Алма мен қағаз аламыз. Алмадан қағазға көлеңке түседі.
Міне, қағаздағы фигура (көлеңке) – проекция, ал процестің өзі –
проекциялау. «Проекция»-латын сөзі, ол «алға лақтыру» деген
мағынаны білдіреді.
Проекциялаудыңтөрт түрі бар: орталық, параллель,
аксонометриялық және тікбұрыштап проекциялау. Егер нәрсенің
кескінін салуға көмектесетін проекциялаушы сәулелер бір нүктеден
шықса, мұндай проекция орталық
проекциялау деп аталады. Орталық
проекциялаудың қасиеттері:
-
нүктенің проекциясы нүкте
болады;
-
түзудің проекциясы түзу
болады;
-
фигуралардың өзара тиесілі проекциялау кезінде
бұзылмайды.
Практикада жиі қолданылатын орталық проекциялаудың түрінің
бірі параллель
проекциялау.
Егер проекциялаушы сәулелер өзара параллель
болса, параллель
проекциялау деп атайды. Параллель
проекциялаудың екі түрі бар: қиғашбұрыштап проекциялау және
тікбұрыштап проекциялау.
Проекциялаушы сәулелер проекция жазықтығына перпендикуляр
болса, проекциялауды тікбұрыштап
проекциялау дейді.
Оқушыларға тақтаға сызба құралдар арқылы түзудің, фигураның
және қисық сызықтың проекцияларын салу тәсілі түсіндіріліп,
көрсетіледі.
Параллель проекциялау кезінде қандай қасиеттер
сақталатындығына тоқталайық:
1-қасиет. Нүктенің
проекциясы да нүкте болады.
2-қасиет. Проекциялау
бағытына параллель емес түзудің проекциясы да түзу болады.
Проекциялау бағытына параллель түзу нүктеге
проекцияланады.
3-қасиет. Түзудің бойында
жатқан нүктенің проекциясы сол түзудің проекциясы бойында
жатады.
4-қасиет. Параллель түзулер
параллель түзулерге
проекцияланады.
5-қасиет. Параллель
түзулердің немесе бір түзудің бойынан алынған кесінділердің
қатынасы параллель проекциялау нәтижесінде
өзгермейді.
80-сурет
1.
Проекция дегеніміз
не?
2.Тік бұрыштап
проекциялау дегеніміз не?
Практикалық тапсырманы
бітіру.
|