Қожа Ахмет Яссауидің
рухани мұрасы
Қожа Ахмет Ясауи (1093-1166) -
қазақ халқының байырғы мәдениетінің тарихында айрықша орны бар ұлы
ақын, сопылық поэзияның негізін салушы, күллі күншығыс
мұсылмандарының рухани ұстазы болған ұлы ойшыл, діни
қайраткер.
Өз аты Ахмет, есімінің
алдындағы «қожа» мұсылман дінін таратып, уағыздаушылық қызметіне
орай берілген атау, ал соңындағы «Ясауи» ақынның қай жерден
шыққандығын көрсетеді. Бірақ нақтылық үшін айтсақ, Йасы қаласы оның
туған жері емес, жастайынан жетім қалып, ағайын туыстарының қолына
келіп, бала кезінен өскен жері. Ақынның туған жері қазіргі Оңтүстік
Қазақстан облысының Сайрам ауданы. Әкесі Ибрахим мұсылманша сауаты
бар, сөз қадірін білетін білікті адам болған. Бала Ахметтің басты
ұстазы, тәрбиешісі аталас туысы болып келетін Арыстанбаб болды. Ол
өмірден қайтқаннан кейін Ахмет 17 жасында Йасы қаласына келеді. Дәл
осы кезден бастап араб, шағатай, парсы, түркі тілдерінде өлеңдер
жаза бастайды. Шығыс поэзиясы мен әдебиетіне ден қойды. Кейін
Бұхара қаласында Жүсіп Хамаданидің діни медресесінде оқыды. Оны
тәмәмдаған соң сопылық жолдың біраз ащы-тұщысын татып, көптеген
қалаларды аралап, туған шаһары Түркістанға қайтып оралады да,
Арыстанбаб қалап кеткен дәстүрді жалғастырды. Осында
ол ислам дүниесі кең таныған кемеңгерге айналды.
Қожа Ахмет Ясауидің 930
жылдығына байланысты, 8 сәуір күні әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық
университетінде «Қожа Ахмет Яссауидің рухани мұрасы және қазіргі
қазақ қоғамындағы діни ахуал атты» дөңгелек үстел өтті. Дөңгелек
үстелге магистранттар, студенттер және ғалымдар қатысты. Шарада
бабамыздың өмірі, рухани мұрасы, туралы
талқыланды.