оқу жоспары

«НАЗАРБАЕВ ЗИЯТКЕРЛІК МЕКТЕПТЕРІ»
ДЕРБЕС БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМЫ













САУАТ АШУ
Оқу жоспары


2018 - 2019 оқу жылы


1 сынып

2

Мазмұны

Ұзақ мерзімді жоспар кестесі 3
Орта мерзімді жоспар 8
1 тарау. Өзім туралы 8
2 тарау. Менің мектебім 22
3 тарау. Менің отбасым және достарым 44
4 тарау. Бізді қоршаған әлем 60
5 тарау. Саяхат 72
6 тарау. Салт дәстүр және ауыз әдебиеті 81
7 тарау. Тағам және сусын 89
8 тарау. Дені саудың – жаны сау 97
Қысқа мерзімді жоспар 106

3
«Сауат ашу» пәні
1 сынып Ұзақ мерзімді жоспар кестесі
1 тоқсан 2 тоқсан 3 тоқсан 4 тоқсан
Тыңдалым және айтылым
Оқушыларда төмендегі тыңдалым айтылым дағдылары қалыптасады:
1.1.1.1 тыңдаған материалының
сөйлеу екенін, оның мазмұнын
түсіну және сөйлемдерге,
сөздерге ажырату;
1.1.2.1 мұғалімнің қолдауымен
мәтінде кім? (не?) туралы
айтылғанын анықтау;
1.1.3.1 мұғалімнің қолдауымен
оқиғаның ретін сақтай отырып
баяндау;
1.1.4.1* мәтіннің мазмұнын
тақырыбы, иллюстрация
бойынша болжау;
1.1.5.1 түрлі жағдаяттарда
этикет сөздерін қолдана білу;
1.1.6.1* сөйлеу барысында
сипаттау, салыстыруға қажетті
сөздерді, вербалды емес қарым
қатынас құралдарын (ым
ишара, қимыл), дауыс ырғағын,
мәнерін, қарқынын, сөз
арасындағы кідірісті қолдану);
1.1.7.1 тыңдалған мәтінге өз
көзқарасын жай сөйлеммен
білдіру (ұнайды, ұнамайды);
1.1.8.1 берілген сюжетті сурет
бойынша шағын әңгіме құрап
1.1.3.1 мұғалімнің қолдауымен
оқиғаның ретін сақтай отырып
баяндау;
1.1.4.1 мәтіннің мазмұнын
тақырыбы, иллюстрациясы
бойынша болжау;
1.1.5.1 түрлі жағдаяттарда этикет
сөздерін қолдана білу;
1.1.6.1* сөйлеу барысында
сипаттау, салыстыруға қажетті
сөздерді, вербалды емес қарым
қатынас құралдарын (ым ишара,
қимыл), дауыс ырғағын, мәнерін,
қарқынын, сөз арасындағы кідірісті
қолдану;
1.1.7.1 тыңдалған мәтінге өз
көзқарасын жай сөйлеммен білдіру
(ұнайды, ұнамайды);
1.1.8.1 берілген сюжетті сурет
бойынша шағын әңгіме құрап айту;
1.1.9.1 сөздегі дыбыс түрлерін
(дауысты, дауыссыз, жуан және
жіңішке дауыстылар) ажырату және
дұрыс дыбыстау;
1.1.9.2 дыбыстардың мағына
ажыратушылық қызметін түсіну;
1.1.9.3 сөздің буыннан тұратынын
1.1.1.1 тыңдаған материалының
сөйлеу екенін, оның мазмұнын
түсіну және сөйлемдерге, сөздерге
ажырату;
1.1.2.1 мұғалімнің қолдауымен
мәтінде кім? (не?) туралы
айтылғанын анықтау;
1.1.3.1 мұғалімнің қолдауымен
оқиғаның ретін сақтай отырып
баяндау;
1.1.4.1 мәтіннің мазмұнын
тақырыбы, иллюстрация бойынша
болжау;
1.1.5.1 түрлі жағдаяттарда этикет
сөздерін қолдана білу;
1.1.6.1 сөйлеу барысында
сипаттау, салыстыруға қажетті
сөздерді, вербалды емес қарым
қатынас құралдарын (ым ишара,
қимыл), дауыс ырғағын, мәнерін,
қарқынын, сөз арасындағы
кідірісті қолдану);
1.1.7.1 тыңдалған мәтінге өз
көзқарасын жай сөйлеммен
білдіру (ұнайды, ұнамайды);
1.1.8.1 берілген сюжетті сурет
бойынша шағын әңгіме құрап
1.1.2.1 мұғалімнің қолдауымен
мәтінде кім? (не?) туралы
айтылғанын анықтау;
1.1.3.1 мұғалімнің қолдауымен
оқиғаның ретін сақтай отырып
баяндау
1.1.4.1 мәтіннің мазмұнын
тақырыбы, иллюстрация
бойынша болжау;
1.1.5.1 түрлі жағдаяттарда
этикет сөздерін қолдана білу;
1.1.6.1 сөйлеу барысында
сипаттау, салыстыруға қажетті
сөздерді, вербалды емес қарым
қатынас құралдарын (ым
ишара, қимыл), дауыс ырғағын,
мәнерін, қарқынын, сөз
арасындағы кідірісті қолдану);
1.1.7.1 тыңдалған мәтінге өз
көзқарасын жай сөйлеммен
білдіру (ұнайды, ұнамайды);
1.1.8.1 берілген сюжетті сурет
бойынша шағын әңгіме құрап
айту;

4
айту;
1.1.9.1 сөздегі дыбыс түрлерін
(дауысты, дауыссыз, жуан және
жіңішке дауыстылар) ажырату
және дұрыс дыбыстау;
1.1.9.2 дыбыстардың мағына
ажыратушылық қызметін
түсіну;
1.1.9.3 сөздің буыннан
тұратынын түсіну және сөздегі
буын санын анықтау.
түсіну және сөздегі буын санын
анықтау.
айту;
1.1.9.1 сөздегі дыбыс түрлерін
(дауысты, дауыссыз, жуан және
жіңішке дауыстылар) ажырату
және дұрыс дыбыстау;
1.1.9.3 сөздің буыннан тұратынын
түсіну және сөздегі буын санын
анықтау;

Оқылым
Оқушыларда төмендегі оқылым дағдылары қалыптасады:
1.2.1.1 сөз, сөйлем сызбасын
оқу және құрастыру,
1.2.1.2 оқудың түрлерін
(буындап оқу, жиі кездесетін
сөздерді тұтас оқу, түсініп оқу)
қолдану;
1.2.5.1* мәтін, иллюстрация
бойынша (мұғалімнің
қолдауымен) сұрақтар қоя білу
және қойылған сұраққа жауап
беру;
1.2.9.1 әріпті тану, ажырату
және оны дыбыспен
сәйкестендіру.
1.2.1.1 сөз,сөйлем сызбасын оқу
және құрастыру;
1.2.1.2 оқудың түрлерін (буындап
оқу, жиі кездесетін сөздерді тұтас
оқу, түсініп оқу) қолдану;
1.2.2.1 мәтінде автордың кім? (не?)
туралы айтқысы келгенін түсіну;
1.2.4.1* мұғалімнің қолдауымен
қарама қарсы мағыналы/ мәндес/
көп мағыналы сөздердің
мағыналарын ажырату;
1.2.5.1* мәтін, иллюстрация
бойынша (мұғалімнің қолдауымен)
сұрақтар қоя білу және қойылған
сұраққа жауап беру
1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен
әңгімелеу мәтінін, ерекшелігіне
қарай мәтін жанрын (өлең, әңгіме,
ертегі) ажырату;
1.2.9.1 әріпті тану, ажырату және
1.2.1.2 оқудың түрлерін (буындап
оқу, жиі кездесетін сөздерді тұтас
оқу, түсініп оқу) қолдану;
1.2.2.1 мәтінде автордың кім (не)
туралы айтқысы келгенін түсіну;
1.2.4.1* мұғалімнің қолдауымен
қарама қарсы мағыналы/ мәндес/
көп мағыналы сөздердің
мағыналарын ажырату;
1.2.5.1* мәтін, иллюстрация
бойынша (мұғалімнің
қолдауымен) сұрақтар қоя білу
және қойылған сұраққа жауап
беру;
1.2.6.1* мұғалімнің қолдауымен
әңгімелеу мәтінін, ерекшелігіне
қарай мәтін жанрын (өлең, әңгіме,
ертегі) ажырату;
1.2.7.1 әліпби ретімен құрылған
дереккөздерден (сөздіктер,
1.2.1.2 оқудың түрлерін
(буындап оқу, жиі кездесетін
сөздерді тұтас оқу, түсініп оқу)
қолдану;
1.2.2.1 мәтінде автордың кім?
(не?) туралы айтқысы келгенін
түсіну;
1.2.3.1 мұғалімнің қолдауымен
оқыған мәтіннің тақырыбын,
басын, ортасын анықтау;
1.2.4.1 мұғалімнің қолдауымен
қарама қарсы мағыналы/
мәндес/ көп мағыналы
сөздердің мағыналарын
ажырату;
1.2.5.1* мәтін, иллюстрация
бойынша (мұғалімнің
қолдауымен) сұрақтар қоя білу
және қойылған сұраққа жауап
беру;

5
оны дыбыспен сәйкестендіру; анықтамалықтар, суретті кітаптар,
энциклопедия) ақпараттарды табу;
1.2.9.1 әріпті тану, ажырату және
оны дыбыспен сәйкестендіру;
1.2.9.2 дыбыстардың сөздегі
қызметін түсіну (ь,ъ таңбалары, ё,
ю, я қосарлы дыбыстары) және
дұрыс оқу;

1.2.7.1 әліпби ретімен құрылған
дереккөздерден (сөздіктер,
анықтамалықтар, суретті
кітаптар, энциклопедия)
ақпараттарды табу;
1.2.8.1 мұғалімнің қолдауымен
түрлі жанрдағы (ертегі, әңгіме,
өлең) мәтіндерді салыстыру;

Жазылым
Оқушыларда төмендегі жазылым дағдылары қалыптасады:
1.3.3.1 мұғалімнің қолдауымен
мәтінге суреттер, сызбалар
арқылы жоспар құрып, оған ат
(тақырып) қою;
1.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен
оқыған, тыңдаған мәтіндердегі
ақпаратты сурет, сызба,
белгілер қолданып жай
сөйлеммен жеткізу;
1.3.8.1 жазу жолын, жоларалық
кеңістікті, жолдың жоғарғы
және төменгі сызығын сақтап,
әріп элементтерін
каллиграфиялық талаптарға сай
жазу;
1.3.10.2 тәуелдік және жіктік
жалғауларының қарапайым
формаларын қолдану
(терминсіз);
1.3.11.1 сөйлемді бас әріппен
бастап жазу, сөйлем соңына
1.3.5.1* тақырыпқа байланысты
керекті сөздер, сызбалар, суреттер,
белгілерін қолдана отырып, үлгі
бойынша шағын мәтін құрап жазу;
1.3.7.1* мұғалімнің қолдауымен сөз,
сөйлем, мәтінді тексеру және
қателерін түзету;
1.3.8.1 жазу жолын, жоларалық
кеңістікті, жолдың жоғарғы және
төменгі сызығын сақтап, әріп
элементтерін каллиграфиялық
талаптарға сай жазу;
1.3.9.1 айтылуы мен жазылуында
айырмашылығы жоқ сөздерді
тыңдау арқылы жазу;
1.3.9.3* бас әріппен жазылатын
сөздерді (адамның аты жөні, тегі,
жер су атаулары, үй жануарларына
берілген аттары) анықтау;
1.3.10.2 тәуелдік және жіктік
жалғауларының қарапайым
1.3.5.1* тақырыпқа байланысты
керекті сөздер, сызбалар, суреттер,
белгілерін қолдана отырып, үлгі
бойынша шағын мәтін құрап жазу;
1.3.6.1 мұғалімнің қолдауымен әр
түрлі жанр бойынша (хат,
құттықтау хат, хабарлама,
нұсқаулық) шағын мәтін құрап
жазу;
1.3.7.1* мұғалімнің қолдауымен
сөз, сөйлем, мәтінді тексеру және
қателерін түзету;
1.3.8.1 жазу жолын, жоларалық
кеңістікті, жолдың жоғарғы және
төменгі сызығын сақтап, әріп
элементтерін каллиграфиялық
талаптарға сай жазу;
1.3.9.1 айтылуы мен жазылуында
айырмашылығы жоқ сөздерді
тыңдау арқылы жазу;
1.3.9.2 мұғалімнің қолдауымен
1.3.3.1 мұғалімнің қолдауымен
мәтінге суреттер, сызбалар
арқылы жоспар құрып, оған ат
(тақырып) қою;
1.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен
оқыған, тыңдаған мәтіндердегі
ақпаратты сурет, сызба,
белгілер қолданып жеткізу;
1.3.5.1* тақырыпқа байланысты
керекті сөздер, сызбалар,
суреттер, белгілерін қолдана
отырып, үлгі бойынша шағын
мәтін құрап жазу;
1.3.6.1 мұғалімнің қолдауымен
әртүрлі жанр бойынша (хат,
құттықтау хат, хабарлама,
нұсқаулық) шағын мәтін құрап
жазу;
1.3.7.1* мұғалімнің қолдауымен
сөз, сөйлем, мәтінді тексеру
және қателерін түзету;

6
тиісті тыныс белгілерін қою

формаларын (терминсіз) қолдану;
1.3.11.1 сөйлемді бас әріппен бастап
жазу, сөйлем соңына тиісті тыныс
белгілерін қою.
сөздерді дұрыс тасымалдау,
тасымалдауға болмайтын сөздерді
ажырату;
1.3.10.1* заттың атын, санын,
сынын, қимылын білдіретін
сөздерді ажырата алу және
орынды қолдана білу;
1.3.10.2* тәуелдік және жіктік
жалғауларының қарапайым
формаларын (терминсіз) қолдану
1.3.8.1 жазу жолын, жоларалық
кеңістікті, жолдың жоғарғы
және төменгі сызығын сақтап,
әріп элементтерін
каллиграфиялық талаптарға сай
жазу;
1.3.9.1 айтылуы мен
жазылуында айырмашылығы
жоқ сөздерді тыңдау арқылы
жазу;
1.3.9.2 мұғалімнің қолдауымен
сөздерді дұрыс тасымалдау,
тасымалдауға болмайтын
сөздерді ажырату;
1.3.9.3* бас әріппен жазылатын
сөздерді (адамның аты жөні,
тегі, жер су атаулары, үй
жануарларына берілген аттары)
анықтау;
1.3.10.1 заттың атын, санын,
сынын, қимылын білдіретін
сөздерді ажырату және орынды
қолдану.
Ескерту:
1.Оқу жоспарындағы оқыту іс әрекеттері мен ресурстар ұсыныс ретінде берілген.
2. Тарау дегеніміз белгілі бір тақырыпты қамтитын сабақтар жүйесі. Тоқсан ішінде әр тарауға шамамен бірдей уақыт бөлуге болады.
3. Қолданылған шартты белгілер:
Ұ = ұжым жұмыс, барлық сынып.
Т = топтық жұмыс.
Ж = жұптық жұмыс.
Ө = өздік жұмыс.
ОТ = оқушы тәжірибесі.
МК = Мұғалімнің көрсетуі
Қ= қалыптастырушы бағалау.

7
4. Диктант, мазмұндама және шығарма жазуға бағытталған оқу мақсаттары

Бөлімше
(түйінді дағдылар)
Оқу мақсаттары Жұмыс бағыты
3.3 Жоспар құру 1.3.3.1мұғалімнің қолдауымен мәтінге суреттер,
сызбалар арқылы жоспар құрып, оған ат (тақырып) қою
Мазмұндама жазуға дайындық
3.4 Оқыған/тыңдаған материалдың
мазмұнын жазу
1.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен оқыған/тыңдаған
мәтіндердегі ақпаратты сурет, сызба, белгілер қолданып,
жай сөйлеммен жеткізу
Оқыған мәтін бойынша мазмұндама жазу
Тыңдаған мәтін бойынша мазмұндама
жазу
3.5 Мәтінді түрлі формада
құрастыру
1.3.5.1 тақырыпқа байланысты керекті сөздер,
сызбалар, суреттер, белгілерін қолдана отырып, үлгі
бойынша шағын мәтін құрап жазу
Шығарма жазуға дайындық
3.6 Түрлі жанрда шығармашылық
мәтін жазу
1.3.6.1* мұғалімнің қолдауымен әртүрлі жанр бойынша
(хат, құттықтау хат, хабарлама, нұсқаулық) шағын мәтін
құрап жазу
Шығармашылық жазба жұмысы
3.7 Қатені табу және түзету 1.3.7.1 мұғалімнің қолдауымен сөз, сөйлем, мәтінді
тексеру және қателерін түзету
Қатемен жұмыс
3.8 Каллиграфиялық нормаларды
сақтау
1.3.8.1 жазу жолын, жоларалық кеңістікті, жолдың
жоғарғы және төменгі сызығын сақтап, әріп
элементтерін каллиграфиялық талаптарға сай жазу
Көркем жазу
3.9 Орфографиялық нормаларды
сақтау
1.3.9.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ
сөздерді тыңдау арқылы жазу
Сауатты жазуға дағдылану
Диктант түрлері
1.3.9.2 мұғалім
көмегімен сөздерді дұрыс тасымалдау, тасымалдауға
болмайтын сөздерді ажырату
Сауатты жазуға үйрету
Диктант түрлері
1.3.9.3 бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер
су атаулары, үй жануарларына берілген
атауларды) анықтау
Сауатты жазуға үйрету
Диктант түрлері
3.10 Грамматикалық нормаларды
сақтау

1.3.10.1 заттың атын, санын, сынын, қимылын
білдіретін сөздерді ажырату және орынды қолдану
Сауатты жазуға үйрету
Диктант түрлері
3.11 Пунктуациялық нормаларды
сақтау
1.3.11.1 сөйлемді бас әріппен бастап жазып, сөйлем
соңына тиісті тыныс белгілерін қою
Сауатты жазуға үйрету
Диктант түрлері

8
Орта мерзімді жоспар

«Сауат ашу» пәні. 1 сынып
1 тарау. «Өзім туралы»
Осыған дейін меңгерілген білім
1 тарау оқушылардың үйде/балабақшада алған білім мен дағдыларына негізделеді. Оқушылар өздерінің сүйікті шығармалары туралы
айтып беру үшін балаларға арналған кейбір әңгімелер мен танымал өлеңдерді біледі деп жоспарланады.
Мәнмәтін
Бірінші тарау оқушыларға бірін бірі танып білуге мүмкіндік береді. Бұл тараудың қоғамдық гуманитарлық пәндермен (Дүниетану,
Жаратылыстану) байланысы бар. тарауда сөйлеу, сөз, сөйлем, дыбыс, буын сызбаларын оқуға және жазуға дағдыландыру
қарастырылады. Мұғалімдер тапсырмаларға қатысты әңгімелер, өлеңдер немесе санамақтар айтуы және оларды хормен қайталау арқылы
оқушылардың үйренуіне жағдай туғызады. Сабақ барысында оқушылардың қажеттілігіне қарай сергіту сәтін өткізген дұрыс.
Қысқаша шолу
Бұл тарауда «Әліппеге дейінгі кезеңі» қамтылады. «Менің ұнататын заттарым» атты тақырыптан бастап, үйі және өзі туралы ойларын
ортаға салуға үйренеді. Осы арқылы оқушылар топта, жұпта бір біріне сұрақтар қояды және жауап береді, бірігіп өлең шумақтары және
танымдық мәтіндерді ауызша құрастыруды үйренеді.

Оқу
бағдарлама
сына
сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс әрекеттері
Мұғалімге арналған
ескертпелер
(оқыту әдістемесі бойынша)
Оқыту ресурстары


(МК) Оқушылармен артикуляциялық
жаттығулар орындап, дауысты және
дауыссыз дыбыстарды анықтау жолдарын
көрсетіңіз.
Сөздерді буынға бөліп айтқызыңыз. Сөзде
қанша буын барын анықтату, оң қолды
иектің астына қойып сөзді дыбыстау, әр
буын сайын жақ сүйек қозғалып, қолды
төмен қарай жылжытатынын бақылайды
Тарауда әліппеге дейінгі кезең
қамтылады. Осы кезеңде тіл
дамыту, буын, сөз, сөйлем
құрау, жазуға дайындық
жұмыстары жүргізіледі.
Тарауды оқытуға шамамен төрт
аптадай уақыт бөлуге болады.
Оқу бағдарламасында
«Сауат ашу» пәні үш кезеңнен
http://kz
en.ru/index/skazki_na_kaza
khskom/0 9


Балаларға арналған
өлеңдер, санамақтар:
www.balakai.kz/

9
немесе қол соғу арқылы сөздегі буын санын
анықтай алады.
Алғашқы күннен оқушы лардың
дыбыстарды анық дыбыстап сөйлеуіне
назар аудару керек.
Артикуляциялық жаттығуларды айна
көмегімен ұйымдастырыңыз. Дыбыстарды
жеке дыбыстау барысында айнаға қарап
сөйлеу аппаратының (ауыз қуысы
мүшелерінің) қозғалысын бақылайды,
қорытынды жасайды. Оқушылар сөз, буын,
дауысты және дауыссыз дыбыс ұғымдарын
толық меңгергенше жұмысты
жалғастырыңыз. Сөздің графикалық
сызбасы, дауысты дыбыс, дауыссыз дыбыс
белгілерін қолдануын ұйымдастырыңыз.
Сөйлемнің сызбасы негізінде бас әріптен
жазылатын сөздер туралы бастапқы түсінік
беріледі.
тұрады: әліппеге дейінгі кезең,
әліппе кезеңі, әліппеден кейінгі
кезең. Сауат ашудың әліппе
кезеңі І тоқсанда басталып, ІІІ
тоқсанда аяқталады. Мұғалім
сағат санын үш кезең бойынша
сыныптағы білім алушылардың
оқу мақсаттарын меңгеруіне,
әр кезеңнің міндеттерін жүзеге
асыруына орай еркін
жоспарлай алады » деп
көрсетілгенін ескере отырып,
мұғалім әр кезеңді өзі
белгілеуге мүмкіндігі бар.

Белсенді оқыту әдіс тәсілдерін
қолданумен қатар «Сөйлеу
қабырғаларына» оқушыларға
көмекші болатын тақырыпқа
сәйкес суреттер мен
көрнекіліктерді қолдануды
ұмытпаңыз. Әріптермен
танысқанға дейін мынадай
жұмыстар жүргізуді ұсынамыз:
 артикуляциялық
жаттығулар;
 ұйқастар, өлеңдер,
санамақтар,
жаңылтпаштар,
жұмбақтарды айтып тіл
ұстарту;
 сұраққа толық
сөйлеммен жауап беру;
 «сөйлем сөз – буын –


http://kz
en.ru/index/zh_mba_zagadk
i_na_kazakhskom_jazyke/0
8

10
дыбыс» ажырата білу
және графикалық
сызбасын оқу, сызба
бойынша
буын/сөз/сөйлем
құрастыру.

1.1
Тыңдалған
материалды
ң мазмұнын
түсіну




3.10
Грамматика
лық
нормаларды
сақтау




1.5 Түрлі
жағдаяттард
а тілдік
нормаларды
дұрыс
қолдану



1.1.1.1
тыңдаған
материалыны
ң сөйлеу
екенін, оның
мазмұнын
түсіну және
сөйлемдерге,
сөздерге
ажырату;

1.3.10.2
тәуелдік және
жіктік
жалғауларын
ың
(терминсіз)
қарапайым
формаларын
қолдана алу


1.1.5.1 түрлі
жағдаяттарда
этикет
сөздерін
қолдана білу
Кел, танысайық!
(МК,Ұ) Оқушыларға бір бірімен танысу
үлгісін көрсетеді. Өзара танысу барысында
қандай сұрақтар қоюға болатынын
талқалайды.
- Сәлеметсің бе, сенің атың кім?
Сен неше жастасың?
Саған қандай ойындар ұнайды?
Сенің сүйікті ойыншығың/затың?
- Танысқаныма қуаныштымын.
Сөйлемді аяқтау;
Менің атым ...
Сенің атың ...
Сіздің атыңыз ...
Оның аты ...
Берілген тарауды өзіңізге ұнайтын бір
затты көрсетіп, оның сізге несімен
ұнайтынын, біршама дәлдікпен жан жақты
сипаттаудан бастаңыз.
(Ұ,Т) «Есімдер» дидақтикалық ойын.
Оқушылар топтағы оқушылар есімдерін
қайталап айтып, жаттығады.
Мысалы; 1-оқушы Айша, 2-оқушы Айша,
Самат, 3-оқушы Айша, Самат, Жасия...т.с.с.

(Ұ) «Өз есіміңді буынға бөле аласың ба?»
Оқушылар үшін пайдалы
болатын затты анықтап алыңыз,
(мысалы, ойыншықтар,
киімдер, мектеп құралдары).
Оқушының қызығушылығына
сәйкес келетін сөздік қор мен
сұрақтар үлгісін көрсетіңіз.
«Бұл зат саған неге ұнайды?
Сіз оны қайдан алдыңыз?» т.б.

Өзіңіз оқушылар тарапынан
қойылуы мүмкін деген кейбір
сұрақтарды алдын ала болжап
жазып қойыңыз және оның
ішінде қайсысы тақырыпты
ашуға көмектесетінін анықтап,
сабақ барысы н соған
сәйкестендіріп құрыңыз.
Мысалы: Сіз оны қашаннан
бері ұстап жүрсіз? Ол сізге
неліктен қымбат? т.б.
Мағыналы сұрақ қойған
оқушыларды мадақтаңыз.
Жақсы қойылған сұрақтарды
кейінірек еске салу үшін сөйлем
Қазақ тілінің дыбыстары
мен әріптеріне арналған
ойын түрлері
http://erketai.kz/category/ba
lalarga/ertegiler alemi/


http://www.labirint.ru/books
/200665/

11
3.8
Каллиграфи
ялық
нормаларды
сақтау








1.9 Сөздерді,
дыбыстарды
орфоэпиялы
қ
нормаларға
сәйкес
дұрыс айту






1.3.8.1 жазу
жолын,
жоларалық
кеңістікті,
жолдың
жоғарғы және
төменгі
сызығын
сақтап, әріп
элементтерін
каллиграфиял
ық талаптарға
сай жазу


1.1.9.1 сөздегі
дыбыс
түрлерін
(дауысты,
дауыссыз,
жуан және
жіңішке
дауыстылар)
ажырату және
дұрыс
дыбыстау

1.1.9.3 сөздің
буыннан
ойынын ұйымдастырыңыз. Сұрақ қою
үлгісі, Сөз неліктен 2 немесе 3 буынға
бөлінді? Зерттеп қара. Қалай түсіндірер
едің?
(МК, Ұ,Т) Берілген тарауда өзіңізге
ұнайтын бір затты көрсетіп, оның сізге
несімен ұнайтынын және жан-жақты
сипаттаудан бастаңыз.
Оқушыларды сіз ұстаған зат бойынша
көбірек сұрақ қоюға ынталандырыңыз,
жетекші сұрақтардың көмегімен
мазмұндауға үйрете бастаңыз.
Маған .. ұнайды.
Саған ше?
Ойыншығың қандай?

(МК,Ұ) Дыбыстарды анық дұрыс айтуы
үшін қолайна қолданып артикуляциялық
жаттығуларды орындатыңыз. Сөз
құрамындағы дыбыстарды анықтатыңыз,
сөздің графикалық сызбасымен жұмыс
ұйымдастырыңыз. Сөзді буынға бөлу
тәсілін көрсетіңіз.
(Ұ) «Өз есіміңді буынға бөле аласың ба?»
ойынын ұйымдастырыңыз.
(Ж,Қ) Берілген суреттердің атауын буынға
бөліп, сөздердің буын санына қарай
суреттерді топтастырады. Буынға дұрыс
бөлуін бағалайды.
(Ұ,Қ) Оқушыларды тұрғызып, ойыншықты
қолданып бір біріне сұрақ қойып,
сұрақтарына жауап беруін
ұйымдастырыңыз. Толық жауап берген
сызбасын арқылы жазып
отырыңыз.
Тақырыпты толығырақ ашу
үшін:
әңгімелер, өлең тақпақтар,
шағын ертегілер, жұмбақ және
санамақтар айтыңыз. Бірнеше
рет қайталап оқушылардың
ертегі, өлең және санамақты
жаттап, есте сақтап алуына
және өздері айтуына мүмкіндік
беріңіз.

Тіл дамыту жұмыстарын
бірнеше сағат жалғастырыңыз.

Интерактивті ойындар ойнату
үшін қосымша құралдар қажет
болады. Мысалы: қандай да бір
фонемадан басталатын заттар,
суреттер, т.с.с

Әрқашан оқушылар жаңа
ортада екенін назардан
шығармаңыз. Оқуға барынша
жағымды орта құруға,
оқушылардың өзін
таныстыруына мүмкіндік
жасаңыз. Сыныптағы тәртіп
ережелерін оқушылармен
ақылдасып құрыңыз. Бұл
ережелерді басшылыққа
алыңыз.

12
тұратынын
түсіну және
сөздегі буын
санын
анықтау



оқушыларды мадақтаңыз.
Тіл дамыту жұмыстарын бірнеше сағат
жалғастырыңыз.
(МК,Ө) Оқушыларға дәптерді қолдану,
қаламды дұрыс ұстау үлгісін көрсетіңіз.
Өздерінің не білетінін көрсетуге мүмкіндік
беріңіз. Саусақтарға арналған жаттығулар
жасатыңыз (ермексаз қолдануыңызға
болады). Жазу бағытын, көлбеу сызық,
таяқша, т.б. элементтерді ауада, тақтада
жаздырыңыз. Оқушылар өзіне сенімді
болуы үшін қарындашпен жазуға да болады.
Сөз, сөйлем сызбаларын салуды үйретіңіз.
Оқу жетістіктерін бағалау:
 Оқушылар ақпараттың бір немесе
бірнеше бөлігін есте сақтай алды;
 Оқушылар жұппен жұмыс істеген кезде
бір біріне кезек беріп сөйлей алады.
1.1
Тыңдалған
материалды
ң мазмұнын
түсіну





1.7
Тыңдалған
материал
бойынша өз
пікірін айту


1.1.1.1
тыңдаған
материалыны
ң сөйлеу
екенін, оның
мазмұнын
түсіну және
сөйлемдерге,
сөздерге
ажырату;

1.1.7.1
тыңдалған
мәтінге өз
көзқарасын
Маған ұнайтын өлеңдер
(Ұ) Бірнеше күн бойы оқушылардың сүйікті
заттары туралы дауыстап өлеңдер оқыңыз.
Мысалы, ойыншықтар, ұнайтын жерлері
немесе ойындар туралы. Олардан нені
жақсы көретінін және неліктен жақсы
көретінін сұраңыз.
(Т) Кейбір өлеңдерді оқушылармен бірге
дауыстап оқыңыз. Өлеңнің ерекше ұнаған
тұстарын айтқызыңыз. Мысалы: ұйқас,
мәтіндегі оқушының күлкісін тудыратын
сөздер (мысалы: өтірік өлеңдер т.б) және
қызықты суреттер. Бір бірімен келісе ме,
келіспей ме соны біліңіз. Барлығының ой
пікірі бірдей ме? Әлде әркімнің ойы әртүрлі
ме?
Кабинетте сынып кітапханасы
болуы керек, оқушылар ол
кітаптарды жұмыс істеуге
қажет болған жағдайда сабақ
үстінде немесе үзіліс кезінде
қолдана алады. С абақ
барысында әртүрлі кітаптарды
көрсетіңіз және халық ауыз
әдебиетінің үлгілерін
пайдаланыңыз, жаттатыңыз,
оқушыларға оқып беріңіз.
Тыңдалған шығармалардағы
қайталанатын сөздерді немесе
ұйқасты тапқызыңыз.
Оқушылармен талқылауға

Бастауыш сыныпқа
арналған сергіту сәттері
http://sc0018.kokshetau.akm
oedu.kz/

13




1.9 Сөздерді,
дыбыстарды
орфоэпиялы
қ
нормаларға
сәйкес
дұрыс айту


2.1 Оқу
түрлерін
қолдану
3.11
Пунктуация
лық
нормаларды
сақтау


3.8
Каллиграфи
ялық
нормаларды
сақтау




жай
сөйлеммен
білдіру
(ұнайды,
ұнамайды)


1.1.9.1
сөздегі дыбыс
түрлерін
(дауысты,
дауыссыз,
жуан және
жіңішке
дауыстылар)
ажырату және
дұрыс
дыбыстау

1.2.1.1 сөз,
сөйлем
сызбасын оқу
және
құрастыру.

1.3.11.1
сөйлемді бас
әріппен
бастап жазып,
сөйлем
соңына тиісті
тыныс
белгілерін
қою
(Ө,Қ) Оқушылардың өлеңдегі өздеріне
ұнаған сөздері мен шумақтары туралы
ойларын сұраңыз. Өлеңдердің ұқсастықтары
мен айырмашылықтарын тапқызыңыз.
Оқу жетістіктерін бағалау::
 өлең туралы шағын пікір айта алады.
 өлеңді ұнататын/ұнатпайтынын
қарапайым дәлелдер келтіре отырып
түсіндіреді.
(Ұ) Өлеңді әндетіп айтыңыз және оны
орындауға оқушыларды тартыңыз. Өлеңге іс
қимыл немесе әуен қосыңыз.
Мысалы:
– .

.

– .
Қосымша материалдар үлгісі

МЕЙМАНДОС

-Алақай келіңіз:
Дайын тұр төріміз!
Киімді ілейін,
Шешіңіз беріңіз!

Тамақтар дап-дайын,
Таңдайсыз қандайын?
Тағамның не түрін
Тағы да қамдаймын....

ҚАЙЫРЛЫ ТАҢ, БАЛАЛАР!
Арайланып таң, атты,
Қайырлы таң, балалар!
мынадай сұрақтар ұсынылады:
 Берілген өлең не туралы?
 Сендерге өлең ұнады ма?
Неліктен ұнады?
 Бұл өлең нені еске түсірді?
 Мәтіннің қай бөлігінде
сенің күлкің келді?
 Қай сөздер ұқсас болып
естіледі?
 Ең ұнаған өлең қайсы?
 Бәріміздің ойымыз бір
жерден шығып отыр ма,
әлде әркімнің ойы әртүрлі
ме? т.б.
Сөзұйқастар
- Са, - са, -са,
Ызыңдайды маса.
Шағып алар маса,
Болар ізі жара.
***
- Сы, - сы, - сы,
Таудан отын тасы.
Бұл жақсылық басы
Жұмылып бір тасы.
***
- Сі, - сі, -сі,
Шықты неше тісі?
Түсті неше тісі?
Болды неше тісі?
Жаңылтпаштар
Сорпа іштік,
Сорпа ыстық,
Сондықтан,
Қорқа іштік.

14

1.3.8.1 жазу
жолын,
жоларалық
кеңістікті,
жолдың
жоғарғы және
төменгі
сызығын
сақтап, әріп
элементтерін
каллиграфиял
ық талаптарға
сай жазу



Алтын шапақ таратты,
Қайырлы таң, балалар!

Әлемде нұр – тыныштық,
Әрбір бейбіт күн ыстық!
Қайырлы таң, балалар!

Жарқырады қаламыз,
Жайнай түсті даламыз,
Қайырлы таң, балалар!

Аман Отан – панамыз,
Аман ата-анамыз,
Қайырлы таң, балалар!
Әдібай Табылды
***
Тақпақ жаттап,
Айтсақ жақсы-ақ.
Жатқа тақпақ
Жатта тақ-тақ

1.6
Тыңдаушын
ың назарын
аудару







2.5 Мәтін
бойынша
сұрақ қоя
білу және
жауап бере
білу

1.1.6.1*
сөйлеу
барысында
сипаттауға,
салыстыруға
қажетті
сөздерді
вербалды
емес қарым
қатынас
құралдарын
(ым ишара,
қимыл),
дауыс
ырғағын,
мәнерін,
қарқынын, сөз
арасындағы
Менің ұнататын заттарым
(Ж) Өз пікіріңді сөйлемей жеткіз. Бұл
мүмкін бе? Саған бір зат ұнаса, оны қалай
көрсетуге болады?
Сенің добың бар ма?
Саған сурет/ойыншық ұнады ма? т.с.с.
(Т) Оқушыларды өздерінің ұнататын
заттарын бір біріне көрсетуі әрі түсіндіруі
үшін шағын топтар ұйымдастырыңыз.
Топпен жұмыс істеу барысында оқушылар
бір біріне өздерінің сүйікті заттарын
(ойыншықтарын) көрсетіп, олар туралы
айтып береді.
(Ұ) Сынып оқушыларымен бір біріне
қоятын сұрақтарды анықтап алыңыз.
(Ж,Қ) Оқушылар жұптасып, өзара сұрақ
қояды, оларға жауап береді. Жұпта бірі
біріне ойыншықтары туралы сұрақтар
Оқушылар жұпта түрлі ым
ишара, қимыл түрлерін ойлап
табуына қолайлы орта
ұйымдастырыңыз. Басын
шайқау, изеу, жымию, қол
қимылын қолдану түрлі
тәсілдерді үлгілеңіз.
Оқушыларға өздерінің жақсы
көретін ойыншықтарын немесе
сүйікті жерлерінің суреттерін,
фотоларын алып келуді
тапсырыңыз.
Фото, сурет әкелген оқушылар
коллаж немесе суретті кітап
құрастырады.
Алдында қойылған сұрақтарды
қайта қарап шығыңыз.
Балаларға арналған
ойындар:
www.playhead.net/kz/game
s/for_boys/

15



1.5 Түрлі
жағдаяттард
а тілдік
нормаларды
дұрыс
қолдану

1.9 Сөздерді,
дыбыстарды
орфоэпиялы
қ
нормаларға
сәйкес
дұрыс айту

3.8
Каллиграфи
ялық
нормаларды
сақтау

кідірісті
қолдану

1.2.5.1* –
мәтін,
иллюстрация
бойынша
(мұғалімнің
қолдауымен)
сұрақтар қоя
білу және
қойылған
сұраққа жауап
беру

1.1.5.1 түрлі
жағдаяттарда
этикет
сөздерін
қолдана білу



1.1.9.3 сөздің
буыннан
тұратынын
түсіну және
сөздегі буын
санын
анықтау

1.3.8.1 жазу
жолын,
жоларалық
қойып, оларға жауап береді. Оқушылардың
дұрыс сұрақ қоя білуіне назар аударыңыз.
Ол оқушылардың сұрақ қою қабілеттерін
дамытуға ықпал етеді. Бұл тапсырманы
жұптағы оқушылардың орнын ауыстыра
отырып, бірнеше рет қайталатып және
әрдайым қойылған сұрақтарды жетілдіріп
отыру керек.
(Ұ) Ойыншық атауларын буынға бөлу.
Сөздің дыбыстық құрамын анықтау.
Артикуляциялық жаттығу: қолайнаға қарап
дыбыстау арқылы ауыз қуысын дағы
өзгеріске назар аударту. Осы сөздерді
қатыстырып сөйлем құрату.
Оқу жетістіктерін бағалау:
 тақырыпқа сай, орынды сұрақтар
қоюын;
 оқушылардың қарапайым сөздерді
қатыстырып сөйлем құруын;
 қарапайым сұрақтарға жауап беруін.
Бағалаңыз
(Ж) «Ара мен бал» ойыны. Жұбының
алақанын ашу үшін онымен этикет, жақсы
сөздерді пайдаланып сөйлеседі. Мысалы,
«өтініш», «көрсем бола ма?» т.с.с

(Т) «Суретті карта» ойыны ауызша әңгіме
құрастыру. Басталған оқиғаны өз суретіне
қатыстырып жалғастырып айту. Мысалы,
Мағыналы сұрақтарды жазып
алып, постер ретінде қабырғаға
іліңіз. Сұрау есімдіктерін
пайдаланыңыз. Мысалы: кім?
не? неге? қашан?
Мағыналы/қызықты сұрақтар
қойған және сұрақтарға нақты
жауап берген оқушыларды,
сонымен қатар көбірек
қолдауды қажет ететін
оқушыларды бақылап, аты
жөндерін белгілеп отырыңыз.
Дыбысты дыбыстату арқылы
оқушыларға дыбыстау кезінде
ауыз қуысындағы өзгеріс пен
кедергілер туралы айтуларына
және дыбыстың дауыссыз
соның ішінде үнді дауыссыз
екеніне оқушылардың өздерінің
көздерін жеткізіп айтуларына
мүмкіндік беріңіз.



Оқушы өз суретіне қатысты бір
оқиғаны бастайды. Келесі
оқушы өз қолындағы суретті
сол оқиғаға байланысты
жалғастырып, сөйлем
құрастырып айтуы керек.
Осылайша ойын жалғасады.
Оқушылар әңгімені жұпта
құрастыра алады.

16
кеңістікті,
жолдың
жоғарғы және
төменгі
сызығын
сақтап, әріп
элементтерін
каллиграфиял
ық талаптарға
сай жазу



2.1 Оқу
түрлерін
қолдану
1.8 Берілген
тақырыпқа
әңгіме құрап
айту



1.9 Сөздерді,
дыбыстарды
орфоэпиялы
қ
нормаларға
сәйкес
дұрыс айту

1.2.1.1 сөз,
сөйлем
сызбасын оқу
және
құрастыру,

1.1.8.1
берілген
сюжетті сурет
бойынша
шағын әңгіме
құрап айту


1.1.9.2
дыбыстардың
мағына
ажыратушыл
Ақын болғым келеді
(МК) Оқушылармен біріге отырып
сыныптағы заттар туралы қарапайым өлең
жазудың (ауызша) үлгісін көрсетіңіз. Сөздер
мен сөз тіркестерін, суреттерді, символдар
мен белгілерді, сызбаларды іріктеп алып,
оларды қарапайым шумақтар немесе
тақпақтар жазу үшін қолданыңыздар.
(Т,Ө) Оқушылар өздеріне ұнайтын затты,
өздерінің идеяларын суре ттердің,
сызбалардың және белгілердің көмегімен
жеткізеді. Жаза білетін оқушыларға сөздер
мен сөйлемдерді жазуды тапсыруға болады.
(Ұ,К) Оқушылар өз бетімен сызбалар мен
суреттерді, белгілерді қолданып, топтық
өлең құрастырады. Олардың құрастырған
өлеңдерін оқушыларға оқыңыз. Олар бір
бірінің сөздерін ажырата ала ма\өлең
Қарапайым өлеңнің жазылу
үлгісін көрсеткенде алдынғы
сабақта оқыған өлеңдердің
құрылымын жүйе ретінде
пайдаланыңыз.
Оқушылардың топпен немесе
өз бетінше жұмыс жасауын
таңдаңыз. Оқушыларға өз
бетінше, мұғалімнің
қолдауымен және топта жұмыс
істеу мүмкіндігін қамтамасыз
ете отырып, берілген
тапсырманы бірнеше рет
қайталатыңыз. Оқушыларға
әртүрлі қағаз, қарындаш және
түрлі түсті борлар беріңіз.
Сөздерді белгілеу үшін



www.balalaralemi.kz/


http://www.balakai.kz/

http://erketai.kz/

17
3.8
Каллиграфи
ялық
нормаларды
сақтау



3.10
Грамматика
лық
нормаларды
сақтау
ық қызметін
түсіну


1.3.8.1 жазу
жолын,
жоларалық
кеңістікті,
жолдың
жоғарғы және
төменгі
сызығын
сақтап, әріп
элементтерін
каллиграфиял
ық талаптарға
сай жазу
1.3.10.2*
тәуелдік және
жіктік
жалғауларын
ың қарапайым
формаларын
(терминсіз)
қолдану
мағынасын түсіне ала ма? Олар аяқталған
өлең туралы не ойлайды? Өлеңнің қай
тұстары ұнайды?
(Ұ,Т) «Бағытталған жазу» әдісін
қолдануыңызға болады. Оқушылардың өз
бетімен жазған тіркестерін топтық өлең
жазу үшін біріктіріңіз. Өлеңдерді сыныпта
қайталатыңыз. Олар бір бірінің заттарын
тани ала ма? Жазылған өлеңдер туралы не
ойлайды? Қай тараударі ұнады?
Оқушылардың мүмкіндіктерін ескеріп
құрастырған өлеңдерін аудиожазбаға жазып
алуыңызға болады.

сызбаны пайдаланыңыз, дыбыс
пен әріптің арасындағы
байланысты ескеріңіз.
Оқушылардың сөздік қорын
және сөз, сөйлем сызбасын
жазу дағдыларын ары қарай
дамыту процесі барысында тіл
дамытуға аса мән беріңіз.

1.4 Оқиғаны
болжау





1.2 Мәтіннің
тақырыбы
1.1.4.1*
мәтіннің
мазмұнын
тақырыбы/
иллюстрацияс
ы бойынша
болжау

1.1.2.1
Ғимараттар сөйлейді
(МК,Ұ,Т) Оқушыларға түрлі ғимараттар
суреттерін таратып беріңіз. Суреттегі
ғимараттардың ұқсастығына қарай
топтастыру және оларды жалпы атау
сұралады. Үйлерді сипатта, Олардың қандай
айырмашылықтары бар? «Бүгін не туралы
оқимыз деп ойлайсыңдар? Неліктен?»
Оқушылар иллюстрация
бойынша тақырып не туралы
болатынын болжайды. Өз
болжамдарын негіздеп
үйренуіне жетелеңіз.

Кітап таңдау барысында
http://bilimkozy.idhost.kz/

18
мен негізгі
ойын
анықтау




2.1 Оқу
түрлерін
қолдану

1.8 Берілген
тақырыпқа
әңгіме құрап
айту

1.9 Сөздерді,
дыбыстарды
орфоэпиялы
қ
нормаларға
сәйкес
дұрыс айту
3.8
Каллиграфи
ялық,
графикалық
нормаларды
сақтау

мұғалімнің
қолдауымен
мәтінде кім
(не) туралы
айтылғанын
анықтау

1.2.1.1 сөз,
сөйлем
сызбасын оқу
және
құрастыру.


1.1.8.1
берілген
сюжетті сурет
бойынша
шағын әңгіме
құрап айту
1.1.9.3 сөздің
буыннан
тұратынын
түсіну және
сөздегі буын
санын
анықтау
1.3.8.1 жазу
жолын,
жоларалық
кеңістікті,
жолдың
жоғарғы және
төменгі
сұрақтарын талқылау.

(МК) Сыныпқа үйдің түрлері туралы әр
түрлі мәтіндерді дауыстап оқып беріңіз.
Әртүрлі тақырыптағы кітаптың құрылымын
көрсетіңіз. Қажетті ақпаратты табу үшін
кітаптың мазмұны жазылған бетін қалай
қолдану керектігін көрсетіңіз. Әрбір беттегі
ақпаратты, тақырыптарды, суреттердің
атауларын таптырыңыз, сызбасын қалай оқу
керектігінің үлгісін көрсетіңіз; дыбыстық
буындық құрамын анықтатыңыз. Осыны әр
сабақ сайын жаңа ақпаратты көрсете
отырып қайталаңыз.
(Ж,Т) Баспана түрлері туралы суреттерді
оқушыларға таратып беріңіз. Оқи алатын
оушыларға сөздерді бірге дауыстап
оқытыңыз және суреттегі бейнеге сай
сөздерді тауып орналастырынуын
тапсырыңыз.
(Ө,Қ) Суреттің атауы жазылған
карточкаларды көрсетіңіз. Арасында суретті
жазуы жазылмаған карточка ларды
қалдырыңыз. Оқушылардың карточкаларды
суреттермен және символдармен
толықтыруын сұраңыз.
Оқу жетістіктерін бағалау:
тақырыпқа сай мазмұны
жазылған бетті, суреттер,
диаграммалар болуын ескеріңіз.
Есік, терезе, шатыр, бақша,
аула, еден, қабырға, бұрыш,
төбе, т.б. секілді қарапайым
сөздерді суреттерімен алуға
болады. Оқушыларды оқу
қабілеттеріне байланысты
топқа, жұпқа біріктіріп,
жұмысты ұйымдастырыңыз.
Оқи алатын оқушылар болған
жағдайда бірнеше әріптен
тұратын бейтаныс сөздерді
оқуға ынталандырыңыз.
Келесі сабақтарда оқушылар өз
үйлерін сипаттайды. Даярлық
жұмыстарын жүргізіңіз. Ол
үшін оқушылар сюжетті
суреттер бойынша сөйлемдер
құрастырады. Оқушыларға
сөйлемді тыңдап, естіген
сөйлемдерінің сызбасын
дәптерге жазуды тапсырыңыз.
Оқушылар сөйлемдердің
сызбасын жасаудан суреті және
символдары бар карта сызба
жасауға көшеді. Үлгі/сызба
бойынша сөйлем құрауға
дайындық жүргізу
жаттығуларынан кейін 3 4
сөйлемнен тұратын
байланыстырылған әңгіме
құрастыруға көшеді.

19
сызығын
сақтап, әріп
элементтерін
каллиграфиял
ық талаптарға
сай жазу
 қарапайым сөздерді, символдарды,
сызбаларды түсіну;
 сюжетті сурет бойыншашағын әңгіме
құруын бағалаңыз.

1.6
Тыңдаушын
ың назарын
аудару









3.4
Оқыған/тың
даған
материалды
ң мазмұнын
жазу




1.9 Сөздерді,
дыбыстарды
орфоэпиялы
қ
нормаларға

1.1.6.1*
сөйлеу
барысында
сипаттауға,
салыстыруға
қажетті
сөздерді
вербалды
емес қарым
қатынас
құралдарын
(ым ишара,
қимыл),
дауыс
ырғағын,
мәнерін,
қарқынын, сөз
арасындағы
кідірісті
қолдану

1.3.4.1
мұғалімнің
қолдауымен
оқыған,тыңда
ған
мәтіндердегі
Өз үйімді сипаттаймын Оқушыларға үйлерінің
фотоларын әкелуді немесе
суретін салып келуді
тапсырыңыз. Ұқсастықтары мен
айырмашылықтарын
талқылаған кезде баланың
намысына тиетін
айырмашылықтарды
талқылаудан сақ болыңыз.
Алдыңғы сабақта пайдаланған
сұрақтарды көрсетіңіз.
Сыныптағы әрбір оқушыны кем
дегенде бір сұрақ қоюға
талпындырыңыз. Әртүрлі
баспананың (адамдардың,
жануарлардың, құстардың,
жәндіктердің т.б.) сипаттау
барысында оқушыларды
болжай білуге жетелеңіз. Осы
әдісті керісінше ұйымдастыруға
болады. (Мысалы: тақырып
беріп оның мазмұнын болжау).
Мағыналы, көркем сөздер
қолданған оқушыларды
мадақтаңыз.
Мұғалімдер құрылғыларды
сабақта қолданбас бұрын
оқушылардың техникамен

(Ұ) Оқушылар үйлерінің фотоларын немесе
салынған суреттерін сыныпта көрсетеді
және ұқсастықтары мен
айырмашылықтарын табады. Оқушыларды
алдыңғы сабақта берілген сөздерді қолдана
отырып сөйлем құрауға ынталандырыңыз.
(Т) Оқушылардың өз үйлерін бір біріне
сипаттату үшін топқа біріктіріңіз. Олардың
сүйікті заттары туралы бір біріне сұрақ
қоятынын ескертіңіз. Сүйікті заттарының
сипаттамаларын жетілдіре түсу үшін
топтарын ауыстырта отырып, оқушыларға
осы жаттығуды бірнеше рет орындатыңыз.
(Ө,Қ) Диктофон немесе бейнекамераны
пайдаланып мұғалім оқушылардың үйлерін
сипаттау сәтінің соңғы нұсқасын жазып
алады.
Тапсырманы күрделендіру: оқушылар
сипаттау барысында тіл байлығын көрсете
отырып үйлерінің сипаттамасын толық
айтып бере алады.
Оқушыларға қолдау көрсету үшін сөз
(дыбыстық құрамын) сызбасын жазуда
көмек көрсетіңіз.
(Ж.Т) «Менің тереземнен көрініс»,
оқушылар 1 нұсқа немесе А тобы деп
аталады, 2 нұсқа Ә тобы деп аталады. А

20
сәйкес
дұрыс айту






3.8
Каллиграфи
ялық,
графикалық
нормаларды
сақтау

ақпаратты
сурет, сызба,
белгілер
қолданып,
жай
сөйлеммен
жеткізу

1.1.9.1
сөздегі дыбыс
түрлерін
(дауысты,
дауыссыз,
жуан және
жіңішке
дауыстылар)
ажырату және
дұрыс
дыбыстау

1.1.9.3 сөздің
буыннан
тұратынын
түсіну және
сөздегі буын
санын
анықтау

1.3.8.1 жазу
жолын,
жоларалық
кеңістікті,
жолдың
жоғарғы және
тобы оқушы өз терезесінен қарағандағы
көріністі сипаттайды, Б тобы оқушысы
тыңдағаны бойынша сурет салады.
Оқушылар жұбы рөлдерімен алмасады.
Топта өз жұмысын таныстырады.
(Ж.Т.Қ) Жолды тап. 1 нұсқадағы оқушы өз
үйіне барар жол бағытын атайды, ал 2
нұсқадағы оқушы тор көзді қағазға
тыңдағаны бойынша жол бағытын
қарындашпен сызады. Оқушылар жұбы
рөлдерімен алмасады. Топта өз жұмысын
таныстырады.


Оқу жетістіктерін бағалау:
 өз үйін сипаттау;
 салыстыру;
 сөздерді буынға бөлу және сызбасын
салу қабілетін бағалаңыз.

(диктофон немесе
бейнекамерамен) жұмыс істей
білетініне көз жеткізу керек.
Сонымен қатар сіз жекелеген
оқушылардың сипатта у
барысын құрылғыға жазып
жатқанда өзге оқушылардың
тапсырма орындауын бақылап
отырыңыз, осы жерде өзге
мұғалімдердің көмегі қажет
болуы мүмкін (сабақ үстіндегі
іс әрекетті зерттеу).
Оқушылар өздерінің
жауаптарын сөздер сызбасын,
белгілер мен суреттерді қолдана
отырып, дәптерлеріне қалай
жазулары керектігін үлгіге
түсіріңіз. Сол сияқты қандай да
символдың немесе белгінің нені
білдіретіндігін түсіндіру
жұмыстары жүргізіледі.
Оқушылармен бірлесіп әңгіме
айтудың
(3 4 сөйлемнен тұратын) суретті
кескінді сызбасын жасаңыз.
Әңгіме құрастыруға үйретудің
келесі кезеңінде тек дайын
сызбалар ғана емес, сабақ
барысында оқушылардың
өздері жасаған сызбаларды
қолдану бойынша жұмыстар
жүргізіледі. Олар әңгімелеп
берудің бірізділігін өздері
анықтайды, қандай да бір затты,

21
төменгі
сызығын
сақтап, әріп
элементтерін
каллиграфиял
ық талаптарға
сай жазу
заттың белгісін, іс әрекетін
белгілеу тәсілдерін өздері
таңдап, ұсынады. Мұндай
жұмыстар ұжыммен немесе
топпен жүргізіледі. Сөйтіп
символдар, белгілер, суреттер
және сызбалардың көмегімен
әңгіме құрастыру және жазу
қабілеттері дамиды. Әңгіме
құрастыру және жазу
барысында оқушылар өз
сызбаларын сызып,
шығармашылықтарын көрсете
алады.

22

«Сауат ашу» пәні. 1 сынып
2 тарау: Менің мектебім
Осыған дейін меңгерілген білім
2 тарау және 1 тарауда игерілген білім мен дағдыларға негізделеді. Оқушылар мектептің бір күнін сипаттау үшін және айтып беру үшін
мектеп туралы әңгімелермен, балаларға арналған өлеңдермен және сөздермен таныс болуы керек.
Мәнмәтін
Бұл тарау оқушыларға мектеп және мектеп өмірі туралы ойлануға мүмкіндік береді. Тарау қоғамдық гуманитарлық пәндермен байланысы бар
(Дүниетану, Жаратылыстану). Осы тараудың өн бойында оқушыларға жаңа дыбыстар мен әріптерді таныстыру бойынша жұмыстар
жүргізіледі, әріптер мен олардың қосылыстарын жазуға, буындап оқуға, жиі кездесетін сөздерді тұтас оқуға талпынады. Мұғалімдер
тапсырмаларға қатысты әңгімелер, өлеңдер немесе санамақтар қолдануы керек және оқыту ісінің әр алуан түрлері арқылы оқушылардың
үйренуіне мүмкіндік беруі керек.
Қысқаша шолу
Бұл тарауда «Әліппе кезеңі» басталады. Бұл тарау «Менің мектебім» тақырыбында өрбиді және оқушылармен мектептегі оқу жылының
басы, мектеп өмірі туралы әңгіме жүргізіледі. Өздері шағын мәтіндер мен диалогтер құрастырып үйренгенше бір бірімен сөйлесуге, бір бірін
тыңдауға мүмкіндік берілуі керек. Бұл тарауда мектепке қатысты сөздік қорын бекіту үшін мектеп ауласына серуенге шығу ұйымдастыруға
болады.

Оқу
бағдарлама
сына
сілтеме
Оқу
мақсаттар
ы
Ұсынылатын оқыту іс әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
(оқыту әдістемесі бойынша)
Оқыту
ресурстары


Әліппе кезеңінде назар аударыңыз:
1) өтілген дыбыстарды сөз құрамында жаырату;
2) әліппе әріптерінен (кеспе) сөз құрау, оқу және
жазу;
3) сөзді буындап және 1 2 буынды сөздерді
тұтас оқу;
4) қарапайым мәтін мазмұнын мұғалімнің
сұрағы бойынша айта білу;
5) қысқа өлеңдерді жатқа айта алу;

Бұл тарауда «Әліппе кезеңі» бойынша
дыбыстар мен әріптермен таныстыру
басталады.
Дыбыс пен әріпті оқыту туралы
нұсқаулық
Оқушыларға сөзді буынға, буынды дыбысқа
ажырату және керісінше, дыбыстардан
буын, буыннан сөз, сөзді қатыстырып

23
6) көлемі шағын мәтіндерді түсініп оқу;
7) бас әріп пен кіші әріптің жазылуын, әріптерді
бір бірімен байланыстырып жазу.
8) айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді жазу;
9) жазған сөздерін үлгі бойынша тексеру.

Сабақ барысында
2.9 Дыбыс пен әріпті тану және ажырату
2.1 Оқу түрлерін қолдану
3.11 Пунктуациялық нормаларды сақтау
3.12 Каллиграфиялық нормаларды сақтау
бөлімшелері оқу мақсаттарын жүйелі қолдануды
ұсынамыз.




сөйлем құрастыру тапсырмаларын жиі
орындату қажет. Сөйлем құрату барысында
сызбалар мен суреттерді кеңінен қолдану,
оқушылардың қызығушылығын оятады.
Оқушыларды талдау жинақтауға
жаттықтыру үшін:
1. Кез келген дыбысты сөз ішінен бөліп
алуға және сөз құрамында айтылуына
жақындата отырып бөліп айтқызу;
Сөз құрамындағы үйретілуге тиісті дыбысы
бар буын анық естілетіндей, дыбыстың өзін
ерекше созып айтқызу. Мысалы, «р»
дыбысын «ора» сөзіндегі «о ра» буындары
«о орра» делініп, «р» дыбысы ерекшеленіп,
біраз созыңқы айтылады.
2. Дыбыс артикуляциясын қою,
оқушыларға сөз құрамындағы үйретілуге
тиісті дыбыстың айтылу процесімен
таныстыру. Мысалы, мұғалім оқушыларға
«с» дыбысын айтуда қарапайым айнаға
қарап дыбыстатады, дыбысты айтуда тілдің
қандай жағдайда болатынын бақылайды.
Артикуляциялық тәсілмен тек еріндік және
тіс пен тіл қатысы арқылы шығатын
дыбыстарды үйрету тиімді болады.
Оқушыларға ш, ж, к, ғ, г, й, и, щ, ц
дыбыстары артикуляциясын аңғару қиын
болады. Сондықтан мұғалім дыбысты
оқытуды бастар алдын қалай үйрету тәсілін
жан жақты ойластыруы тиіс. Қосымша
артикуляциялық жаттығу әрі жүргізіп тұтас
оқуға жаттығу ретінде қосымша
тапсырмаларды қолдануға болады. Мысалы,
Аң, аң, аң, шаң,

24
Шаң, шаң, шаң, маң.
Маң, маң, маң, паң
Паң, паң, паң, таң
Таң, таң, таң, қайырлы таң!

3. Сөз соңындағы немесе басындағы
дыбысты түсіріп айтып, оқушыларға
тапқызу. Бұл жерде түрлі суреттерді
қолдануға болады. Сөз құрамындағы
дыбыстарды жинақтау арқылы қандай
дыбысты қосу керектігін саналы түсінеді.
Дыбыстың сөздің басында, ортасында,
аяғында келетінін сөздерді талдау және
жинақтауды қатар үйретуге болады.
Мысалы, «ш» дыбысын өту барысында бұл
дыбысты оқушыларға айтқызып,
таныстырғаннан қейін шана, шаш, арша
сияқты сөздерді өз бетінше айтқызып,
буынға, дыбысқа талданады; «ш» ды -
бысының орны анықталады (қай буында,
нешінші буында); қайта жинақтау
барысында «ш» дыбысының сөздегі орнына
көңіл бөлінеді. Оқушылар құрамында «ш»
дыбысы бар сөздерді ойлап табады.
4. Айтылуына қарай дыбыстарды,
жазылуына қарай әріптерді салыстыру.
Мысалы, жон жөн, тор төр, ор өр сияқты
сөздер арқылы «о» дыбысы мен «ө»
дыбысының дыбысталу ерекшелігі
аңғартылады. Сонымен қатар
жазылуындағы ұқсастықтар мен
айырмашылықтарына назар аударылады.
Осылайша, қ к, с з, ғ г, а ә, ы і дыбыстары
да жұпталып, салыстырып сөздерді талдау

25
жинақтау арқылы үйретуге болады.
5. Буын немесе сөзді есте сақтау арқылы
оқу. Оқушылар сөз құрамын дыбыстық
буындық талдағаннан кейін, жинақтап,
кеспе әліппеден құрастырады. «Қандай сөз
құрастырдық?» — деген сияқты сұрақтар
арқылы сөзді тұтас айттырады, оқылуын
есте сақтайды. Өйткені кеспе әліппеден
құрастырған сөзін, қайта оқығанда оқушы
бірден оқып бере алады.
6. Дыбыс алмастырып оқу. Мысалы,
оқушылар талдау жинақтау арқылы сөзді
құрастырып оқыған соң, енді сөз
құрамындағы бір әрпінің орнына басқа
әрпін қойып оқыту. Дауысты және
дауыссыз дыбыстардың орнын ауыстыруға
болады.
Мысалы,
Тас, тас, тас, тыс
Тыс, тыс, тыс, тіс
Тіс, тіс, тіс, түс
Түс, түс, түс, тұс
Тұс, тұс, тұс, тос
Тос, тос, тос, төс
Төс, төс, төс, тес
Тес, тес, тес, тез
Тез, тез, тез оқы.
Буындап оқуды, әріптен буын, буыннан сөз
құрап оқуды үйрету. Оқушылардың
қызығушылығын, жас ерекшелігін ескеріп
үнемі жұмысты түрлендіріп отыру керек.
Белсенді оқыту әдіс тәсілдерін қолданумен
қатар «Сөйлеу қабырғаларына» оқушыларға
көмекші болатын тақырыпқа сәйкес

26
суреттер мен көрнекіліктерді қолдануды
ұмытпаңыз. Тарау бойы күнделікті:
 артикуляциялық жаттығулар;
 ұйқастар, өлеңдер, санамақтар,
жаңылтпаштар, жұмбақтарды айтып
тіл ұстарту;
 сұраққа толық сөйлеммен жауап
беру;
 «сөйлем сөз – буын – дыбыс»
ажырата білу және графикалық
сызбасын оқу, сызба бойынша
буын/сөз/сөйлем құрастыру;
 сөз құрамында дыбыстың орнын
анықтау, сәйкес әріпті есте сақтауға
көңіл бөлінеді.
Осы кезеңде әріптер әлі толық
өтпегендіктен, әңгіме құрастыру және жазу
бойынша жүргізілетін жұмыстардың
бірізділігі мынадай болады.
Әңгімені жазар алдында сюжетті сурет
бойынша ауызша әңгіме құрастыру
бойынша даярлық жұмыстарын жүргізіңіз.
Мұғалім оқушыларға сөйлемді тыңдап,
естіген сөйлемдерінің сызбасын дәптерге
жазуды тапсырады. Оқушылар
сөйлемдердің сызбасын жасаудан суреті
және символдары бар карта сызба жасауға
көшеді. Сол сияқты қандай да символдың
немесе белгінің нені білдіретіндігін
түсіндіру жұмыстары жүргізіледі.
Үлгі/сызба бойынша сөйлем құрауға
дайындық жүргізу жаттығуларынан кейін 4
5 сөйлемнен тұратын (баяндап әңгімелеудің
суретті кескінді сызбасын жасау)

27
байланыстырылған әңгіме құрастыруға
көшеді. Әңгіме құрастыруға үйретудің
келесі кезеңінде тек дайын сызбалар ғана
емес, сабақ барысында оқушылардың өздері
жасаған сызбаларды қолдану бойынша
жұмыстар жалғастырылады. Олар әңгімелеп
берудің бірізділігін өздері анықтайды,
қандай да бір затты, заттың белгісін, іс
әрекетін белгілеу тәсілдерін өздері таңдап,
ұсынады. Мұндай жұмыстар ұжыммен
немесе топпен жүргізіледі. Сөйтіп
символдар, белгілер, суреттер және
сызбалардың көмегімен әңгіме құрастыру
және жазу қабілеттері дамиды. Әңгіме
құрастыру және жазу барысында оқушылар
өз сызбаларын сызып,
шығармашылықтарын көрсете алады.
1.1
Тыңдалған
материалды
ң мазмұнын
түсіну




2.5 Мәтін
бойынша
сұрақ қоя
білу және
жауап бере
білу

1.3
1.1.1.1
тыңдаған
материалы
ның
сөйлеу
екенін,
оның
мазмұнын
түсіну
және
сөйлемдер
ге,
сөздерге
ажырату;
1.2.5.1 –
мәтін,
иллюстрац
Менің мектебім (топсеруен)
(МК) Мұғалім суретті, сызбаны және символды
пайдалана отырып, мектептегі түрлі орындарға
қалай баруға болатынын көрсетеді, түсіндіреді,
сипаттайды. Өз әңгімелеріңізге неғұрлым қызық
сәттерді көбірек қосып айтыңыз. Мысалы:
жолда кездесетін заттарды сипаттаңыз.
(Қ) Оқу жетістіктерін бағлау: Оқушылардың
сізді тыңдағанын және түсінгенін тексеру үшін
өзіңіз айтып берген бағыт бойынша сұрақтар
қойыңыз.
Сіз берген ақпараттың бір екі сәтін есте
сақтағанын бағалаңыз.
Әртүрлі бағыттарды пайдалана отырып, осы
жаттығуды бірнеше рет орындатыңыз.

Бұл тарауда мұғалімдер осы тақырыпқа сай
әңгімелер, өлеңдер немесе санамақтар
айтуы қажет.
Өлеңдер, тақпақтар немесе санамақтарды
бірнеше рет қайталау арқылы оқушыларға
қосылып хормен айтуға мүмкіндік беруді
ескеріңіз.
Мектеп ішіндегі жолыңызға арналған
шағын карта дайындаңыз. Өзіңіз жүріп
өтетін негізгі жолдың суретін салыңыз.
Мысалы: басқа сынып бөлмелері, есіктер,
терезелер.
Жол сызбаңыз туралы айтқан кезде, ретті
білдіретін сөздерді: бірінші, сонан соң,
келесі және бағытты нұсқайтын сөздерді
http://www.mes
english.com/flas
hcards/family.ph
p

http://bilimdiler.
kz/
күн тәртібі

28
Тыңдалған
материалды
мазмұнында
у




2.9 Дыбыс
пен әріпті
тану және
ажырату

ия
бойынша
(мұғалімні
ң
қолдауыме
н)
сұрақтар
қоя білу
және
қойылған
сұраққа
жауап беру
1.1.3.1
мұғалімнің
қолдауыме
н
оқиғаның
ретін
сақтай
отырып
баяндау

1.2.9.1
әріпті
тану,
ажырату
және оны
дыбыспен
сәйкестенд
іру
(Ө) Оқушыларға өздері есінде сақтай алған
қызықты элементтерді көбірек қосып мектептің
суретін салғызыңыз.
(Ж) Мектепке баратын жолдардың сызбасын
жұптағы өз серіктеріне суреттеп беруді
тапсырыңыз. Оқушылар өз бағыты туралы
айтуға әбден дайын болған кезде серіктестерін
(мұғалімнің белгі беруі бойынша) алмастырады
және жаңа серіктесіне өзінің жүру бағыты
туралы айтып береді. Оқушының өзіне деген
сенімділігін арттыру үшін өз бетімен жұмыс
істеуге көбірек мүмкіндік беріңіз.
(Ұ) «Сөзді тап» ойыны, мектептегі орындарды
тауып атау.

қолданыңыз (оңға, солға, алдында, артында
ортасында т.б.)
Оқушылардың дауыстап сенімді сөйлеуіне
байланысты бағалау тапсырмасын бүкіл
сыныппен немесе топпен жүргізуді шешіңіз.
Сұрақтар:
 Мен бірінші қай жерге жетемін? Кітап
сөресіне ме? Есікке ме?
 xxx сынып бөлмесінен кейін қайда
барамын?
 Кімнің есінде қалды, қай бағытқа
бұрыламын? деген мазмұнда құрылуы
тиіс.
Оқушыларға үлкен қағаз парақтарын,
қарындаштар және түрлі түсті қаламдар
беріңіз. Оқушыларды мектептің айналасына
немесе ауласына алып шығуға болады.
Оқушылар сыныптан шыққаннан бастап
жүрген жолдарын (сызба, белгі, символдар
арқылы, оң жақта, сол жақта кездеметін
нысандарды нақтылау) жазып отырады.
Мүмкіндігінше түрлі жолдармен жүріңіз.
Сыныпты жұпқа бөлгенде достық қарым
қатынасты, сыйластықты орнатуға көңіл
бөліңіз, өйткені оқушылар бір бірімен
әңгімелескен кезде өздерін еркін сезіну
керек. Мүмкіндік болса, оқушылардың бір
бірімен дұрыс қарым қатынас жасауына
қолдау көрсету үшін пән мұғалімдерін
серуенге қатыстырыңыз. Мысалы,
оқушылар өзара: «Мен киім шешетін
орыннан сыныпқа қалай өте аламын?»
сияқты сұрақтар қоя алады.

29

2.9 Дыбыс
пен әріпті
тану және
ажырату

3.8
Каллиграфи
ялық
нормаларды
сақтау






1.9 Сөздерді,
дыбыстарды
орфоэпиялы
қ
нормаларға
сәйкес
дұрыс айту
1.2.9.1
әріпті
тану,
ажырату
және оны
дыбыспен
сәйкестенд
іру
1.3.8.1
жазу
жолын,
жоларалық
кеңістікті,
жолдың
жоғарғы
және
төменгі
сызығын
сақтап,
әріп
элементтер
ін
каллиграф
иялық
талаптарға
сай жазуу

1.1.9.3
сөздің
буыннан
тұратынын
түсіну
және
сөздегі
Дыбыс пен әріпті оқыту

(МК, Ұ) Суреттер бойынша жұмыс
ұйымдастырыңыз. Сөз құрамында А
дыбысының орнын анықтау, дыбыстық
буындық талдау жасау. «А» әрпінің баспа және
жазба түрімен таныстыру. «А» бас әрпіне не
ұқсайды? Әріпті таяқшадан өздері құрастырады
және оқиды.
(МК) Аллитерацияны пайдаланыңыз. Мысалы,
Анар алма алды. Сөйлемнің ерекшелігін, а
әрпінің сөз құрамындағы орнын графикалық
сызбасында анықтатыңыз.

(Т,Ө) А әрпінің баспа түрін түрлі ресурстарды
пайдаланып жазу.
(МК) Мұғалім көзін жұмып бір минуттың
ішінде пернетақтада әріптерді кездейсоқ тереді.
Оқушылар интерактивті тақтада бақылап
отырады. Құжатты шығарып, әр оқушыға
таратады. Олар аталған әріпті тауып, санын
анықтайды. Келесі сабақтарда буын (сөз)
таптыруға болады.
(Т) А дыбысынан басталатын сөздерді
қатыстырып сөйлемдер құру.
Оқушылардың::
 сөз ішінен қажетті әріпті табуын;
 сөзді қатыстырып сөйлем құру дағдысын
бағалаңыз
Буындап оқу дағдысын
қалыптастыруға арналған оқу
материалының үлгісі:
1. А дыбысы мен әрпі
А а а а!
Сынып оқушылары мектепке дейінгі
дайындықта болып, әліппеге дейінгі
кезеңнің міндеттерін жақсы орындап
отырған жағдайда Әліппе кезеңін
бастауыңызға болады. Сынып
оқушыларының жеке қабілетін ескеріңіз.
«Дыбыс пен әріпті таныстыру» үлгісін
Әліппе кезеңінде басшылыққа алуыңызға
болады.
Осы тарауды оқу үшін әріптің баспа/жазба
үлгілері жазылған көлемді карточкалар
дайындау қажет.
Жазу сабақтарында төмендегі жұмыстар
жүргізіледі:
 Жазуға дайындық: (оқушылардың
дұрыс отыруы, қаламдарын дұрыс
ұстауы, дәптерлерінің партада
дұрыс қойылуы).
 Жаңа әріптің элементтері жеке
көрсетіледі, мұғалім оны тақтаға
жазып тұрады, оқушылар
дәптерлеріне жазады.
 Мұғалім жаңа әріпті тақтаға
жазады; оқушылар осы әріптен
басталатын сөздер ойлап табады,
сонан соң олар әріпті дәптерлеріне
жазып алады.
Әліппенің алғашқы кезеңдеріндегі
сабақтар осындай жүйеде
ұйымдастырылады. Ал әліппенің екінші,
үшінші кезеңдерінде жаңадан
үйретілетін әріпті меңгерту жұмысы
көбірек жүргізіледі. Мұнда өтілген
әріптерді қайталау, бірнеше буыннан
erketai.kz/ana
jane bala/bala...

Қазақ
әліпбиімен
танысу
http://kaztube.kz
/ru/video/12166
6










www.balakai.kz

30
буын
санын
анықтау





1.1.1.1
тыңдаған
материалы
н сөйлеуге,
сөйлемге,
сөзге
ажырату,
мазмұнын
түсіну

1.1.3.1
мұғалімнің
қолдауыме
н
оқиғаның
ретін
сақтай
отырып
баяндау

1.1.7.1
тыңдалған
мәтінге өз
көзқарасы
н жай
сөйлеммен
2. Н дыбысы мен әрпі
На, – на, на, а на,
А на, а на, а на!
А на, а на, Ан на
Нан, нан, нан.

(Т) Диктант жазып үйрену.

1 топ. на ан ана нан
2 топ. нан на ан ана
3 топ. ан ана нан на
4 топ. ана на ан нан

(Ж) Сөз құрамындағы буын санын, буын
құрамындағы дауысты, дауыссыз дыбыс
түрлерін анықтау және белгілеу.

(Т,қ) Өзара тексеру.
















құрастырылған сөздерді оқу, кеспе
әліппеден сөз құрастыру және оларды оқу
жұмыстары басым болып оты рады.
Сонымен қатар әріптері, буындары
ұқсас жұп сөздер мен буындарды
салыстырып оқу, жазу жұмыста ры да
жүргізіледі.
Оқушыларға үнемі сөзді буынға, буынды
дыбысқа ажырату және керісінше,
дыбыстардан буын, буыннан сөз
құрастыруды ұйымдастыру қажет.
Диктант жазып үйрету мысалы,
- А) әріптің баспа түрі көрсетіледі,
оқушылар әріпті дәптеріне жазады.
- Дыбысты тыңдайды, дәптерге
әріппен таңбалайды.
- Ә) кеспе әріптер мен буындар
жазылған қағаздар сынып
бөлмесінің 4 жақ бұрышына
ілінеді, топ мүшелері бір бірден
кезектесіп барып бір буын немесе
сөзді оқып келіп, қалған топ
мүшелеріне айтып жазғызады;
Тексеру: топта жазған сөздерін оқып
тексереді. Қатені анықтайды.
Қабырғадағы қағазды алып түпнұсқамен
салыстырып қайта тексереді.
Тапсырма:
- сөз құрамында неше буын бар
екенін анықтау, жай қарындашпен
сызып көрсету;
- буын құрамындағы дауысты,
дауыссыз дыбыс түрлерін анықтау,
қызыл және көк түспен сызып