Мұғалімнің
сөзі:
- Ең әуелі біз ағашты күйдіріп өрнектеу аспабымен
танысайық. Ағашты күйдіріп өрнектеу аспабы құрылысы тұрғысынан:
1-негізі; 2-ток күшін үнемдеуші; 3-күйдіргіштің тұтқасы, 4-шиыршық
(спираль) немесе электрод; 5-ток күшіне жалғауға арналған ашалы
сымнан тұрады (оқулықтың 28-бетіндегі суретті
қараңыз).
-Ағашты күйдіріп өрнектеу электр бізбен жасалады. Ондай
біздер арнаулы дүкендерде сатылады. Тіпті оны қолдан жасап алуға
болады. Біздің бөлшектеріне 127В-тан 2В-қа дейін төмендетілетін
трансфор-матор кіреді. Тұтыну қуаты 20 Вт шамасында. Негізгі
жұмысты тұтқа ұшындағы металл электрод
атқарады.
Күйдіру жиектік, сызықшалы және нүктелік
әдістер деп үш топқа
бөлінеді:
Жиектік әдісте күйдіріліп жасалған өрнек
бұйым шетін қуалай жолақ немесе таспа түрінде орналасады. Жұмыс
қара-пайым электркүйдіргіш бізімен ағаш шетін айналдыра күйдіру
арқылы орындалады.
Күйдіргіш біз әр түрлі пішінді (иілген, түзу)
болуы мүмкін: мысалы, сегіз тәрізді, Z тәрізді немесе V әрпі
тәрізді. Осындай пішіндерді пайдалану арқылы өрнектер жасауға
болады. Көбіне дайын бұйым-дарды осылай
әшекейлейді
Сызықшалы әдісте сурет бетіне
электркүйдіргішпен жылдам қозғалыс-тар жасау арқылы сызықшалар
түсіреді (сызықшалар қаншалықты қысқа болса, түсі де қанық
болады).
Солғын түс беру үшін ағаш бетіне
электркүйдіргіштің бізін сәл ғана тигізіп
өтеді.
Негізінен, барлық күйдіру жұмыстары осы
әдіспен орындалады.
Күйдіріп өрнек салуға үшқатты немесе ағаштың
жұмсақ түрлері (жөке, терек және қандыағаш) пайдаланылады. Күйдіріп
өңдеген кезде пайдалану үшін суреттері бар арнаулы альбомдар, сызба
үлгілері қолданылады. Бастапқы кезде суреттері қиылатын
альбомдарды, кітап, журналдарды да пайдалануға болады. Суретті ағаш
бетіне дұрыс көшіру өте маңызды. Ол үшін таңдап алынған суретті
жылтыр қағазға немесе папирус қағазына көшіріп, көшірмесін көшіргі
қағазбен кіршіксіз тазаланған ағаштың бетіне түсіреді. Оюлары бір
нұсқадағы өрнектерді күйдіріп түсіргенде, қатты қағаздар мен
үшқаттан кесілген дайын үлгілер мен трафареттерді пайдалануға
болады. Оларды ұқыптап тазаланған ағаштың бетіне қойып, қарындашпен
сызып шығады.
Күйдіру әдісінде алғашқы
суреттерді нүкте-нүкте етіп күйдіріп байқау керек. Нүктелерді
үлкенді-кішілі, терең-саяз етіп күйдіріп, ағаштың ақ жерлерін
қарайған суреттерге айналдырып, бейнелейтін заттың көлемін анықтап
қолды үйретеміз. Күйдіріп сурет салатын ағаштың бір шетін
көтеріңкіреп, көз алдынан 30-25 см қашықтықта ұстаған жөн. Күйдіріп
өңделген ағашты бояуға немесе лактауға
болады.
Ағашты күйдіріп өрнектеу аспабымен жұмыс жасау кезіндегі
төмен-дегі қауіпсіздік
ережелерін сақтаған
абзал:
- жұмысқа кіріспес
бұрын күйдіргіш аспаптың барлық бөліктерінің жарамдылығын тексеріп
ал;
-желіге қосылған электркүйдіргішті қараусыз
қалдырма,өйткені қыздырылған қалам(штифт) оттың тұтануына себепті
болуы мүмкін;
-денеге,өткізгіш заттарға күйдіргіш аспаптың қаламын
тигізбе;
-күйдіргіш аспапты салқындату үшін желіден жиі
ажырат;
-жұмыс аяқталған соң күйдіргіш аспапты сөндіріп ,суытып
қой,содан соң жұмысыңды жинау
Сарамандық жұмыс
1. Ағаш
беттеріне суреттер салу көшірме қағаздарын пайдалану кезеңдерін
орындау.
2. Оқушыларға қарапайым күйдіру жұмыстарын орындатқызу.
3. Штифттер жасату. Оларды аспапқа
бекіту.
4.Ағаш
бетіне электркүйдіргіштің бізін сәл ғана тигізіп өтеді.
Негізінен, барлық күйдіру жұмыстары осы әдіспен
орындалады.
«Еркін
микрофон»
әдісі
-Пирография дегеніміз
не?
-Электркүйдіргіш аспабы қандай
бөліктерден тұрады?
-Ағашты күйдіріп өрнектеу
аспабымен жұмыс жасау кезінде қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау
керек?
- Күйдіруге жұмсақ жапырақты
қандай ағаштарды таңдаған жөн?
- Ағашқа суретті түсіру әдісі қандай?
- Штифті қалай дайындайды?
|