Тақырыбы: «Құқықтық сауаттылық – заман талабы»Мақсаты: 1.Оқушылардың құқықтық білімдерін тексере отырып, жауапкершілікті арттыру, алдына мақсат қоя білуге баулу.2 Оқушылардың ойлау, тыңдау, сөйлеу мәдениетін дамыту, сөздік қорларын молайту.3. Конституцияны, құқықтық нормативтік актілерді орындай, құрметтей білуге үйрету, адамгершілікке, елжандылыққа, құқықтық сауаттылыққа тәрбиелеу.Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі Ассоцияция әдісі «Суреттер әлемінде»Берілген суреттер бойынша тақырыпқа сай мағлұмат беру, мазмұнын ашу.1. Дарын: Әркімнің өмір сүруге құқығы бар. Адамның тұрғын үйіне қол сұғылмайды.(Тұрғын үй) 2. Елдос : Конвенцияда «Баланың білім алуға құқығы бар деп көрсетілген». Балалардың оқуына барлық мүмкіншіліктер жасалуы қажет. (Мектеп)3. Асылжан: БҰҰ-ның алдына қойған басты мақсаты – дүниежүзілік бейбітшілікті сақтау. (Бейбітшілік)4. Әділ: Әрбір адам өмір сүруге, денсаулығын сақтауға құқылы. (Денсаулық)5. Рүстем: Адамның, азаматтың ар-намысы мен қадір-қасиетіне қол сұғуға болмайды, ешкімнің де өмірін қиюға болмайды. (Қылмыс)6. Данияр: Кез-келген бала дем алуға, қыдыруға құқылы, бірақ ол әр адамның қалауынша болуы тиіс. (Демалу)7. Самат: Кез-келген бала бос уақытын тиімді пайдаланып, денсаулығын нығайтуға, көңіл-күйін көтеруге, қабілетін дамытуға құқылы. (Спорт)Жүргізуші Салеметсіздер ма? Назарларыңызды мына бейне түсірілімге аударайық . Бейнеролик көрсетіледі.Жүргізуші «Ағымдағы жылдың 1 тоқсанын былтырғы жылдың осындай мерзімімен салыстырғанда кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыс саны 36-дан 43-ке немесе 19,4 пайызға артып отыр. Қылмыстың негізгі бөлігі жеке мүлікті ұрлау, бұның үлес салмағы жалпы қылмыстың 50 пайызын құрайды. Содан кейін тонау және алаяқтық — 25 пайыз. Жастар мен жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылық пен қылмыс жасау бүгінгі қоғамның күн тәртібінен түспейтін түйткілді мәселе.Жасөспірімдер қылмысы мен тәртіпсіздігі неден бастау алады? Қоғам желіктіріп тұр ма, жоқ, әлде тәрбие таяз ба? Ойландырарлық жағдай! Қайда кетіп барамыз? Бүгін біз осы тақырып төңірегінде ой қозғап корейік. Олай болса алдыға кейіпкерімізді шақырайық.1 жағдай Жүргізуші : Қош келдің, отырҚандай оқиға сенің басыңнан өткен? Мынаны айтшы, қалай болды? Бала: Сабақта жүргенде бір баламен төбелесіп, ол маған мені шешемнен боқтадың деді, негізі мен боқтамаған едім. Екеуміз ерегесіп, далаға шықтық. екеуміз төбелесіп мен оның басынан соққан едім ол жығылып, құлады. Сосын жедел жәрдем шақырдық, бал жолда қайтыс болды.Сол себептен мен сотталып, бес жылға бас бостандығымнан айырылдым.Жүргізуші : Қалай болды ? Бес жылын қалай өтті ? Негізі жастардың көбісі сол жер жақсы деп ойлайды, бір романтика секілді ма, қалай? Бала Ол жер жаман, күннің көзін көрмейсің. Анаңды, достарыңды сағынасың.Жүргізуші Жаңа сюжетте бала ол да сен секілді төбелесіп, темір тордың ар жағынан бірақ шыққан. Енді айтып отыр төбелеспеңдер, арақ ішпеңдер, темекі тартпаңдар, біреудің нәрсесін алмаңдар деп . Сен қалай ойлайсың сен өзгердің ба? Саған қазір біреу келіп соқтықса сен не істейсің?Бала Жоқ мен енді төбелеспеймін. Себебі қазір солай сотталып кеткендер көп. Өзі келіп соқтықса да бұрылып кетіп қалу керек деп ойлаймын. Жүргізуші : Ботагөз Иманғажықызы, сіз қалай ойлайсыз қазір қоғамда жасөспірімдердің тәртіп бұзуына мектепті кінәлап жатады, ол дұрыс па? Жалпы кім кінәлі? Бала Мен ойлаймын ол достарға байланысты(Ботагөз Иманғажықызының сөзінен кейін. Қонақтарға сұрақтар қою)1. Назира Базарбайқызы сіз қалай ойлайсыз, заң бұзушылыққа итермелейтін факторлар қандай? 2. Эльмира апай, жасөспірімдердің қылмысқа бару себебі неде деп ойлайсыз?3. Ербол ағай, жасөспірімдер арасындағы қылмыстың алдын алуға қандай жолдар ұсынар едіңіз?Жүргізуші: Әрбір құқық бұзушылық пен қылмыс - бір отбасы үшін орны толмасқайғылы оқиға. Қылмыстың нәтижесі біреуді өлімге, енді бірін мүгедектіккеапарса, біреу өз өмірінің болашағына балта шауып, темір тордың ар жағындақалады. Қалай десек те, құқық бұзушылық жақсылыққа апармайтынын естеншығармайық. «Тығырықтан шығар жол қайсы» (ситуациялық жағдайды шешу)Алмат: Мұхтар бүгін Камалдың баласының тойы ғой, білесің бе?Димаш: Ия, ия, айтпақшы Әсеттер бүгін жиналайық, той қызықтаймыз деген.Саған хабарласқан жоқ па?Алмат: Жүр, ендеше солай қарай барайық, бар қызықтан құр қалармыз.Димаш: Кеттік, жолшыбай Дамирге соға кетейік, ол да барар мүмкін.Алмат: Дамир біз той болып жатқан жерге бара жатырмыз. Балалар да сол жақта жүр, бізбен бірге жүрсеңші.Дамир: Жоқ, мен әуелі ата – анама ескертуім керек, әйтпесе алаңдайтын шығар.Димаш: Ту, ата-анаңа ескертіп не істейсің, біз секілді айтпай кетіп қалмайсың ба, сұрансаң жібермей қалады.Дамир: Жоқ, балалар, мені жібермейді бара алмаймын. Ол жақтан ішімдік ішкен адамдар кездесіп, бірнәрсеге душар болармыз.Алмат: Онда өзің біл, ертең «көп қызықтан қалдым» - деп өкініп жүр ме?Димаш: Осы кезден бастап көшеге үйрене бермейсің бе? Осылай жүресің бе, мамаңның етегінен ұстап? Жүргізуші:(көрермендерге қарап) 1. Құрметті көрермендер осы жағдайға байланысты сіздердің пікірлеріңізді білсек. Балалар қандай тәртіп бұзушылыққа барды? Ата-ана қай жерден қате жіберіп отыр?2. Ал Ербол ағай сіз айтынызшы.Кешкі уақытта сыртта жүрген Ф оқушылар және ата – аналар қандай жауапкершілікке тартылады?
Жүргізуші: Мемлекетіміздің Ата Заңының 1-бабында Қазақстан Республикасы өзіндемократиялық, құқықтық және әлеу-меттік мемлекет ретінде орнықты-рылды. «Оның басты қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары менбостандықтары» деген қастерлі сөз бар. Құқықтық мемлекет құрамыз де-гензаманда әрбір адам өз құқықтарын жете біліп, жалпы заң білімі саласынанмағлұмат алғаны дұрыс. Заңды аттамай, тура жолмен жүріп, еліне адалқызмет еткен азамат қана мұратына жетеді.Біз болашағы еркін де жарқын қоғамда өмір сүргіміз келсе, бесігіміздітүзеп, өскелең ұрпақтың тәрбиесіне ерекше мән бергеніміз жөн боларСитуациялық жағдайды шешуҚойылым( Шешесі Аяулым қызы Аружан) Он жасар баласының бөлмесін жинап жүрген шешесі баласының бір қатар заттарын қажетсіз деп лақтырып жіберді. Баласы сабақтан келген соң, бұл жағдайды көріп шешесіне қатты ренжіді. Шешесінің ойынша баласының мұндай реніш білдіруге қақысы жоқ. Себебі осы үйді реттестіретін, қалыпқа келтіретін жалғыз адам шешесі болғандықтан, қалай жинайды, солай болуы тиіс.Сұрақ: Шешесінің іс әрекеті дұрыс деп ойлайсыз ба?Қандай қателік бар?Баланың қандай құқығы бұзылды?Жүргізуші : Бүгінгі кешіміз аяқталуға жақын қалды. Олай болса Қазақстан Республикасының конституциясының кейбір баптарына тоқталып өтсек.Оқушылар алдыға шығып: 7 – бап.1. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік тіл – қазақ тілі.27 - бап.3. Кәмелетке толған еңбекке қабілетті балалар еңбекке жарамсыз ата - анасына қамқорлық жасауға міндетті.30 - бап.1. Азаматтардың мемлекеттік оқу орындарында тегін орта білім алуына кепілдік беріледі. Орта білім алу міндетті.2. Азаматтың мемлекеттік оқу орнында конкурстық негізде тегін жоғары білім алуға құқығы бар.34 - бап.2. Әркім Республиканың мемлекеттік нышандарын құрметтеуге міндетті.36 - бап.1. Қазақстан Республикасын қорғау – оның әрбір азаматының қасиетті парызы және міндеті.38 - бап.Қазақстан Республикасының азаматтары табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға міндетті.14 - бап.1. Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең.15 - бап.1. Әркімнің өмір сүруге құқы бар.2. Ешкімнің өз бетінше адам өмірін қиюға хақысы жоқ. Өлім жазасы ерекше ауыр қылмыс жасағаны үшін ең ауыр жаза ретінде заңмен белгіленеді, ондай жазаға кесілген адамның кешірім жасау туралы өтініш ету хақы бар.29 - бап.1. Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтауға құқығы бар.2. Республика азаматтары заңмен белгіленген кепілді медициналық көмектің көлемін тегін алуға хақылы.79 - бап. Кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жаза түрлері.1. Кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жаза түрлері:• Айыппұл;• Белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру;• Қоғамдық жұмыстарға тарту;• Түзеу жұмыстары;• Қамау• Бас бостандығынан айыру болып табылады. Бейнеролик ( Қылмыс)Жүргізуші Заңды білмеу — құқықтық мәдениеттің елеулі кемшілігі. Заңды білмеу, оны бұзу жауапкершіліктен құтқармайды. Бұл жерде оқушы заң және құқықтық мәдениет ұғымын шатастырмау керек. Құқықтық мәдениет оқушыдан жан-жақты құқықтық білімдерді талап етеді. Адамның құқықтық мәдениеті — күрделі психологиялық құбылыс. Бұл құбылыс қоғамның, мемлекеттің көптеген маңызды салаларында көрінеді. Ең бастысы адамгершілікті адам тұлғасының сапалық қасиеттерін қалыптастыруға ықпал жасайтын тәрбие құралдарының бірі — орынды тәртіп және мінез-құлық тәрбиесінің жоғары деңгейінде болуы. Сонымен адамның құқықтық мәдениеті дегеніміз — орынды тәртіп пен мінез-құлық, жан-жақты құқықтық білімдері мен заңды құрметтеу, құқықты қорғау іс-әрекетінің терең бірлігі.Құқықты құрметтеу, әділдікті, борышты, жауапкершілікті, заңдылықты, сезіну — адам тұлғасының жоғарыдан көрінуі. Осыдан келіп заңдылықты сезіну құқықтық мәдениеттің құрамы екендігін түсіну қиын емес.Сау болыңыздар! Кешімізге келгендеріңізге көп рахмет!
16 Мамыр 2018
976
1 рет жүктелген
Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған