2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Қарағай ағашы 6 сынып

Материал туралы қысқаша түсінік

Абдулмутлапова Асем Кунградбаевна

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

09 Маусым 2018

1339

0 рет жүктелген

Биология Барлық материалдар 6 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Күні:___________Пәні: БиологияСыныбы: 6Мұғалім: Сыгаева Арайлым ЖалелқызыТақырып: §40. Қарағай және оның тұқым арқылы көбеюіМақсаты:

Білімділік: Оқушыларға қарағай және оның көбеюін мысалға алып, қылқанжапырақтылар жөнінде толық мәлімет беру.

Дамытушылық: Оқушылардың интерактивті тақта арқылы видеоматериал, слайд,

көрсету арқылы ой өрісін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды табиғатты аялауға, қорғауға, Отан сүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақ типі: аралас сабақСабақ әдісі: баяндау, сұрақ – жауапКөрнекілігі: слайд, таратпа карталар, қарағайдың бүрлері, суреттерСабақтың құрылымы:

Ұйымдастыру кезеңі – 2.мин

Үй тапсырмасын тексеру – 15.мин

Жаңа сабақ – 20.мин

Бекіту – 5.мин

Үйге тапсырма беру – 2.мин

Бағалау – 1.мин

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру: Амандасу, түгендеуII. Үй тапсырмасы:

Тұқым мен спораның айырмашылығы қандай?

Тұқымды өсімдіктер қандай бөлімдерден тұрады?

Ашықтұқымды деген не?

Жабықтұқымды өсімдікке мысал келтір

Сүрек деген не?

Ашықтұқымды өсімдіктерді неге «қылқанжапырақтылар» деп атайды?

Сабағын қалай атаймыз?

Дің қандай бөлімдерден тұрады?

Қылқанжапырақты өсімдіктерді ата

«бірүйлі», «екіүйлі» дегенді қалай түсінеміз?

Кәдімгі аршаның ерекшелігін айтып бер. Неліктен оны «бүржидек» деп атайды?

III. Жаңа сабақ:Жер шарында 700-ге жуық қылқанжапырақты өсімдіктер бар, солардың 100-ге жуығы қарағай түрлерінің үлесіне тиеді екен. Кәдімгі қарағай – бірүйлі өсімдік. Бірүйлі деген не еді? Кәдімгі қарағай жарық сүйгіш өсімдік, тік өсетін діңінің биіктігі 20-40 метрге жетіп, тамыры тереңге кетеді. Орманда өскен қарағай түзу де сымбатты болады. Ашық, далалы алқапта өсетіндерінің діңі жуан, бойы сәл аласа болып келеді. – Неліктен? Құмда, тау беткейінде, тереӊге кететін кіндік тамырдан өзге жанама тамырлар шығады. Ұзын жанама тамырлардан ұсақ тамыршаларға тармақталады. Осы ұсақ тамыршаларда микориза (гр. «микос»-саңырауқұлақ, «риза»-тамыр) түзіледі. Қарағай тамырымен селбесу арқылы саңырауқұлақтар топырақтан органикалық затты сіңіруге көмектеседі. Селбесу деген не? Діңі: қабық, сүрек және нашар білінетін өзегінен тұрады. Қарағайдың діңінде шайыр көп мөлшерде болады. Қарағайдың бүршіктері, эфир майы және шайыры бронхит, өкпе ауруларына қарсы пайдаланылады. Қарағайдың бұтағында әртүрлі бүрлер болады. Бүрлер жас өркеннің ұшында орналасады. Көктемде үлкендігі 5мм-ден аспайтын қызғылт түсті аналық бүрлер және сары түсті аталық бүрлер өсіп шығады. Аналық бүр негізгі өзекше мен оған тығыз жанасқан қабыршақтан тұрады. Сыртқы қабыршағы – жабын, ішкісі – тұқымдық деп аталады. Екеуі бір-бірімен тұтасып кетеді. Тұқымдық қабыршақта 2 тұқымбүршік түзіледі. Аталық бүрлер жас өркеннің бойында тығыз топтаса орналасады. Аталық бүрлердің қабыршағының төменгі жағында тозаң түзілетін 2 тозаңқапшықтары бар. Ауаға толы тозаңдар өте жеңіл болғандықтан, желмен алысқа ұшып таралады. Аналық бүрдің тұқымбүршіктері ашық болып жетіледі. Желмен ұшып келген тозаңдар аналық бүрдің тұқымбүршігіне түскен кезде оның қабыршақтары жабылады. Жабылған қабыршақтардың сырты шайырмен желімделеді. Жұмыртқа жасушасы болмағандықтан тұқымбүршік бірден ұрықтана алмайды.

Жұмыртқажасуша деген не? ( аналық жыныс мүшесінде дамиын аналық жыныстық жасуша).

Аналық бүрдің көлемі ұлғайып жасыл түске ауысады. Тұқымбүршікте эндосперм – қоректендіруші ұлпа пайда болады. Сөйтіп онда жұмыртқажасушасы пайда болады, оған кемінде 1жыл уақыт кетеді. Аталық және аналық жасушалардың қосылуынан зигота түзіледі. Зиготадан ұрық дамиды. Ұрық эндосперм есебінен қоретенеді. Тұқым аналық бүрде түзіледі. Тұқым ұрықтан, эндоспермнен және тұқым қауызынан тұрады. Ағаш басындағы пісіп жетілген аналық бүр енді қоңыр түске ауысады. Бүрлің ұзындығы 4-6 см-ге жеткен кезде ол пісіп жетіліп, қабыршақтарын ашады. Ашылған қабыршақтардан тұқым анық көрінеді.Емдік қасиеті Қарағайдан жоғары сапалы ағаш сүрегі, қарамай, шайыр алуға болады. Қарағай – дәрілік ағаш, одан терпентин майы, скипидар, сірке суы; жас қылқанынан С витамині (концентрат), эфир майы алынады. Сондай - ақ құм тоқтатуда, әсемдік ретінде (елді мекенді көгалдандыруда) маңызы зор.Қазақстанда Қазақстанда 2 түрі: кәдімгі Қарағай (P. sіlvestrіs) және самырсын Қарағайы (P. sіbіrіca) бар. Бұлар республиканың солтүстік - шығыс, орталық бөліктеріндегі аралас ормандарда, басқа қылқан немесе жалпақ жапырақты ағаштар арасында өседі. IV. Бекіту:

Қарағай ашық далада және қалың орманда қалай өседі? (дәптерге жазу)

Тамыры қай типке жатады?

Микориза деген не?

VI. Бағалау:VII. Үйге тапсырма: §40. Қарағай және оның тұқым арқылы көбеюі, 96-суретті салу, канспект жазу.

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!