Өткізгіштің электр кедергісі. Өткізгіштің меншікті кедергісі, реостат

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: 8.3А Тұрақты электр тогы

Күні:

Сынып:8

Мектеп: № 30 Көктөбе орта мектеп

Мұғалімнің аты-жөні: Альжанова С

Қатысқандар: Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Өткізгіштің электр кедергісі. Өткізгіштің меншікті кедергісі, реостат

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары ( оқу бағдарламасына сілтеме)

8.4.2.7- кедергінің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру;

8.4.2.8-есеп шығарғанда өткізгіштің меншікті кедергісінің формуласын қолдану

Сабақтың мақсаты

-өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің физикалық мағынасын, реостат туралыақпаратты анықтау;

-өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің формуласын түсіндіру;

-өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің формулаларын қолданып есептерді шығару

Бағалау критерийлері

-өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің физикалық мағынасы, реостат туралы ақпаратты айтады

-өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің формуласын түсіндіреді

-өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің формулаларын есептер шығару барысында қолданады

Ойлау дағдыларының деңгейлері

Білу және түсіну

Қолдану

Тілдік мақсаттар

Өткізгіштің кедергісіне, меншікті кедергіге, реостатқа ауызша және жазбаша түсінік береді

Пәндік лексика және терминология

Кедергі, меншікті кедергі, реостат, амперметр, вольтметр,электр тізбегі,кернеу, ток күші

Диологқа және жазуға қажет сөз тіркестері

Тізбектегі ток күші---------------, ал кернеу---------------- өлшенеді.

Тізбектегі ток күшін реттеу үшін-------------- қолданылады.

Ұзындығы 1м, көлденең қимасының ауданы 1м² заттан жасалған өткізгіштің кедергісі сол заттың --------------- деп аталады.

Құндылықтарға баулу

-тұлғааралық қарым-қатынасты дамытуға және бағалауға мүмкіндік беретін жұптық және топтық жұмыстарды

бірлік пен ынтымақтастықты сақтауға, бірлесе еңбектенуге баулудақолдану

Пәнаралық байланыс

-математика: есептеулер жүргізу және формуланы түрлендіру, тура және кері пропорционалдық тәуелділік;

-информатика: АКТ- ны қолдану;

-химия: металл өткізгіштер

Алдыңғы білім

-5 сыныптағы жаратылыстану курсынан денелердің электрленуі жайлы біледі, 7 сыныптан үлкен және кіші сандарды стандарт күйде жаза біледі.. Электр тогы, электр тізбегі, тізбек бөлігі үшін Ом заңы

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

ресурстар

Сабақтың басы

12. мин)

Сабақтың ортасы

(22 мин)

Сабақтың соңы

(6 мин)

1.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу, түгендеу, оқушылардың сабаққа даярлығын тексеріп, назарын сабаққа аудару.

2.Топқа бөлу. «Мозайка » әдісі арқылы оқушыларға тақырыпқа байланысты «Амперметр», «Вольтметр», «Жалғағыш сымдар» суреттері салынған қағаздар қиылып беріледі, сол қағаздарды құрастыру арқылы үш топқа бөлінеді.

3.Ширату жаттығулары; «Жылжымалы шеңбер» әдісімен ұйымдастырылады. Оқушылар шеңбер құрады және 1,2 сандарын санайды.2 санын айтқан оқушылар 1 санын айтқан оқушыларға қарама-қарсы тұрады.Сонда 1 санын таңдаған оқушы шеңбердің сыртында,2 санын таңдаған оқушы шеңбердің ішінде қалады.Сұрақ қоятын оқушыларға түрлі-түсті стикерлер таратылады.Дұрыс жауап берген оқушы стикерді алады.Сұраққа жауап берген оқушы келесі сұраққа орындарын жылжыту арқылы жауап береді.Дұрыс таба алмаған жағдайда стикер ала алмайды.

Белсенді оқыту:«Сен – маған,мен-саған» стратегиясы бойынша алдыңғы сабақтардан сұрақтар қою арқылы оқушылардың білімдерін пысықтау.(Сыныппен жұмыс)

-Электр тогы дегеніміз не?(Зарядталған бөлшектердің реттелген бағытталған қозғалысы)

-Электр тізбегі неден тұрады?(Ток көзінен,жалғағыш сымдардан,тұтынушылардан)

-Тұрақты ток көздерін атаңыз? (Гальвани элементі, аккумулятор,элетрофор машинасы)

-Ток күшінің бірлігі (Ампер)

-Кернеудің бірлігі (Вольт)

-Ток күшін өлшейтін құрал қалай аталады? (Амперметр)

-Вольтметр тізбекке қалай жалғанады?

( Параллель)

Амперметр, вольтметр, жалғағыш сымдардың суреттері салынған қиындылар

Сұрақтар жазылған стикерлер

«Bilimland»

тәжірибе көрсетіледі

Интербел

сенді тақта

видеотаспа

суреттер реостат және резистор

4 Жаңа сабақтың тақырыбын ашу

«Bilimland» - пен жұмыс (бейнефильм).

«Ойлан,тап!»әдісі (жалпы сыныпқа берілген тапсырма,интербелсенді тақтада көрсетілген видеотаспадан өткізгіштерді кезек-кезек жалғағанда ток мәндері әр түрлі болатындығын анықтайды)

Проблемалық жағдай: өткізгіштерді кезек-кезек жалғағанда ток мәндері әртүрлі болады. Неге?

Кедергі өткізгіштің қандай қасиеттеріне және қалай тәуелді?

5. Бағалау критерийін құрылымдастыру

Мұғалім оқу мақсатын хабарлап, бағалау критерийін жасау үшін оқушылардан бүгінгі сабақта не үйренгілері келетінін, не білгілері келетінін сұрайды,соған сәйкес бағалау критерийін құрастырады.

Мұғалім әр оқушыға саралау тапсырмаларын береді. Оқушы қажеттілігіне қарай тапсырманы таңдайды. Тапсырманы анағұрлым ерте біткен оқушыға «қарқын» тәсілі бойынша зерттеу тапсырмасы дайындалады. Оқушылар тапсырманы орындап болғаннан кейін мұғалім берген үлгіге қарап жауаптарын тексереді.

ТАПСЫРМА №1

Мәтінмен жұмыс. «IDEAL» тәсілі; Оқушылар проблемалық жағдаяттар берілген ақпаратпен жұмыс жасайды.

Графиктік органайзер арқылы «Дөңгелек үстел» әдісін қолданамын.

Оқушылар мәтін мазмұнындағы проблеманы анықтайды, проблеманы сипаттайды. Проблеманың шешу жолдарын анықтайды, оған әрекет жасайды. Шешімін қорытындылап айтады.

1топ Түрлі өткізгіштердегі кедергілер неліктен әртүрлі болады?

2-топ Не себепті сымның ұзындығын ұзарту кедергінің артуына, ал қалыңдығын ұзарту- оның азаюына алып келеді?

3-топ.Өткізгіштің кедергісінің,меншікті кедергінің формуласын жазу және оны түсіндіру. Реостат жайлы түсінік айтады.

Ойлау дағдысының деңгейі: (барлық оқушыларды оқу мақсатына жетелейтін мазмұн)-түсіну

Дескриптор:

-түрлі өткізгіштердегі кедергілердің әртүрлі болу себебін айтады

- кедергі өткізгіштің ұзындығына тура пропорционал, ал көлденең қимасының ауданына кері пропорционал екенін айтады

- өткізгіш кедергісінің, меншікті кедергінің формуласын жазады, түсіндіреді. Реостат жайлы айтады.

Белсенді әдіс-тәсілдер; «Дөңгелек үстел» топтық жұмыс.

ҚБ:.топтардың өзара бағалауы

Кері байланыс: ауызша беріледі.«Сендвич» әдісі арқылы екі жақсы пікір және бір ұсыныс айтылады

ТАПСЫРМА 2.Барлық оқушылар орындай алатын тапсырма:«Кім жылдам?» әдісі (кестені сәйкестендіру)Әр оқушыға төмендегі үлгідегі кесте таратылады. Оқушылар сәйкестендіру кестесін толтыруға тырысады. Оқушылар тапсырманы орындап болғаннан кейін, жұппен бір-бірінің жауаптарын салыстырады. Соңында мұғалім берген үлгіге қарап дұрыс жауаптарын тексереді.

Дескриптор;

• физикалық шаманың белгіленуін, өлшем бірлігін, формуласын сәйкестендіреді

Қалыптастырушы бағалау түрі: өзара бағалау

Қалыптастырушы бағалау тәсілі: «От шашу»

Белсенді әдіс-тәсілдер: «Кім жылдам?» әдісі жеке жұмыс.

ТАПСЫРМА №3.Оқушылардың басым бөлігі орындай алатын тапсырма: «Түрткі сұрақтар» әдісі,формуладағы физикалық шамаларды салыстырады (әр топқа бір тапсырмадан беріледі)

1. Егер өткізгіштің ұзындығын 4 есе арттырса, оның кедергісі қалай өзгереді? (4 есе артады)

2. Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 2 есе кемітсе, оның кедергісі қалай өзгереді? (2 есе артады)

3. Егер өткізгіштің көлденең қимасының ауданын 2 есе арттырса және ұзындығын да 2 есе арттырса, оның кедергісі қалай өзгереді? (өзгермейді)

Дескриптор:

- өткізгіш кедергісінің формуласын біледі

- формуладан белгісіз шаманы табады

- шамаларның тура және кері пропорционалдығын түсіндіреді

Қалыптастырушы бағалау түрі: өзара бағалау

Қалыптастырушы бағалау тәсілі: «Басбармақ»

4. «Сатылы есептер» әдісі арқылы есептер шығарады.

1-есеп

1800м тереңдікте бұрғылау үңғымасына тоқты жеткізетін сымның көлденең қимасының ауданы 6,2мм²,жалпы кедергісі 4,7 Ом.Сымның меншікті кедергісін анықтаңдар.

Бағалау критерийі	Дескриптор	Иә	Жоқ
өткізгіштің меншікті кедергісінің формулаларын есептер шығару барысында қолданады	1.Есептің берілгенін жазады 2. Қиманың ауданын ХБЖ-не айналдырады 3.Кедергінің формуласынан меншікті кедергіні табады 4. Формулаға сандық мәнін қойып есептейді

2-есеп

Электр пешін кернеуі 220В-тық желіге жалғағанда ондағы ток күші 5А болатындай диаметрі 1,2мм² нихром өткізгішінің ұзындығы қандай болуы тиіс.

Бағалау критерийі	Дескриптор	Иә	Жоқ
Өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің формулаларын есептер шығару барысында қолданады	1.Есептің берілгенін жазады 2. Қиманың ауданын ХБЖ-не айналдырады 3.Кедергінің формуласынан өткізгіштің ұзындығын табады 4. Ом заңын есепте қолданады 5. Формулаға сандық мәнін қойып есептейді

3-есеп

Көлденең қимасының ауданы 05мм² және ұзындығы 6м нихром сымының ұштарына 40В кернеу берілген.Сымдағы ток күшін табыңдар.

Бағалау критерийі	Дескриптор	Иә	Жоқ
Өткізгіштің электр кедергісінің, меншікті кедергісінің формулаларын есептер шығару барысында қолданады	1.Есептің берілгенін жазады 2. Қиманың ауданын ХБЖ-не айналдырады 3.Кедергінің формуласын қолданады 4. Ом заңын қолданып ток күшін табады 5. Формулаға сандық мәнін қойып есептейді

Ойлау дағдысының деңгейі; (Оқушылардың басым бөлігінің оқу мақсатына жетелейтін мазмұн )-қолдану.

Белсенді әдіс-тәсілдер: «Сатылы есептер» жұптық жұмыс.

Саралау; нәтижеге байланысты және қолдау көрсету арқылы.( бұл әдісті қолдану барысында сөзбен қолдау көрсетемін және ынталандыру)

5. Тапсырманы анағұрлым ерте бітіріп қоятын оқушыларға арналған саралау тапсырмасы

Тапсырма (жеке жұмыс) «Қарқын» тәсілі

Кейбір оқушылар орындай алатын тапсырма

Эксперименттік тапсырма

Тізбектегі ток күшін бірқалыпты өзгерту үшін неліктен сырғақты реостатты пайдаланады?

Оқушы тізбекке реостат жалғап эксперимент көрсетеді.Тізбекке қосылған сым бөлігінің ұзындығын өзгерте отырып, тізбектің кедергісін және ондағы ток күшін де өзгертуге болатынын айтады.Аспаптың көлемін кішірейту үшін сымды керамикалық цилиндрге тығыздап орайды. Әр орам бір-бірінен сымды қаптап тұрған окалин қабатымен оқшауланған. Орамның жоғары жағына жылжымалы контактісі бар білік орнатылған. Жылжымалы білік орам сымдарына үйкелу нәтижесінде сымды қаптаған окалин қабаты түседі. Орам сымдарындағы электр тогы жылжымалы контакті арқылы білікке өтеді.

Қалыптастырушы бағалау түрі: өзін-өзі бағалау

Қалыптастырушы бағалау тәсілі: үлгіге қарап бағалау

Кері байланыс түрі: өзіндік рефлексия

Кері байланыс: БББ кестесі (Оқушылар бүгінгі сабақ бойынша түсінгендерін айтады)

Рефлексия: Оқушылар стикерге бүгінгі

сабақ туралы өз ойларын жазып көңіл-күй смайлигіне жабыстырады.

«Сұрақтары бар қорап әдісі»;Кабинетте қорап қойылып,оған оқушылар сабақтың соңында өз сұрақтарын қалдыра алады.Бұл сұрақтар келесі сабақтың басында талқыланады.

Үйге тапсырма: 1. Электр кедергісінің физикалық мағынасын түсіндіріңіз

2. Өткізгіштің кедергісіне және меншікті кедергісіне арналған формуланы түсіндіріп, түрлендіру жасаңыз

3. Меншікті кедергінің әртүрлі өлшем бірліктерін пайдаланып, олардың арасында байланыс орнатыңыз

Қосымша ақпарат