Қазақстан тарихынан олимпиада тапсырмалары 9 сынып

«ДАРЫН» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ -ПРАКТИКАЛЫҚ ОРТАЛЫҒЫ
Ауыл мектептерінің оқушыларына арналған олимпиаданың ІІ кезеңі - 2024
Қазақстан тарихы 9 сынып

РЕСПУБЛИКАНСКИЙ НАУЧНО -ПРАКТИЧЕСКИЙ ЦЕНТР “ДАРЫН”
ІІ этап республиканской олимпиады для учащихся сельских школ-2024
История Казахстана 9 класс

1 балл: 1-15 вопросы

1. Homo habilis ежілгі адам түрлерінің бірі / Homo habilis как один из видов в истории
эволюции человека означает
A) тік жүретін адам / человек прямоходящий
B) епті адам / человек умелый
C) саналы адам / человек разумный
D) еңбекқор адам / человек трудолюбивый

2. Ұсақ тастан жасалған құралдар – микролиттердің пайда болуына тән кезең / Период
ознаменовавшийся появлением мелких каменных орудий - микролитов
А) палеолит
B) Мезолит
C) Неолит
D) Қола дәуірі / эпоха бронзы

3. Ботай тұрағы жататын дәуір / Стоянка Ботай относится к эпохе:
A) Ерте палеолит / Раннего палеолита
B) Орта палеолит / Среднего палеолита
C) Кейінгі палеолит / Позднего палеолита
D) энеолит / энеолита

4. Андронов мәдениетінің археологиялық белгісі / Археологический символ андроновской
культуры
A) Сырғалар мен кулондар / Серьги и подвески
В) Қанжарлар / Кинжалы
C) Тоғалар мен түйреуіштер / Пряжки и шпильки
D) Қаптаулар / Накладки

5. Алтын Орда тарихында 1359-1379 жылдар аралығы сипатталады / 1359-1379 гг. в истории
Золотой Орды характеризуется
A) Шарықтау кезеңі / Период расцвета
B) Темірланмен соғыс кезеңі / Период войны с Тамерланом
C) «Ұлы дүрбелең» / «Великая смута»
D) Жаңа күшею кезеңі / Период нового усиления

6. Орыс жылнамаларында қыпшақтар аталды / В русских летописях называли кыпчаков
A) Половшылар / Половцы
B) Кумандар / Куманы
C) Саманидтер / Саманиды
D) Татарлар / Татары

7. Археологтар тапқан «Алтын адам» жататын ғасыр / К какому веку относится найденный
археологами «Золотой человек»

A) б.з.д. VII ғ. / VII в. до н.э.
В) б.з.д. ІІ ғ. / II в. до н.э.
C) б.з.д. V-IV ғасырлар / V-IV вв. до н.э.
D) б.з.д. I ғасыр / I в. до н.э.

8. Тасмола мәдениетінің аумағы / территория Тасмолинской культуры
A) Оңтүстік Қазақстан / Южный Казахстан
B) Орталық Қазақстан /Центральный Казахстан
C) Солтүстік Қазақстан / Севереный Казахстан
D) Батыс Қазақстан / Западный Казахстан

9. Түргеш қағанатының негізін салушы / Основоположник Тюргешкого каганата

A) Білге қаған / Бильге каган
B) Бумын қаған / Бумынь каган
C) Сұлу қаған / Сулу каган
D) Үшелік қаған / Учелик каган

10. Ежелгі түркілер оны ерекше қастерлеп, киелі деп санаған жануар / Древние тюрки особо
почитали и считали священным животным
A) қасқыр / волка
В) қыран / орла
C) барыс / барса
D) аю / медведя

11. «Диуани лұғат-ат түрк» («Түркі тілдерінің сөздігі») еңбегі авторы / Автор труда «Дивани
лугат ат-тюрк» («Словарь тюркских наречий»)
A) Махмуд Қашқари / Махмуд Кашгари
B) Қожа Ахмету Яссауи / Ходжа Ахмету Яссауи
C) Қорқыт ата / Коркыт ата
D) Жүсіп Баласағұни / Юсуф Баласагуни

12. Моғолстан тарихына қатысты қандай ортағасырлық автордың шығармасында көбірек
мәлімет беріледі / В труде какого средневекового автора содержится наибольшая
информация истории Могулистана
A) «Тарих-и Әбілқайыр хани» / «Тарих-и-Абулхаир хани»
B) «Жамиғ ат-тауарих» Рашид ад-дин / Джами ат-таварих», Рашид ад-дин
C) «Тарих-и-Рашиди», Мұхаммед Хайдар / «Тарих-и-Рашиди», Мухаммеда Хайдара
D) «Диван лұғат ат-түрк», Махмұд Қашқари / «Диван лугат ат-тюрк», Махмуд Кашгари

13. Қола дәуірінде Қазақстан шаруашылығында болған өзгерістер / Изменения
произошедшие в хозяйстве Казахстана в период бронзового века
A) Ауыл шаруашылығы дамыды / Развивалось земледелие
B) Қолөнер / Ремесло
C) Бау-бақша шаруашылығы дамыды / Развивалось садоводство
D) Көшпелі мал шаруашылығының басталуы / Начало кочевого скотоводства

14. Сақ қорғандарынан табылған заттар (бұйымдар) стилі/ Стиль предметов (изделий),
найденных в сакских курганах
A) Соғдылық стиль / согдийскому стилю
B) Зороастризм стилі / зороастрийскому стилю
C) Қытай стилі / китайскому стилю

D) аң стилі / звериному стилю

15. Неолит революциясының ерекшелігі болып табылады / Что является особенностью
неолитической революции
А) отырықшы өмір салтынан аңшылық өмірге көшу / переход от осёдлого образа жизни к
охоте
B) табиғаттың даяр өнімдерін пайдалану, аң аулау орнын өндіруші шаруашылықтың басуы
/ переход от присваивающего хозяйства к производящему
C) өндіруші шаруашылықтан меншіктеуші экономикаға көшу / переход от производящего
хозяйства к присваивающему
D) Темір дәуіріне көшу / переход к железному веку

2 балла: 16-25 вопросы

16. Ресейдің патшасы Анна Иоановна қазақтарды Ресей бодандығына қабылдау жөніндегі
құжатқа қол қойған кез / Императрица Анна Иоанновна подписала жалованную грамоту
хану Абулхаиру о принятии в российское подданство Младшего жуза
A) 1751 жылы 19 ақпан / 19 февраля 1751 г.
B) 1789 жылы 19 ақпан / 19 февраля 1789 г.
C) 1784 жылғы 19 ақпан /19 февраля 1784 г.
D) 1731 жылғы 19 ақпан / 19 февраля 1731 г.

17. 18 ғасырдың бірінші ширегінде жоңғар билеушілерінің стратегиялық мақсаты қандай
болды / В чем заключалась стратегическая цель джунгарских правителей в первой четверти
18 века
А) Қазақ хандығымен берік экономикалық байланыс орнату / Установление прочных
экономических связей с Казахским ханством
B) Қазақстан даласын өздерінің билігіне бағындыру / Подчинение просторов Казахстана
своей власти
C) Қазақ хандығымен достық қарым-қатынас орнату / Установление дружеских отношений
с Казахским ханством
D) Қазақ хандығымен және Ресеймен бір мезгілде жауласу/ Развязывание военных
действий с Казахским ханством и Россией одновременно

18. Үш жүздің беделді старшындары мен сұлтандары Кенесарыны хан деп жариялады /
Влиятельные старшины и султаны трех жузов провозгласили Кенесары ханом
A) 1837 ж. / г.
B) 1840 ж. / г.
C) 1841 ж. / г.
D) 1845 ж. / г.

19. 1886 - 1891 жж. ережелері бойынша шексіз билікке ие болды / По положениям 1886 –
1891 гг. наделены неограниченной властью были
A) Уйез басшылары / уездные начальники
B) Әскери губернаторлар / военные губернаторы
C) генерал-губернаторлар / генерал-губернаторы
D) болыс сұлтандар / волостные султаны

20. «Түркі тайпалары халық әдебиетінің үлгілері» атты үшінші томды қазақ фольклорына
арнаған түркітанушы ғалым / Ученый-тюрколог посвятивший третий том «Образцы
народной литературы тюркских племен» казахскому фольклору
A) В.В. Бартольд

B) А.Диваев
C) Г.Н.Потанин
D) В.В. Радлов

21. Қазақстан зерттеушісі, «Қырғыз-қайсақ даласын шолу» еңбегінің авторы /
Исследователь Казахстана автор работы «Обозрение Киргиз-кайсацкой степи»
A) Я.П. Гавердовский
В) А.И. Левшин
C) А.И. Добросмыслов
D) М.М. Красовский

22. Императрица Екатерина II Нұралыны хан билігінен алу туралы бұйрыққа қол қойды /
Императрица Екатерина II подписала рескрипт об устранении Нуралы от ханской власти
A) 3 шілде 1780 ж. / 3 июля 1780 г.
B) 3 шілде 1778 ж. / 3 июля 1778 г.
C) 3 шілде 1783 ж. / 3 июля 1783 г.
D) 3 шілде 1786 ж. / 3 июля 1786 г.

23. «Қазақ» сөзі алғаш рет 1245 жылы табылып, шығармада «еркін», «кезбе» деген
мағынаны білдіреді / Слово «казах» впервые встречается в 1245 году и означает
«свободный», «странствующий» в составленном
А) Түркі-қытай сөздігі / тюркско-китайском словаре
B) Араб-қыпшақ сөздігі / арабо-кыпчакском словаре
C) Қыпшақ-парсы сөздігі / кыпчакско-персидском словаре
D) Шағатай сөздігі / чагатайском словаре

24. Мәскеу патшасы III Василиймен дипломатиялық қатынас орнатқан қазақ ханы/
Казахский хан установший дипломатические отношения с московским царем Василием III
A) Қасым хан
B) Бұрындық хан
C) Тәуке хан
D) Хақназар хан

25. Хан немесе сұлтан пайдасына алынатын мал басы түріндегі салықты атаңыз / Назовите
налог изымаемый в виде голов скота в пользу хана или султана
А) тағар / тагар
В) қалан/ калан
С) құшыр /кушир
D) зекет / зекет

3 балла: 26-30 вопросы

26. Андронов халқын басқа тайпалар мәдениетінен ерекшелендіретін мәдениеттің негізгі
белгілері / Главными признаками культуры, отличающими андроновское население от
культур других племен являются
А) жерлеулерде ішкі инвентарьдың болуы / наличие внутреннего инвентаря в захоронениях
B) жерлеу ғұрыптары мен зергерлік бұйымдар / погребальный обряд и ювелирные изделия
C) ежелгі адамдар мекендеген жерлерде ерекше петроглифтердің болуы / наличние
своеобразных петроглифов на стоянках древних людей
D) жерлеу ғұрыптары және қыш ыдыстардың ерекше жиынтығы / погребальный обряд и
своеобразный набор глиняной посуды

27. «Құдіретті ерлер» - сақтарды атаған / «Могучие мужи» - так называли саков
A) Үнді деректері / Индийские источники
B) Парсы деректері / Персидские источники
C) Грек деректері / Греческие источники
D) Қытай деректері / Китайские источники

28. Ортағасырлық қаланың бір бөлігі шахристанда орналасқан / Шахристан часть
средневекового города, где располагались
A) қоғамдық ғимараттар, сауда және мәдени ғимараттар / общественные сооружения,
торговые и культурные сооружения
B) ортағасырлық қаланың орталық бөлігі / центральная часть средневекового города
C) қарапайым халық тұратын қаланың шеткі бөлігі / окраинная часть города где проживал
простой народ
D) билеушінің резиденциясы бар бекініс / крепостное сооружение с резиденцией правителя

29. 1867-1868 жылдардағы реформа бойынша отарлық сот жүйесінің ең төменгі буыны / По
реформе 1867-1868 гг., низшим звеном колониальной судебной системы являлся
A) Әскери сот / военный суд
B) билер мен қазылар соты / суд биев и казиев
C) облыстық сот / областной суд
D) уездік сот / уездный суд

30. XIX ғасыр ақын, композиторына тиесілі белгілі "Ай-бозым", "Ақ тентек", "Айтбай",
"Ғашығым" әндері / Известные песни «Ай-бозым», «Ақ тентек», «Айтбай», «Ғашығым»
принадлежат акыну, композитору второй пол. XIX века
А) Біржан-сал Қожағұлұлы / Биржан-сал Кожагулулы
В) Жаяу Мұса Байжанұлы / Жаяу Муса Байжанулы
С) Ақжігіт Қорамсаұлы / Акжигит Корамсаулы
D) Құрманғазы Сағырбайұлы / Курмангазы Сагырбайулы