Сарысу ауданы әкімдігінің білім бөлімінің «Жаңаталап» орта мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Шығармашылық жобаның аты «ҚҰЙЫН - 2018» модельі
Орындаған: Жаңаталап орта мектебінің 10-сыныпоқушысы Қылышбаев НұрхатЖетекшісі:Махамбетов Сағат
Жаңаталап 2018КіріспеКөліктік машина жасаудың міндеті – ел ішіндегі көптеген әндірістердің дамуына жағдай туғызу. Өзірге біздің елімізде тек құрастыру көсіпорындары ғана құрылған. Олардың ішіндегі ең ірісіне Өскемен (жеңіл автокөлік),Көкшетау (жүк таситын автокөлік), Семей (автобус) қалалары жатады. Өскемендегі «Азия-Авто» автомобиль құрастыру зауыты казірдің езінде олар аккумуляторды Талдықорғаннан алады. Болашақта бөлшектер мен басқа материалдардың 50%-ын Қазақстанның зауыттары шығаратын болады. Машина жасау кезеңдері Машина жасау үш негізгі технологиялық кезеңнен тұрады . Бірінші кезең – құю, соғунемесесығымдауарқылыбөлшектердаярлау. Екіншісі – бөлшектердістаноктардамеханикалықөңдеуденөткізу, ал үшіншісі – бөлшектердендайынөнімдерқұрастыру. Егерзауытендірістіңбарлықүшкезеңінжүзегеасырмай, тек біреуіменғанаайналысса, олтехнологиялықмамандану, яғнитехнологиялықпроцестеркезеңібойыншамамандануболыптабылады. Мысалы, Өскемендегіавтокөлікқұрастырузауытыавтокөліктерді тек дайынбұйымдаржиынтығынанқұрастырады. Яғнибұл – технологиялықмамандануболыпсаналады.
«ҚҰЙЫН-2019» модельіЕнді мен өзімнің жасап шығарған жобама тоқталатын болсам, бұл«ҚҰЙЫН-2018» модельі. Бұл модельді жасап шығарудағы негізгі мақсат- Ғылым күніне арналған Ⅴ облыстық жас техниктер мен өнертапқыштардың шығармашылық жарысына арналған радиомен басқарылатын көлік үлгілері бағытына арналып жасалған.Макетті дайындауға пайдаланылған құрал-жабдықтар мен материалдар: электрлік қыл ара, электр бұрғысы, қайшы, макетті пышақ, фанера, термоклей, картон, түрлі түсті жапсырма қағаздар, сызғыш, қарындаш,ескі ойыншықтардан қалған радиомен басқару жүйесі, радиомен басқару джоистигі, қозғалтқыш, дөңгелектер мен әйнектер.
Жұмыстың орындалу барысы: фанераұзындығы -17,2, ені-6,5 см етіп кесіп алынып, одан алдыңғы 5×1см және артқы бөліктерінен 5,5×0,6см дөңгелектердің орындары,радиомен басқарудыңайналмалы беріліс механизмдеріне арналып 3×0,8 см және қосып өшіру тетігіне арналып 0,5×0,4 см етіп электрлік қыл арамен орындары кесіліп алынды. Кесіліп алынған фанерағаалдыңғы бөлігіне машинаның алдыңғы дөңгелектері, оған байланыса алдыңғы дөңгелектерді оңға-солға (екі бағытқа) бұруға арналған механизмдер мен қозғалтқыш орнатылды.
Одан кейін машинаның артқы бөлігіне артқы дөңгелектер мен радиомен басқару және оның айналмалы беріліс механизмдері және қосып өшіру тетігі алдын ала кесіліп алынған орындарға орнатылды.Алдыңғы және алдыңғы дөңгелектердің арасындағы бос орынға машинаның алдыңғы бөлігінде орнатылған қозғалтқыш пен артқы бөлігіне орнатылған радиомен басқару және оның айналмалы беріліс механизмдерін байланыстырып, қызметтерін реттеп тұратын 4×3смлік плата және радиобасқару қабылдағышы орнатылды. Аталған механизмдер мен бөліктерді фанераға орналастыруға терможелім (термоклей) пайдаланылды.
Машинаның үстіңгі бөлігі (кузовы) картон материалынан ойылып жасалынды. Картонның көлемі машинаның астыңғы бөліне арналып жасалған фанераның көлемімен бірдей етіліп өлшеніп алынды, алдыңғы және артқы дөңгелектердің орындары ойылды және де фанераға терможеліммен жабыстырылды. Үстіңгі бөліктің (кузовтың)алдыңғы 5×1,5 см,және артқы 4,5×1,5 см көлеміндетерезелерінің орындары кесіліп алынды, екі жанынан ені 3×1,5 см болатын екі терезе және 1×1,5 см лік бір терезенің орындары ойып алынып, орындарына ескі ойыншықтарнан қалған қара түсті пластик материалды терезелер орнатылды.
Машинаның үстіне қуаттағыштарға (батареяларға) арналып 6×6,5 см орын ойылып алынып, орнына терможеліммен қуаттағыш орнатылды және оған 1,5 вольттық 3 батарея салынды. Картон қораптың сырты сары түсті өзіндік жабысқақ қағазбен (самаклейка), артқы стоптары көк түстіөзіндік жабысқақ қағазбен (самаклейка), алдыңғы жарық шамдары ақ түстіөзіндік жабысқақ қағазбен (самаклейка) қапталды. Бұл модельді жасап шығарудағы негізгі мақсат орындалып, жас техниктер мен өнертапқыштардың шығармашылық жарысына арналған радиомен басқарылатын көлік үлгілері бағытына арналып жасалған «ҚҰЙЫН-2018» модельді жарыс машинасы дайын болды.