иелері

Орта буржуазия - саудагерлер, қала тұрғындары, орта өнеркәсіп
иелері
Жұмысшылар
(күш-қуатын жалға беруші)

Білікті жұмысшылар – техникалық білімі бар мамандар

Білімсіз жұмысшылар – қара жұмыспен айналысқан топтар
Шаруалар (жерді жалға
алушылар)

1-Тапсырма (сұрақтарға ауызша жауап беру):
• 1. Аристократияның буржуазиямен қослуына, «жаңа» таптың
қалыптасуына қандай жағдайлар себеп болды?
• 2. «Орта таптың» қоғамдағы ролі қандай болды?
• 3. Буржуазия табы қандай қасиеттермен ерекшеленді, қандай
топтарға бөлінді?
• 4. Индустриалды қоғамға өту үрдісі қалай аталады?
• 5. Не себептен Англияда өнеркәсіп төңкерісі басқа елдермен
салыстырғанда ертерек басталды?
Дескриптор:
• 3-4 сөйлем арқылы нақты жауап берсе – 1 ұпайдан, барлығы – 5
ұпай беріледі

2-тапсырма. Венн диаграммасы бойынша тап өкілдерін салытыр
а)
Феодалдар

Буржуазия

Шаруалар

Жұмысшы

б)

Дескриптор:
Екі ерекшелігі мен бір ұқсастығын жазса – 2,5 ұпайдан, барлығы –
5 ұпай беріледі