«Өзіңді өзің танысаң – істің
басы»
Қазіргі таңда ұлттық сана,
ұлттық тәрбие тақырыбы өзекті тақырыпқа айналып отыр. Сана мен
тәрбиені біз қайдан бастаймыз? Әрине отбасыдан бөлек еліміздің оқу
орындары беріп жатқан білімі мен тәрбиесіне
жүгінеміз.
Балаға білім беріп қана
қоймай, оның жанын тәрбиелеу, ішкі сезіміне үңілу және оны жеткізе
білуге жетелеу ұстаз алдында тұрған міндеттердің бірі. Бұл міндетті
шешуде, әрине, рухани-адамгершілік тәрбиеге көңіл бөлетін өзін өзі
тану пәнінің септігі мол.
Н.Ә.Назарбаев «...жаңа
жағдайларға байланысты бәрімізді алаңдататын мәселе – білімді,
кәсіби даярлығы бар адам тәрбиелеу ғана емес, қоғамдық өмірдің
барлық саласында ұлттық және дүниежүзілік құндылықтарды қабылдауға
қабілетті, рухани және адамгершілік мүмкіндігі мол тұлға
қалыптастыру болып табылады», деп атап көрсеткендей, әрбір азамат
тек қана білімін шыңдамай, адамды одан әрі тұлғаландырып, көркін
ашатын қасиеттер абырой, жауапкершілік, ерік-жігер сияқты, жалпы
ізгі қасиеттерді сіңіре білу парыз.
Өзін өзі тану нағыз тұлға
болып қалыптасудың сыры мен қырын үйрететін пән. Нағыз тұлға
болу – Отан, қоғам, ата ана алдындағы борышыңды сезіну және өтеу,
адами қарым-қатынасыңды шыңдау және және оны өмірде пайдалану,
қоршаған ортамен үйлесімді бола
білу.
Пәннің мақсаты – білім
алушының өзін дұрыс түсініп,өзінің жан дүниесіне үңілу, қабілеттері
мен дарынын дамытуға, өмірдің мәнін ұғынуға және өмірден өз орнын
таба білуге көмектесу. Еліміздің болашақ жас ұрпақтарын жан-жақты
дамыту да өзін өзі тану сабақтарының орны ерекше. Сабақта пән
мұғалімі әркімнің жан дүниесін тануына, әлемге көз жүгіртіп,
мейірімділік жасауға бағыттайды. Сабақты бала жүрегіне жол
табатын әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, баланы өзіне баурап алу
мұғалімнің шеберлігіне байланысты.
«Өзіңді өзің танысаң – істің
басы» деп Шәкәрім айтқандай өзін өзі тану пәні арқылы балалар
өмірде кездесетін түрлі жағдаяттарды шешуге, өз ойын ашық айтуға,
пікірін, сезімін, көңіл күйін жеткізе білуге, өз мүмкіндігін жүзеге
асыруға, адами қарым-қатынас жасауға, денсаулығын сақтауға, жақсы
қасиеттерін ашуға қалыптасып, сонымен қатар, тәлімгерлерді достық
қарым қатынасқа, бір бірін сыйлауаға, қамқор болуға, бірлік пен
татулыққа баулуға үйренеді. Өзін өзі тану пәні мәні жағынан,
оқушылардың қабылдау, түйсіну, білім, білік дағдыларын іштей
тұтастырып, оларды еркін қолдана алуға үйретумен ерекшеленіп қана
қоймай, балаларды мейірімділікке, адамгершілікке, әдептілікке,
әдеби сөздік қорын молайтып, дүниетанымдарын
кеңейтеді.
Ғасырлар бойы ізгілік
қайырымдылық, адалдық қарым-қатынас, адамгершілік құндылықтар
сияқты қасиеттер халқымыздың ұлттық санасынан берік орын алған.
Қоғамдағы болып жатқан өзгерістерді осы аталған қасиеттермен
байланыстырып, жеткіншек ұрпақты тәрбиелеудің қайнар бастауы деп
қарастыруға болады. Яғни «тәрбиесіз қоғам, қоғамсыз тәрбие өмір
сүрмейді» деген заңдылыққа сүйене келе, өскелең ұрпақтың бойына
қоғам талабына сай адамгершілік құндылықтарды қалыптастыруды
мақсат еткен тәрбие ғана уақытпен үндесіп, қоғам мен тәрбиенің
өзара байланысын түзеді.
Өзін өзі тану пәні
жалпыадамзаттық құндылықтарға бастар жол. Адамда екі түрлі тәрбие
болады, біреуі – өзгелерден алатын тәрбиесі, екіншісі – өзіне-өзі
беретін тәрбиесі.