Қазақ тілі мен әдебиеті Т2 БЖБ ТЖБ жинақ 6-сынып

ЖАМБЫЛ ОБЛЫСЫ ӘКІМДІГІ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫНЫҢ

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАБИНЕТІ

6-СЫНЫП

Қазақ тілі мен әдебиеті

(оқыту қазақ тілінде емес)

Жиынтық бағалау тапсырмаларының жинағы

Т АРАЗ 2020

Баспаға Жамбыл облысы әкімдігінің білім басқармасы оқу-әдістемелік кабинетінің Әдістемелік кеңесінің шешімімен ұсынылған(хаттама №5, «24 » желтоқсан 2019 ж.)

Пікір жазғандар:

К.М.Қарымбаева – М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінің «Филология және журналистика» кафедрасының меңгерушісі, ф.ғ.к., доцент. Л.Т.Мақұлова – Тараз мемлекеттік педагогикалық университетінің «Қазақ тілі мен әдебиеті» кафедрасының доценті, ф.ғ.к., деңгейлік курстарды оқыту тренері.

Редакция алқасы:

Ш.А.Усерова – Жамбыл облысы білім басқармасы оқу – әдістемелік кабинетінің басшысы, төрайым; Б.Х. Тажибаев – облыстық оқу – әдістемелік кабинеті басшысының орынбасары; төрайымның орынбасары; А.К.Абашова – Тараз қаласы №25 орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығының штаттан тыс тренері, сарапшы; Ш.М.Жамалбекова - облыстық оқу - әдістемелік кабинетінің «Білім үдерісін ақпараттық-әдістемелік қамтамасыз ету» бөлімінің жетекшісі, редактор; А.Нұрмолдаева – облыстық оқу-әдістемелік кабинетінің әдіскері, техникалық корректор.

Ш.С. Нұраханова, Б. Қ. Абдижанова, Г.С. Омарова – «Жиынтық бағалау тапсырмаларының жинағы» 6-сынып «Қазақ тілі мен әдебиеті» - Тараз, 2020, – 124 бет.

Білім алушылардың бөлім, ортақ тақырып және тоқсан бойынша жоспарланған мақсаттарды меңгеру деңгейін тексеруге мүмкіндік береді. Тапсырмалар тыңдалым мен айтылым, оқылым, жазылым дағдыларын қалыптастырып, өмірдегі жағдаяттарға өз көзқарасын білдіре алуына негіз болады.

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен 6-сыныпқа арналған жиынтық бағалау тапсырмаларының жинағы жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне, әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне арналған.

© Жамбыл облысы әкімдігі білім

басқармасының оқу-әдістемелік кабинеті

Тараз қ. 2020

КІРІСПЕ

Жинақ «Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына», «Оқу бағдарламасына», «Оқу жоспарына», «Негізгі орта және жалпы орта білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулыққа», «Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағына», «Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстарға», Қазақстан Республикасының «Білім туралы Заңы (24.11.2015 жылы берілген өзгерістер мен толықтыруларымен), Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген «Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартты», «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы №500 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 25 ақпандағы №61 бұйрығымен бекітілген бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарлары, «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы №393 бұйрығымен бекітілген жалпы білім беретін пәндердің үлгілік оқу бағдарламаларына негізделіп дайындалған.

«Жиынтық бағалау тапсырмаларының жинағы» мұғалімге 6-сынып білім алушыларына «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Жинақ 6-сынып «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәні бойынша ұзақ мерзімді оқу бағдарламасы негізінде дайындалған. Жиынтық бағалау тапсырмаларының мақсаты – жаңартылған білім беру мазмұны аясында білім алушылардың білімін түрлі жағдайларда қолдануға бағытталған.

Жинақтағы тапсырмалар білім алушыларға алған білімдерін пысықтау, жинақтау, мақсатында өз бетінше шыңдаған білімін тексеруге, сонымен бірге, грамматикалық қателіктерді жібермеуін меңгертеді.

Бөлім бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім алушылардың тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларды анықтауға бағытталған. Әр бөлім және тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары білім алушылардың функционалдық сауаттылығының артуына басым бағыт береді. Тоқсандық жиынтық бағалау оқу жоспарындағы тоқсан ішіндегі меңгеруге тиісті оқу мақсаттарына жету деңгейін тексереді.

Жинақтағы материалдар өтілген тақырыптарға мазмұны сәйкес іріктеліп, білім алушылардың жас ерекшеліктеріне сай жасалған.

Жинақта бөлім бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Дескрипторлары мен баллдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.

Жинақты дайындау барысында ресми интернет сайттағы қолжетімді ресурстар (суреттер, график, диаграмма, сызба, иллюстрациялар, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды. Ресурстық материалдар білім алушыларға қосымша көмек көрсету мақсатында пайдаланылды.

МАЗМҰНЫ

1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар................................5

1.«Отан отбасынан басталады» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ....................... 5

2.«Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі», «Таулар сыры» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау ........................................................................................ 11

2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар ..............................19

1.«Астана – мәдениет пен өнер ордасы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ........................................................................................................................................ 19

2. «Қазақстан қорықтары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............................... 27

3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар................................33

1.«Болашақ мамандықтары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау .........................33

2.«Қазақстан және Ұлы Жібек жолы», «Жер байлығына аяулы көзқарас», «Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы» бөлімі бойыншажиынтық бағалау .......................................................................................................................... 40

4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар...............................46

1.«Абайды оқы, таңырқа!» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ............................. 46

2.«Қазақ ұлттық қолөнері», «Саяхат және туризм» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау .......................................................................................................................... 52

1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар................................58

2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар................................72

3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар...............................90

4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар..............................105

Қорытынды ..................................................................................................................122

Пайдаланған әдебиет ..................................................................................................124

І ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА

АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР

«Отан отбасынан басталады» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

І нұсқа

Оқу мақсаты: 6.1.5.1 Тірек сөздер,жетекші сұрақтар, мәтін

тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау;

6.2.6.1 тірек сөздерге сүйеніп,суреттердің желісі

бойынша әңгіме құрастыру.

Бағалау критерийі: Білім алушы

Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін

тақырыбы арқылы анықтайды;

тірек сөздер мен суреттердің көмегімен әңгіме

құрастырады.

Ойлау дағдыларының Білу, түсіну

деңгейі: қолдану

Орындау уақыты: 15-20 минут

1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдап шығыңыз. Мәтін бойынша сұрақтарға өз сөзіңізбен жауап беріңіз, негізгі ойды анықтаңыз.

Баяғыда бір үлкен отбасы өмір сүріпті. Отбасындағы адамдар саны өте көп екен, бір қауым ел болып, бірге тұрыпты. Ол отбасы ерекше екен, отбасының өзара келісімі де, татулықта өмір сүруі де елді таң қалдырады.

Бұл отбасы жайлы патшаның құлағына да жетеді. Патша естігенінің ақ-қарасын анықтау үшін ауылға келеді. Ауыл – тап-таза, барлығы да жеткілікті, тыныштық пен береке қонған. Патшаның көңілі толып ерекше бір шаттыққа бөленеді. Сыйластығы жарасқан бақытты отбасында қариялардың орны төрде, уайым-қайғысыз, балалары бақытты, мәз-мейрам екен. Бұған патша таң-тамаша болады. Отбасының қалайша бақытты, тату-тәтті өмір сүруінің мәнісін білгісі келеді.

Ол ауыл ақсақалына келіп, отбасындағы татулық пен бірлікке қалай жеткендерін айтуын өтінеді.

Қарт үнсіз ғана жүз рет сүйіспеншілік, жүз рет кешірім, жүз рет бірлік деп қағазға мұқият жазып шығады.

Үш сөзді оқыған патша таң қалып:

- Осы-ақ па?

- Иә,-деді ақсақал.

- Барлық жақсы отбасылары тек осы қасиеттерден құралады, - деді де, сәл ойланып және шыдамдылық деген сөзді қосып қойды. (145сөз)

https://bilimsite.kz/ozin-ozi-tanu/9565-otbasy-zharastygy.html

Сұрақ	Жауап	Негізгі ой
Баяғыда қандай отбасы өмір сүріпті?
Бұл отбасын көрген патша неге таң-тамаша болады?
Ауыл ақсақалы патшаға себебін қалай түсіндірді?

2-тапсырма. Берілген сурет пен тірек сөздердің көмегімен «Отан отбасынан басталады» тақырыбына шағын әңгіме жазыңыз.

Тірек сөздер: Тәрбие, шағын, мемлекет, бесіктен, қымбат, тату, сүйемін, қолдайды, қорғайды, бақыт.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар мәтін тақырыбы арқылы анықтайды.	1	Сұрақтарға өз сөзімен жауап береді 1 сұрақ 1сұрақ 1 сұрақ Негізгі ойды анықтайды.	1 1 1 1
Тірек сөздер мен суреттердің көмегімен әңгіме құрастырады.	2	Әңгіме құрастыруда суреттер мен тірек сөздерді пайдаланады.	3
Барлығы			7

«Отан отбасынан басталады» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты

ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні ______________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтайды	Н егізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтауда қиналады	Н егізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтауда қателіктер жібереді	Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтай алады
Тірек сөздер мен суреттердің көмегімен әңгіме құрастырады	С уреттер мен тірек сөздердің көмегімен әңгіме құрауда қиналады.	С уреттер мен тірек сөздердің көмегімен әңгіме құрауда қателіктер жібереді.	С уреттер мен тірек сөздердің көмегімен әңгіме құрастырады

«Отан отбасынан басталады» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты:	6.1.5.1 Тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау; 6.2.6.1 тірек сөздерге сүйеніп, суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру.
Бағалау критерийі:
	Білім алушы Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтайды; тірек сөздер мен суреттердің көмегімен әңгіме құрастырады.
Ойлау дағдыларының деңгейі:	Білу, түсіну қолдану
Орындау уақыты:	15-20 минут

Тапсырма

1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдап шығыңыз. Мәтін бойынша сұрақтарға өз сөзіңізбен жауап беріңіз, негізгі ойды анықтаңыз.

Әрбір отбасы – шағын мемлекет. Оның басшысы отбасының қамқоршысы мен тіреуі – әке. Әке отбасына қатысты бар мәселелерді шешіп, өз отбасының намысын қорғау жолында бар күш-жігерін салады. Сондай-ақ, отбасы мүшелерінің де өзіндік атқаратын міндеттері бар. Баршамыздың осы ұядан ұшып шығатынымыз шындық. Онда ертеңгі елдің тұтқасын ұстайтын азамат тәрбиеленеді.

Ата-ана және отбасы мүшелері жас нәресте дүниеге келген күннен бастап, оның өміріне қамқорлық жасап, болашағын жоспарлайды және саналы азамат болып өсуі үшін қажет жағдай жасайды. Отбасының ең негізгі қызметі ұрпақ жалғастыру болса, екінші кезекте сол ұрпағына дұрыс тәрбие беру қызметі тұрады. Отбасындағы ата-ана – баланың өмірлік ұстазы және тәрбиешісі. Баланың болашағы, білімі, мәдениеті отбасындағы ата-ананың сіңірген еңбегіне, тәлім-тәрбиесіне байланысты. Сол сияқты Отанды қорғау да әр азаматтың азаматтық парызы. (114 сөз)testent.ru/publ/studenty/kazak_..

Сұрақ	Жауап	Негізгі ой
Әкенің отбасындағы рөлі?
Отбасы мүшелерінің атқаратын міндеттерін ата?
Отбасының негізгі міндеті қандай?

2-тапсырма. Берілген сурет пен тірек сөздердің көмегімен «Отан отбасынан басталады» тақырыбына шағын әңгіме жазыңыз.

Тірек сөздер: Отбасы, ұрпақ тәрбиесі, қамқоршы, тіреу, бірлік, үлкенді сыйлау, дастархан, тәрбиешісі, ұрпақ жалғастығы.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар мәтін тақырыбы арқылы анықтайды	1	Сұрақтарға өз сөзімен жауап береді; 1 сұрақ 1сұрақ 1 сұрақ Негізгі ойды анықтайды.	1 1 1 1
Тірек сөздер мен суреттердің көмегімен әңгіме құрастырады.	2	Әңгіме құрастыруда суреттер мен тірек сөздерді пайдаланады.	3
Барлығы			7

«Отан отбасынан басталады» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты

ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні _________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтайды	Н егізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтауда қиналады	Н егізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтауда қателіктер жібереді	Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтай алады
Тірек сөздер мен суреттердің көмегімен әңгіме құрастырады	С уреттер мен тірек сөздердің көмегімен әңгіме құрауда қиналады	С уреттер мен тірек сөздердің көмегімен әңгіме құрауда қателіктер жібереді	С уреттер мен тірек сөздердің көмегімен әңгіме құрастырады

«Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі», «Таулар сыры»

бөлімі бойынша жиынтық бағалау

І нұсқа

Оқу мақсаты: 6.3.4.1 Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық

құрылымына сүйене отырып, түрлерін

салыстыру;

6.4.3.1 жазба жұмыстарында теңеу, эпитет

сөздерін қолданып жазу;

6.5.1.2 лексикалық мағынасы жағынан заттың

сипатын, көлемін, салмағын, аумағын,

білдіретін сын есімдерді ажырата білу,

жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдана білу.

Бағалау критерийі: Білім алушы

Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық

құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстырады;

жазба жұмыстарында теңеу, эпитетті

қолданады;

сын есімдерді мағыналық жағынан

ажыратады.

Ойлау дағдыларының

деңгейі: Қолдану

Орындау уақыты: 15-20 минут

1-тапсырма. Мәтіндерді мұқият оқыңыз. Екі мәтіннің стилін, жанрын, тақырыбын салыстырыңыз.

1-мәтін

Біздің ауыл тамаша!

Көз тоймайды қараса....

Ағып жатыр өзені,

Жағасына өскен көп қамыстар аласа.

Әйтеке би атамыздың,

Есімімен аталған.

Қаздай болып тізіліп,

Әдемі үйлер салынған.

Мешітте бар ауылда,

Саябақ бар тағы да,

Өзге ауылға бара қалсам,

Тез қайтамын ауылымды сағына. https://bilimsite.kz/okushi/4514-bizdin-auyl.html

2-мәтін

Бәтеңке, Шұжық, Балқаймақ,

Дүкенде тұрыс ұрысты,

Бәтеңке шықты айғайлап:

Айту керек дұрысты!

... Білмейсіңдер өмірге

Кім пайдалы, кім мықты,

Кәне, екеуің жеңіл де,

Мойындаңдар шындықты.

... Таласты олар ұзақ түн,

...Кетті айтыс ұзап тым

Бірін-бірі мінеді,

Керкілдесті, керісті.

Жүгінетін біреуді,

Табалық деп, келісті. Әнуарбек Дүйсенби

Тақырыбы
1-мәтін	2-мәтін
Стилі
Жанры

2-тапсырма. Мәтіндерден сын есімдерді тауып, мағынасына қарай жіктеп жазыңыз.

Сын есім_______________________________________________________________

Сипатты білдіретін сын есімдер
Көлемін білдіретін сын есімдер
Аумағын білдіретін сын есімдер

3-тапсырма. «Қазақстан таулары» тақырыбында теңеу мен эпитетті қолданып,

50-60 сөзден тұратын шағын мәтін жазыңыз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	№ тап-сырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстырады	1	Мәтіндердің тақырыбын анықтайды;	1
		стилін анықтайды;	1
		жанрын анықтайды.	1
Сын есімдерді мағыналық жағынан ажыратады	2	Мәтіндерден сын есімдерді табады;	1
		мағынасына қарай жіктейді.	1
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитетті қолданады	3	Тақырып бойынша мәтін жазады;	1
		теңеу сөздерді пайдаланады;	1
		эпитеттерді қолданады.	1
Барлығы			8

«Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі», «Таулар сыры»бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні _____________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстырады	Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстыруда қиналады	Мәтіндердің тақырыбына, мазмұнына сүйеніп, түрін салыстыруда қателеседі	М әтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп түрін салыстырады
Сын есімдерді жазбаша, ауызша жұмыста қолданады	М әтіндерден сын есімдерді табуда қателеседі	М әтіннен сын есімдерді табады, кесте бойынша талдауда қателеседі	Сын есімдерді тауып, сызба бойынша дұрыс талдайды
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитетті Қолданады	М әтін жазуда теңеу, эпитеттерді жазып қолдана алмайды	М әтін жазғанда теңеу, эпитетті орынды қолдануда қателеседі	Ж азба жұмыстарында теңеу, эпитетті дұрыс қолданады

«Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі», «Таулар сыры» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты: 6.3.4.1 Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық

құрылымына сүйене отырып, түрлерін

салыстыру;

6.4.3.1 жазба жұмыстарында теңеу, эпитет

сөздерін қолданып жазу;

6.5.1.2 лексикалық мағынасы жағынан заттың

сипатын, көлемін, салмағын, аумағын,

білдіретін сын есімдерді ажырата білу.

Бағалау критерий: Білім алушы

Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылы

мына сүйеніп, түрлерін салыстырады;

жазба жұмыстарында теңеу, эпитетті

қолданады;

сын есімдерді мағынасы жағынан ажырата

біледі.

Ойлау дағдыларының

деңгейі: Қолдану

Орындау уақыты: 15-20 минут

1-тапсырма. Мәтіндерді мұқият оқыңыз. Екі мәтіннің стилін, жанрын, тақырыбын салыстырыңыз.

1-мәтін

Қала – бұл ірі елді мекен. Бұл дамыған шаруашылық, экономика, мәдениет пен әкімшілік басқару орталығы. Қаладағы адамдар өнеркәсіп өндірісі нысандарында: зауыттар мен фабрикаларда жұмыс істейді. Ғылыммен, біліммен,

спортпен айналысады. Қалада көптеген мәдениет орындары – театрлар, мұражайлар, концерт залдары көп. Қала ауыл тұрғындарын көлік түрлерімен, тұтыну тауарларымен, тұрмыстық техникамен, киіммен қамтамасыз етеді. Ертеде адамдар соғыс уақытында жаудан қорғану үшін жасалған, қоршаумен қоршалған бекіністі қала деп атаған. (63 сөз)

2-мәтін

Ауыл – шағын елді мекен. Ауыл тұрғындары негізінен ауыл шаруашылығымен айналысады. Қазақстанда ауыл шаруашылығына басты назар аударылады. Біздің ел әлемдік астық экспорттаушылар ондығына кіреді және ұн экспорты бойынша озық елдердің бірі болып табылады. Солтүстіктегі егіс алқаптарының 70%-ында астық және техникалық дақылдары – бидай, арпа, тары өсіріледі. Еліміздің оңтүстігінде күріш, мақта, темекі өсіреді. Қазақстан бау-бақша өсімдіктерімен танымал. Мал шаруашылығы ауыл шаруашылығының озық саласы болып табылады.Ауылда өсімдік түрлерін өсіреді, үй жануарларын асырайды. Алынған өнімдерді дүкендерге жеткізеді. Ауылда ферма, егістік, бау-бақша бар. (79 сөз)

Тақырыбы
1-мәтін	2-мәтін
Стилі
Жанры

2-тапсырма. Мәтіндерден сын есімдерді тауып, мағынасына қарай жіктеп жазыңыз.

Сын есім_______________________________________________________________

Сипатты білдіретін сын есімдер
Көлемін білдіретін сын есімдер
Аумағын білдіретін сын есімдер

3-тапсырма. «Қазақстан таулары» тақырыбында теңеу мен эпитетті қолданып,

50-60 сөзден тұратын шағын мәтін жазыңыз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	№ тап-сырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстырады	1	Мәтіндердің тақырыбын анықтайды;	1
		стилін анықтайды;	1
		жанрын анықтайды.	1
Сын есімдерді мағыналық жағынан ажыратады	2	Мәтіндерден сын есімдерді табады;	1
		мағынасына қарай жіктейді.	1
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитетті қолданады	3	Тақырып бойынша мәтін жазады;	1
		теңеу сөздерді пайдаланады;	1
		эпитеттерді қолданады.	1
Барлығы			8

«Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі», «Таулар сыры»бөлімдері бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні _____________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстырады	Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстыруда қиналады	Мәтіндердің тақырыбына, мазмұнына сүйеніп, түрін салыстыруда қателеседі	М әтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп түрін салыстырады
Сын есімдерді жазбаша, ауызша жұмыста қолданады	М әтіндерден сын есімдерді табуда қателеседі	М әтіннен сын есімдерді табады, кесте бойынша талдауда қателеседі	Сын есімдерді тауып, сызба бойынша дұрыс талдайды
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитетті қолданады	М әтін жазуда теңеу, эпитеттерді жазып қолдана алмайды	М әтін жазғанда теңеу, эпитетті орынды қолдануда қателеседі	Ж азба жұмыстарында теңеу, эпитетті дұрыс қолданады

ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға

арналған тапсырмалар

«Астана – мәдениет пен өнер ордасы», «Қуат көзін үнемдей білеміз бе?» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау

І нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.3.1 Орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.4.5.1 жазба жұмыстарында сөзге қосымша жалғауда үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; 6.5.1.5 етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану.
Бағалау критерийі:	Білім алушы Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтайды; жазба жұмысында орфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады; жазба жұмыстарында етістіктің шақтарын (нақ осы шақта) дұрыс қолданады.
Ойлау дағдысының деңгейі:	Білу және түсіну Қолдану
Орындау уақыты:	15-20 минут

1-тапсырма.

Өлеңді мұқият оқыңыз. Өлең үзінділерінен негізгі ой мен тақырыбын бір сөйлеммен беріңіз.

Күн ұлымын, қолдаушым – Күнім менің!

Күннің нұры бойыма сіңіргенім.

Тұғыр бердің сен маған елді ойла деп,

Ол тұғырдан шығады үнім менің. 

Ұғамысың, халайық, жүрек үнін,

Сен деп соққан сол үнді біледі кім?

Мен дағы – ғаламшардың тұрғынымын,

Сүйеуі – Жер, демеуі – Ай, тірегі – Күн!

Биік... биік... мақсатым биік менің.

Биігімді көреді киіктерім.

Күй – үнімді тыңдайды ұйып көлім,

Өзің үшін өртенген жырларымды,

Жеткізе алсам, арман не, сүйікті елім!

Тақырыбы	Негізгі ой

2-тапсырма.

Суреттерді пайдалана отырып, орфографиялық нормаға сай «Қуат көзін үнемдеу жолдары» тақырыбында 60 сөзден тұратын шағын мәтін құрастырып жазыңыз. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз.

https://egemen.kz/article/164282-balamaly-energiya-%E2%80%93-sarqylmaytyn-quat-kozi

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3-тапсырма.

«Қала күнінің тойлануы» туралы берілген сөйлемдердің етістіктерін нақ осы шақта түрлендіріп жазыңыз.

Қала күні қазақстандық және шетелдік артистердің қатысуымен "Қазақ Елі" монументінің алдындағы алаңда "Кеш жарық, Астана!" деп аталатын гала-концерт пен мерекелік отшашу өтті. Ашық аспан астында ұйымдастырылған музыкалық шоуды қалаған адам көре алды. Тіпті концертке келмеген адамдар да тікелей эфирден тамашалады. https://bnews.kz/kz/news/astanada_kala_kuni_kalai_toilandi

1.____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

2.____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

3.____________________________________________________________________

Бағалау критерийі	№ тап сырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтайды	1	Өлеңнің тақырыбын анықтайды;	1
		өлеңнің негізгі ойын 1сөйлеммен жазады.	1
Жазба жұмысында орфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады	2	Тақырып бойынша сөз санын сақтап мәтін жазады; орфографиялық нормаға сай жазады; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгісін дұрыс қолданады.	1 1 1
Жазба жұмыстарын- да етістіктің шақта- рын (нақ осы шақ) дұрыс қолданады.	3	Етістіктің шақтарын (нақ осы шақты) дұрыс қолданады. 1-сөйлем 2-сөйлем 3-сөйлем	1 1 1
Барлығы 8

«Астана – мәдениет пен өнер ордасы», «Қуат көзін үнемдей білеміз бе?» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатыстыата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні _________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтайды	О қылған мәтін мазмұнын түсінуде, мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтауда қиналады	О қылған мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтауда қателер жібереді	О қылған мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын дұрыс анықтайды
Жазба жұмысында орфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады	М әтін жазуда орфографиялық норманы сақтауда және сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді қоюда қиналады	М әтін жазуда орфографиялық норманы сақтауда, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді қоюда қателер жібереді	М әтін жазуда орфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады
Жазба жұмыстарда етістіктің шақтарын (нақ осы шақ) дұрыс қолданады	Ж азылымда етістіктің шақтарын қолдануда қиналады	Ж азылымда етістіктің шақтарын қолдануда қателер жібереді	Ж азылымда етістіктің шақтарын орынды қолданады

«Астана – мәдениет пен өнер ордасы» «Қуат көзін үнемдей білеміз бе?» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.3.1 Орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау;
	6.4.5.1 жазба жұмыстарында сөзге қосымша жалғауда үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; 6.5.1.5 етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану.
Бағалау критерийі:	Білім алушы Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтайды;
	жазба жұмысында орфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады; жазба жұмыстарында етістіктің шақтарын (нақ осы шақта) дұрыс қолданады.
Ойлау дағдыларының деңгейі:	Қолдану
Орындау уақыты:	15-20 минут

1-тапсырма. Мәтінді оқыңыз. Мәтінге ат қойып, негізгі ойды анықтаңыз.

Электр қуатын шаруашылықтың барлық салаларында пайдаланады. Қуаттың басқа түріне қарағанда электр қуатына деген сұраныс жыл өткен сайын артуда. Сол себепті де электр қуатын өндірудегі жетістік шаруашылықтың басқа түрлеріне карағанда біршама алда жүруі тиіс.

Бүгінде электр үнемдейтін шамдар көп кездеседі. Қарапайым шамдардың орнына энергия үнемдеуші шамдарды қолданған жөн. Өйткені энергия үнемдеуші шамдар қарапайым шамдарға қарағанда электр қуатын 5-6 есеге аз тұтынып, бірдей жарық береді.

Еліміздегі білгір мамандар қазіргі уақытта электр қуаты еш мақсатсыз бей-берекет жұмсалып жатқанын айтуда. Осылайша жалғаса беретін болса, 2020жылы 117 млрд квт/cағ. электр қуаты қажет болады. Өзіміздің елімізде мұндай қажеттілікті өтеуге электр станциясының қабілеті жетпейді. Сондықтан, жаңа электр станцияларын салып, қуат көзін үнемдеуге барынша мән бере бастады. Сол себепті жаңа энергия көздерін іздестіруді алдымызға мақсат етіп қоюымыз қажет.

(117сөз) https://kk.wikipedia.org/wiki

Мәтін тақырыбы (сөз тіркесі)	Негізгі ой (1сөйлем)

2-тапсырма.

Суреттерді пайдалана отырып, орфографиялық нормаға сай «Елорданың көрікті жерлері» тақырыбында 60 сөзден тұратын шағын мәтін құрастырып жазыңыз. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз.

http://astanaopera.kz/rekviem-spustya-dva-stoletiya/

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3-тапсырма. Мәтіннен алынған сөйлемдердің етістіктерін нақ осы шақта түрлендіріп жазыңыз.

Электр қуатын шаруашылықтың барлық салаларында пайдаланады. Жаңа электр станцияларын салып, қуат көзін үнемдеуге барынша мән бере бастады. Бүгінде электр үнемдейтін шамдар көп қолданылады.

1._____________________________________________________________________

2._____________________________________________________________________

3._____________________________________________________________________

Бағалау критерийі	№ тап сырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтайды	1	Мәтін тақырыбын анықтайды;	1
		негізгі ойын 1сөйлеммен жазады.	1
Жазба жұмысында орфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады	2	Тақырып бойынша сөз санын сақтап мәтін жазады; орфографиялық нормаға сай жазады; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгісін дұрыс қолданады.	1 1 1
Жазба жұмыстарында етістіктің шақтарын (нақ осы шақ) дұрыс қолданады	3	Етістіктің шақтарын (нақ осы шақты) дұрыс қолданады. 1-сөйлем 2-сөйлем 3-сөйлем	1 1 1
Барлығы 8

«Астана – мәдениет пен өнер ордасы», «Қуат көзін үнемдей білеміз бе?» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне

қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні _________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтайды	О қылған мәтін мазмұнын түсінуде, мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтауда қиналады	О қылған мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтауда қателер жібереді	О қылған мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын дұрыс анықтайды
Жазба жұмысында орфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады	Мәтін жазуда орфографиялық норманы сақтауда және сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді қоюда қиналады	М әтін жазуда орфографиялық норманы сақтауда, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді қоюда қателер жібереді	Мәтін жазуда о рфографиялық норманы сақтап, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданады
Жазба жұмыстарда етістіктің шақтарын (нақ осы шақ) дұрыс қолданады	Ж азылымда етістіктің шақтарын қолдануда қиналады	Жазылымда етістіктің шақтарын қолдануда қателер жібереді	Жазылымда етістіктің шақтарын орынды қолданады

«Қазақстан қорықтары», «Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

І нұсқа

Оқу мақсаты: 6.3.1.1 Мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты

анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен

байланыстыру;

6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай

әрбір абзацты жүйелі құрастырып,қажетті

мазмұнын ашып жазу;

6.5.1.5 етістіктің шақтарының (ауыспалы осы

шақ) қызметін білу, ауызша және жазба

жұмыстарда қолдану.

Бағалау критерийі: Білім алушы

Өмірдегі жағдаяттармен байланыстыра отырып,

негізгі және жанама ақпараттарды анықтайды;

тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады;

эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ түрін

қолданады.

Ойлау дағдыларының Білу, түсіну

деңгейі: қолдану

Орындау уақыты: 15-20 минут

1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып шығыңыз. Мәтін мазмұны бойынша сұраққа толық жауап беріңіз. Ойыңызды өмірмен байланыстыра отырып 2 сөйлеммен білдіріңіз.

Қорықтар – биосфера эталоны. Мұндағы орман-тоғай, жайқалған жайылым мен шабындық, аң-құс, айдын шалқар көлдер, ағыны қатты өзендер мүмкіндігіне қарай сол ежелгі әсем қалпында сақталынуы тиіс. Қай заман болмасын, қорықтарды ұйымдастыру күн тәртібінен ешқашан да түскен емес. Өйткені биосфера байлықтарын қорғау, онда ғылыми-зерттеу жұмыстарын сондай-ақ, биосфера компоненттерін қорғау жөніндегі үгіт-насихат экологиялық білім және тәрбие беру жұмыстарын жүргізуде қорықтар өте маңызды роль атқаратыны белгілі.

Қазіргі кезде елімізде нақты 10 қорық бар. Бұлар, Қазақстан табиғатының алуан түрлі табиғат жағдайларын толық көрсету үшін жеткіліксіз. Сондықтан болашақта ғалымдардың табиғатты қорғау қоғамы ұсынуымен тағы 15 қорық ұйымдастырылмақшы. (90сөз)https://zharar.kz/id/1306

Елімізде жануарлар мен өсімдіктер әлемін сақтап қалуда қорықтардың қандай маңызы бар?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-тапсырма. Мәтіннен 2 негізгі, 2 жанама ақпаратты анықтаңыз.

Негізгі ақпарат	Жанама ақпарат
1.	1.
2.	2.

3-тапсырма. «Адамдардың табиғатсыз күні жоқ, мұны айтуға табиғаттың тілі жоқ», - дегенді қалай түсінесіз? Ойыңызды шағын эссе түрінде жазыңыз. Эссе мазмұнында етістіктің ауыспалы осы шағын қолданыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Өмірдегі жағдаяттармен байланыстыра отырып, негізгі және жанама ақпараттарды анықтайды	1-2	Сұраққа толық жауап береді;	2
		Негізгі ақпараттарды анықтайды; жанама ақпараттарды анықтайды.	2 2
Тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады	3	Эссе құрылымын сақтайды;	1
Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ түрін қолданады	3	етістіктің ауыспалы осы шақ түрлерін қолданады.	1
Барлығы			8

«Қазақстан қорықтары», «Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты

ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Өмірдегі жағдаяттармен байланыстыра отырып, негізгі және жанама ақпараттарды анықтайды	М әтіннен негізгі және жанама ақпараттарды анықтауда, өмірмен байланыстыруда қиналады	Мәтіннен негізгі және жанама ақпараттарды анықтауда, өмірмен байланыстыруда қателіктер жібереді	Мәтіннен негізгі және жанама ақпараттарды анықтайды, өмірмен байланыстырады
Тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады	Т ақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазауда қиналады	Қ ұрылымы сақталған эссе жазауда қателіктер жібереді	Т ақырыпқа сай құрылымын сақтап эссе жаза алады
Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ түрін қолданады	Э ссе мазмұнында ауыспалы осы шақ түрін қолдануда қиналады	Э ссе мазмұнында етістіктің ауыспалы осы шақ түрлерін қолдануда қателіктер жібереді	Э ссе мазмұнында етістіктің ауыспалы осы шақ түрлерін қолдана алады

«Қазақстан қорықтары», «Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты: 6.3.1.1 Мәтіндегі негізгі және жанама

ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір

жағдаяттармен байланыстыру;

6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен

шықпай, әрбір абзацты жүйелі

құрастырып, қажетті мазмұнын ашып

жазу;

6.5.1.5 етістіктің шақтарының (ауыспалы

осы шақ) қызметін білу, ауызша және

жазба жұмыстарда қолдану.

Бағалау критерийі: Білім алушы

Өмірдегі жағдаяттармен байланыстыра

отырып, негізгі және жанама ақпараттарды

анықтайды;

тақырыпқа сай құрылымын сақтап, эссе

жазады;

жазба жұмыстарда ауыспалы осы шақ

түрін қолданады.

Ойлау дағдыларының Білу, түсіну

деңгейі: қолдану

Орындау уақыты: 15-20 минут

1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдаңыз. Мәтін мазмұны бойынша сұраққа толық жауап беріңіз. Ойыңызды өмірмен байланыстыра отырып 2 сөйлеммен білдіріңіз.

Мемлекеттік табиғи қорық қорық - қоршаған ортаның мемлекеттік қорғауға алынған аумақтарының жиынтығы. Қорықтардың басты мақсаты - табиғи ландшафтылар эталонын мұндағы тіршілік ететін өсімдіктер мен жануарлар дүниесімен коса сақтау, табиғат кешендерінің табиғи даму заңдылықтарын анықтау. Соңғысы адамның шаруашылық әрекетінен табиғатта болатын өзгерістерді болжау үшін аса қажет. Қазақстан қорықтар саны жөнінен ТМД-ға кіретін республикалар арасында 16-шы орын алады. Дегенмен, республика жерінің көлеміне шаққанда корықтар үлесі жөнінен 13-ші орында. Бұл Қазақстан секілді ұлан-байтақ республика үшін қорықтар көлемінің әлі де болса аз екендігін көрсетеді. Қазіргі кезде нақты 10 қорық жұмыс істейді. Қазақстандағы қорықтардың барлық ауданы 1 610 973 га. Бұлар, әрине, Қазақстан табиғатының алуан түрлі табиғат жағдайларын толық көрсету үшін жеткіліксіз. Сондықтан болашақта ғалымдардың, табиғатты қорғау коғамы өкілдерінің ұсынуымен тағы 15 қорық ұйымдастырылмақшы.

Қорықтардың табиғи ұлттық парктерден айырмашылығы; табиғи парктерде кіріп серуендеуге мүмкіндік бар. Ал қорықтарда оған тыйым салынған. (133 сөз)Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Қазақстандағы қорықтар саны жеткілікті ме? Өз ойыңды 2 сөйлеммен білдір.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-тапсырма. Мәтіннен 3 негізгі, 2 жанама ақпаратты анықтаңыз

Негізгі ақпарат	1.	Жанама ақпарат	1.
	2.		2.
	3.

3-тапсырма. «Туған өлкемді жырлаймын» деген тақырыпқа құрылымын

сақтап, шағын эссе жазыңыз. Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақты қолданыңыз.

(60-70 сөз.)

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Өмірдегі жағдаяттармен байланыстыра отырып, негізгі және жанама ақпараттарды анықтайды	1-2	Сұраққа толық жауап береді;	1
		3 негізгі ақпараттарды анықтайды; 2 жанама ақпараттарды анықтайды.	3 2
Тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады	3	Эссе құрылымын сақтайды;	1
Эссе мазмұнында ауыспалы осышақ түрін қолданады	3	етістіктің ауыспалы осы шақ түрлерін қолданады.	1
Барлығы			8

«Қазақстан қорықтары», «Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты

ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Өмірдегі жағдаяттармен байланыстыра отырып, негізгі және жанама ақпараттарды анықтайды	М әтіннен негізгі және жанама ақпараттарды анықтауда, өмірмен байланыстыруда қиналады	Мәтіннен негізгі және жанама ақпараттарды анықтауда, өмірмен байланыстыруда қателіктер жібереді	Мәтіннен негізгі және жанама ақпараттарды анықтайды, өмірмен байланыстырады
Тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады	Т ақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазауда қиналады	Қ ұрылымы сақталған эссе жазауда қателіктер жібереді	Т ақырыпқа сай құрылымын сақтап эссе жаза алады
Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ түрін қолданады	Э ссе мазмұнында ауыспалы осы шақ түрін қолдануда қиналады	Э ссе мазмұнында етістіктің ауыспалы осы шақ түрлерін қолдануда қателіктер жібереді	Э ссе мазмұнында етістіктің ауыспалы осы шақ түрлерін қолдана алады

ІІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар

«Болашақ мамандықтары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

І нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.3.1 Орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу.
Бағалау критерийі:	Білім алушы Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды; тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысады, диалогте ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады.
Ойлау дағдысының деңгейі:	Білу, түсіну Қолдану
Орындау уақыты:	15-20 минут

Тапсырма. Мәтінді мұқият оқыңыз. Төменде берілген тапсырмаларды орындаңыз.

ХХI ғасыр адамзат өмірінің бар­лық саласына жа­ғымды жаңалық ен­гізіп ғана қоймай, жаңа маман­дықтарды да ала келді. Жаңа мамандықтардың басым бөлігі нарықтық экономиканың өз күшіне мініп, IT саласының ілгері дамуы­на байланысты ортамызға жетіп отырғаны белгілі.

Мәселен промоутер – белгілі компанияның өнімін сату, жарнамалау және өткізу жұмыстарымен шұғылданатын адам.

Бариста – кофе, сусиста – суши дайындаушы.

Постижер – адамның шашынан жасанды шаш, мұрт жасаушы.

Радиохирург – радиотолқындардың көмегімен операция жасайтын дәрігер.

Хедхантер – белгілі компанияның жақсы қызметкерлерін басқа компанияға «аулап беретін» мамандар.

Имиджмейкер – адамға сәнді образды таңдап, талғамын жақсартуға тырысады.

Бұдан бөлек әлемде әңгімелесуші, кезекке тұрушы және сіз үшін киім таңдайтын байер деген қызықты мамандық түрлері де кездеседі.

Бұл тізімдегі мамандықтарға деген сұраныс күннен күнге артып келе жатқаны анық. Әрине олардың жалақылары да жаман емес.

Жаңа заманның талабына сай маман атану – табысқа жеткізетін жол. Сондықтан да жастарға заман мен ғаламның түрленуіне байланысты пайда болғанмамандықтарды игеріп, жұмыс істеген дұрыс. (140сөз)

https://qazaly.kz/kogam/7700-zhaazaman-mamandytary.htm

1.Мамандықтарды қызметіне қарай сәйкестендіру.

Мамандық	Сәйкестендіру бағаны	Қызметі
1.Бариста		А. Адамның шашынан жасанды шаш, мұрт жасаушы
2.Радиохирург		Ә. Компанияның өнімін сату, жарнамалау және өткізу
3.Промоутер		Б. Кофе, сусиста-суши дайындаушы
4.Постижер		В. Радиотолқын көмегімен операция жасайтын адам

2-тапсырма.

1. Мәтіннің тақырыбын анықта.

А. Жағымды жаңалық

Ә. Заман талабы

Б. Кәсіп иелері

В. Мамандық түрлері

2. Мәтіннің негізгі идеясына сәйкес келетін тұжырымды анықтаңыз.

А. Болашақ мамандықтар туралы

Ә. Қызықты мамандық түрлері

Б. ІТ саласының дамуы

В. Сұранысқа ие мамандықтар

3-тапсырма. Берілген суреттердің бірін таңдап, мамандық туралы жұбыңызбен диалогке түсіңіз.

Бағалау критерийі	№ тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды	1-2	Мамандықтарды қызметіне сай сәйкестендіреді.	1
		Мәтінге тақырып қояды; негізгі идеяны анықтайды.	1 1
Тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысады, диалогте ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады	3	Берілген суреттердің бірін таңдап, жұбымен диалогке түседі;	3 1
		диалогке түсуде сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қоланады.
Барлығы 7

«Болашақ мамандықтары» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні _________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды	Ш ығармаларды түсінуде, мәтін мазмұнына сай тақырып қояюда, негізгі ойды анықтауда қиналады	Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтауда қателер жібереді	Ш ығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды
Тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысады, диалогте ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады	Жұбымен диалогке қатысуда, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдануда қиналады	Жұбымен диалогке қатысуда, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданғанда қателер жібереді	Ж ұбымен диалогке қатысады, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданады

«Болашақ мамандықтары» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.3.1 Орта көлемді шығармаларды түсіну,тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу.
Бағалау критерийі:	Білім алушы Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды; тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысады, диалогте ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады.
Ойлау дағдысының деңгейі:	Білу және түсіну Қолдану
Орындау уақыты:	Минут

Тапсырма.

Мәтінді мұқият оқыңыз. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

«Fast Future» британдық агенттіктің футурологтері 2030 жылы сұранысқа ие болып, кең жайылатын мамандықтардың тізімін болжады.

Наномедицина қызметкері – адам денесінің мүшелерін қайта жасайтын маман. Ғылым жетістіктері этикасының маманы. Бұл кісі адамдарды клондау, өлілерді тірілту сынды адам өмірі мен өлімінің этикасына қатысты мәселелерді шешу керек. Ғалымдардың ойлауынша, ол уақытқа дейін өмір мен өлім адам қолында болады екен.

Ғарыш туризм мамандары: ұшқыштар, бортинженерлер мен гидтер. Дамыған технология ғарышқа саяхаттауға мүмкіндік беріп, жаңа жұмыс орындарымен қамтамасыз етеді.

Климат өзгерісі бойынша маман болашақта ең жиі кездесетін мамандықтардың қатарында болады. Қарт кісілердің денсаулығын күтуші маман тек үлкен кісілерге медициналық көмек көрсететін болады.

Адамның табиғи есін жақсартып, «жадысын» көбейтетін арнайы хирург пайда болады. (110 сөз) obshaga.kz/page/...

1-тапсырма. Берілген ақпараттардың ішінен мәтін мазмұнына сай келетін 2 шын тұжырымды анықтаңыз.

Ақпараттар	Шын	Жалған
Наномедицина қызметкері – тамақты қайта жасайтын маман.
Ғарыш туризм мамандары: ұшқыштар, бортинженерлер мен гидтер.
Адамның табиғи есін жақсартып, «жадысын» көбейтетін арнайы хирург пайда болады.

2-тапсырма.Мәтінге ат қойып, идеясын анықтаңыз.

Мәтіннің тақырыбы (сөз тіркесі)	Мәтіннің идеясы (1 сөйлеммен)

3-тапсырма. Жұбыңызбен «Мен таңдаған мамандық» тақырыбындағы диалогті әрі қарай жалғастырыңыз. Диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданыңыз.

- Сәлем досым!

- Сәлем!

-Сен өскенде қандай маман иесі болғың келеді?
-Мен дәрігер болуды армандаймын. Білікті дәрігер болсам деймін.
- Не үшін? Ол өте ауыр жұмыс қой.
- Келісемін, ...........................

Бағалау критерийі	№ тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды,негізгі ойды анықтайды	1-2	Мәтін мазмұнына сай келетін 2 тұжырымды анықтайды.	1 1
		мәтін тақырыбын анықтайды;	1
		негізгі ойды анықтайды.	1
Тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысады, диалогте ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады	3	тақырып бойынша диалогті жалғастырады;	2
		диалогке түсуде сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қоланады.	1
Барлығы 7

«Болашақ мамандықтары» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Білім алушының аты-жөні _________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды	Ш ығармаларды түсінуде, мәтін мазмұнына сай тақырып қояюда, негізгі ойды анықтауда қиналады	Шығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтауда қателер жібереді	Ш ығармаларды түсінеді, мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды
Тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысады, диалогте ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады	Жұбымен диалогке қатысуда, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдануда қиналады	Жұбымен диалогке қатысуда, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданғанда қателер жібереді	Ж ұбымен диалогке қатысады, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданады

«Қазақстан және Ұлы Жібек жолы», «Жер байлығына аяулы көзқарас», «Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы» бөлімі бойынша

І нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.3.1 Орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып,тақырып бойынша постер, сызба – кестелер жасау.
Бағалау критерийі:	Білім алушы Мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды; тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба - кесте жасайды.

Ойлау дағдыларының

деңгейі: Қолдану

Орындау уақыты: 15-20 минут

1-тапсырма. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Жолдың аты жібек саудасына байланысты шыққан. Жібек мата дайындау үшін табиғи жібек талшықтары керек. Табиғи жібек талшықтары тұт жібек көбелегінен алынады. Ересек көбелек жапырақ бетіне жұмыртқалайды. Ол жұмыртқалар жұлдыз құрт болып дамиды. Оны жұлдыз құрт немесе тұт жібек құрты деп атайды. Жұлдыз құрт тек тұт ағашының жапырақтарымен қоректенетін болғандықтан тұт жібек құрты немесе тұт көбелек деп атаған.

Жібек халықаралық саудаға шығарылғанымен, оны өндіруді Қытай үкіметі өте құпия сақтаған. Жібек жолының соңғы нүктесі – Жапонияның ертедегі астанасы Нарга қаласында жібек сататын орындар болған. Оның басты бір дәлелі – ондағы ғибадатханада осы уақытқа дейін соғды тілінде жазылған қолжазбаның сақтаулы тұруы. Сөйтіп, Ұлы жібек жолының бойындағы сауданың дамуының арқасында бүкіл дүниежүзінде жібек шаруашылығы және басқа да шаруашылықтың түрлері дами бастады. (115 сөз)

Мәтінді түсініп оқиды, 2 сөйлеммен тұжырым жасайды.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тірек сөздер арқылы тақырыбын, негізгі ойды анықтаңыздар.

Негізгі ойды 1 сөйлеммен жазыңыз.

______________________________________________________________________

2-тапсырма. «Менің сүйікті спортшым» тақырыбы бойынша тапсырманы ұяшықтарға жазыңыз.

Сүйікті спортшыңды ата?

Қай спорт түрімен шұғылданады?

Жетістіктері

Қазақстан мақтанышы аталу себебін түсіндіріп, бір сөйлеммен жаз.

3-тапсырма. «Жер байлығына аяулы көзқарас» тақырыбына кластер жасаңыздар.

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор	Балл
Мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды	1	2 сөйлеммен тұжырым жасайды;	1 1 1 1
	1	тақырыпты анықтайды;
		негізгі ойды анықтайды.
Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасайды	2 3	Сүйікті спортшысы туралы жазады; «Жер байлығына аяулы көзқарас» тақырыбына кластер жасайды.	3 1
Барлық балл			8

«Қазақстан және Ұлы Жібек жолы», «Жер байлығына аяулы көзқарас», «Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні _____________________________________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды	М әтін мазмұнына сай тақырып қоюда, негізгі ойды анықтауда қиналады	Мәтін мазмұнына сай тақырып қоюда, негізгі ойды анықтауда қателіктер жібереді	М әтін мазмұнына сай тақырып қоя алады, негізгі ойды анықтай алады
Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасайды	Т ақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасауда қиналады	Т ақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасауда қателіктер жібереді	Т ақырып бойынша мәліметтерді жинақтай алады, постер, сызба-кесте жасай алады

«Қазақстан және Ұлы Жібек жолы», «Жер байлығына аяулы көзқарас», «Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы» бөлімі бойынша

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты: Бағалау критерийі: Ойлау дағдыларының деңгейі: Орындау уақыты:

6.3.3.1 - Орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып,тақырып бойынша постер,сызба – кестелер жасау. Білім алушы Мәтін мазмұнына сай тақырып қояды,негізгі ойды анықтайды; тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба - кесте жасайды. Қолдану 15-20 минут

Мәтінді түсініп оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Жазғы олимпиада ойындары 1896 жылы басталса, араға 28 жыл салып қысқы олимпиада ойындары өткізіле бастады.Алайда Скандинавия елдері қысқы Олимпиадалық ойындар өткізуге қарсы болды.Олар қысқы спорт түрлерін өздерінің ұлттық ойыны деп санады. 1924 жылы Францияның Шамони қаласы тарихта тұңғыш рет қысқы спорт түрлерінен апталық өткізді. Апталыққа Австрия,Бельгия, Ұлыбритания бастаған 15 мемлекет қатысты. Сондай - ақ Швейцария, Швеция сынды қысқы спорт ойындары дамыған елдердің танымал спортшылары бұл жарысқа толық құрамда келді. Спорттың 5 түрінен 14 орын сарапқа салынды. Бағдарламаға бобслей, шаңғы спорты, трамплиннен секіру, қоссайыс, мәнерлеп сырғанау сияқты спорт түрлері енді.

Алғашқы алтын медальді АҚШ спортшысыЧ.Джутрой иеленді. Ол 500 метр қашықтықтағы коньки жарысында бірінші болып келді. Осы спорт түріне бөлінген 15 медальді 14-ін Финляндия мен Норвегияның спортшылары қанжығасына байлады. Шаңғы спортының барлық түрі бойынша Норвегия спортшылары жеңіске жетті . (130 сөз) (http://old.kz/news/41823)1

1-тапсырма

а) Мәтінді мұқият оқып, тақырыбы мен негізгі ойды жазыңыз.

Тақырыбы	Негізгі ой

ә) Скандинавия елдері қысқы Олимпиадалық ойындар өткізуге қарсы болды. Не себепті?

Себебі:______________________________________________________________________________________________________________________________________

б) Тақырып бойынша мәліметтердің сәйкестігін табыңыз.

1. Шамони қаласы 2. Апталыққа 3. Спорттың 5 түрінен 4. Скандинавия елдері

А. 14 орын сарапқа салынды Ә. қарсы болды Б. 15 мемлекет қатысты В. Қысқы спорт түрінен апталық өткізді.

2-тапсырма. Қытай елінен Ұлы Жібек жолы арқылы батысқа шыққан бір саяхатшы Қазақстанның орта ғасырлық қалалары арқылы саяхат жасайды деп елестетіңіз. Осы саяхатшының жүрген жолын, басып өткен қалаларын көрсетіп, постер жасаңыз.

Бағалау критерийі	Тапсырма	Дескриптор Білім алушы	Балл
Мәтіннің негізгі мазмұнын түсінеді, тақырыбын, негізгі ойды табады	1	Мәтінге тақырып қояды;	1 1 1 3
		негізгі ойды табады; себебін анықтайды;
		мәліметтің сәйкестігін дұрыс көрсетеді.
Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасайды	2	Басып өткен қалаларын көрсетеді, постер жасайды.	2
Барлығы			8

«Олимпиада жеңімпаздары - Қазақстан мақтанышы» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата - аналарға ұсынылған ақпарат (рубрика)

Білім алушы________________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтіннің негізгі мазмұнын түсінеді, тақырыбын, негізгі ойды табады	Мәтіннің негізгі мазмұнын түсінеді,тақырыбын, негізгі ойды анықтауда қиналады	Мәтіннің негізгі мазмұнын түсінеді, тақырыбын, негізгі о йды анықтауда қателеседі	М әтіннің мазмұнын түсінеді, тақырыбын, негізгі ойды анықтайды
Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасайды	Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтауда, постер, сызба-кесте жасауда қиналады	Т ақырып бойынша мәліметтерді жинақтайды, постер, сызба-кесте жасауда қателер жібереді	Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтайды, постер, сызба-кесте жасайды

ІҮ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ

Бөлім «Абайды оқы, таңырқа!», «Өлкені сипаттау өнері»

І нұсқа

Оқу мақсаты: 6.3.4.1. Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық

құрылымына сүйене отырып, түрлерін

салыстыру;

6.4.3.1. жазба жұмыстарында теңеу, эпитет

сөздерін қолданып жазу.

Бағалау критерийі: Білім алушы

Мәтіндердің тақырыбы мен түрін салыстыра

алады;

жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін

қолдана алады.

Ойлау дағдыларының

деңгейлері: Қолдану

Орындау уақыты: 15-20 минут

1-тапсырма. Берілген мәтіндерді салыстыра отырып, төмендегі кестені толтырыңдар.

1-мәтін

Қыс

Aқ киімді денелі, ақ сақалды

Соқыр мылқау, танымас тірі жанды

Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,

Басқан жері сықырлап келіп қалды.

Дем алысы – үскірік, аяз бен қаp,

Кәрі құдаң қыс келіп, әлек сaлды.

Ұшпадай бөркін киген оқшырайтып,

Аязбенен қызарып ажарланды.

Бұлттaй қасы жауып, екі көзі,

Басын сілкісе, қaр жауып, мазаңды алды.

Борандай бұpқ-саpқ етіп долданғанда,

Aлты қанат ақ оpда үй шaйқaлды.

(62 сөз) https:kk.m.wikipedia.org/wiki

2-мәтін

Ғылым таппай мақтанба

Ғылым таппай мақтанба,

Орын таппай баптанба,

Құмарланып шаттанба,

Ойнaп босқа күлуге.

Бес нәрседен қашық бол,

Бес нәрсеге асық бол,

Aдам болам десеңіз.

Тілеуің, өміpің алдында,

Оған қайғы жесеңіз.

Өсек, өтірік, мақтаншақ,

Еріншек, бекер мал шашпақ -
Бес дұшпаның, білсеңіз.

Талап, еңбек, терең ой,

Қaнағат, pақым, ойлaп қой –

Бес aсыл іс, көнсеңіз.(53 сөз)

https://sites.google.com/site/abai1845/-le-der/gylym-tappaj-maktanba

Тақырыбы
1-мәтін	2-мәтін
Идеясы
Көтерілген мәселесі

2-тапсырма.Берілген сөздер топтамасынан теңеу мен эпитеттерді ажыратып жазыңдар. Бұлттай, борандай, ұшпадай, айнадай, кәрі құдаң, терең ой, бес асыл іс.

Теңеу	Эпитет

Бағалау критеийі	Тапсырма №	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Мәтіндердің тақырыбы мен түрін салыстыра алады	1	Тақырыбын анықтайды;	1
		идеясын табады;	1
		көтерілген мәселені көрсетеді.	1
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолдана алады	2	Берілген сөздерден теңеу мен эпитеттерді ажыратады.	4
Барлық балл			7

«Абайды оқы, таңырқа!», «Өлкені сипаттау өнері» бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушының аты-жөні______________________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтіндердің тақырыбы мен түрін салыстыра алады	Мәтіндердің тақырыбын, түрін салыстыруда қ иналады.	М әтіндердің тақырыбын түрін салыстыруда қателеседі.	М әтіндердің тақырыбын, түрін салыстырады.
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолдана алады	Ж азба жұмыстарында теңеу мен эпитеттерді ажыратып жазуда қиналады.	Ж азба жұмыстарында теңеу мен эпитеттерді ажыратып жазуда қателеседі.	Ж азба жұмыстарында теңеу мен эпитеттерді ажыратып жазады.

«Абайды оқы,таңырқа!», «Өлкені сипаттау өнері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.4.1. Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру;
	6.4.3.1. жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу.
Бағалау критерий:і
	Білім алушы Мәтіндердің тақырыбы мен түрін салыстыра алады; жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолдана алады.
Ойлау дағдыларының деңгейі:	Қолдану
Орындау уақыты:	15-20 минут

Тапсырма

1.Берілген мәтіндерді салыстыра отырып, төмендегі кестені толтырыңдар.

1 мәтін

Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,
Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.
Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,
Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.
Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,
Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.
Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,
Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.
Біреу малма сапсиды, салып иін,
Салбыраңқы тартыпты жыртық киім.
Енесіне иіртіп шуда жібін,
Жас қатындар жыртылған жамайды үйін.

2 мәтін

Шоқпардай кекілі бар, қамыс құлақ,   Қой мойынды, қоян жақ, бөкен қабақ. 

Ауызомыртқа шығыңқы, майда жалды, 

Ой желке, үңiрейген болса сағақ.

Теке мұрын, салпы ерін, ұзын тісті, 

Қабырғалы, жоталы, болса күшті. 

Ойынды еті бөп-бөлек, омыраулы,

Тояттаған бүркіттей салқы төсті.

Жуан, тақыр бақайлы, жұмыр тұяқ, 

Шынтағы қабырғадан тұрса аулақ. 

Жерсоғарлы, сіңірлі, аяғы тік, 

Жаурыны етсіз, жалпақ тақтайдай-ақ.

Тақырыбы
1-мәтін	2-мәтін
Идеясы
Көтерілген мәселесі

2-тапсырма. Берілген теңеу, эпитет сөздермен сөйлем құрап жазыңдар.

Шал-кемпірдей, шоқпардай, бүркіттей, тақыр бақайлы, жалпақ тақтайдай-ақ.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	№ тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Мәтіндердің тақырыбы мен түрін салыстыра алады	1 - 2	Тақырыбын анықтайды;	1
		идеясын табады;	1
		көтерілген мәселені көрсетеді.	1
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолдана алады	3	Берілген теңеу, эпитет сөздермен сөйлем құрайды.	4
Барлығы			7

«Абайды оқы,таңырқа!», «Өлкені сипаттау өнері» тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушы _______________________________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі
	Төмен	Орта	Жоғары
Мәтіндердің тақырыбы мен түрін салыстыра алады	Мәтіндердің тақырыбын, түрін салыстыруда қ иналады.	М әтіндердің тақырыбын түрін салыстыруда қателеседі.	М әтіндердің тақырыбын, түрін салыстырады.
Жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолдана алады	Ж азба жұмыстарында теңеу мен эпитеттерді ажыратып жазуда қиналады.	Ж азба жұмыстарында теңеу мен эпитеттерді ажыратып жазуда қателеседі.	Ж азба жұмыстарында теңеу мен эпитеттерді ажыратып жазады.

«Қазақ ұлттық қолөнері», «Саяхат және туризм» бөлімдері бойынша

жиынтық бағалау

І нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.1.1 Мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; 6.4.1.1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазу.
Бағалау критерийі:	Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады;
	күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазады.
Ойлау дағдыларының деңгейі:	Қолдану
Орындау уақыты:	Минут

1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз. Мәтін бойынша сұрақ құрастырыңыз.

Қазақ даласында қолөнер ерте дамыған. Қазақ халқы күнделікті тұрмысқа қажет заттарды қолдан жасаған. Оларды талғаммен әшекейлеген. Қазақтар киіз басып, сырмақ жасау, кесте тігу, алтын-күмістен әшекей жасау технологиясын керемет меңгерген.Қазақ жерінде өмір сүрген сақтар мен массагеттер барлық затты әшекейлеген. Ол туралы Геродот: «Олардың барлық заты алтын мен мыстан жасалған. Соғысқа қажет құралдары. Оқтары мен айбалталары мыстан жасалған. Баскиім, сәукеле, белдік, әшекейлері алтын-күмістен, асыл тастардан жасалған. Сондай-ақ ат абзелдері, құрал-сайманы мыстан жасалған, ер-тұрманы алтынмен әшекейленген» деп жазады. Қазақта ою-өрнек кең тараған. Қазақтың ою-өрнегі халықтың ойы ұшқыр, талғамы биік болғанын көрсетеді. Ғимараттарды, жиһаз, ағаштан жасалған ыдыстарды ою-өрнекпен әшекейлеген. Ою-өрнек – Ұлы дала өркениетінің бір түрі. (100 сөз) https://otvet5.com/kaza-tili/question32233501

Сұрақтар

Не?

Қандай?

Қашан?

2-тапсырма. Мәтіннен 1 негізгі, 1 қосымша ақпаратты анықтаңыз.

Негізгі ақпарат	Қосымша ақпарат

3-тапсырма. Сіз жазғы демалыста Астанаға саяхаттап келдіңіз. Бірнеше күн бойы Астананың көрікті жерлерін араладыңыз. Астанада өткізген 3 күніңізді сипаттап, күнделік жазыңыз. Күнделік мазмұнында берілген суреттерді пайдаланыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	№ тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады	1 - 2	Мәтін негізінде сұрақ құрастырады; 1.сұрақ 2.сұрақ 3.сұрақ	1 1 1
		мәтін негізінде негізгі, жанама ақпаратты анықтайды.	2
Күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазады	3	Жанрлық ерекшелігіне сай күнделік жазады.	2
Барлығы			7

«Қазақ ұлттық қолөнері» , «Саяхат және туризм»тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың

нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушы __________________________________

Бағалау критерийі	Оқу жетістігі деңгейі
	Төмен	Орта	Жоғары
Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады	Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстыруда қиналады	Н егізгі және жанама ақпараттарды анықтауда, өмірмен байланыстыруда қателеседі	М әтін негізінде негізгі, қосымша ақпаратты анықтайды, өмірмен байланыстыра алады
Күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазады	Жанрлық ерекшелігіне сай күнделік жазуда қиналады	Жанрлық ерекшелігіне сай күнделік жазуда қателеседі	Ж анрлық ерекшелігіне сай күнделік жаза алады

«Қазақ ұлттық қолөнері», «Саяхат және туризм» бөлімдері бойынша

жиынтық бағалау

ІІ нұсқа

Оқу мақсаты:	6.3.1.1 Мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; 6.4.1.1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып,күнделік,мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазу.
Бағалау критерийі:
	Білім алушы Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады; күнделік,мінездеме,түсініктеме,өмірбаян жазады.
Ойлау дағдыларының деңгейі:	Қолдану
Орындау уақыты:	15-20 минут

Тапсырма.

Мәтіндерді мұқият оқыңыз.

Құрметті, қала тұрғындары мен қонақтары! Сіздерді қаламызда өтетін дәстүрлі қолөнер көрме-жәрмеңкесіне шақырамыз! Көрмеге Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан және Ресей елдерінен келген 150-ден астам қолөнер шеберлері қатысып, өз өнерлерін көрсетеді. «Алтын алма» көрмесінде жарқын да ерекше заттарды тамашалап көрумен қатар, қолөнердің қай түріне икеміңіз бар екенін байқап, өзіңіз үшін жаңа хобби таба аласыз. Байқаудың өтетін мерзімі мен орны: 2017 жылдың 30 қыркүйегі мен 1 қазаны аралығы, Алматы қаласы, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік орталық музейі, «Бақыт» сәндік-қолданбалы өнер орталығы және «Алтын алма» атты Орта Азиялық дәстүрлі қолөнер көрмесі.

Егер сіз сазбен жұмыс үйірмесінің мүшесі болсаңыз, сіздің шығармашылық қабілетіңізді шыңдаймыз! Сазбен әртүрлі заттарды қолдан жасауға дайынсыз ба? Ендеше сазбен жұмыс үйірмесіне қатысыңыз! (110 сөз)

1-тапсырма. Берілген сұраққа өз сөзіңізбен жауап жазыңыз.

Сіз тұратын ауылда, (қалада) қолөнер үйірмесі бар ма? Бар болса сіз қатысасыз ба?

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-тапсырма. Мәтіннен негізгі ақпараттарды анықтаңыз.

Негізгі ақпараттар

1.

2.

Мәтіннен жанама ақпараттарды анықтаңыз.

Жанама ақпараттар

1.

2.

3-тапсырма. Сіз қысқы демалыста Алматы қаласына саяхаттап келдіңіз. Бірнеше күн бойы Алматының көрікті жерлерін араладыңыз. Алматыда өткізген 1 күніңізді сипаттап, күнделік жазыңыз.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бағалау критерийі	№ тапсырма	Дескриптор	Балл
		Білім алушы
Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады	1 - 2	Сұраққа жауап береді.	1
		Мәтін негізінде 2 негізгі, 2 жанама ақпаратты анықтайды.	4
Күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазады	3	Жанрлық ерекшелігіне сай күнделік жазады.	2
Барлығы			7

«Қазақ ұлттық қолөнері» , «Саяхат және туризм» тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика

Білім алушы __________________________________

Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады	Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстыруда қиналады	Н егізгі және жанама ақпараттарды анықтауда, өмірмен байланыстыруда қателеседі	М әтін негізінде негізгі,қосымша ақпаратты анықтайды,өмірмен байланыстыра алады
Күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазады	Жанрлық ерекшелігіне сай күнделік жазуда қиналады	Жанрлық ерекшелігіне сай күнделік жазуда қателеседі	Ж анрлық ерекшелігіне сай күнделік жаза алады

1-ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

І тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы - 40 минут Тыңдалым - 10 минут Оқылым - 10 минут Жазылым - 20 минут Айтылым сабақтан тыс уақытта бағаланады (әр білім алушыға 2 минут беріледі)

Балл саны - 30

Тапсырма түрлері Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар. Көп таңдауы бар сұрақтар. Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсандық жиынтық бағалаудың құрылымы 4 компоненттен тұрады. Бірінші компонент – тыңдалым, екінші компонент – оқылым, үшінші компонент – жазылым және тілдік бағдар, төртінші компонент – айтылым дағдыларын тексеруге арналған.

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Тапсыр малар	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырмаларға сипаттама	Тапсырмалар түрлері	Орындау уақыты	Балл
1-5	6.1.1.1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; 6.1.3.1 тұрмыстық әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты тыңдалым мәтінін 2 рет тыңдайды.Бірінші тапсырмада мәтінді тыңдап тақырыпты болжайды. Екінші тапсырмада екінші рет тыңдап тірек сөз арқылы тақырыпты, көтерілген мәселені толық болжайды. Үшінші тапсырмада оқу мақсатына сәйкес негізгі және қосымша ақпаратты табады.Төртінші тапсырмада тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптарға байланысты сөздерді мәтіннен теріп жазады. Бесінші тапсырмада жаңа, тірек сөздерге мағыналас сөздерді табады, кестеге жазады.	Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар	10	5
6-9	6.3.5.1 қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді мәтін мазмұнымен салыстыру, қарама- қайшы ақпараттарды анықтау; 6.3.4.1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; 6.3.1.1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру, 6.3.6.1 тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру.	Тапсырма жеке орындалады. Бірінші тапсырмада қосымша ақпарат көзінен алынған мәтінді, берілген мәтін мазмұнымен салыстырады, кестеге толтырады, қарама-қайшы ақпараттарды табады. Екінші тапсырмада берілген екі мәтіннің тақырыбын, құрылымын, мәтін түрін тауып салыстырады. Үшінші тапсырмада 2-мәтіндегі негізгі, жанама ақпараттарды табады. Төртінші тапсырмада «Таулы жердің табиғаты тамаша, өмір сүруге қолайлы» берілген тұжырыммен келісу не келіспеу пікіріңізді екі сөйлеммен жазыңыз.	Толық жауапты қажет ететін сұрақтар Жазбаша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	10	5
10	6.5.1.2 – лексикалық мағынасы жағынан заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану; 6.4.3.1 - жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу; 6.5.1.3 - реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану; 6.5.2.1 - тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау.	Тапсырма жеке орындалады. Оныншы тапсырмада реттік, жинақтық сан есімдерді қатыстырып, сын есімдерді пайдаланып теңеу мен эпитетті қолданып өз ауылыңды суреттеп 90 сөзден тұратын сипаттау эссе жазады.	Көп таңдауы бар сұрақтар	20	10
11	6.2.2.1 -тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; 6.2.3.1 - ауызша мәтіндер құрауда хабарлы сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту; 6.2.5.1 – коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру:	Тапсырма жұпта орындалады. Білім алушыға бөлімдерге қатысты тақырып беріледі (тақырып жазылған қағаздарды оқушы өзі таңдайды) Жұптағы оқушылар берілген тақырып бойынша 2 минут диалогке түседі (әр оқушы диалогтe 6-8 сөйлем айтукерек). Мұғалім оқушының берілген тақырыпты түсініп, соған қатысты жұбына сұрақтар қоюын, сұрақтарға лайық жауап беруін бағалайды. Екі оқушының балы бір-біріне тәуелді емес	Ауыша толық жауапты қажет ететін сұрақтар.	Айтыл ым сабақт ан тыс тексер іледі, әр білім алуш ыға 2 минут беріледі.	10
Барлығы				40 мин	30 б

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

І нұсқа

Тыңдалым

Нұр-Сұлтан – Қазақстандағы ең бақытты қала. Сарапшылар әр аймақты 7 параметр бойынша бағаланады: денсаулық, қауіпсіздік, экологиялық жүктеме, білім, байланыстардың қолжетімділігі, материалдық құндылықтарға қолжетімділік және ертеңгі күнге деген сенімділік. Осы параметрлерге 14 облыс, Нұр-Сұлтан және Алматы қалалары енді. Параметрдің нөлдік көрсеткішіне орташа қазақстандық деңгей алынды. Бірінші орынға Нұр-Сұлтан қаласы, екінші орынға Алматы ие болды.

Қазақстанда өмір сүру үшін үздік қала ретінде Атырау қаласы танылды. Атырау қаласының тұрғындары өмірден көп рақат алады. Мұндай тұжырымға сарапшылар Қазақстаннның 86 қаласын зерттегеннен кейін келді. Мамандар жол, мектеп пен ауруханалардың болуын қарады. Тұрғын үй, комуникацияның тозуы, су сапасы, ауаның ластану дәрежесі және жалақы мен зейнетақының мөлшерін бағалады. (100 сөз) http://kazgazeta.kz/p=54398

1-тапсырма. Мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдап, тақырыпты болжаңыз.

_______________ ________________

[1]

2-тапсырма. Мәтінді екінші рет тыңдап, берілген тірек сөздер арқылы көтерілген мәселені толық болжаңыз.

Алматы

Атырау

Нұр-Сұлтан

Сарапшылар

[1]

[1]

3-тапсырма. Тыңдалған мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты анықтаңыз.

негізгі ақпарат ______________________________________

Мәтін

қосымша ақпарат _____________________________________

[1]

4-тапсырма. Тыңдалым мәтінінен тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптағы жаңа сөздерді теріп жазыңыз. ____________________________________________________________________________________________________________________________________

[1]

5-тапсырма. Жаңа, тірек сөздердің антоним, синоним, омонимдерін табыңыз.

Жаңа, тірек сөздер	Антоним	синоним	омоним
Аймақ
Өмір
Үздік

[1]

Оқылым

1-мәтін .https://www.zharar.com/kz/shygarma/118-tugan_zher_shygarma.html
2- мәтін

Алатауға қарасаң Шөккен ақбас бурадай; Найза шыңды өркештей, Қарағайы шудадай. Шудасынан сипауға, Өркешіне мінуге; Күнді киіп, аспанды Иығына ілуге - Мен де, жұрт та құмармыз, Сол құмардан тарқауға, Бірнеше жолдас бір күні Шықтық өрлеп бір тауға. Тау дегенім тас емес, Мақпал қара топырақ . Сәбит Мұқанов
Дереккөзі: https://www.zharar.com/kz/olen/3622-sabit.html

6-тапсырма. Қосымша ақпарат көзінен берілген тақырып пен 2-мәтін мазмұнын салыстырыңыз, қарама-қайшы ақпараттарды анықтаңыз.

Қосымша ақпарат көзінен алынған тақырып	2-мәтін
Мазмұны	Мазмұны
қарама-қайшы ақпарат	қарама-қайшы ақпарат

[1]

7-тапсырма. Мәтіндердің тақырыбын, құрылымын, түрін салыстырыңыз.

	1-мәтін	2-мәтін
Тақырыбы
Құрылымы
Мәтін түрі

[1]

8-тапсырма. Мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтап, жазыңыз

[1]

9-тапсырма. «Таулы жердің табиғаты тамаша, өмір сүруге қолайлы» берілген тұжырыммен келісу не келіспеу пікіріңізді шынайы өмірмен байланыстырып, 2 сөйлеммен жазыңыз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________

[2]

Жазылым

Қарап отырсам, ақынның көбі ауылдан шыққан. Менің де ақындарды түлеткен ауылым кішкентай болғанымен, өз ерекшелігі бар. Өзенінде балығы тайдай тулаған, шұрқырап жылқы суға құлаған, қозы – лағы маңырап шулатқан ауылдың тыныс-тіршілігінің өзі бір ғанибет емес пе? Топыраққа аунап өскен бала жер қадірін, ел қадірін өте жақсы түсінеді. Ауылда жазда балалар өзенге суға түсіп, балық аулап, қозы-лақты көгендеп, атқа мініп демалыстарын қызықты өткізеді. Қой бағуға барған кездегі табиғатты айтсаңызшы. Таңның шапағаты мен күннің қызарып ұясына батар шағын қызықтаудың өзі керемет емес пе? Ауасы қандай таза! Жұта бергің келеді.  Ал қыста бұзау жегіп, өзенге барудың өзі - қандай тамаша! Қыста екі бетіміз алмадай қызарып, бір –бірімізбен қар атысып, сырғанақ теуіп мәре –сәре боламыз. Ауыл дегеніміз міне, осындай. Адамдары қонақжай, бауырмал, бір-біріне көмекке дайын тұрады. Осындай ауылда туып, өсіп жатқаныма қуанамын. (127 сөз)

https://ust.kz/word/esse_ayylym__altyn_besigim-70725.html

10-тапсырма. Реттік, жинақтық сан есімдерді қатыстырып, теңеу мен эпитетті қолданып, сын есімдерді қатыстырып өз ауылыңды суреттеп 80 сөзден тұратын сипаттау эссесін жазыңыз. ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

[10]

Айтылым

Берілген тақырыптардың бірін таңдап диалог құрастырыңыз. Диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу әрекеті формаларын сақта.

1. Ауылды қалаға айналдыру қажет пе?

2. Кітапхананың оқырмандары аз. Неліктен?

3. Отаны жоқтық – нағыз жоқтық. Санамалап айт.

4. Тауға шығудың пайдасы. Сіз білесіз бе?

Балл қою кестесі

Дағды		Жауап	Балл	Қосымша ақпарат	Жалпы балл
		Білім алушы
Тыңдалым	1	«Қазақстан қалалары»	1	Оқушы жауабы ескеріледі	5
	2	Алматы, Атырау, Нұр-Сұлтан, сарапшылар	1	Оқушы жауабы ескеріледі
	3	Бақытты қала Үздік қала	1	Оқушы жауабы ескеріледі
	4	Денсаулық, қауіпсіздік, жүктеме	1	Оқушы жауабы ескеріледі
	5	Аймақ, мекен; өмір, тіршілік; үздік-нашар, озық	1	Оқушы жауабы ескеріледі
Оқылым	1	Отанның қадірі, таудың ерекшелігі.	1	Оқушы жауабы ескеріледі	5
	2	Менің Отаным, «Алатау» тауы	1	Оқушы жауабы ескеріледі
	3	Отанды сүю, тау сипаты	1	Оқушы жауабы ескеріледі
	4	Таулы жердің табиғаты тамаша, өмір сүруге қолайлы.	2	Оқушы жауабы ескеріледі

Жазылым

Балл	Мазмұны (5 балл)	Тіл сапасы (5 балл)
9-10	Өте жақсы Мәтін құрылымы, жанры, стилі толық сәйкес келеді. Өз ойын еркін жеткізеді. Лексикалық минимумды сауатты қолданады.	Өте жақсы Грамматикалық, пунктуациялық тұлғаларды өте жақсы қолданады. Айырым қателері қиындық тудырмайды.
7-8	Жақсы Мәтін құрылымы, жанры сәйкес келеді. Өз ойын жеткізеді. Лексикалық минимумды орынды қолданады	Жақсы Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды дұрыс қолданады. Кейбір қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
5-6	Қанағаттанарлық Мәтін құрылымын жанрын, стилін сақтауға тырысқан. Ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануға тырысады	Қанағаттанарлық Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда ішінара қателер жібереді. Елеусіз қателер көп, бірақ ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
3-4	Төмен Мәтін құрылымын,тақырыбын, жанрын, стилін сақтауы төмен Ойын жеткізуде ауытқулар көптеп кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы төмен	Төмен Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда қателері көп, ойды түсінуге кедергілер бар
1-2	Өте төмен Мәтін құрылымы мүлдем ескерілмеген. Жазба жұмысы жанрға, стильге сәйкес емес. Ойын жеткізе алмаған. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі.	Өте төмен Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп, ойды түсіну өте қиын.

Айтылым

Балл	Негізгі ойды ашуы (5 балл)	Сөз қолданысы (5 балл)
9-10	Өте жақсы Тақырыпты пен сұрақты өте жақсы түсінеді. Берілген сұрақтарға жауабы тез әрі орынды. Ойын жүйелі түрде жеткізеді.	Өте жақсы Лексикалық минимумы мол.. Орфоэпиялық нормаларды дұрыс қолданады. Кей қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
7-8	Жақсы Тақырыпты пен сұрақты жақсы түсінеді. Берілген сұрақтарға жауабын ойланып береді, ойын жақсы жеткізеді.	Жақсы Лексикалық минимумы жеткілікті. Орфоэпиялық нормаларды қолданады. Арасында қателер жібереді.
5-6	Қанағаттанарлық Тақырыпты пен сұрақты жақсы түсінеді. берілген сұрақтарға жауабын ойланып береді, ойын орташа жеткізеді.	Қанағаттанарлық Лексикалық минимумы бар. Орфоэпиялық нормаларды қолданады. Жиі қателер жібереді.
3-4	Төмен Тақырып пен сұрақты түсінуде және жауап беруде қиналады. Ойын жеткізуде ауытқулар кездеседі.	Төмен Лексикалық минимумды қолдануға тырысады.Орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателер жібереді.
1-2	Өте төмен Тақырып пен сұрақты түсінуде қолдауды қажет етеді. Ойын айтқанда қателіктер жиі кездеседі.	Өте төмен Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі.Орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателерді жиі жібереді.

1-ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

Ұзақтығы – 40 минут

Тыңдалым – 10 минут

Оқылым – 10 минут

Жазылым – 20 минут

Айтылым сабақтан тыс уақытта бағаланады (әр білім алушыға 2 минут беріледі)

Балл саны 30 минут

Тапсырма түрлері

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар

Көп таңдауы бар сұрақтар

Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсандық жиынтық бағалаудың құрылымы 4 компонеттен тұрады. Бірінші компонет – тыңдалым, екінші компонент – оқылым, үшінші компонент – жазылым және тілдік бағдар, төртінші компонент – айтылым дағдыларын тексеруге арналған

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Тап сырма	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырмаларға сипаттама	Тапсырмалар түрлері	Орындау уақыты, минут	Балл
1-2	6.1.1.1 – тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; 6.1.3.1– тұрмыстық әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну; 6.2.2.1– тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудық ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формала- рын білу.	Тапсырманы әр оқушы жеке орындайды. Оқушылар мәтінді екі рет оқиды. Мәтіннің соңындағы сұрақтар арқылы көтерілген мәселені болжайды. Екінші тапсырмада мәтіннен берілген сөздердің баламасын табады. Оқушының мәтінді қаншалықты түсінгені бағаланады. Екінші тапсырманы да оқушылар өз бетімен орындайды. Екі мәтін салыстырады. Тірек сөздердің мағынасын, негізгі мәтіннің мазмұнын түсінуі бағаланады.	Көп жауапты қажет ететін сұрақтар	5	5
3-5	6.2.3.1 – ауызша мәтіндер құрауда хабарлы сөйлемдердің интонациялық ерекшеліктерін ескеріп айту.	Мәтіндерді оқып ақпараттардың «шын» «жалған» екенін табады. Қала өмірі мен ауыл өмірі туралы негізгі және ортақ ақпарат беруі бағаланады.	Толық жауапты қажет ететін сұрақтар	5	5
6-8	6.3.5.1. – қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді мәтін мазмұнымен салыстыру, қарама-қайшы ақпараттарды салыстыру.	Сын есімдерді мәтіннен таба алады, түрлерін ажырата біледі. Тақырып бойынша үйренген сөздерін орынды қолданылуы бағаланады.	Жазбаша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	10	10
9	6.3.4.1. – мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; 6.3.1.1. – мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен салыстыру; 6.3.6.1. – тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру; 6.5.1.2. – лексикалық мағынасы жағынан заттың сипатын, көлемін салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмысттарда қолдану.	Диалог құру барысындағы ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті, ойларын жеткізуі бағаланады.	Толық жауапты қажет ететін сұрақтар	20	20
				40 минут	30б

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

ІІ нұсқа

Тыңдалым

«Отбасы шағын мемлекет» демекші, өз отбасымды, әрине, айрандай ұйыған, тату-тәтті, бірлікте өмір сүріп жатқан қарапайым отбасыларының біріміз. Қара шаңырағымыздың ақылшысы, арқа сүйеріміз – жан әкешім, «Әке – асқар тау, Ана – етегіндегі бұлақ, Бала – жағасындағы құрақ» - деп тегін айтылмаған болар. Ата-анасын, аға-сіңлілерін сыйлай білген, жақындарына жақсылық тілеген адам, менің ойымша, болашақта қоғамда да ізгі ниеті арқылы еліне, оның дамуына көп септігін тигізетініне еш күмәнім жоқ. (66 сөз) http://www.zharar.com/kz/shygarma/1071-family.html

1.Сұрақтарға жауап беру арқылы, мәтінде қандай мәселе көтерілгенін болжап айтыңыз

Мәтіннің тақырыбын ата?

_________________________________________________________

Мәтінде көтерілген басты мәселені ата?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]

Тірек сөздердің мағынасын жазып, мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз

Тірек сөздер	Мағынасы
Асқар тау
Етегіндегі бұлақ
Жағасындағы құрақ

2.Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз

__________________________________________________________________________________________________________________________________________[4]

Оқылым

3. Берілген мәтіндерді салыстырыңыз. Мәтіндегі көтерілген тақырыпты өмірмен байланыстырыңыз. Сын есімдерді қолдана отырып, туған жеріңіздің ерекшелігін жазыңыз

Ауылым – алтын бесігім!

Менің сүйікті Алматым!

«Ауыл» деген сөзді естігенде менің өн бойымды қуаныш кернейді. Өйткені ауылдың ауасы таза, суы тұнық, шөбі көк майса болады. Ауылда төрт түлік мал болғандықтан, ақ мол. Онда тұратын адамдардың көпшілігі мал шаруашылығымен айналысады. Қозы, лақ маңырап, құлын-тай тебісіп, балалар оны қуалап, шуылдасып жатады. Ауылда қаладағы сияқты сәулет өнері дамымаса да, ауылдың қаладан көркемділігі ерекше. Ол ауасының тазалығымен, көк майса шөбімен, төрт түлігімен, жазық жерлерімен, жайлауымен ерекшеленеді. Нағыз байлықтың бәрі ауылда деп ойлаймын. (72 сөз)(https://surak.baribar.kz/269903/

Сені жолдағы кептелісіңді жақсы көрем бе екен, болмаса қалың шыңыңды жақсы көрем бе екен? Көңілім өзіңе тартады да тұрады. Бір топ адамдар әдеттегі қарқынмен әлдеқайда кетіп барады. Бір дүниеден құр қалғандай асығып жүр. Күйбең тіршілік. Олар қарқындарын жылдамдатып жүгіреді де жүреді. Үлкені болсын, кішісі болсын жай ғана аялдамада тұрған автобусқа мініп үлгеру үшін жүгіреді. Бұл құбылыс Алматылықтар үшін ерсі емес. Сол аялдамада олар бір-бірімен мың рет кездесуі мүмкін. Бірақ танымайды. Алматы Қазақтанның ең ірі мегаполисі (75 сөз)https://surak.baribar/623486

______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]

5. Жоғарыдағы мәтіндерді салыстыра отырып кестеге негізгі және ортақ

ақпаратты жазыңыз

Негізгі ақпарат 1-мәтін	Негізгі ақпарат 2-мәтін	Ортақ ақпарат

[3]

5.Сөйлемдердің шын, жалған екенін анықтаңыз

Ақпарат	Шын	Жалған
Қалада бәрі төрт түлік мал ұстағандықтан, ақ мол
Ауылдың қаладан көркемділігі ерекше
Аулдағы адамдар автобус аялдамасында күніне мың рет кездеседі.

[1]

Жазылым

6.«Ауылым – алтын бесігім!» мәтініндегі сын есімдерді теріп жаз. __________________________________________________________________________________________________________________________________________[5]

7.Берілген сын есімдер мен сан есімдерді қатыстырып 5 сөйлем құрастырып жаз. (қалың, бесінші, асығыс, отыз, биік, әдемі, алтыншы)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

[5]

Айтылым

Жұптасып келесі тақырыптардың біреуіне диалог құр. Жұмыс барысында хабарлы, сұраулы, лепті сөйлемдердің интонациясына ерекше көңіл бөліңіз. 1.«Отан отбасынан басталады» 2.«Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі»

3.«Қазақстан Таулары»

10

Балл қою кестесі

Тыңдалым

Әр дұрыс жауап үшін 1 балл беріледі

Сұрақ	Жауап	Балл	Жалпы балл
1	Отбасындағы тәрбие	1	5
2	Әке	1
3	Ана	1
4	Бала	1
5	Отбасы	1

Оқылым

Әр дұрыс жауап үшін 1 балл беріледі

Сұрақ	Жауап	Балл	Жалпы балл
1	Менің туған жерім өте әдемі. Ауасы таза, халқы мейірімді. Балалары тәрбиелі. Табиғаты керемет	1	5
2	Ауылдың ауасы таза, халқы кішіпейіл	1
3	Алматы Қазақстанның ең ірі мегаполисі	1
4	Адамдардың көңілі қалаға да ауылға да тартады	1
5	Ауылдың көркемділігі қаладан ерекше	1

Жазылым

Тапсырма	Мазмұны мен тіл сапасы
6	Мәтіннен сын есімдерді таба алады. Түрлерін ажырата біледі.Тақырып бойынша үйренген сөздерін орынды қолдана алады
7	Ұсынылған тапсырмалардан сан есімдерді таба алады және түрлерін ажыратады
8	Сан есімдерді орынды қолданады. Грамматикалық және пунтуациялық тұлғаларды сақтайды.

Айтылым

Тапсырма	Негізгі ойды ашуы мен сөз қолданысы
9-10	Тақарып бойынша ойын жеткізеді. Оорфоэпиялық емлені сақтайды. Ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикетін сақтайды.
7-8	Қойылған сұрақтарға ойланып барып жауап береді. Етістіктерді орынды қолданады.
5-6	Диалог құру барысында негізгі ойды ашып, сөздердерді қолдануда асағыстық білдіреді. Дегенмен сөздерді орнымен қолдануға тырысады
3-4	Сұраулы сөйлемдер құрастыруда қателіктер жібереді. Сөйлесу барысында жалғауларды орынсыз жалғайды.
1-2	Қойылған сұрақтарға тек қана жабық жауаптар береді. Ауыз екі сөйлеу тілін дамытатын тапсырмаларды орындауда қиналады.

2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

Жиынтық бағалауға шолу

Ұзақтығы: 40 минут

Тыңдалым- 10 минут

Оқылым – 10 минут

Жазылым – 20 минут

Айтылым сабақтан тыс тексеріледі (әр оқушыға 2 минут беріледі)

Балл саны: 30

Тапсырмалар түрлері

Көп таңдауы бар сұрақтар

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар

Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсандық жиынтық бағалаудың нұсқасы 4 компоненттен тұрады: біріншісі -тыңдалым, екіншісі - оқылым, үшіншісі - жазылым және тілдік бағдар, төртіншісі – айтылым және тілдік бағдарды тексеруге арналған

Тапсыр ма	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырма түрлері	Тапсырмаларға сипаттама	Орындау уақыты, мин	Балл
1-4	6.1.5.1 тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау, 6.1.3.1 тұрмыстық - әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну; 6.1.6.1 тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде шынайы өмірмен байланыстырып жауап беру.	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар Толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты 167 сөзден тұратын тыңдалым мәтінін 2 рет тыңдайды. Мәтінді тыңдау барысында мазмұнды түсінуге бағытталған бірінші тапсырмада 1 жауапты белгілейді, екінші тапсырмада сұрақтарды тиісті тірек сөздермен топтастырып, негізгі ойды анықтайды. Үшінші тапсырмада жаңа сөздерді мағынасымен сәйкестендіреді. Мәтінді қайта тыңдау барысында төртінші тапсырмада мәтін негізіндегі сұраққа өмірмен байланыстырып жауап жазады. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін бағалайды.	10	5
5-8	6.3.6.1 тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру; 6.3.3.1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.3.1.1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; 6.3.4.1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру.	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар. Толық жауапты қажет ететін сұрақтар.	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар 155 сөзден тұратын мәтінді оқиды. Мәтін мазмұнын түсінуге бағытталған бірінші, екінші тапсырмада 1 жауапты белгілейді. Үшінші тапсырмада негізгі және қосымша ақпаратты анықтап, 2 сөйлем жазады. Төртінші тапсырмада оқушы ашық сұраққа мәтіннің мазмұны негізінде өмірмен байланыстырып жауап береді. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін, сөздік қорын орынды пайдалана алуын, өмірдегі жағдаяттарға өз көзқарасын білдіре алуын бағалайды.	10	5
9	6.4.5.1 жазба жұмыстарында сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; 6.5.1.5 етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану; 6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу.	Жазбаша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар берілген 4 тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындайды. Мұғалім оқушының жазба жұмысында тақырыптың мазмұнын ашуын, стильді сақтауын, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қоюын, өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерінжәне етістіктің шақтарын орынды қолдануын бағалайды.	20	10
10	6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; 6.2.5.1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; 6.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту; 6.2.1.1 тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу.	Ауызша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жұпта орындалады. Екі оқушыға бөлімдерге қатысты ортақ тақырып беріледі (тақырып жазылған қағаздарды оқушы өзі таңдайды) Жұптағы оқушылар берілген тақырып бойынша 4 минут диалогке түседі (әр оқушы диалогтe 7-9 сөйлем айту керек) Мұғалім оқушының берілген тақырыпты түсініп, соған қатысты жұбына сұрақтар қоюын, сұрақтарға лайық жауап беруін, диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикет формаларын қолдануын, лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеруін, тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануын, ойын әсерлі жеткізуін бағалайды. Екі оқушының балы бір-біріне тәуелді емес.	Айтылым сабақтан тыс уақытта бағала- нады, әр білім алушыға 2 минут беріледі	10
Барлығы				40 мин	30

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

І нұсқа

Тыңдалым

Сұхбатты тыңдаңыз. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Журналист: Қазіргі таңда өңірде қуат көзін үнемдеу бойынша қандай жұмыстар жүргізілуде?

Электр желілері басқармасының бас инженері: – Аймақта қуат көзін үнемдеу жұмыстары қарқын алып келеді. Қазір осы жердің өзінде 120-дан астам жарық диоды орнатылған шам бағаналары бар. Бұлар энергия көзін 70 пайызға дейін үнемдейді.

Журналист: – Ал қарапайым тұрғындардың бұл шамның түрін пайдалану көрсеткіші қандай?

Электр желілері басқармасының бас инженері: – Жарық диодты шамдарды қолданатын жеке кәсіпорындардың саны жыл сайын артып келе жатқанымен, халық арасында бұл шамдарды пайдалану деңгейі әлі де төмен. Өйткені, қарапайым халық бағасы арзан болғаны үшін қыздыру шамын таңдайды.

Журналист: – Жарық диодты шамдардың бағасы қымбаттырақ болғанымен, пайдасы көп шығар?

Электр желілері басқармасының бас инженері: – Иә, әрине. Мұндай шамдар электр қуатын көбірек үнемдейді және қызмет ету мерзімі де ұзағырақ. Ешқандай зияны жоқ. Тек жарамсыз жағдайға жеткен соң, арнайы қоқыс жәшіктеріне тасталуы керек.

Журналист: Әр заттың кем тұстары болып жатады. Жарық диодты шамдардың зиянды жағы бар ма?

Электр желілері басқармасының бас инженері:– Диодты шамдар арнайы қоқыс жәшігіне тасталмаған жағдайда, одан шығатын улы заттардан бауыр, адам ағзасы зақымданады. Жерге, суға түскен жағдайда, табиғатқа қауіп төндіреді. Қаламызда мұндай шамдарды тастайтын арнайы жәшіктер жоқ. Дегенмен бұл мәселе қарастырылуда.

Журналист:– Ал, сіз өз үйіңізде осы шамның түрін пайдаланар ма едіңіз?

Электр желілері басқармасының бас инженері: – Бұл қондырғы электр қуатын үйде аз пайдалануға тиімді. Сондықтан болашақта пайдаланамын.

http://mangystautv.kz/m/public/index.php/kz/news/society/kuat-kozin-unemdeudin-zholy

1. Сұхбат не туралы? Сұхбаттың тақырыбын анықтаңыз.

А) Жарық диодты шамдар және олардың пайдасы

В) Қыздыру шамы және олардың зияны

С) Отандық фабрикалар және олардың қызметі

D) Табиғат экологиясы және энергия көзі

E) Электр қуаты және оның зияны

[1]

2. Сұхбаттағы тірек сөздерді сұрақтармен топтастырып, негізгі ойды 2 сөйлеммен жазыңыз.

Жарық диодты шам, жарамсыз жағдайда, арнайы қоқыс жәшігіне, электр қуатын, жарық диодты шамдарды, көбірек, үнемдейді, тастау керек

1. Не?/Нелер? Нені? Қалай? Не істейді?

___________ ____________ ____________ _______________.

2. Нені?/Нелерді? Қашан? қайда?/неге? не істеу керек?

___________ ___________ _____________ _______________.

[2]

3. Жаңа сөздерді мағынасымен сәйкестендіріңіз.

1	Жарық диодты шам		А	қалдықтарды тастайтын тұрмыстық зат
2	Қоқыс жәшігі		В	қуат көзінің бір түрі
3	Электр қуаты		С	қуатты үнемдейтін шам

[1]

4. Сұхбатты қайта тыңдаңыз. Сұхбат берушіге ең соңғы қойылған сұраққа сіз қалай жауап берер едіңіз?

Егер «Иә» деген жауабын таңдасаңыз, 1 себебін көрсете отырып, толық жауап жазыңыз.

______________________________________________________________________

Егер «Жоқ» деген жауабын таңдасаңыз, 1 себебін көрсете отырып, толық жауап жазыңыз.

_____________________________________________________________________

[1] Оқылым

1-мәтін

Республиканың қорықтары мен ұлттық парктері - туристер келетін ірі орталық. Әлемдік туризмді дамыту тәжірибесі көрсеткендей, барлық мемлекет ең алдымен туризмді дамытуға басты назар аударады. Өйткені, біріншіден мемлекет қазынасына табыс түссе, екіншіден туризмді дамытуға үлес қосады. Экологиялық туризм  тек   Ақсу-Жабағылы   мен   Қорғалжын, Марқакөл, Алматы қорықтарында ғана қолға алынуда.

Қорық аймақтарында экологиялық туризмді дамытуда ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізетін, табиғатты қорғауға қабілетті мамандардың жетіспеушілігі байқалуда. Қорық ісін жандандыруға жоғары білікті мамандарды тарту, даярлау - қорық алдында тұрған негізгі күрделі мәселелердің бірі. Экологиялық туризм табиғи туризмнің құрамдас бөлігі және мемлекеттің тұрақты дамуының құралы болып табылады. Экологиялық туризм термині қоршаған орта жағдайын сақтау, қорғау нәтижесінде ғана емес, таулы шипажайда демалу, табиғи ортаны тамашалау, экологиялық білім мен сананы көтеру барысынан туындаған. Дегенмен, қорық аумағында жүзеге асырылатын кез-келген туристік қызмет қорық экологиясын бұзып, жануарлар мен өсімдіктер әлеміне кері ықпалын тигізеді. Табиғи ортаға кері әсерлердің алдын-алу үшін туризмді тиімді жоспарлау керек. Туристер табиғи ортаға еш зиян келтірмей, арнайы салынған жолдармен ғана жүріп, қорық табиғатын тамашалауы керек. (155 сөз) Сілтеме: http://refleader.ru/jgejgeatyatyaty.html

1. Мәтіннің негізгі тақырыбын анықтаңыз
А) Қорықтар мен ұлттық парктер

В) Қорықтағы өсімдіктер әлемі

С) Қорық экологиясы

D) Табиғатты қорғау

Е) Экологиялық туризм [1]

2. Мәтіннің негізгі ойына сәйкес келетін тұжырымды табыңыз

А) Жануарларды қорғауға алу

В) Еліміздегі қорықтарды көбейту

С) Қорықтағы экотуризмді дамыту

D) Өсімдіктерді қорғауға алу

Е) Шипажайда дұрыс демалу

[1]

3. Мәтіннен негізгі және жанама ақпараттарды 1 сөйлеммен жазыңыз

Негізгі ақпарат
Жанама ақпарат

[2]

4 . «Қорық аумағында жүзеге асырылатын кез-келген туристік қызмет қорық экожүйесін бұзып, жануарлар мен өсімдіктер әлеміне кері ықпалын тигізеді». Берілген тұжырым бойынша туризмнің қандай кері ықпалы бар деп ойлайсыз? Өмірден мысал келтіре отырып, 1 сөйлеммен толық жауап жазыңыз ______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

[1]

Жазылым

Берілген төрт тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз. Сөздерді орфографиялық нормаға сай жазыңыз. Жазылым мәтінінде есімдік түрлерін, етістіктің шақтарын, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз.

«Қуат көзін үнемдеу»

Сіз интернет-блог авторысыз. Өз «Күн батареясы – сарқылмайтын ток көзі» тақырыбында белгілі бір ғаламтор сайтына жаңалық жазыңыз. Өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін қолданыңыз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. «Менің туған өлкем»

Туған өлкеңіздің тарихи және көркем жерлері туралы досыңызға хат жазыңыз. Хат құрылымын сақтап жазыңыз. Етістіктің шақтарын орынды қолданыңыз.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. «Нұр-Сұлтан – мәдениет пен өнерордасы»

Қала күніне орай 6 шілде күні отбасыңызбен Елордаға қыдырып келдіңіз. Қаланың көптеген мәдени, өнер ордаларымен таныстыңыз. Тамаша өткізген күніңізді күнделік етіп жазыңыз. Күнделік құрылымын сақтаңыз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. «Қазақстан қорықтары»

«Елімізде жануарлар және өсімдіктер әлемін сақтап қалуда қорықтардың маңызы» тақырыбында 60 сөзден тұратын эссе жазыңыз. Әрбір абзацты жүйелі құрастырып, мазмұнын ашып жазыңыз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

[10]

Айтылым

Берілген тақырыптардың бірін таңдап, тура және ауыспалы мағыналы сөздерді қолдана отырып, жұбыңызбен диалог құрастырыңыз. Диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикетін сақтаңыз. Лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріңіз. (әр оқушыға 2 минут)

Диалог тақырыптары

Қуат көзін үнемдеудің жолдары туралы айтып беріңіз.

1. «Қызыл кітаптың» қаншалықты маңызы бар?

2.Елордадағы бір өнер ордасы туралы әңгіме өрбітіңіз.

3.Туған өлкеңіздің көркем жерлері туралы сұхбаттасыңыз. [10]

Балл қою кестесі

Дағды		Жауап	Балл	Қосымша ақпарат	Жал пы балл
		Білім алушы
Тыңдалым	1	А	1		5
	2	Жарық диодты шам электр қуатын көбірек үнемдейді Жарық диодты шамдарды жарамсыз жағдайда арнайы жәшікке тастау керек	1 1
	3	С А В	1
	4	Ықтимал жауап: Электр қуатын бөлмеден шығарда жарық сөндіріп, теледидарды өшіріп, техникалық құралдарды өшіріп үнемдеймін. Ықтимал жауап: Электр қуатын үнемдей алмаймын: кейде техникалық құралдарды өшіріп кетуді, бөлме шамын өшіруді ұмытып кетемін	1	Оқушы жауабы ескеріледі
Оқылым	1	Е	1		5
	2	С	1
	3	Ықтимал жауап: Қорықта экологиялық туризм –мемлекеттің тұрақты дамуының құралы. Ықтимал жауап: Туристік қызмет қорық экологиясын бұзып, жануарлар мен өсімдіктер әлеміне кері ықпалын тигізеді.	1 1	Оқушы жауабы ескеріледі
	4	Ықтимал жауап: Туризмнің бір кері ықпалы ол – серуен кезде айналаны ластап, қоқыстар тастап жүру, тиісті жолдармен жүрмеу.	1	Оқушы жауабы ескеріледі
Барлығы					10

Жазылым

Балл	Мазмұны	Тіл сапасы
9-10	Мәтін құрылымы (кіріспе, негізгі және қорытынды) сақтайды, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, мазмұнын ашып жазады. Мәтін жанры, стилі толық сәйкес келеді. Ойын жүйелі түрде жеткізеді. Лексикалық минимумды қолдануы жоғары, стильдік қолданысы өте дұрыс	Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды өте дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді. Етістіктің шақтарын орынды қолданады. Өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін дұрыс қолданады
7-8	Мәтін құрылымы, (кіріспе, негізгі және қорытынды) жанры сәйкес келеді. Ойын жеткізеді. Лексикалық минимумды жеткілікті қолданады, стильдік қолданысы дұрыс	Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді
5-6	Мәтін құрылымын (кіріспе, негізгі және қорытынды),жанрын,стилін сақтауға тырысқан. Ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа	Грамматикалық және пунк туациялық тұлғаларды қолдануда ішінара қателер жібереді. Елеусіз қателер көп, бірақ ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
3-4	Мәтін құрылымын (кіріспе, негізгі және қорытынды),жанрын,стилін сақтауы шектеулі. Ойын жеткізуде ауытқулар көптеп кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен.	Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда қателері көп болғандықтан, ойды түсінуге кедергі келтіреді.
1-2	Мәтін құрылымы (кіріспе, негізгі және қорытынды) мүлдем ескерілмеген. Жазба жұмысы жанрға, стильге сәйкес емес. Ойын жеткізе алмаған. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі болғандықтан, сөз қайталаулар өте көп кездеседі.	Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп болғандықтан, ойды түсіну өте қиын

Айтылым

Балл	Негізгі ойды ашуы	Сөз қолданысы
9-10	Тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикет формаларын өте жақсы қолданады және сұрақты өте жақсы түсінеді. Күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауабы тез, әрі орынды. Ойын әсерлі, мазмұнды жеткізеді	Лексикалық минимумы мол, стильдік қолданысы өте дұрыс. Лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін өте жақсы ескереді. Орфоэпиялық нормаларды дұрыс қолданады. Тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді орынды қолданады. Арасында елеусіз қателер жібергенімен, ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
7-8	Тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикет формаларын жақсы қолданады және сұрақты жақсы түсінеді. Күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауабын ойла- нып береді, ойын орынды жеткізеді.	Лексикалық минимумы жеткілікті, стильдік қолданысы дұрыс. Орфоэпиялық нормаларды дұрыс қолданады. Лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеруде және тура, ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануда елеусіз қателер жібереді.
5-6	Тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикет формаларын қолдануда қиналады. Сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қиналады. Ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі.	Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа. Лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеруде және тура, ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануда қателер жібереді. Орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателер жібереді.
3-4	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел ауытқулар кездеседі.	Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен. Тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануда және орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателерді жиі жібереді.
1-2	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды үнемі қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел көп ауытқулар кездеседі.	Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі болғандықтан , сөз қайталаулар өте көп. Орфоэпиялық нормаларды қолдануда түсінуге қиындық келтіретін қателер жиі кездеседі.

2-ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

Ұзақтығы-40 минут

Тыңдалым-10 минут

Оқылым-10 минут

Жазылым – 20 минут

Айтылым сабақтан тыс уақытта бағаланады. (әр білім алушыға 5 минут беріледі)

Балл саны – 30

Тапсырма түрлері

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар

Көп таңдауы бар сұрақтар

Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

№	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырмалар сипаттамасы	Тапсырма түрлері	Орындау уақыты, минут	Балл
1-5	6.1.5.1 – тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау; 6.1.3.1 – тұрмыстық – әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну; 6.1.6.1 – тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде шынайы өмірмен байланыстырып жауап беру.	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар 153 сөзден тұратын мәтінді 2 рет тыңдайды. ( аудиоқұралдар болмаған жағдайда мұғалім мәтінді өзі 2 рет оқып береді) Мәтінді тыңдау барысында мазмұнды түсінуге бағытталған бірінші, екінші тапсырмаларда дұрыс 1 жауапты белгілейді. Мәтін мазмұнына негізделген үшінші тапсырмада берілген сөйлемдегі ойды шынайы өмірмен байланыстырып тұжырымдайды. Төртінші тапсырмада мәтін мазмұны бойынша негізгі ойды анықтайтын 3 тірек сөз жазады. Бесінші тапсырмада мәтіндегі жаңа сөздерді тауып, мағынасын жазып көрсетеді. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін бағалайды	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар	10 минут	5
6-9	6.3.6.1 – тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру, 6.3.3.1 – орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.3.1.1 – мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; 6.3.4.1 – мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру.	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар 97-98 сөзден тұратын екі мәтінді оқып шығады. Бірінші тапсырмада берілген екі мәтіннің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйеніп, түрлерін салыстырады. Екінші тапсырмада мәтін мазмұны бойынша негізгі және қосымша ақпараттарды тауып жазады. Үшінші тапсырмада мәтін бойынша үйренген сөздерін қатыстырып, сөйлем құрайды. Төртінші тапсырмада мәтінде берілген ойды 1 сөйлеммен тұжырымдайды. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін, сөздік қорын орынды пайдалана алуын, өмірдегі жағдаяттарға өз көзқарасын білдіре алуын бағалайды.	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін ашық сұрақтар	10 минут	5
10	6.5.1.4 – өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жазбаша,ауызша жұмыстарда орынды қолдану; 6.4.5.1 – жазба жұмыстарында сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; 6.5.1.5 – етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану; 6.4.2.1 – эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу.	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар берілген 3 тақырыптың біріне 50-60 сөзден тұратын эссе жазады. Мұғалім оқушының тақырып желісінен шықпай, әр абзацты жүйелі құрастырып, мазмұнын ашуын, сөйлем соңында қо- йылатын тыныс белгілерді дұрыс қолдануын, эссе жазуда өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін қолдануын бағалайды.	Жазбаша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	20 минут	10
11	6.2.2.1 –тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; 6.2.5.1- коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; 6.2.3.1 – ауызша мәтіндер құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту; 6.2.1.1 – тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу:	Тапсырма жұппен орындалады. Жұптағы екі оқушыға ортақ тақырып беріледі. Берілген тақырып бойынша жұптағы оқушылар 5 минут диалогке түседі. (әр оқушы диалогтe 7-8 сөйлем айту керек). Мұғалім оқушылардың тақырып бойынша диалогті бастап, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білуін, ауызша мәтіндер құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айтуын, диалогта тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануын, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізуін бағалайды.	Ауызша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Айтылым сабақтан тыс, қосымша уақытта өткізіледі (әр білім алушыға 5 минут беріледі)	10
Барлығы 40 минут

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

ІІ нұсқа

Тыңдалым

Қуат көзін үнемдеу

Бүгінде Қазақстан ғана емес, бүкіл дүниежүзі табиғи менералды ресурстарды мейлінше үнемдеп пайдалануға қатты көңіл бөліп отыр. Еліміздің қазіргі қарқынды экономикалық дамуы, күнделікті тұрмыста энергия тұтынудың жаппай өсуі, тұтынушылар тарапынан ысырапшылдықтың орын алуы – соңғы кезде энергияны үнемдеу мәселесін мемлекеттік деңгейге қоюға алып келді. Электр және жылу энергиясын, ауыз суды тұтынудың өсімінен туындаған мәселені тек мемлекет шешуі керек деп қарауға болмайды. Оның үстіне энергия өндіретін кәсіпорындарды жаңадан салу қомақты материалдық шығындармен қатар уақыт шығынын да қажет ететінін ескеруіміз қажет.

Мамандардың айтуынша, біздің елімізде энергия ресурстарын пайдалану тиімділігі бүгінгі күні 30 пайыздан аспайды, яғни, тұтынылатын энергияның үштен екісін ысыраппен пайдаланып отырмыз деген сөз.

Қазіргі уақытта дүние жүзінің барлық өнеркәсібі дамыған елдерінде энергияны үнемдеу мәселелері жоғары қарқынмен шешілу үстінде. Соңғы ширек ғасырдың ішінде энергия үнемдейтін мақсатты саясатты іске асыру есебінен осы Европалық дамыған елдерде жалпы ішкі өнімнің энергияны пайдалану көрсеткішін 30 пайызға дейін азайтуға қол жеткізілді. Қолда барды үнемдеп пайдалану, ысырапшылдыққа жол бермеу - бүгінгі күннің талабы.

http://flatik.ru/elektroenergiyasin-nemdeu-tairibinda-sinip-saati
Мәтінге байланысты негізгі ойды көрсетіңіз.

A) түрі аз өсімдіктерді қорғау

B) сілеусіндерді мемлекеттік қорғауға алу

C) энергия ресурстарын тиімді пайдалану

D) Европалық дамыған елдердің тәжірибесі

E) тұтынылатын энергияны ысыраппен пайдалану

[1]

2.Мәтінге қатысты тақырыпты анықтаңыз.

A) Қуат көзін үнемдеу

B) Жастар- ел болашағы

C) Қазба байлықтарды пайдалану

D) Мемлекеттің даму жолдары

E) Қазақстан қорықтарын білу

[1]

3. Сөйлемде берілген ойды шынайы өмірмен байланыстырып тұжырымдаңыз.

Қолда барды үнемдеп пайдалану, ысырапшылдыққа жол бермеу - бүгінгі күннің

талабы.

[1]

4. Мәтін мазмұны бойынша негізгі ойды анықтайтын 3 тірек сөз жазыңыз. ________________ _______________ _______________[1]

5. Мәтіндегі жаңа сөздерді және олардың мағынасын жазып көрсетіңіз.

Жаңа сөздер	Мағынасы

[1]

Оқылым

Мәтіндерді мұқият оқып шығыңыз.

1-мәтін

Астана- мәдениет пен өнер ордасы

Бүгінде Астана Еуразияның да мәдени орталығына айналып келе жатыр.

Қазіргі уақытта Астанада мәдениет мекемелері көп шоғырланған. Олар: Мемлекеттік филармония,  Конгресс-Холл, Заманауи өнер мұражайы,   С.Сейфуллин атындағы мұражай, «Жастар» кешен орталығы, М.Горький атындағы орыс драматургиялық театры, Қ.Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық-драма театры, «Қазақстан картасы - «Атамекен» этно-мемориалдық комплексі және басқа да мәдени ойын-сауық орталықтары.

2013 жылы «Астана Опера» мемлекеттік опера және балет театры ашылды. Сонымен қатар, Астана қаласында республикалық маңызы бар көптеген мәдени орындар баршылық , К.Байсейітова атындағы Ұлттық опера және балет театры, Президенттік мәдени орталық. Әлемдегі президенттік орталықтарына ұқсастырылып салынған ғимарат - мемлекетіміздің Тұңғыш Президенті Елбасының кітапханасы. http://presidentlibrary.kz/kk/content/astana-elimizdin-kelesheginin-ordasy

2-мәтін

Менің туған өлкем!

Туған өлке! Осы бір сөзді айтқанда көз алдыңа балалық шағыңның куәсі болған, ата-ананың ыстық құшағындай қымбат мекен елестейді. Туған өлкем- Отанымның бір бөлшегі. Қазақ үшін Отан жалғыз, Ту жалғыз!

Отан! Бұл сөз біздің қай-қайсымыз үшін де айрықша ыстық. Отан – кіндік кескен жеріміз ғана емес, баршамыздың кең, байтақ, ғажайып өлкеміз. Біздің өлкеміз – туысқандық салтанат құрған еркін Халықтардың елі, сондықтан мен өз өлкемді шексіз сүйіп мақтан етемін!.

«Отан отбасынан басталады» - деп бекер айтылмаса керек. Міне, егер әр бала осы махабатты көріп өссе, ер жеткен уақытында нағыз патриот болып қалыптасады. Өлкені сүйетін кім? Ата-анасының саналы тәрбиесін көрген білімді бала.

https://infourok.ru/meni-tuan-lkem-turali-shiarma-1466054.html

6-тапсырма. Мәтіндерді салыстырыңыз.

1-мәтін		2-мәтін
	Мәтіннің тақырыбы
	Мәтіннің түрі

[2]

7-тапсырма. 1 - мәтіннен негізгі және жанама ақпараттарды табыңыз.

Негізгі ақпарат	Жанама ақпарат
1.	1.
2.	2.
3	3.

[1]

8-тапсырма. 2-мәтіннен үйренген сөздеріңізді қатыстырып, сөйлем құраңыз.

_____ ___________________________________________________________________________________________________________________________________ [1]

9-тапсырма. 2- мәтінде берілген негізгі ойды 1 сөйлеммен тұжырымдаңыз.

___________________________________________________________

[1]

Жазылым

10-тапсырма. Тақырыптардың біріне 50-60 сөзден тұратын эссе жазыңыз. Тақырып желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, мазмұнын ашыңыз. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді сөйлеу тілінің мақсатына қарай қойыңыз. Эссе жазуда өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін қолданыңыз.

1.Қуат көзін үнемдеудің қандай жолдары бар? Өз нұсқаңызды ұсыныңыз.

2. Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада.

3.Астана- мәдениет пен өнер ордасы

[10]

_____________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Айтылым

11-тапсырма. Жұп арасында диалог құрастырыңыз. Диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын сақтаңыз. Диалог құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріңіз. Ойыңызды әсерлі, мазмұнды жеткізу үшін тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолданыңыз.

Ұсынылатын тақырыптар: 1.«Қазақстан қорықтары туралы не білеміз? 2.Қорықтардың маңыздылығы 3.Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада 4.Астана- мәдениет пен өнер ордасы 5. Қуат көзін үнемдеудің жолдары [10]

Балл қою кестесі

Тыңдалым

Әр дұрыс жауапқа 1 балл беріледі.

№	Жауап	Балл	Қосымша ақпарат	Жалпы балл
1	С	1		5
2	А	1
3	Сөйлемде берілген ойды шынайы өмірмен байланыстырады	1	Оқушы жауабы ескеріледі.
4	Негізгі ойды анықтайтын 3 тірек сөз жазады	1
5	Жаңа сөздерді тауып, мағынасын ашады.	1	Оқушы жауабы ескеріледі.

Оқылым

Әр дұрыс жауапқа 1 балл беріледі.

№	Жауап	Балл	Қосымша ақпарат	Жалпы балл
1	1.Мәдениет, өнер ошағы-Астана, туған өлке құдіреті 2.Баяндау, сипаттау	1 1		5
2	1-мәтіннен негізгі және жанама ақпараттар табады.	1	Оқушы жауабы ескеріледі.
3	2-мәтіннен үйренген сөздері бойынша сөйлем құрайды.	1	Оқушы жауабы ескеріледі.
4	2-мәтінде берілген негізгі ойды 1 сөйлем- мен тұжырымдайды.	1	Оқушы жауабы ескеріледі.

Жазылым

Балл	Мазмұны мен тіл сапасы
9-10	Тақырып желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырады. Мәтін мазмұнын жан-жақты ашады. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді сөйлеу тілінің мақсатына қарай қолданады. Эссе жазуда өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жүйелі қолдана алады.
7-8	Тақырып желісінен шықпай, әрбір абзацты құрастырады. Мәтін мазмұнын ашады. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді сөйлеу тілінің мақсатына қарай қолданады. Эссе жазуда өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін қолдана алады.
5-6	Тақырып желісін сақтап, әрбір абзацты құрастыруда, мәтін мазмұнын ашуда ауытқулар кездеседі. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді сөйлеу тілінің мақсатына қарай қолдануда қателіктер жібереді. Эссе жазуда өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін қолдануда қателіктер жібереді.
3-4	Тақырып желісін сақтамайды, әрбір абзацты құрастыруда, мәтін мазмұнын ашуда ауытқулар жиі кездеседі. Ойын толық жеткізе алмайды. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді сөйлеу тілінің мақсатына қарай қолдануда қателіктер жібереді. Эссе жазуда өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін толық қолдана алмайды . Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп.
1-2	Тақырып желісін сақтамайды, әрбір абзацты құрастыруда, мәтін мазмұнын ашуда ауытқулар жиі кездеседі. Ойын жеткізе алмайды. Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді сөйлеу тілінің мақсатына қарай қолдануда қателіктерді жиі жібереді. Эссе жазуда өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін қолдана алмайды . Сөз қайталаулар өте көп кездеседі. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп болғандықтан, ойды түсіну өте қиын.

Айтылым

Балл	Негізгі ойды ашуы және сөз қолданысы
9-10	Тақырыпты түсінеді. Қойылған тосын сұрақтарға жауабы тез әрі жүйелі. Диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын сақтайды. Диалог құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескереді. Ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу үшін тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді жүйелі қолданады. Орфоэпиялық нормаларды дұрыс түсінеді.
7-8	Тақырыпты түсінеді. Сұрақтарға жауап береді. Диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын сақтай алады. Диалог құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескереді. Ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу үшін тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолданады. Орфоэпиялық нормаларды түсінеді.
5-6	Тақырыпты түсінуде және күтпеген сұрақтарға жауабы тез әрі жүйелі. Диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын сақтауда қателер жібереді. Диалог құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескереді. Ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу үшін тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолданады. Орфоэпиялық нормаларды түсінеді.
3-4	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды қажет етеді. Диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын сақтамайды. Диалог құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескере бермейді. Ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу үшін тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануда қателіктер жібереді. Ойын жеткізуде өрескел ауытқулар кездеседі.
1-2	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды үнемі қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел көп ауытқулар кездеседі. Диалог құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескермейді. Ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу үшін тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануда қателіктерді жиі жібереді.

3-ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

Ұзақтығы - 40 минут Тыңдалым - 10 минут Оқылым - 10 минут Жазылым - 20 минут Айтылым сабақтан тыс уақытта бағаланады (әр білім алушыға 2 минут беріледі)

Балл саны - 30

Тапсырма түрлері Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар. Көп таңдауы бар сұрақтар. Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсандық жиынтық бағалаудың құрылымы 4 компоненттен тұрады. Бірінші компонент - тыңдалым, екінші компонент - оқылым, үшінші компонент - жазылым және тілдік бағдар, төртінші компонент - айтылым дағдыларын тексеруге арналған.

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Тапсырмалар	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырмаларға сипаттама	Тапсырмалар түрлері	Орындау уақыты, мин	Балл
1 – 3 4-7	6.1.5.1 - тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау; 6.1.3.1 – тұрмыстық әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну; 6.3.1.1 – мәтіндегі негізгі, жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі жағдаяттармен байланыстыру; 6.3.3.1-орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.3.6.1 - тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру.	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты тыңдалым мәтінін 2 рет тыңдайды.Бірінші тапсырмада мәтінді тыңдап негізгі тірек сөзді анықтайды. Екінші тапсырмадамәтінде кездесетін сөйлемдерді белгімен белгілейді ). Үшінші тапсырмада мәтін мазмұны бойынша сұраққа толық жауап береді, ойын 3 сөйлеммен береді Тапсырма жеке орындалады. Бірінші тапсырмада мәтін мазмұнына сай берілген дұрыс ақпаратты ажыратады. Екінші сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша рет-ретімен орналастырады. Үшінші тапсырмада берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып жазады. Төртінші тапсырмада мәтін мазмұнына сай сөздерді сәйкестендіреді.	Толық жауапты қажет ететін сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар	10 10	5 5

8	6.5.1.5 –етістіктің шақтарының қызметін білу, ауызша, жазбаша жұмыстарда қолдану; 6.4.3.1 - жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу; 6.4.5.1- жазба жұмыстарында сөзге қосымша жалғауда үндестік ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу.	Тапсырма жеке орындалады. .Оқушылар берілген екі тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындайды. Мұғалім оқушының жазба жұмысында стильді сақтауын, қосымшаларды дұрыс жалғауын, сөйлем соңындағы тыныс белгілері, етістіктің шақтарының орынды қолдануын бағалайды	Жазбаша жауапты қажет ететін сұрақтар	20	10
9	6.2.3.1 - ауызша мәтіндер құрауда хабарлы сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту; 6.2.5.1 – коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру.	Тапсырма жұпта орындалады. Білім алушыға бөлімдерге қатысты тақырып беріледі (тақырып жазылған қағаздарды оқушы өзі таңдайды) Жұптағы оқушылар берілген тақырып бойынша 2 минут диалогке түседі (әр оқушы диалогтe 6-8 сөйлем айтукерек). Мұғалім оқушының берілген тақырыпты түсініп, соған қатысты жұбына сұрақтар қоюын, сұрақтарға лайық жауап беруін бағалайды. Екі оқу шының балы бір-біріне тәуелді емес	Ауыша толық жауапты қажет ететін сұрақтар.	Айтыл ым сабақт ан тыс тексер іледі, әр білім алуш ыға 2 минут беріледі.	10
Барлығы				40 мин	30 б

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

І нұсқа

Тыңдалым

Мәтінді мұхият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Мамандық таңдау- тағдырыңды таңдау деген сөз. Кейінгі өмірде өкінбейтіндей, өз қабілеті мен бейімділігіне сай кәсіп түрін таңдау. Бұл өте жауапкершілікті және маңызды іс. Мамандық таңдауда әр адам өзінің қызығушылығына, қабілетіне, бейімділігіне, қалауына сүйену керек. Сондай- ақ өз мамандығының 10-20 жылға дейін өз сұранысын жоғалтпауына көңіл бөледі. Бұл мамандықтарға деген бірқалыпты тұрақты сұраныс деп аталады. Өзінің сұранысын, қызығушылығын жоймаған кең тараған мамандықтарға дәрігер, мұғалім және құрылысшы мамандықтарын атап өтуге болады. Ал, өзекті мамандықтар қатарына жоғары технология, байланыс, коммуникация, әлеуметтік орта, экономиканы басқару  мамандықтары және еңбек сұранысына қажетті жаңа мамандықтар жатады.  Мамандық – адам баласының өмірлік серігі. Адам баласы өмірде екі нәрседен қателеспеуі керек. Бірі – жар таңдау болса, енді бірі – мамандық таңдау. Әлемде 40 мыңға жуық әр түрлі мамандықтар бар. 

(117 сөз)http://go.mail.ru/redir?src=64c824&via_page

1.Мәтіннің тақырыбын анықтаңыз.

А) еңбек сұранысы

Ә) кәсіп түрі

Б) мамандық таңдау

В) өмірлік серік [1] 2.Мәтінде кездесетін сөйлемдерді белгімен белгілеңіз. )

Мамандық - адам баласының бір күндік серігі.

Бұл өте жауапкершілікті және маңызды іс.

Өмірде өкінетіндей, өз қабілеті мен бейімділігіне сай кәсіп түрін таңдау.

1

3.Мәтін мазмұны бойынша сұраққа толық жауап беріңіз.

Қазіргі таңда қандай мамандықтар сұранысқа ие? Ойыңызды 3 сөйлеммен білдіріңіз.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

[3]

Оқылым

Ыбырайымов Ермахан - 2000 жылы Сидней қаласында өткен Олимпиадада алтын медальға ие болған атақты боксшы. Ол 1972 жылы Жамбыл облысы, Тұрар Рысқұлов ауданында туған. Бокспен 13 жасында Тараз қаласында шұғылдана бастады. Алғашқы бапкері - Б. Қарсыбаев. Алматыдағы Спорт интернатта Х.Дүсіповтің, Қазақтың мемлекеттік Ұлттық университетінде Ә.Нұрмахановтың жетекшілігімен жаттықты. 1996 жылы Атлантада (АҚШ) өткен ХХҮІ жазғы олимпиадалық ойындардың қола жүлдегері болды. 1999 жылы Aзия құрлығының ең үздік боксшысы атанды. 2002 жылдан бері бокстан Қазақстан құрама командасының бас бапкері. Сидней олимпиадасындағы жеңісі үшін бірінші дәрежелі "Барыс" орденімен марапатталды. Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері.

1.Мәтін мазмұнына сай берілген дұрыс ақпаратты ажыратыңыз.

р/с	Ақпараттар	дұрыс	Бұрыс
А.	Е.Ыбырайымов Атланта қаласында өткен Олимпиада күміс медальға ие болған атақты боксшы.
В	1996ж Атлантада өткен ХХХҮІ жазғы олимпиада ойындарының қола жүлдегері.
С	ҚР еңбек сіңірген спорт шебері.

[1]

2.Сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша рет-ретімен орналастырыңыз (1,2,3).

Мәтіндегі ақпарат	Реті
Сидней олимпиадасындағы жеңісі үшін бірінші дәрежелі "Барыс" орденімен марапатталды.
Бокспен 13 жасында Тараз қаласында шұғылдана бастады.
Алғашқы бапкері - Б. Қарсыбаев.

[1] 3.Берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып жазыңыз.

Белгілі_____________________________ [1]

Бірінші ____________________________ [1]

4.Мәтін мазмұнына сай сөздерді сәйкестендіріңіз.

1	атақты	А	Дәрежелі
2	Бірінші	Ә	Шебері
3	Спорт	Б	Боксшы

Жазылым

Берілген екі тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз. Сөздерді орфографиялық нормаға сай жазып, қосымшаларды дұрыс жалғаңыз, жазба жұмыста етістіктің шақтарын, сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілерді орындs қолданыңыз. 1.Болашақ мамандықтар. Мамандық таңдау – жасөспірім кездегі адам өміріндегі ең маңызды шешімдердің бірі. Сен қандай маман болуды армандайсың? Неліктен? Ойыңызды эссе түрінде жазыңыз. 2.Жер байлығына аяулы көзқарас.«Жер – Анаға қамқорлық жасайық» тақырыбы бойынша әңгіме құрастырыңдар. [10]

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Айтылым

Берілген тақырыптардың бірін таңдап диалог құрастырыңыз (6-8 сөйлем). Диалаог құрауда тура, ауыспалы мағынадағы сөздерді, сұраулы, хабарлы, лепті және бұйрықты сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріңіз. [5] Ұсынылатын тақырыптар:

1.Мамандық таңдау –ертеңді ойлау дегенмен келісесіз бе?

2.Ұлы жібек жолының өткен жерлерін айтыңыз.

3.Олимпиада жеңімпаздары туралы не білесіз?

4.Жер –Ана адамдарға өте ашулы.Неге?

Балл қою кестесі

Дағды		Жауап	Балл	Қосымша ақпарат	Жалпы балл
		Білім алушы
Тыңдалым	1	Б	1	Оқушы жауабы ескеріледі	5
	2	Бұл өте жауапкершілікті және маңызды іс.	1	Оқушы жауабы ескеріледі
	3	Ықтимал жауап	3	Оқушы жауабы ескеріледі
Оқылым	1	С-дұрыс	1
	2	Бокспен 13 жасында Тараз қаласында шұғылданабастады Алғашқы бапкері-Б.Қарсыбаев Сидней олимпиадасындағы жеңісі үшін бірінші дәрежелі "Барыс" орденімен марапатталды.	1	Оқушы жауабы ескеріледі
	3	Атақты,алғашқы	2	Оқушы жауабы ескеріледі	5
	4	1-б,2-а,3-ә	1

Жазылым

Балл	Мазмұны (5 балл)	Тіл сапасы (5 балл)
9-10	Өте жақсы Екі тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындайды. Сөздерді орфографиялық нормаға сай өте жақсы жазады, қосымшаларды дұрыс жалғайды, жазба жұмысында етістіктің шақтарын, сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілерді өте орынды қолданады.	Өте жақсы Грамматикалық, пунктуациялық тұлғаларды өте жақсы қолданады. Айырым қателері қиындық тудырмайды.
7-8	Жақсы Екі тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындауда сөздерді орфографиялық нормаға сай жақсы жазады, қосымшаларды дұрыс жалғайды, жазба жұмысында етістіктің шақтарын, сөйлем соңына қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қолданады.	Жақсы Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды дұрыс қолданады. Кейбір қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
5-6	Қанағаттанарлық Жазба жұмысын орындауда, орфографиялық нормаға сай ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі.	Қанағаттанарлық Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда ішінара қателер жібереді. Елеусіз қателер көп, бірақ ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
3-4	Төмен Жазба жұмысын орындауда, орфографиялық норманы сақтауы төмен, ойын жеткізуде ауытқулар көптеп кездеседі.	Төмен Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда қателері көп, ойды түсінуге кедергілер бар
1-2	Өте төмен Жазба жұмысын орындауда, орфографиялық норманы сақтамайды, ойын жеткізе алмаған..	Өте төмен Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп, ойды түсіну өте қиын.

Айтылым

Балл	Негізгі ойды ашуы (5 балл)	Сөз қолданысы (5 балл)
9-10	Өте жақсы Таңдаған тақырыбы бойынша өте жақсы диалог құрастырады (6-8 сөйлем).Диалаог құрауда берілген сұрақтарға жауабы тез әрі орынды. Ойын жүйелі түрде жеткізеді.	Өте жақсы Лексикалық минимумы мол.. Орфоэпиялық нормаларды дұрыс қолданады. Кей қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
7-8	Жақсы Таңдаған тақырыбы бойынша жақсы диалог құрастырады (6-8 сөйлем). Диалаог құрауда берілген сұрақтарға жауабын ойланып береді, ойын жақсы жеткізеді.	Жақсы Лексикалық минимумы жеткілікті. Орфоэпиялық нормаларды қолданады. Арасында қателер жібереді.
5-6	Қанағаттанарлық Таңдаған тақырыбы бойынша диалог құрастырады (6-8 сөйлем). Диалог құрауда берілген сұрақтарға жауабын ойланып береді ойын орташа жеткізеді.	Қанағаттанарлық Лексикалық минимумы бар. Орфоэпиялық нормаларды қолданады. Жиі қателер жібереді.
3-4	Төмен Таңдаған тақырыбы бойынша диалог құрастыруда сұрақты түсінуде және жауап беруде қиналады. Ойын жеткізуде ауытқулар кездеседі.	Төмен Лексикалық минимумды қолдануға тырысады.Орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателер жібереді.
1-2	Өте төмен Тақырып пен сұрақты түсінуде қолдауды қажет етеді. Ойын айтқанда қателіктер жиі кездеседі.	Өте төмен Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі.Орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателерді жиі жібереді.

3 -ТОҚСАННЫҢ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

3-тоқсанның жиынтық бағалауына шолу

Ұзақтығы - 40 минут Тыңдалым - 10 минут Оқылым - 10 минут Жазылым - 20 минут Айтылым сабақтан тыс уақытта бағаланады (әр білім алушыға 2 минут беріледі)

Балл саны - 30

Тапсырма түрлері Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар. Көп таңдауы бар сұрақтар. Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсандық жиынтық бағалаудың құрылымы 4 компоненттен тұрады. Бірінші компонент - тыңдалым, екінші компонент - оқылым, үшінші компонент - жазылым және тілдік бағдар, төртінші компонент - айтылым дағдыларын тексеруге арналған.

Тап сыр ма	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырма түрлері	Тапсырмаларға сипаттама	Орындау уақыты, мин	Балл
1-3	6.1.5.1 тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойдыанықтау; 6.1.3.1 тұрмыстық - әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну; 6.1.6.1 тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде шынайы өмірмен байланыстырып жауап беру.	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар Толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты 126 сөзден тұратын тыңдалым мәтінін 2 рет тыңдайды. Мәтінді тыңдау барысында мазмұнды түсінуге бағытталған бірінші тапсырмада сұрақтарға жауап береді, екінші тапсырмада негізгі ойды анықтайды. Үшінші тапсырмада жаңа сөздермен сөйлемді толықтыру..	10	5
4-6	6.3.6.1 тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру; 6.3.3.1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.3.1.1 мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; 6.3.4.1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру.	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар Толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар 122 сөзден тұратын мәтінді оқиды. Мәтін мазмұнын түсінуге бағытталған бірінші, екінші тапсырмада 1 жауапты белгілейді. Үшінші тапсырмада шын, жалған ақпаратты анықтайды.	10	5
7	6.5.1.4 өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстардаорынды қолдану; 6.4.5.1 жазба жұмыстарында сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану; 6.5.1.5 етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану; 6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашыпжазу.	Жазбаша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар берілген 2 тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындайды. Мұғалім оқушының жазба жұмысында тақырыптың мазмұнын ашуын, стильді сақтауын, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қоюын, талғаулық мәнді білдіретін жалғаулықтарды орынды қолдануын бағалайды.	20	10
8	6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу; 6.2.5.1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке қатысушылар өзара түсінісіп, ойларын толықтырып отыру; 6.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда лепті сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту; 6.2.1.1 тура және ауыспалы мағынадағы сөздері қолдану,ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу.	Ауызша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жалпы сыныппен орындалады. Берілген суреттер бойынша «Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы» тақырыбында ауызша мәтін құрастырады. Мәтінде бұйрықты сөйлемдерді қолданады. Тірек сөздерді қолдана отырып, ауызша сипаттайды.	Айтылым сабақтан тыс уақытта бағаланады, әр білім алушыға 2 минут беріледі	10
Барлығы				40 мин	30

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

ІІ нұсқа

Тыңдалым

1-тапсырма. Мәтінді бірінші тыңдап, мазмұны негізінде сұрақтарға жауап беріңіз.

1.Табиғи жібек талшықтары не үшін керек?

2.Жібек мата қай елде өндірілген?

3.Жібек матаны жасырын қалай алып шыққан? [3]

Ұлы Жібек жолының пайда болу тарихы жолдың аты жібек саудасына байланысты шыққан. Жібек мата дайындау үшін табиғи жібек талшықтары керек. Табиғи жібек талшықтары тұт жібек көбелегінен алынады. Ересек көбелек жапырақ бетіне жұмыртқалайды. Ол жұмыртқаларды жұлдыз құрт немесе жібек құрты деп атайды. Жұлдыз құрт тек тұт ағашының жапырақтарымен қоректенетін болғандықтан, оны тұт жібек құрты немесе тұт көбелек деп атаған.

Жібек халықаралық саудаға шығарылғанымен, оны өндіру жолын Қытай үкіметі өте құпия сақтаған. Соған қарамастан, құпия өндіру тәсілін Қытайдан жасырын түрде алып шыққандар болған. Олар жібек құртын қуыс қурайдың ішіне тығып, әйел адамдардың шашының арасына жасырған. Жібек жолы Қытай жеріндегі Хуанхэ өзенінің аңғарындағы аудандардан басталады. Ол Ұлы Қытай қорғанының батыс шетінен, Іле өзенімен Ыстықкөлге жетеді. Жол осы арада батысқа және солтүстік-батысқа қарай шығу үшін оңтүстік, солтүстік бағыттар болып тармақталады. (126 сөз)

2.Мәтінді екінші рет тыңдап, Жібек жолы аталу себебін табыңыз.

А) Қытай жерінен шыққандықтан

В) Құпия өндірілгендіктен

С) Жібек матаға байланысты

Д) Жібек құртына байланысты [1]

3- тапсырма. Бос орынға қажетті сөзді қойып, сөйлемді толықтырыңыз.

Табиғи жібек талшықтары .... ..... көбелегінен алынады. Жібек халықаралық ...... шығарылғанымен, ....... жолын Қытай үкіметі өте ...... сақтаған. [2]

Оқылым

Олимпиада ойындары – жер жүзіндегі жа­рыстардың жарысы, төресі болып саналады. Қазіргі кезде күллі адамзат қауымы әлі Олимпиададан артық, Олимпиададан қызығы­рақ жарыс ойлап тапқан жоқ. Олимпиадалық ойындарды алғаш ойлап тапқан Пьер де Кубертен 1912 жылы аталған сақиналарды да таным белгі ретінде ұсынған екен. Бұл сақиналар бес түске боялған: көк, сары, қара, жасыл және қызыл. Бес дөңгелек дүниенің бес бөлігін білдіреді: Америка, Еуропа, Азия, Африка және Мұхиттар. Солтүстік және Оңтүстік Америка бір құрлық ретінде қаралса, Антрактида ол кезеңде назарда болмаған көрінеді.

Олимпиадалық бес сақина 1914 жылы заңды түрде қабылданып, 1920 жылы  Бельгиядағы Олимпиадада сынға түсті. Халықаралық Олимпиада Комитетінің ұйғарымы бойынша, Олимпиада сақиналарының мағынасы: бес құрлықты да бәсекеге қатысуға, ат салысуға және бейбітшілікке шақыру, сонымен қатар, бес құрлықтың да спортшыларына өз бақтарын сынауға мүмкіндік берілетіндігін білдіру екен. (123 сөз)

https://massaget.kz/arnayyi_jobalar/london-2012/3257

4-тапсырма. Мәтінді түсініп оқып, тақырыбын анықтаңыз.

Тақырыбы_______________________________________________________ [1]

5-тапсырма. Мәтін тақырыбына сәйкес емес 2 ақпаратты табыңыз.

А) Олимпиадалық ойындар

В) Бес сақина

С) Бақтарын сынамау

Д) Жарыстардың төресі

Е) Сынға түспеді [2]

6-тапсырма. Мәтін мазмұнын ашатын «Шын», «Жалған» ақпаратты табыңыз.

Мәтіндегі ақпараттар	Шын	Жалған
А) Олимпиадалық ойындарды алғаш ойлап тапқан Пьер де Кубертен
В) Бес дөңгелек дүниенің төрт бөлігін білдіреді
С) Олимпиадалық бес сақина 1920 жылы заңды түрде қабылданды
Д) 1920 жылы Бельгиядағы Олимпиадада сынға түсті

[2] Жазылым

7-тапсырма. Берілген екі тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындаңыз. Талғаулықты мәнді жалғаулықтарды қолдана отырып, досыңызға хат немесе хабарлама жазыңыз.

1.Өз туған жеріңді мақтаныш сезіммен сипаттай отырып, шетелдік досыңызға хат жазыңыз.

2. Ауданыңыздағы, қалаңыздағы өзіңізге үлгі тұтатын спортшыны кездесуге шақырып, хабарлама жазыңыз. Хабарлама стилін сақтап жазыңыз. [10]

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Айтылым

8-тапсырма. Берілген суреттер бойынша «Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы» тақырыбында ауызша мәтін құрастырыңыз. Мәтінде талғаулықты мәнді білдіретін жалғаулықтарды қолданыңыз.

Берілген иллюстрациялардан еліміздің жеңімпаз споршылары туралы тірек сөздерді дұрыс қолдана отырып, иллюстрацияларды ауызша сипаттаңыз.

Тірек сөздер: олимпиада чемпионы, қола жүлдегер, боксшы, жүгіру бойынша, көк байрақ, көркем гимнастика, нәтиже, жеңімпаз.

[10

Балл қою кестесі

Тыңдалым

Дағды	Жауап	Балл	Жалпы балл	Қосымша ақпарат
Тыңдалым	1.Жібек мата дайындау үшін 2.Қытай 3.Қуыс қурай, әйел адамдардың шашы	3	5 балл
	Жібек матаға байланысты	1
	тұт жібек саудаға, өндіру, құпия	2		Оқушы жауабы ескеріледі
	А	1
	Ықтимал жауап.	1		Оқушы жауабы ескеріледі
Оқылым	Олимпиада сақиналары	1	5 балл	Оқушы жауабы ескеріледі
	С,Е	2
	А	1
	Д	1
Барлығы			10 балл

Жазылым

Балл	Мазмұны (5 балл)	Тіл сапасы (5 балл)
9-10	Өте жақсы Жазба жұмыстарында тақырып бойынша ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, еліміздің сүйікті жерлеріне сипаттама мәтін ретінде хат жазады. Ауданымыздағы спортшыны кездесуге шақырып, хабарлама стилін сақтап, хабарлама жазады. Ойын жүйелі түрде жеткізеді. Лексикалық минимумды қолдануы жоғары, стильдік қолданысы өте дұрыс.	Өте жақсы Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды өте дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
7-8	Жақсы Жазба жұмыстарында тақырып бойынша ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, еліміздің сүйікті жерлеріне сипаттама мәтін ретінде хат жазады. Ауданымыздағы спортшыны кездесуге шақырып, хабарлама стилін сақтап, хабарлама жазады.Ойын жүйелі түрде жеткізеді. Лексикалық минимумды қолдануы жақсы, стильдік қолданысты дұрыс қолданады, стильдік қолданысы дұрыс.	Жақсы Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
5-6	Қанағаттанарлық Жазба жұмыстарында тақырып бойынша ресми стильдің ерекшеліктері мен талаптарын сақтай отырып, еліміздің сүйікті жерлеріне сипаттама ретінде хат жазуға тырысады. Ауданымыздағы спортшыны кездесуге шақырып, хабарлама стилін сақтай отырып, хабарлама жазуға тырысады. Ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі.Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа.	Қанағаттанарлық Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда ішінара қателер жібереді. Елеусіз қателер көп, бірақ ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
3-4	Төмен Жазба жұмыстарында тақырып бойынша ресми стильдің ерекшеліктері мен талаптарын сақтауы шектеулі. Еліміздің көрікті жерлерін сипаттама ретінде хабарлама жазуда ойын жеткізу ауытқулары көптеп кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен.	Төмен Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда қателері көп болғандықтан, ойды түсінуге кедергі келтіреді.
1-2	Өте төмен Жазба жұмыстарында тақырып бойынша ресми стильдік ерекшеліктері мен талаптарын мүлдем ескерілмеген. Жазба жұмысы стильге сәйкес емес. Ойын жеткізе алмаған. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі.	Өте төмен Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп, ойды түсіну өте қиын.

Айтылым

Балл	Негізгі ойды ашуы (5 балл)	Сөз қолданысы (5 балл)
9-10	Өте жақсы Берілген суреттер бойынша ауызша мәтінді өте жақсы құрастырады. Мәтінде талғаулықты мәнді білдіретін жалғаулықты дұрыс қолданады. Өте жақсы түсінеді. Ойын жүйелі түрде жеткізеді.	Өте жақсы Тақырып бойынша тірек сөздерді дұрыс қолданып, еліміздің көрікті жерлеріне берілген иллюстрацияларды ауызша сипаттайды. Орфоэпиялық нормаларды дұрыс қолданады. Арасында елеусіз қателер жібергенімен, ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
7-8	Жақсы Берілген суреттер бойынша ауызша мәтінді жақсы құрастырады. Мәтінде талғаулықты мәнді білдіретін жалғаулықты дұрыс қолданады, жақсы түсінеді, ойын орынды жеткізеді.	Жақсы Тақырып бойынша тірек сөздерді дұрыс қолданып, еліміздің көрікті жерлеріне берілген иллюстрацияларды ауызша сипаттайды. Орфоэпиялық нормаларды қолданады. Арасында қателер жібереді.
5-6	Қанағаттанарлық Берілген суреттер бойынша ауызша мәтінді құрастырады. Мәтінде талғаулықты мәнді білдіретін жалғаулықты қолдануда көп ойланады, ойын орынды жеткізеді.	Қанағаттанарлық Тақырып бойыншатірек сөздерді қолданып, еліміздің көрікті жерлеріне берілген иллюстрацияларды ауызша сипаттайды.Лексикалық минимумы жеткілікті, стильдік қолданысы дұрыс. Орфоэпиялық нормаларды қолданады. Арасында қателер жібереді.
3-4	Төмен Берілген суреттер бойынша ауызша мәтінді құрастыруда, мәтінде талғаулықты мәнді білдіретін жалғаулықты қолдануда қиналады. Ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі.	Төмен Тақырып бойынша тірек сөздерді қолданып, иллюстрацияларды ауызша сипаттауға тырысады. Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа. Орфоэпиялық нормаларды қолдануда елеусіз қателер жібереді.
1-2	Өте төмен Берілген суреттер бойынша ауызша мәтінді құрастыруда, мәтінде талғаулықты мәнді білдіретін жалғаулықты қолдануда қолдауды қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел ауытқулар кездеседі.	Өте төмен Тақырып бойынша тірек сөздерді қолданып, иллюстрацияларды ауызша сипаттайды.Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен. Орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателерді жиі жібереді.

4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

Жиынтық бағалауға шолу

Ұзақтығы: 40 минут

Тыңдалым- 8 минут

Оқылым – 12 минут

Жазылым – 20 минут

Айтылым сабақтан тыс тексеріледі (әр білім алушыға 2 минут беріледі)

Балл саны: 30

Тапсырмалар түрлері

Көп таңдауы бар сұрақтар

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар

Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсандық жиынтық бағалаудың нұсқасы 4 компоненттен тұрады. Бірінші компонент - тыңдалым, екінші компонент - оқылым, үшінші компонент - жазылым және тілдік бағдар, төртінші компонент - айтылым дағдыларын тексеруге арналған.

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Тап сыр ма	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырмалар түрлері	Тапсырмаларға сипаттама	Орындау уақыты Мин	Балл
1-5	6.1.5.1 - тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау; 6.1.1.1 - тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; 6.1.3.1 – тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздермен тірек сөздердің мағынасын түсіну.	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар Толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты 123 сөзден тұратын тыңдалым мәтінін 2 рет тыңдайды. Мәтінді тыңдау барысында мазмұнды түсінуге бағытталған бірінші тапысырмада тірек сөздер арқылы негізгі ойды анықтап, 1 cөйлеммен жазады. Екінші тапсырмадамәтіннің негізгі ойын анықтайтын сұрақтарға жауап береді. Үшінші тапсырмада мәтін бөлімдері негізінде сұрақтарға жауап бере отырып, көтерілген мәселені болжайды. Төртінші тасырмада көп нүктенің орнына тиісті жаңа сөздерді қойып, сөйлемді толықтырып жазады. Бесінші тапсырмада оқушы сұраққа мәтіннің мазмұны негізінде жауап береді. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін бағалайды.	10	5
6-9	6.3.3.1 - орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.3.4.1 -Мәтіндердің тақырыбына мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру.	Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты 87-58 сөзден тұратын 2 мәтінді оқиды. Алтыншы тапсырмада мәтін мазмұны бойынша ақпаратты табады, жетінші тапсырмада берілген сөздерді сәйкестендіреді, сегізінші тапсырмада сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша рет-ретімен орналастырады, тоғызыншы тапсырмадамәтіндерді салыстырып, кестені толтырады. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін, сөздік қорын орынды пайдалана алуын, өмірдегі жағдаяттарға өз көзқарасын білдіре алуын бағалайды.	2	1
10	6.4.3.1 – жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу; 6.4.1.1 - мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, өмірбаян жазу; 6.5.1.7-себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану; 6.4.2.1-эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жү йелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу.	Жазбаша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар берілген екі тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындайды. Мұғалім оқушының жазба жұмысында стильді сақтауын, қосымшаларды дұрыс жалғауын, сөйлем соңындағы тыныс белгілерді, себеп- салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін орынды қолдануын бағалайды.	20	10
11	6.2.1.1 - тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу.	Ауызша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушыға бөлімдерге қатысты тақырып беріледі (тақырып жазылған қағаздарды оқушы өзі таңдайды). Оқушы берілген тақырып бойынша 1минут дайындалып, 2минут сөйлейді. (монолог 6-8 сөйлемнен тұру керек). Мұғалім оқушымен 3 минут талқылайды. Мұғалім оқушының берілген тақырыпты түсініп, соған қатысты сұрақтарға лайық жауап беруін, тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануын бағалайды.	Айтылым сабақтан тыс уақытта алынады, әрбілім алушыға 2 минут беріледі.	10
Барлығы				40	30 мин

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 4-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

І нұсқа

Тыңдалым

Мәтінді мұқият тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Табиғат - адамның бойына қуат, көңіліне шабыт, сезіміне ләззат шапағын шашатын сұлулық пен әсемдік әлемі, баға жетпес байлық. Ол – ырыс пен мол қазынаның қайнар көзі, сондықтан халқымыз: «Табиғат -  адамзаттың өмір нәрі,  қажеттінің табылар содан бәрі» - деп бекер айтпаған. Адамның табиғатсыз өмір сүруі мүмкін емес. Себебі, адам өзіне керекті, қоректі заттардың бәрін табиғаттан алады. Сондықтан табиғатпен адамды бөліп қарауға болмайды. Әсіресе, қазақ халқының тұрмыс-тіршілігін табиғатсыз елестету мүмкін емес. Сан ғасыр бойы халқымыз кең далада өзін аялаған табиғат аясында көшіп-қонып тіршілік еткен.

Табиғаттың сан алуан құпия сырларына үңіліп, өзіндік ой түйген. Сол арқылы табиғат заңдылықтарына үндесіп, бірлікте өмір сүрген. Әсіресе, мал шаруашылығымен айналысқан халқымыз өз кәсібін табиғатпен үйлесімді жүргізіп отырған. Табиғатқа аялы алақан, жылы жүрек сезімі, көздің қарашығындай қамқорлық керек екеніне ерекше мән берген. (123сөз)https://kazaksha.info/

1.Берілген тірек сөздер арқылы негізгі ойды анықтап, 1 cөйлеммен жазыңыз

Табиғат

Тіршілік

Адам

Кәсіп

Құпия

қамқорлық

Негізгі ой: ____________________________________ [1]

2.Мәтіннің негізгі ойын анықтайтын сұрақтарға жауап беріңіз

	Жетекші ой	Жауабы
1	Адам қоректі қайдан алады?
2	Қазақ халқы өз кәсібін немен үйлестіре жүргізген?

[1]

3.Мәтін бөлімдері негізінде сұрақтарға жауап бере отырып, көтерілген мәселені болжаңыз.

Мәтін бөлімдері	Қандай мәселе көтеріледі?(не болады?) (1 сөйлемнен кем емес болжау)	Шындығында қандай мәселе көтерілді? (не болды?) (1сөйлемнен кем емес ақпарат)
I бөлім
II бөлім

[1]

4.Көп нүктенің орнына тиісті жаңа сөздерді қойып, сөйлемді толықтырып жазыңыз.

1.Адам – ................ бір бөлшегі әрі ғажайып туындысы. 2.Адам өзіне керекті, ....... заттардың бәрін табиғаттан алады. 3. Әсіресе, қазақ халқының .......................... табиғатсыз елестету мүмкін емес.

Керекті сөздер: табиғаттың,қоректі,тұрмыс-тіршілігін.

[1]

5.Мәтін мазмұны бойынша сұраққа толық жауап беріңіз.

Не себепті адам табиғаттың бір бөлшегі? [1]

____________________________________________________________________________________________________________________________________ Оқылым

1-мәтін.

Қазақ ұлттық мәдениетінің ең байырғы, аса құнды салаларының бірі – қолөнер. Қолөнершілер көшпенді халықтың тұрмысына сай, мал шаруашылығына керекті заттарды өндіріп отырды. Мүйізден, мал және аң терісінен, сүйектен, тастан, құмнан, әртүрлі ағаштардан қолөнерлік бұйымдар жасап отырды. Музыкалық аспаптарды ағаштан жасайды: домбыра, шаңқобыз, қобыз, сыбызғы және тағы басқалар. Қол өнердің кеңінен дамыған саласы киіз үйдің заттары, киіз басу, жүннен мақта-мата, тон, көрпе-жастық, кесте тігу, ши орау,ағаш төсек жасау, бесік жасау, сонымен қатар сәндік, зергерлік бұйымдар Халық қолөнерінің қандай түрі болса да, халық өмірімен, тарихымен, кәсібімен, күн көрісімен, тығыз байланыстырады. (87сөз)https://kk.wikipedia.org/wiki

6. Мәтін мазмұны сай ақпаратты анықтаңыз.

A.ұлттық аспаптары

B.ұлттық салт-дәстүрлері

C.қазақ қолөнері

D.тұрмыс-тіршілігі

E.халық өмірі

[1]

7. Берілген сөздерді сәйкестендіріңіз

1.ұлттық		А)өмірімен
2.халық		В)бұйымдар
3.қолөнерлік		С)мәдениет

[1]

8.Сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша рет-ретімен орналастырыңыз (1, 2, 3).

Мәтіндегі ақпараттар	Реті
Қол өнердің кеңінен дамыған саласы киіз үйдің заттары
Қолөнершілер көшпенді халықтың тұрмысына сай керекті заттарды өндіріп отырды
Қазақ ұлттық мәдениетінің ең байырғы, аса құнды салаларының бірі – қолөнер.

[1]

2-мәтін

Қолөнер қолмен жасалатын жұмыс. Халық тұрмысында өру, ою, зергерлік, тігу, тоқу, жону, құрастыру бәрі де халықтың қолөнеріне жатады. Ғасырлар бойы ұрпақтан – ұрпаққа көбірек таралған қолөнерінің бір түрі ою — өрнек. Енді ою – еліне саяхатты тамашалаңыздар.

Құс мұрын оюы – ұшқан құстай ерікті, бақытты болыңдар деген тілекті білдіреді.

Омыртқа оюы – бірліктің, ынтымақтың, беріктіліктің белгісі.

Қошқармүйіз — әл – ауқатымыз жақсы, молшылықтамыз деген белгі. (58 сөз)

https://infourok.ru/trbie-saati-aza-halini-ol-neri-294537.html

9.Берілген мәтіндерді салыстырып, кестені толтырыңыз

Салыстыру аспектілері	1-мәтін	2-мәтін
Жанры
Мазмұны не туралы?

[2]

Жазылым

10. Берілген тапсырмалардың бірін таңдап,жазба жұмысын орындаңыз. Сөздерді орфографиялық нормаға сай жазыңыз. Стильдік ерекшелігін сақтай отырып, себеп-салдарлы қатынасты білдіретін жалғаулықтарды қолданып, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді дұрыс қолданыңыз.

1. Теңеу, эпитет сөздерін қолданып, абзацты жүйелі құрастырып

«Өзің тұратын өлкенің көрікті жерлері» мен «Саяхат және туризм» тақырыбына 60 cөзден тұратын салыстырмалы эссе жазыңыз.

2. Стильдік ерекшелігін сақтап, Шоқан Уәлихановтың өмірбаянын жазыңыз.

[10]

Айтылым

Берілген тақырыптардың бірін таңдап, монолог құрастырыңыз (6-8 сөйлем ) . Монолог құрауда, тура және ауыспалы мағыналы сөздерді қолданып, ойыңызды әсерлі жеткізіңіз. [10]

Ұсынылатын тақырыптар

1.Абай - ұлт ұстазы .

2.Туған өлкеге тағзым

3.Шебердің қолы алтын

4.Арманым әлемді шарлау

Балл қою кестесі

Тыңдалым

Сұрақ	Жауап	Қосымша ақпарат	Балл	Жалпы Балл
1	Табиғат, тіршілік, адам, кәсіп, қамқорлық		1	5
2	Табиғат және тіршілік		1
3	Табиғат		1
4	Адам – табиғаттың бір бөлшегі әрі ғажайып туындысы. Адам өзіне керекті, қоректі заттардың бәрін табиғаттан алады. Әсіресе, қазақ халқының тұрмыс-тіршілігін табиғатсыз елестету мүмкін емес.		1
5	Ықтимал жауап: Адам өзіне керекті, қоректі заттардың бәрін табиғаттан алады	Оқушы жауабы ескеріледі	1

Оқылым

Сұрақ	Жауап	Қосымша ақпарат	Балл	Жалпы Балл
1	С		1	5
2	1-С 2-А 3-В		1
3	1- Қазақ ұлттық мәдениетінің ең байырғы, аса құнды салаларының бірі – қолөнер.  2 -Қолөнершілер көшпенді халықтың тұрмысына сай керекті заттарды өндіріп отырды 3 Қол өнердің кеңінен дамыған саласы киіз үйдің Заттары		1
4	Ықтимал жауап: Жанры – 1. мақала; 2. мақала Мазмұны – 1.Ұлттық қол өнер; 2. Оюдың түрлері	Оқушы жауабы ескеріледі	2

Жазылым

Балл	Мазмұны мен тіл сапасы
9 -10	Эссе құрылымы (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанры, стилі толық сәйкес келеді. Ойын жүйелі түрде жеткізуде, теңеу, эпитетті орынды пайдаланады. Лексикалық минимумды қолдануы жоғары, стильдік қолданысы өте дұрыс. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды өте дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
7 – 8	Эссе құрылы (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанры, стилі сәйкес келеді. Ойын жүйелі түрде жеткізеді, теңеу мен эпитетті орынды пайдаланады. Лексикалық минимумды жеткілікті қолданады, стильдік қолданысы дұрыс. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
5 – 6	Эссе құрылы (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанры, стилін сақтауға тырысқан. Ойын жеткізуде, теңеу мен эпитетті пайдалануда ішінара ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануға ішінара қателер жібереді. Елеусіз қателер көп, бірақ ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
3 – 4	Эссеү құрылымын (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанрын, стилін сақтауы шектеулі. Ойын жеткізуде, теңеу мен эпитетті пайдалануда ауытқулар көптеп кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда қателері көп болғандықтан, ойды түсінуге кедергі келтіреді.
1 – 2	Эссе құрылымы (кіріспе, негізгі және қорытынды), мүлдем ескерілмеген. Жазба жұмысы жанрға, стильге сәйкес емес. Ойын жеткізе алмаған. Теңеу мен эпитетті пайдаланбаған. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі болғандықтан, сөз қайталаулар өте көп кездеседі. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп болғандықтан, ойды түсіну өте қиын.

Айтылым

Балл	Негізгі ойды ашуы мен сөз қолданысы
9 - 10	Тақырыпты және сұрақты өте жақсы түсінеді. Күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауабы тез әрі орынды. Ойын жүйелі түрде жеткізеді. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді орынды қолданады.
7 – 8	Тақырыпты және сұрақты жақсы түсінеді. Күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауабын ойланып береді, ойын орынды жеткізеді. Лексикалық минимумы жеткілікті, стильдік қолданысы дұрыс. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, орфоэпиялық нормаларды қолданады. Арасында қателер жібереді.
5 – 6	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қиналады. Ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, орфоэпиялық нормаларды қолдануда елеусіз қателер жібереді.
3 – 4	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателерді жиі жібереді.
1 – 2	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды үнемі қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел көп ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі болғандықтан, сөз қайталаулар өте көп. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді пайдалануда, орфоэпиялық нормаларды қолдануда түсінуге қиындық келтіретін қателер жиі кездеседі.

4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ

Жиынтық бағалауға шолу

Ұзақтығы: 40 минут

Тыңдалым- 8 минут

Оқылым – 12 минут

Жазылым – 20 минут

Айтылым сабақтан тыс тексеріледі (әр білім алушыға 2 минут беріледі)

Балл саны: 30

Тапсырмалар түрлері

Көп таңдауы бар сұрақтар

Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар

Толық жауапты қажет ететін сұрақтар

Жиынтық бағалаудың құрылымы

Тоқсандық жиынтық бағалаудың нұсқасы 4 компоненттен тұрады. Бірінші компонент - тыңдалым, екінші компонент - оқылым, үшінші компонент - жазылым және тілдік бағдар, төртінші компонент - айтылым дағдыларын тексеруге арналған.

Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

Тап сыр ма	Қамтылатын мақсаттар	Тапсырма лар түрлері	Тапсырмаларға сипаттама	Орындау уақыты, Мин	Балл
1-5	6.1.5.1 - тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау; 6.1.1.1 - тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; 6.1.3.1 - тұрмыстық – әлеуметтік тақырыптар ға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну.	Көп таңдауы бар сұрақтар Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар Толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты 123 сөзден тұратын тыңдалым мәтінін 2 рет тыңдайды. Мәтінді тыңдау барысында мазмұнды түсінуге бағытталған бірінші тапысырмада тірек сөздер арқылы негізгі ойды анықтап, 1 cөйлеммен жазады. Екінші тапсырмадамәтіннің негізгі ойын анықтайтын сұрақтарға жауап береді. Үшінші тапсырмадамәтін бөлімдері негізінде сұрақтарға жауап бере отырып, көтерілген мәселені болжайды. Төртінші тасырмада көп нүктенің орнына тиісті жаңа сөздерді қойып, сөйлемді толықтырып жазады. Бесінші тапсырмада оқушы сұраққа мәтіннің мазмұнын негізінде жауап береді. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін бағалайды.	5	5
6-9	6.3.3.1 - орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; 6.3.4.1- Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру.	Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар тақырыпқа қатысты 87-58 сөзден тұратын 2 мәтінді оқиды. Алтыншы тапсырмада мәтін мазмұны бойынша ақпаратты табады, жетінші тапсырмада берілген сөздерді сәйкестендіреді, сегізінші тапсырмада сөйлемдерді мәтін мазмұны бойынша рет-ретімен орналастырады, тоғызыншы тапсырмада мәтіндерді салыстырып, кестені толтырады. Мұғалім оқушының мәтін мазмұнын түсінгенін, сөздік қорын орынды пайдалана алуын, өмірдегі жағдаяттарға өз көзқарасын білдіре алуын бағалайды.
10	6.4.3.1 – жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу; 6.4.1.1 - мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, өмірбаян жазу; 6.5.1.7-себеп- салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану; 6.4.2.1-эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу.	Жазбаша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушылар берілген екі тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын орындайды. Мұғалім оқушының жазба жұмысында стильді сақтауын, қосымшаларды дұрыс жалғауын, сөйлем соңындағы тыныс белгілерді, себеп- салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін орынды қолдануын бағалайды.	20	10
11	6.2.1.1 - тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу.	Ауызша толық жауапты қажет ететін сұрақтар	Тапсырма жеке орындалады. Оқушыға бөлімдерге қатысты тақырып беріледі (тақырып жазылған қағаздарды оқушы өзі таңдайды). Оқушы берілген тақырып бойынша 1 минут дайындалып, 2 минут сөйлейді. (монолог 6-8 сөйлемнен тұру керек). Мұғалім оқушымен 3 минут талқылайды. Мұғалім оқушының берілген тақырыпты түсініп, соған қатысты сұрақтарға лайық жауап беруін, тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдануын бағалайды.	Айтылым сабақтан тыс уақытта алынады, әр білім алушыға 2 минут беріледі.	10
Барлығы				40	30

Тапсырмалар және балл қою кестесі үлгісі

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен 4-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

ІІ нұсқа

Тыңдалым

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,

Масатыдай құлпырар жердің жүзі.

Түйе боздап, қой қоздап – қора да шу,

Көбелекпен, құспенен сай да ду – ду.

Жан – жануар, адамзат анталаса,

Ата – анадай елжірер күннің көзі.

Гүл мен ағаш майысып қарағанда,

Сыбдыр қағып, бұраңдап ағады су.

Жаңа пұлмен жамырап саудагерлер,

Диханшылар жер жыртып, егін егер.

Шаруаның бір малы екеу болып,

Жаңа төлмен көбейіп, дәулет өнер.

Кемпір – шал шуақ іздеп, бала шулар,

Мал мазатсып, қуанып, аунап – қунар.

Жыршы құстар әуеде өлең айтып,

Қиқу салар көлдегі қаз бен қулар.

Абай Құнанбаев(https://www.zharar/com)

1.Мәтінге қатысты сөз тіркестерін табыңыз.

а) күннің көзі, қой қоздап, ақ киімді

в) сыбдыр қағып, шуақ іздеп, өлең айтып

с) қиқу салар, көлдегі қаз, ақ сақалды

д) көлдегі қулар, жаңа төл, тірі жан

[1]

2. Өлеңде қай жыл мезгілі туралы айтылған? /

а) күз

в) жаз

с) жазғытұры

д) қыс

[1]

3. Мәтін мазмұнына сай берілген дұрыс ақпаратты ажыратыңыз.

р/с	Ақпараттар	Дұрыс	Бұрыс
1	Масатыдай құлпырар жердің жүзі
2	Ауылда тұрып күледі
3	Өзгелер басын изейді

[1]

4. Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қойып жазыңыз.

1. Жазғытұры қалмайды . . . сызы.

2. Диханшылар жер жыртып, . . . егер.

3. Қиқу салар . . . қаз бен қулар.

Қажетті сөздер: қыстың, егін, көкарай көлдегі.

[1]

5. Мәтін мазмұны бойынша сұраққа толық жауап беріңіз.

Жазғытұры адамдар қандай еңбекпен айналысады?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

[1]

Оқылым

1 – мәтін

Әлем елдеріне саяхат жасау - бүгінде әрбір заманауи адамның арманына айналды. Саяхат барысында жаңа дүниелерді көріп, танымыңды кеңейтуге, жаңа көзқарастарға ие болуға мүмкіндік бар. Жақын жердегі қысқа мезетте орындалатыны - серуен делінсе, алыс жерге аттанған ұзақ мерзімдісі - саяхат делінеді. Бұл демалу, спорт, айналаңды тану, сауда, емделу және тағы басқа іс - әрекеттер. Сонымен қатар жастарды жағымсыз қылықтарға қарсы тұруға, денсаулығын күшейтуге, адамның пайдалы әрі қызықты істерге құштарлығын оятады. Тек саяхат ережелерін жақсы білу керек. Мысалы: ашық бол, қасыңда серігің болсын, ештеңеге салыстырмалы түрде қарама, басқа елдің тілінде сөйлей алмасаң да қорықпа, әлемді бір айда айналып шығамын деп әуреге түспе және тағы басқа.(https://massaget.kz/layfstayl/alemtanu/sayahatty-syemin/14164/,)

6.Берілген сөздерді жұптастырыңыз

1. әлемді	а) мезет	1 -
2. қысқа	в) ережесі	2 -
3. саяхат	с) тану	3 -

[1]

7. Сөйлемдерді аяқтаңыз.

А. Саяхат жасау жастардың денсаулығын күшейтуге . . . .

В. Алыс жерге аттанған ұзақ мерзім - . . . . [1]

8. Берілген сұраққа толық жауап беріңіз.

Қазақстанның болашақтағы туризм саласы туралы не ойлайсың?

____________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________

[1]

2 – мәтін

Менің саяхатымды жүрген жерлерімнің сипатына қарай екі кезеңге бөлуге болады. Бірінші кезең менің Жоңғарияға, яғни Жетісу мен Іле сыртындағы өлкеге және Ыстықкөлге баруым. Мен Жоңғарияда бірінші рет 1856 жылы болдым. Жоңғар Алатауының бөктерінде терең із бар. Бұны қазақтардың айтуына қарағанда құландарды қыру үшін Жәнібек хан қаздырған екен. Ханның баласы атқа отыруға үйреніп жүрген кезінде, оның атын құландар өз үйіріне ілестіріп әкетіп баласы қаза тауыпты. Содан кейін Тарбағатайдан Ілеге дейін ор қаздырып, Жоңғарияның барлық құланын соған құлатып өлтіріпті.

Ш.Уәлиханов(https://surak.baribar.kz›blogсайтынан

9-10. Екі мәтінді салыстырып, кестені толықтырыңыз

Салыстыру аспектілері	1 – мәтін	2 – мәтін
Жанры
Мазмұны не туралы?

[2]

Жазылым

11.Берілген сұрақтарға жауабыңызды көрсетіп, эссе жазыңыз. Сөздерді орфографиялық нормаға сай жазып, қосымшаларды дұрыс жалғаңыз. Қолөнердің түрлерін сипаттауда теңеу, эпитеттерді пайдаланыңыз. Себеп – салдарлы қатынасты білдіретін жалғаулықтарды, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолданыңыз.(80-90 сөз)

Қолөнердің қандай түрлері бар? Ұлттық қолөнерді жаңартудың тиімді жолдары қандай?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

[10]

Айтылым 12. Берілген тақырып бойынша жұбыңызбен диалог құрастырыңыз (5 – 6 сұрақ).

Диалог құруда тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, сөйлемдерді интонациясына қарай орынды қолданыңыз. / Әр білім алушыға 2 мин/

«Менің туған өлкем»

Диалог құрастыруда пайдалануға ұсынылатын сөз тіркестері: алтын бесік, ашық аспан, ата қоныс, кең пейілді адамдар [10]

Балл қою кестесі

Тыңдалым

Әр дұрыс жауап үшін 1 балл беріледі.

Сұрақ	Жауап	Балл	Жалпы Балл
1	В	1	5
2	С	1
3	масатыдай құлпырар жердің жүзі	1
4	қыстың, егін, көлдегі	1
5	егін егу, жер жырту, мал бағу	1

Оқылым

Әр дұрыс жауап үшін 1 балл беріледі.

Сұрақ	Жауап	Балл	Жалпы Балл
1	1 – С; 2 – А; 3 – В	1	5
2	пайдалы, саяхат	1
3	Қазіргі кезде Қазақстанда туризм саласы жақсы дамуда. Болашақта туризм саласы заманауи технологияларға байланысты жаңарып, жақсарады деп ойлаймын. / оқушы жауабы ескеріледі/	1
4	мақала очерк	1
5	Саяхат Жоңғария	1

Жазылым

Балл	Мазмұны мен тіл сапасы
9 -10	Мәтін құрылымы (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанры, стилі толық сәйкес келеді. Ойын жүйелі түрде жеткізуде, теңеу, эпитетті орынды пайдаланады. Лексикалық минимумды қолдануы жоғары, стильдік қолданысы өте дұрыс. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды өте дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
7 - 8	Мәтін құрылы (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанры, стилі сәйкес келеді. Ойын жүйелі түрде жеткізеді, теңеу мен эпитетті орынды пайдаланады. Лексикалық минимумды жеткілікті қолданады, стильдік қолданысы дұрыс. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды дұрыс қолданады. Елеусіз қателері ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
5 - 6	Мәтін құрылы (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанры, стилін сақтауға тырысқан. Ойын жеткізуде, теңеу мен эпитетті пайдалануда ішінара ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануға ішінара қателер жібереді. Елеусіз қателер көп, бірақ ойды түсінуге кедергі келтірмейді.
3 - 4	Мәтін құрылымын (кіріспе, негізгі және қорытынды), жанрын, стилін сақтауы шектеулі. Ойын жеткізуде, теңеу мен эпитетті пайдалануда ауытқулар көптеп кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда қателері көп болғандықтан, ойды түсінуге кедергі келтіреді.
1 - 2	Мәтін құрылымы (кіріспе, негізгі және қорытынды), мүлдем ескерілмеген. Жазба жұмысы жанрға, стильге сәйкес емес. Ойын жеткізе алмаған. Теңеу мен эпитетті пайдаланбаған. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі болғандықтан, сөз қайталаулар өте көп кездеседі. Грамматикалық және пунктуациялық тұлғаларды қолдануда өрескел қателер көп болғандықтан, ойды түсіну өте қиын.

Айтылым

Балл	Негізгі ойды ашуы мен сөз қолданысы
9 - 10	Тақырыпты және сұрақты өте жақсы түсінеді. Күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауабы тез әрі орынды. Ойын жүйелі түрде жеткізеді. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді орынды қолданады.
7 - 8	Тақырыпты және сұрақты жақсы түсінеді. Күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауабын ойланып береді, ойын орынды жеткізеді. Лексикалық минимумы жеткілікті, стильдік қолданысы дұрыс. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, орфоэпиялық нормаларды қолданады. Арасында қателер жібереді.
5 - 6	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қиналады. Ойын жеткізуде ішінара ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануға тырысады, стильдік қолданысы орташа. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, орфоэпиялық нормаларды қолдануда елеусіз қателер жібереді.
3 - 4	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі, стильдік қолданысы төмен. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді, орфоэпиялық нормаларды қолдануда қателерді жиі жібереді.
1 - 2	Тақырып пен сұрақты түсінуде және күтпеген сұрақтарға, тапсырмаларға жауап беруде қолдауды үнемі қажет етеді. Ойын жеткізуде өрескел көп ауытқулар кездеседі. Лексикалық минимумды қолдануы шектеулі болғандықтан, сөз қайталаулар өте көп. Тура және ауыспалы мағыналы сөздерді пайдалануда, орфоэпиялық нормаларды қолдануда түсінуге қиындық келтіретін қателер жиі кездеседі.

Қорытынды

"Жиынтық бағалау тапсырмаларының жинағы " атты нұсқаулық білім беру мазмұнын жаңарту аясында білім алушыларға жиынтық бағалау тапсырмалары ретінде құрастырылды. Жинақтың мақсаты - оқушылардың өз болашағына қадам басуына мүмкіндік береді, болашақта таңдаған мамандығы туралы мәлімет алады. Жиынтық бағалау тапсырмалары баланың сөз мәдениетін арттырып, сөйлеу әдебін дамытып, өз пікірін дәлелдеп айтуға үйретеді. Өзгені тыңдай білу әдебін үйренеді, тыңдалым тапсырмаларын орындауға бейімделеді. Жиынтық бағалау тапсырмалары оқу бағдарламасы мен оқу жоспарына берілген тапсырымаларға сәйкес. Бөлім, тоқсандық жиынтық бағалу тапсырмалары білім алушының материалды қалай меңгергендігін тексереді. Тапсырмаларда барлық оқу дағдылары қамтылған.

Тыңдалым дағдысында білім алушы мәтіннің негізгі мазмұнын, функционалдық маңызды мағыналы ақпаратты түсінеді. Проблемаларды анықтайды, мәтінді талдайды.

Айтылым дағдысында белгілі бір тақырып бойынша айтылған ойды бағалайды, сөйлеу нормаларын сақтай отырып, тілдің лексикалық, грамматикалық құралдарын пайдаланады.

Оқылым дағдысында білім алушы тақырыптар аясында белгілі бір мәтіндердің мазмұнын түсінеді, ерекшеліктерін анықтайды, мәтіндерді салыстырады.

Жазылым дағдысында әртүрлі құралдарды пайдалана отырып мәтіндерді жазады. Белгілі бір тақырып бойынша жоспар жасайды. Орфографиялық, грамматикалық нормаларды сақтайды.

Тапсырмалардың құрылымы, көлемі, берілуі баланың жас ерекшелігіне, білім деңгейіне сай. Тапсырмалар барысында әрбір мәтін, диалог, сөйлем, сөз өмірдегі нақты тілдік қажеттіліктеріне қызмет етіп, тақырыптар бойынша сөйлей білуді меңгерулеріне көмектеседі. Білім алушылардың орындаушылық және шығармашылық дағдылары, функционалды сауаттылығы қалыптасады.

Білім алушылардың сыни тұрғыдан ойлау қабілетін және өз бетімен ізденуге, алған білімдерін ұғынып, түсініп және әртүрлі салада қолдана алуға мүмкіндік береді. Баланың алған білімін өмірінде қажетке асыра білуі, білім алушы бойына ХХІ ғасырда өмірдің барлық салаларында табысты болу үшін, қажетті дағдыларды дарыту.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Республикасының «Білім туралы Заңы (24.11.2015 жылы берілген өзгерістер мен толықтыруларымен)

2. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген «Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартты»;

3. «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы №500 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 25 ақпандағы №61 бұйрығымен бекітілген бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарлары;

4. «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы №393 бұйрығымен бекітілген жалпы білім беретін пәндердің үлгілік оқу бағдарламалары;

5. 2018-2019 оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беретін ұйымдарында оқу процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы. Әдістемелік нұсқау хат (Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы Ғылыми кеңесінің 2017 жылғы 17 маусымдағы №5 хаттамасымен баспаға ұсынылған).

Қазақ тілі мен әдебиеті.Жалпы білім беретін мектептің 6 – сыныбына арналған оқулық / Қосымова Г.,Сатбекова А.,Берденова К.,Рахимжанов К. – Алматы: «Мектеп», 2018

6. Қазақ тілі мен әдебиеті.Жалпы білім беретін мектептің 6 – сыныбына арналған оқулық / Ф.Ш.Оразбаева, Ж.Т.Дәулетбекова, А.Қ.Рауандина, Р.С.Рахметова, А.Н.Юсуп - «Бәйшешек», Көкжиек-Горизонт 2018.

7. Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы. Қазақ тілі мен әдебиеті 6 – сынып