Қазақ даласы не себепті «Дешті Қыпшақ» деп аталды?

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

7.2A Х – XІІІ ғғ. Қазақстан территориясындағы мемлекеттер

Мектеп:Талдықорған қаласы,

№ 2орта мектеп

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Тарих және география пәндерінің мұғалімі Мажиратхан Гулдана

Сынып: 7

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Қазақ даласы не себепті «Дешті Қыпшақ» деп аталды?

Сабақ мақсаттары

7.3.1.3 X – XIII ғғ. мемлекеттерді білу және картаны қолдану арқылы

саяси үдерістерді түсіндіру;

7.3.2.4 қыпшақтардың Еуразия тарихындағы орнын анықтау

7.2.2.3 көшпелілердің әскери өнері жетістіктерін талдау

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

Барлығы: ҚыпшақтардыңЕуразия тарихындағы орнын анықтап, көрші елдерменқарым-қатынасын талдау, қыпшақтардың қазақ халқының ата-тегі екендігін дәлелдеу

Көпшілігі:ҚыпшақтардыңЕуразия тарихындағы орнын анықтап, көрші

елдермен қарым-қатынасын талдайды;

Кейбірі: Қыпшақтардың қазақ халқының ата тегі екендігіне қазіргі замандағы

жер аумағы, рулар, археологиялық және жазба деректерге сілтеме

жасап, дәлел келтіреді.

Бағалау критерийлері

Білу және түсінудағдысы:Жаңаұғымдардың кемінде 4-уінің мағыналарын біледі;

Қолдану дағдысы:Қыпшақ мемлекетіне қатысты ақпараттың кемінде 3-уін картадан көрсетеді;

Сыни ойлау мен талдау дағдысы:Қыпшақтардың қоғамдық-саяси жағдайының , шаруашылығының мен тұрмысының 3 ерекшелігін анықтайды;

Зерттеу дағдысы- Қыпшақтардың Шығыс Еуропа, Кіші Азия, Кавказ, Орта Азия елдерімен қарым-қатынасы туралы мәліметті мәтіннен алып, қыпшақтардың әскери және дипломатиялық өнері жоғары болғанын талдайды;

Рефлексия- Қыпшақтардың қазақ халқының ата тегі екендігіне қазіргі замандағыжер аумағы, рулар, археологиялық және жазба деректер негізінде

дәлел келтіреді

Тілдік мақсаттар

Қыпшақ мемлекетінің саяси жағдайы, оның этникалық құрылымы, әскери жетістіктері мен шаруашылығы туралы бейнематериалды тыңдайды, оқиды, әңгімелейді, жазады (оқылым, тыңдалым, жазылым дағдылары)

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Қыпшақтар даласы, половшылар, консолидация, дурут, йетиоба, тоқсоба, бөрілер

Диалог пен жазуға пайдалы сөздер тізбегі:

Қыпшақ хандығының этникалық құрылымы.... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Қыпшақ хандығының әкімшілік құрылымы.... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Қыпшақтардың шаруашылығы мен кәсібі... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Дешті Қыпшақтың Киев Русі/Хорезм/ Византия мемлекеттерімен қандай-қарым қатынасы... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Қорытындысында...... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Біздің тобымыздың ойынша...

Қыпшақтардың басты жетістіктері ...

Бірқатар факторлар ... ... ... ... ... ... қазақ халқының қалыптасуын баяулатты.

Құндылықтарды дарыту

-тұлғааралық қарым-қатынасты дамытуға және бағалауға мүмкіндік беретін жұптық және топтық жұмыстарды қолдану;

- жеке тұлғаның пікірін ескеру және әрбір ойдың құндылығын құрметтеу;

- өз ұлтын, халқын құрметтеу және мақтаныш сезімін қалыптастыру;

Пәнаралық

байланыстар

Дүниежүзі тарихы, қазақ әдебиеті, география пәндері

АКТ қолдану дағдылары

• презентациямен және интернет материалдарымен жұмыс барысында, қажетті ақпаратты мұқият тыңдау,іздеу, табу, сұрыптау, анықтау, салыстыру дағдыларын дамыту;

• интерактивті тақтамен жұмыс істеу дағдыларын жетілдіру

Бастапқы білім

• Қазақстан территориясындағы ерте орта ғасырлық мемлекеттердің этникалық құрамын, миграция бағыттарын және қазақ халқының қалыптаса бастау үрдісіне моңғол шапқыншылығың кедергі келтіргенін түсінеді. Моңғол империясының ыдырауы нәтижесінде құрылған мемлекеттердің саяси картасы мен этникалық құрамын біледі.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

- Сынып жаңа тақырыптың «Халық», «Алаш», «Жүз», «Қазақ» негізгі ұғымдары жазылған карточкалармен 4 топқа бөлінеді.

Б. ОЙ ШАҚЫРУ. ТАҚЫРЫПҚА ШЫҒУ

- Қола дәуірінен бүгінгі заманымызға дейінгі Қазақстан көрінісі бейнеленген слайдты көрсете отырып, оқушыларға сұрақтар қою:

1.Суреттен не байқап тұрсыздар?

2. Екі суреттің бір-бірімен қандай байланысы бар?

3. Суреттен қандай ақпарат аламыз?

4. Екі суреттің бір-бірімен тарихи сабақтастығы неде деп ойлайсыздар?

- Осы қойылған сұрақтар арқылы жаңа тақырыпқа шығу және сабақтың мақсаттары мен бағалау критерийлерімен таныстыру.

- Осыдан кейін сыныпқа өздерінің топ аттарының мәні мен мағынасын таныстыру тапсырылады. Оқушылар алдыңғы сабақтарда алған білімдерін қолданады. Әр топ өз топтарын таныстырып отырғанда, тақтадан дұрыс балама жауаптары бар слайдты шығарып отыру керек, бұл оқушыларға алдыңғы білімдерін естеріне түсіріп, қайта жаңғыртуларына көмектеседі.

1-топ: Халық – қандай да бір аумақта тұрақты дамыған адамдар жиынтығы.

2-топ: Алаш – орта ғасырлық және одан ерте кезеңдегі деректерде қазақтың өз алдына ел болып хандық құрғанға дейінгі ежелгі тайпаларының ортақ атауы.

3-топ: Қазақ –Қазақстан Республикасы жергілікті халқының атауы.

4-топ: Жүз – қазақ халқының үш рулық-тайпалық бірлестіктерінің ортақ атауы.

1-тапсырма. Сөйлемді тиісті ұғымдармен толықтырып аяқтаңыз:

(қалыптастырушы бағалау)

1. Қазақ халқының ата-бабалары _____ .

2. Казақ халқының ата-бабалары сақтардың тілі ____ , бет келбеті ____ , _____ тайпаларына ұқсас болған.

3. Кейін ____ нәсілге айнала бастаған.

4. Б.з.б. І мыңжылдықтың ортасынан бастап тілдес тайпалар мекендеген.

5. VІ-ХІ ғғ. _____, _____ және ____ Түрік қағанаттары, ____ қағанаты және т.б. түрік мемлекеттері құрыла бастады.

6. ХІ – ХІІ ғғ. Ертістен Еділге дейінгі жерді мекендеген түрік тайпалары өздерін _____ деп атаған.

7. XIII ғ. басында Дешті Қыпшақта басталған қазақ халқының қалыптасу процесін бұзған ______.

8. Қазақ халқының қалыптасу процесі ______ ғғ. аяқталды.

Т/Ж. Бұл тапсырма СББР интерактивті материалын (немесе мәтінін оқытып)

(http://e-history.kz/kz/scorm/course/148) мұқият тыңдағаннан кейін орындалады.

- Оқушылар ресурстың 1-бөлімін тыңдағаннан кейін, тапсырманы таратпа материалға немесе дәптерлеріне орындаулары қажет. Тапсырманы орындап біткеннен кейін, бір-бірін бағалату үшін, дұрыс жауаптары бар бағалау парағын тарату немесе тақтадан көрсету. Бұл тапсырма оқушылардың тілдік дағдыларын ғана емес, танымдық ойлаудың қарапайым дағдысын қалыптастыруға да көмектеседі.

М. Соңында мұғалім өз тұжырымдарымен қорытынды жасап, бекітіп отырады.

- слайдтар;

- үлестірмелі материалдар

Түрлі түсті қағаз, фломастер, стикерлер

http://e-history.kz/kz/scorm/course/148)

Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы. Қазақ шежіресі /Дайындаған С.Дәүітов. – Алматы: Жалын, 1993.

Халид К. Тауарих хамса (Бес тарих) /ауд. Б.Төтенаев, А.Жолдасов. – Алматы: Қазақстан, 1992.

Сабақтың ортасы

ТАЛДАУ

(саралап оқытуға арналған тапсырма түрлері )

Т. 2-тапсырма. СББР материалының №23, 2-бөлімі (немесе мәтінін) бойынша орындалады. Қазақ халқының қалыптасуы ресурсын тыңдағаннан кейін топтар өздеріне берілген жеке тапсырмаларды орындайды.Бұл деңгейлік тапсырмалар оқушылардың сөйлеу қабілетін және топтық жұмыс дағдыларын білім мен түсініктерін, басқа да тілдік дағдыларынқалыптастыруға көмектеседі. Соңында бір-бірін дұрыс жауаптарымен бағалайды.

1-топ. Тарихи мәтін құрастыру

2-топ. Сұрақтарға жауап беріу

1. "Қазақ» сөзі кездескен сөздік қалай аталады?

2. “Қазақ” сөзі кездесетін сөздік қай жылы жазылған?

3. Бұл сөздік қай мемлекетте жазылған ?

4. Бұл сөздікте “қазақ” сөзі қандай мағына береді?

5. «Қазақ» атауы көне түрік тілінде қандай мағына білдіреді?

6. Қазақ хандығының негізін салған сұлтандар ?

7. Қазақ халқының құрамына кірген тайпалар?

3-топ. Суреттермен хабарлама дайындау

4-топ. Мәтіндегі қателерді табу

- "Қазақ" термині туралы ғалымдар арасында бір ғана пікір бар. Бір деректерде "қазақ" атауы туралы "Қазақ» сөзі тұңғыш рет 1242 жылы жазылған араб-француз сөздігінде кездеседі. Бұл сөздікте «қазақ» ұғымы, «сарбаз», «жауынгер» деген мағынада түсіндіріледі.

«Қазақ» атауы көне түрік тілінде «малшылар» деген мағынаны білдіреді.

   Өзбек пен Берке сұлтандар қазақ халқының қалыптасуына, Қазақ хандығының құрылуының негізін салды. Жәнібек пен Керей хан тұсында олардың қоластындағы барлық халық «өзбек» деп атала бастады. Біртіндеп «түрік» атауы, Қазақстан аумағын мекендеген, сыртқы бет-әлпеті, тілі, мәдениеті ұқсас адамдардың  біртұтас біріккен тобын қалыптастырды.

    Қазақ халқының құрамына арғын, найман, дулат, барлас, үйсін, қаңлы, қыпшақ, алшын, монғол, қоңырат, уақ, боржігін, жалайыр, табын, адай және башқұрт басқа да тайпалар кірді. Бұл тайпалардың ортақ тілі – татар тілі болды. Нәсілдік белгілері – монғолоидтық.

ЗЕРТТЕУ. ТАЛДАУ

Т. 3-тапсырма.Қазақ халқы этногенезінің (шығу тегі) қалыптасу кезеңдерін талдау. (қалыптастырушы бағалау)

1. Территорияны анықтау

2. Территорияда бір немесе бірнеше этностардың өмір сүруі

3. Белгілі бір этностың пайда болуы туралы аңыз-дастандардың орын алуы

4. Этностың күшейе бастауы

5. Этностың шарықтау кезеңі

6. Этнос дамуының бәсеңдеуі

7. Тұрақтылық

-Бұл тапсырмада қазақ халқы этногенезінің (шығу тегі) қалыптасу кезеңдері талданады. Оқушыларға кез-келген этностың қалыптасуы мыңдаған жылдарға созылатынын, шарықтау мен құлдырау кезеңдерін өткеретінін және қазақ халқы да осы өмірлік циклдан өткенін айтып кетіңіз. Осы түсінікті қалыптастырғаннан кейін, оқушыларға мәтін мен кестені таратыңыз. Мәтінді сынып деңгейіне қарай, қысқартып беріңіз. Соңында топтар өз жұмыс нәтижелерін басқа топтардың жұмыстарымен салыстырып, айырмашылықтарын талдайды.

Т.4-тапсырма. Қазақ тайпаларының бір “халық” болып қалыптасуын дәлелдеу

(қалыптастырушы бағалау)

- Сыныпқа сұрақ қойыңыз:халық болып қалыптасудың белгілері қандай ?

М. Халықтың халық болып қалыптасуы үшін қажетті бірнеше шарт бар екенін атап өтіңіз:

• халықтың өзіне тән мәдениетінің қалыптасуы;

• халық мекендеген аумағының қалыптасуы;

• өзін бір халықтың өкілі санайтын елдік, халықтық сананың орнығуы;

• 578тг - Сатып алу
  Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

  Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру
  Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

  Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

  Материал жариялау Сертификатты жүктеу

  
  Ресми байқаулар тізімі

  Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

  Тізімді көру
  Материал іздеу

  Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

  Барлығы 663 959 материал жиналған

  Пән

  Бағыт

  Сынып

  Іздеу
  Ұқсас материалдар

  Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

  Сертификатталған тренер жасаған

  01.01.2023

  17 863

  13 694

  ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

  Барлық пәндер

  Барлық материалдар

  Барлық сыныптар

  Жаңартылған бағдарлама пәні бойынша барлық материалдарды көру

  Іс-шаралар кестесі

  Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары
  Сайт Peaksoft веб-студиясында жасалған - Peaksoft.kz