Қазақстандағы ауыл туризмін дамыту мәселелері мен жетілдіру жолдары

Қазақстандағы ауыл туризмін дамыту мәселелері мен жетілдіру жолдары

Омарова Н.А., DBA докторы

Қалиасқарова Ж.Х., 3-ші курс студенті

Қазақ спорт және туризм академиясы

Алматы қаласы

Қазақстанда туризм индустриясын дамытудың перспективалы бағыттарының бірі - ауыл туризмі. Агротуризм (ауылдық туризм) - бұл орта және шағын жеке кәсіпорындардың дамуы, бұл ауылдағы жұмыссыздықтың қысқаруы, бұл жолдардың, үй клубтарының одан әрі құрылысының дамуы, бұл ауыл тұрғындары табысының қосымша өсуі, бұл туризмнің одан әрі дамуы, бұл ауыл шаруашылығы шикізатын өндіретін және өңдейін жаңа инновациялық технологияларды игеру, бұл мамандандырылған агротуристік ауылдарды құру, бұл ауылдың табиғи, тарихи ресурстарын одан әрі дамыту және пайдалану, бұл ауыл тұрғындарының туризмде, бизнесте, технологияда, табиғи ресурстарды сауатты пайдалануда білімін көтеру, бұл қолданыстағы су айдындарын, көлдерді тиімді пайдалану және т.б. Жоғарыда аталған көрсеткіштер бізге туризмнің қазіргі деңгейі ел халқының әлеуметтік - экономикалық жағдайына сәйкес келеді деп айтуға құқық бермейді.

Көріп отырғаныңыздай, негізінен «ауыл туризмі» ұғымын экономикалық тұрғыдан қарастыру қажет. Өнеркәсіптік кәсіпорында шикізатты қайта өңдеусіз сату - бұл ғылыми-зерттеу институттарында, жоғары оқу орындарында және олардың әзірлемелерін пайдаланатын озық кәсіпорындарда - қазіргі заманғы инновациялық кәсіпорындарды пайдалануды ескере отырып, агротуризмді дамытудың экономикалық тұйық түрі және жоғарыда аталған бағыттары ақша қаражатының, оның ішінде шетел валютасының ағынын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретінін бәрі жақсы біледі. Ауылдағы халықты жұмыспен қамтуды ұлғайтады және халық шаруашылығының түрлі салаларының өзара байланысын көрсетеді.

Ауыл туризмін одан әрі дамыту үшін келтірілген экономикалық көрсеткіштердің ішінен Қазақстанда балық, орман шаруашылығы, жеңіл өнеркәсіптің неғұрлым жедел дамуын шешу қажет екенін есте ұстаған жөн.

Импорт пен экспорт бойынша жоғарыда аталған барлық көрсеткіштер Ауыл шаруашылығы мен туризмде аграрлық және туристік салаларда кірісті арттыру үшін бәрі әлі пайдаланылмағанын көрсетеді. Ауылда, ауданда, облыста және жалпы республикада тұрақты өсіп келе жатқан табыс көзіне айналу үшін ауылдық туризмде не істеу керек?

Әрине, бұл көліктің әртүрлі түрлерінің, көл жағасындағы немесе орман алқабының шетіндегі қонақ үйлердің болуы, бұл одан әрі келісімшарттар жасай отырып, әртүрлі ауылшаруашылық өнімдерінің дәмін тату, бұл ауылдық жерлерде жемістерді, көкөністерді, саңырауқұлақтарды жинау, балық аулау, ат спорты, жаяу және қайықпен белсенді демалыспен өткізуді ұйымдастыру ауыл туризмі - бұл бизнестің сұранысқа ие және перспективалы түрі, тек оны тәжірибелі турагенттерді, туроператорларды және басқа мамандарды тарта отырып дұрыс дамыту қажет. Туристік саланың әлсіздігі - бұл технология, экономика, география, шет тілі және ауыл, аудан, облыс және ел тарихын білетін туризм мамандарының өте үлкен тапшылығы. Еуропаның көптеген елдерінде әртүрлі туристік ауылдық маршруттар ұсынылады. Біздің Қазақстанымыздың бірегей табиғи мүмкіндіктері бар, қызықты мәдени-тарихи мұрасы бар. Бұл қымбат. Оларды тек дұрыс пайдалану керек. Мұндай турларды осындай жерлерде ұйымдастыру үшін туристердің нақты, мұқият ойластырылған жоспары қажет. Қолайлы бағамен балық аулау, аң аулау базалары бар туристердің бос уақытын өткізу үшін ұсынылған жоғары деңгейлі орындарды жеделдету қажет. Сонымен қатар, ең бастысы - біздің табиғи ресурстарымызды сақтау екенін ұмытпау керек.

Ауылдағы туризмді дамыту үшін ауылды брендке айналдыру керек. Ал, ол үшін қандай қадамдар жасау қажет?

Агротуризмдегі аумақтық брендинг – бұл сол ауыл-аймағының ерекшелігі. Негізгі міндет – елді мекенді бәсекелестердің фонында бөліп көрсету және туристтерді тарту. Туристтерге туризм, демалыс, саяхат туралы идеялармен байланысты туристтік бағыттың жеке траекториясын таңдауға мүмкіндік беру. Брендинг процесі нақты тұрғындардың қолдауын қажет етеді. Брендингті туристтер ғана емес, сонымен қатар брендті жергілікті тұрғындар қалай қабылайтыныда маңызды. Адамдардың өз ауылдарының елшілері ретінде сөйлесу өте маңызды. Осы тұрғыдан алғанда жергілікті тұрғындар брендпен өмір сүреді. Басқаша айтқанда, егер тұрғындар өз ауылдарының брендпен байланысын сезінбесе, бренд ретінде өз тұрғылықты жерін танымаса, брендпен сәйкестендірілмесе бренд ұзаққа созылмайды. Одан кейін, брендті бейнелеу қажет. Логотип, атау, әріптер, белгі, сандар, түсін, таңба, қолтаңба, ұран секілді өзіндік көрнекті белгілерінің барлығын қамту қажет.

Мақсатты аудиторияны анықтау брендті дамыту стратегиясын жасаудағы маңызды міндет болып табылады.

Аумақтың брендингі қалалық туристтер аудиториясына арналған шығармашылық тұжырымдамаларды қамту қажет. Олардың қызығушылығын оятып, белгілі бір ауылдық жерлерде демалуды таңдауға ынталандыру керек. Егер нақты қызығушылық тударатын 10 сурет болса, аумақтың брендін сәтті деп санауға болады.

Кәсіпкерлерде ауылдық жерлерді брендтеудің елшілері болып табылады. Ауыл- аймақтардың брендингін әзірлегеннен кейін, жергілікті кәсіпкерлерге оның өз өнімдерінің қаптамасында пайдалануға ұсынуға болады. Осылайша, белгілі бір аймақтың белгілі бір бренді бар өнімдер қалалық дүкендердің сөрелеріне түсіп, қала тұрғындарына арнап бүкіл аймақты жарнамалайды. Сондай-ақ, әзірленген бренд ауылдық жерлерде жарнамалық, кәдесый өнімдерін қолдану керек. Сыртқы жарнамалық плакаттарда, нұсқауларда, карталарда, визиткаларда, интернетте, сайтта және т.б. жерлерде қолдануылуы қажет. Яғни, барлық әдістер бренд туралы ақпарат тарату қажет.

Тұтынушылардың санасында пайда болатын жағымды бейнелерді қабылдау түпкілікті шешімге және осы аумаққа баруға деген қызығушылықты әкеледі. Қортындылай келсек, бүгінгі тақырыпта брендке айналған ауылдарды мысал ретінде қарастырдық, ауылдың жағдайын жақсарту және туристтерді тарту үшін аймақтық брентті құру жолдарын айттық.