«Өзіңді таны» тақырыбында психологиялық тест түріндегі ойсергектер«Оң ба, сол ма?»Адам миының екі жарты шары әртүрлі әрекет атқарады. Адам мінезі мидың қай жарты шары жетекші болатындығына тәуелді деп есептейді ғалымдар. Төмендегі психологиялық тест мидың қай жағы басты қызмет атқаратындығын анықтап, мінездің кейбір ерекшеліктерін айқындау мүмкіншілігін береді.1.Бірнеше рет екі қолыңыздың саусақтарын айқастырып, біріктіріңіз.Байқағаныңыздай, бір қолдың бас бармағы үнемі жоғарғы қалып отырады. Егер сол қолдың бас бармағы үстінде болса, онда Сіз эмоционалды адамсыз, ал егерде оң қолдың саусағы жоғарыда болса, ол Сіздің миыңызда талдау (аналитикалық) сипаты басым екендігін білдіреді2.Қалам немесе қарандаш алыңыз.Бір нысана таңдап, соны екі көзіңізбен қалам немесе карандаштың ұшы арқылы көздеңіз. Енді көздеріңізді кезекпен жеке-жеке жұмыңыз.Егер нысана сол көзді қысқанда қатты ауытқитын болса, онда сол көзіңіз Сіздің жетекші көзіңіз екен.Бұл жәйт мінездің жұмсақ және көнгіштігін меңзейді екен. Ал егер оң көзіңізді жұмғанда нысана ауытқыса, жетекші көзіңіз оң болғандығы. Бұл дегеніңіз Сіздің мінездің қатқыл әрі бірбеткейлі екендігін көрсетеді.3. Екі қолыңызды кеуде тұсына айқастырыңыз. Егер жоғарыда оң қолыңыз тұрса, онда Сіз қарапайымдылық пен мейірімге жақынсыз, ал егер сол қол үстінде болса, онда Сіз мақтануды ұнатасыз.4. Қол шапалақтағанда оң қолыңыз «соғушы» болса, онда Сіздің мінезіңізде жігер басым, ал сол қол белсенді болса, онда Сіз шешім қабылдағанда көп толғанатын адамсыз.Енді осы төрт тест нәтижесін О (оң) және С (сол) әріптерімен көрсетіңіз. Төмендегі жауаптардан өз мінезіңіздің ерекшеліктерін тауып алыңыз.ОООО: Сізге тұрақтылық пен көп тараған пікірлерге құлақ түру тән. Сіз жанжалдасу, даудамай мен кикілжіңдерді ұнатпайсызОООС: Сіздің мінезіңіздің негізгі ерекшелігі-жігерсіздік.ООСО: Сізге жігерлілік, әзілқойлық және артистизм тән.Мінездің бұл түрі өте көпшіл болып есептелінеді.ООСС: Мінездің бұл түрі сирек кездеседі, ол алдыңғы түрге жақын, алайда оған қарағанда жұмсақтау.ОСОО:Мінездің бұл түрінде терең ой мен мінез жұмсақтығы ұштасады, оған жаңалыққа баяу үйрену мен сақтық тән.ОСОС:Мінездің сирек кездесетін әлсіз түрі. Ондай мінезді адамдар ықпалдарға бейім болып, көп жағдайда өздерін қорғай алмайды.СООО: Мұндай мінез жиі кездеседі.Оның негізгі ерекшелігі – эмоцияларға берілу, табандылықтың жетіспеушілігі. Сіз бөтен ықпалға бой алдырасыз және өмірдің әртүрлі жағдайларына оңай бейімделе аласыз.Адал достарыңыз көп, адамдармен тез тіл табысып кетесіз.СООС: Сізге жұмсақтық пен сенгіштік тән.Сіз өзіңізге ерекше ықылас жасағанды талап етесіз.ССОО: Сіздің мінезіңіз ашық әрі ақкөңіл. Сізге қарапайымдылық, қызығушылықтарыңыздың бір жақты болмауы, өзіңізге өзіңіз іштей есеп беру тән.ССОС: Сіздің мінезіңізде ақпейілділік, жұмсақтық және адамдарға сену басым. Бұл өте сирек кездесетін мінез түрі.СССО: Сіз сезімдерге беріліп кететін, пысық әрі жігерлі адамсыз. Алайда жиі жағдайды шиелендіре түсетін асығыс шешімдер қабылдайсыз. Сізге ішіңізде сенімді «тежеуіш» қалыптастырған жөн.СССС: Мінездің жаңалықтарға құмар түрі. Сіз ескі заттар мен жәйттерге жаңаша қарай аласыз. Сізге эмоцияларға берілу, менмендік, өзімшілдік тән.СОСО: Мінездің ең мықты түрі. Сізді бір нәрсеге иландыру мен сендіру қиын.Сізге өз көзқарасыңызды өзгерту қиынға соғады. Алайда Сіз өте пысық әрі жігерлісіз, өз мақсаттарыңызға жетуде табандысыз.СОСС: Алдыңғы түрге ұқсас мінез.Өз мақсаттарына жетудегі табандылық, өзінің әрекеттерін талдауға бейім болады.Алайда достар табу қиыншылық туғызады.ОССО: Сіздің мінезіңіз жайлы әрі жеңіл. Сіз жанжалдарды болдырмайсыз, саяхаттауды ұнатасыз.Достарды оңай табасыз.Алайда қызығушылықтарыңызды жиі өзгертіп отырасыз.ОССС: Сізге тұрақсыздық пен тәуелсіздік тән.Сіз сырт көзге жұмсақ көрінесіз, алайда күрделі мәселелерге Сіз талапшыл әрі табандысыз.(Бұл ойсергек Тадахико Нагао және Исаму Сайтоның «Кокология. Психологиялық ойындар» 2002 кітабынан алынды)
Күлмесқыз Оқушыларға ертегіден мынандай үзінді айтылады: «Баяғыда бір ханның қызы болыпты.Ол ешқашан да күлмейді екен. Сол себепті хан қызы Күлмес қыз атаныпты».Осыдан кейін оқушыларға «Неліктен ханның қызы ешқашан күлмеген деп ойлайсыңдар?» деген сұрақ қойылып, өз жауаптарын дәптерлеріне жазу тапсырылады.(20 секунд) Бірнеше оқушы жауаптарын оқиды. Енді оларға екінші сұрақ қойылады: «Күлмесқыздың күлуі үшін не жасау керек деп ойлайсыңдар?» Оқушылар тағы да өз жауаптарын дәптерлеріне жазады. (20 секунд), бірнеше оқушы жауаптарын оқиды.Осыдан кейін оларға бұл ойсергектің мәнін ашуға болады: «Бұл жазғандарыңыз Күлмесқыздың проблемасы емес, сіздер өз проблемаларыңызды жаздыңыздар!»
Мен қандаймын? Оқушылар 1-ден 10-ға дейінгі сандарды бір мезгілде екі қолымен жазуы керек: мәселен, оң қолымен де, сол қолымен де «1» санын, одан кейін «2» санын және әрі қарай жалғастырып.Жазу барысында қалай жазылғандығына (әдемі, нашар) назар аудармау керек.Содан кейін олар жазғандарының ішінен жазылуы бір-біріне ұқсас бір жұп санды таңдауы керек.Мұғалім енді оқушыларға олардың жеке бастарының қасиеттерін сипаттайтын мынандай тізімді оқып береді:-егер «1» сандары ұқсас келсе, онда бұл адамдар –эгоистер дегенді білдіреді;-«2» сандарының ұқсастығы бұл оқушылардың іскер адамдар, болашақ басшылар екендігін меңзейді;-егер «3» сандары ұқсас келсе, онда бұлар-бейбіт өмірді жақтайтын, әрқашан да бітімге келе білетін адамдар;-егер «4» сандары ұқсас келсе, онда бұл адамдар –өздері өз басына қиыншылық туғызып, оларды өздері жеңе білетін адамдар;-«5» сандарының ұқсастығы бұл оқушылардың ақылды екендігін көрсетеді;-егер «6» сандары ұқсас келсе, онда бұлар өз жынысының озық өкілдері: нағыз еркек немесе нағыз әйел;-егер «7» сандары ұқсас келсе, онда бұл адамдар жан-жақты дамыған;-егер «8» сандары ұқсас келсе, онда бұл адамдар қауіпті дегенді білдіреді;-«9» сандарының ұқсастығы бұл адамдарға сенім артуға болады дегенді білдіреді.Әрине, бұл жерде мұндай тестердің барлығы да әзілге негізделетіндігін ұмытпау керек.
Менің қасиеттерім қандай? Оқушыларға мына аң-жануарларды тігінен жазуды тапсыру қажет: қасқыр, ит, мысық, тышқан. Бірінші жолға осылардың ішінен ең ұнайтынын жазып, екінші және үшінші жолдарға азырақ ұнайтындарын келтіріп, төртінші жолға осылардың ішінен ең ұнамайтынын жазу керек.Осылайша тізімді тігінінен келтірген соң, әр аң-жануардың тұсына олардың қандай бір қасиетінің ұнайтындығын немесе ұнамайтындығын жазу тапсырылады.Мәселен:Мысық-жұмсақтық,Қасқыр-батылдық,Ит-адалдық,Тышқан-ұсақтық,Осыдан кейін оқушыларға бұл психологиялық тестің жауабы келтіріледі. Жоғарғы жолға жазған қасиет-өзімізге жетіспейтін қасиет.Біз оны өзіміздің тұла бойымызда арттыруға, жетілдіруге ұмтыламыз.Екінші жолға жазылған қасиет-өзімізде бар деп есептейтін қасиетіміз, біз өзімізді осылайша түсінеміз. Үшінші жолдағы қасиет басқа адамдардың бізді қалай қабылдайтындығымызды білдіреді, ел көзіне біз осылайша көрінеміз.Ал ең төменгі жолға жазылған қасиет біздің неден қашқақтайтындығымызды көрсетеді, біз тұла бойымызды бұл қасиеттен арылтуға ұмтыламыз.
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
22 Желтоқсан 2017
1390
2 рет жүктелген
