Тақырып: Инсулин мен эстрогеннің ағзаға әсері

Өмірлік жағдаят:

Ерлан – 8-сынып оқушысы. Соңғы уақытта ол тәтті тағамдарды көп жеп, тез шаршайтын болды. Ерланның анасы оны дәрігерге апарды, сонда оған қандағы қант деңгейінің жоғарылағаны анықталды. Дәрігер Ерланға дұрыс тамақтану және физикалық белсенділікті арттыру арқылы инсулин деңгейін реттеуді ұсынды.

Ал Айжан – Ерланның сыныптасы, жасөспірімдік кезеңде гормондардың әсерінен жиі көңіл-күй ауытқуларына ұшырап жүр. Дәрігер Айжанға оның ағзасында эстроген деңгейінің өзгеруі мүмкін екенін айтты. Ол дұрыс тамақтану мен стрессті азайту арқылы гормон тепе-теңдігін сақтауға кеңес берді.

Жағдайды түсіну үшін тапсырма:

Ерлан мен Айжанға гормон деңгейлерін реттеу үшін қандай әдеттерден бас тарту және қандай әрекеттерді енгізу қажет екенін анықтап, оларға кеңес беріңіз. Берілген тапсырмалар арқылы инсулин мен эстрогенге қандай факторлар әсер ететінін және олардың пайдасы мен зиянын ажыратып көріңіз.

Тапсырмалар:

1. Себеп-салдарды анықтау:

• Инсулин деңгейіне қандай факторлар әсер етеді? (Мысалы, тәтті тағамдарды шамадан тыс пайдалану, жаттығу, дұрыс тамақтану, стресстер, су ішу мөлшері).

• Эстроген деңгейіне қандай факторлар әсер етеді? (Мысалы, стресс, дұрыс тамақтану, ұйқының жеткіліксіздігі, дене салмағының ауытқуы).

• Ерлан мен Айжан өз гормон деңгейлерін жақсарту үшін не істеуі керек? Оларға қандай кеңес беруге болады?

2. Шешім қабылдау:

• Ерлан мен Айжан гормон деңгейлерін сақтау үшін күнделікті қандай әрекеттер жасауы тиіс? Әр ұсынысқа оның қалай пайда әкелетінін түсіндіріп көріңіз.

3. "Иә" және "Жоқ" жауаптарын таңдау:

Ерлан мен Айжанға қатысты төмендегі мәлімдемелерді оқып, олардың дұрыс немесе бұрыс екенін анықтаңыз.

4. Дұрыс және бұрыс факторларды топтастыру:

Ерлан мен Айжанға пайдалы және зиянды әдеттерді екі топқа бөліңіз.

Факторлар:

• Тәтті тағамдар

• Газды сусындар

• Күніне 8 сағат ұйықтау

• Жаттығулар

• Стрессті азайту

• Майлы тағамдар

Жауап үлгісі:

• Пайдалы факторлар: Күніне 8 сағат ұйықтау, жаттығулар, стрессті азайту.

• Зиянды факторлар: Тәтті тағамдар, газды сусындар, майлы тағамдар.

5. Сөйлемдер құрастыру:

Инсулин мен эстрогенге пайдалы немесе зиянды факторлар туралы сөйлемдер құрастырыңыз.

• Мысалы: «Жаттығулар инсулин сезімталдығын арттырады» немесе «Тәтті тағамдар мен газды сусындар инсулин деңгейін жоғарылатуы мүмкін».

• «Ұйқының жеткіліксіздігі эстроген деңгейін төмендетуі мүмкін» немесе «Стресс эстроген деңгейінің өзгеруіне ықпал етеді».

Дескрипторлар:

• Оқушы инсулин мен эстрогенге әсер ететін факторларды анықтайды және талдайды.

• Әр фактордың гормондарға пайдасы мен зиянын түсіндіреді.

• Мәлімдемелерді «Иә» және «Жоқ» жауаптарымен дұрыс сәйкестендіреді.

• Пайдалы және зиянды әдеттерді топтастырады.

• Өмірлік жағдаятқа байланысты дұрыс шешім қабылдауға кеңес береді.

Кері байланыс:

• Жауаптарыңыздан инсулин және эстроген деңгейіне әсер ететін факторларды нақты түсінетініңіз көрініп тұр.

• Әр мәлімдемеге дұрыс жауап бергеніңіз және факторларды топтастыруыңыз өте орынды.

• Келешекте өз денсаулығыңызды сақтау үшін осы білімді өмірде қолдануға тырысыңыз.

Бұл тапсырмалар оқушылардың инсулин және эстроген гормондарының ағзаға әсерін түсінуге, сонымен қатар, денсаулыққа пайдалы әдеттерді қалыптастыруға бағытталған функционалдық сауаттылықтарын арттыруға көмектеседі.