Қазақстан
тарихынан практикалық жұмыс №28
Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы,
(54-55)
Аты-жөні:_______________________Тобы:____Күні:__________
1-тапсырма. Схеманы
толтырыңыз.
Ана мен
балаға қатысыты:
Салттар
Балаға
қатысты:
Үйленуге
қатысты:
Жерлеу-еске
алуға қатысты:
2
1. Нышандық мәні бар
бірқатар қалыптасқан іс-әрекеттер
қатары.
2. Баспана, киім-кешек,
қару-жарақ, әшекей-бұйымдар т.б. қандай мәдениетке
жатады?
3. Діни сенімдер,
дүниетаным, ішкі ақыл-ой т.б. қандай мәдениетке тән
қасиеттер?
4. Ұрпақтан-ұрпаққа
берілетін және қоғамдық қатынастарды реттейтін түсініктер мен
ғұрыптардың жиынтығын қалай атайды?
5. Адам, топ немесе
қоғам қабылдаған мінез-құлықтың қалыптасқан
бейнесі.
6. Адамның ақыл-ой,
мәдени және сезім ұстанымдарының, дүниетанымның
жиынтығы.
-тапсырма. Сконвордты шешіңіз.
3-тапсырма. Сұрақтарға
жауап жазыңыз.
|
1
|
Тәңірге табынушылардың
түсінігі бойынша ғалам нешеге қандай әлемге
бөлінді?
|
|
|
2
|
Ислам уақытында кімдер
емдеу және балгерлік іспен айналыса отырып, өз ықпалын сақтауды
жалғастырды?
|
|
|
3
|
Қазақ халқының наным –
сенімінде кімдерге табыну елеулі орын
алды?
|
|
|
4
|
Исламның Далада таралуы
ненің көмегімен жүрді?
|
|
|
5
|
Ясауи кесенесіне бару
не болып есептеледі?
|
|
|
6
|
Қай ғасырда қазақтардың
арасында мұсылман діншілдігі арта
түсті?
|
|
|
7
|
Киіз үйдің орталығы
неге арналған орын?
|
|
|
8
|
Ши төсеніштер тоқу
кімдердің кәсіпшілігі?
|
|
|
9
|
Қай ғасырдың соңына
дейін істерді дәстүрлі құқық негізінде қарастырған билер соты өмір
сүрген көшпелілер үшін өте маңызды
болды?
|
|
4
-тапсырма. Суретте қандай салт бейнеленген, толық ақпарат
жазыңыз.
5 - тапсырма.
Сәйкестендіріңіз.
|
1
|
Бақсылық және
ата-бабаларға табыну
|
|
Ұлы Дала мен Орталық
Азияда ислам пайда болғанға дейін әртүрлі діндер – манихейлік,
зороастризм, христиан, буддизм мен бақсылық өмір
сүрді.
|
|
2
|
Діни
сенімдер
|
|
Көк Тәңірге табыну.
Тәңірге табыну барлық түркі-моңғол халықтарына тән. Бұл дәстүр
түркі қағандықтарындағы мемлекеттік дін
болды.
|
|
3
|
Қазақтардың рухани және
өнегелілік құндылықтары
|
|
Дәстүр – қоғамның
барлық мүшесіне ұсынылатын, мінез-құлық пен белгілі бір
жөн-жоралардың атқарылуынан көрінетін топтық тәжірибе. Дәстүрдің
әдет-ғұрыптарға қарағанда, өресі әлдеқайда кең, тұтастай қоғамға
таралады.
|
|
4
|
Ата-бабалар рухына
табыну
|
|
Бұл ежелгі пұтқа
табынушылықпен, анимизм, тотемизм және рухтарға сенумен байланысты.
Сенушілердің түсініктері бойынша ол – о дүниелік әлеммен және
рухтармен байланысты жүзеге асыратын, әртүрлі сиқырлар жасайтын,
мысалы, сиқырлық іс-әрекеттерімен адамдарды емдеуге қабілетті
адам.
|
|
5
|
Тәңірге
табынушылық
|
|
Әрбір қазақтың
мінез-құлқын, оның отбасымен, ру-мүшелерімен өзара қатынастарын
және қоғамның қызметін анықтайды. Бұл құндылықтар мен дәстүрлер
таңғаларлық орнықтылығын танытады.
|
|
6
|
Қазақтардағы
ислам
|
|
Исламның Далада таралуы
сопылықтың көмегімен жүрді. Ол әулиелерге табыну мен қасиетті
молаларды құрметтеуді мойындайды.
|
|
7
|
Қазақ халқының
салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары
|
|
Қазақ халқының
наным-сенімінде бұл дәстүр елеулі орын алды. Ол жерлеу – еске алу
ғұрыптарынан, ата-бабалр атын әскери ұрандар ретінде пайдаланудан
көрініс тапты.
|
6-тапсырма. Төменде
берілген мәтін қандай салтқа қатысты жазылғанын
анықтаңыз.
Е
ртеден келе жатқан екі елдің арасындағы
байланыс болар ер адам мен әйел адамның ағайын мен халықтың
алдында бата алып, отау құруға бастау
болар салт-дәстүр. Қыз баланың тұрмыс-тіршілігіне керекті
көрпе-төсек пен
киім-кешектерін, кілем және әшекей
бұйымдарын, т.б. жасап, өзімен бірге аттандырып жіберу
қыздың ата-анасының міндет делік ісі болатын.
Қазақтың салты-дәстүрі мұсылмандық өмір әдемілігін сипаттайды.
Соған орай әр заттың өз орнымен болғаны қазақтың мықтылығы мен
үлгілі жарқын болшақты қамтамасыз
ететіндей
20 Қараша 2024
83
0 рет жүктелген
